WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA

ORGANIZMU

ORGANIZMU

Agnieszka Zwolińska - Bernat

Agnieszka Zwolińska - Bernat

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA RÓŻNA U

WYDOLNOŚĆ FIZYCZNA RÓŻNA U

RÓŻNYCH OSÓB

RÓŻNYCH OSÓB

-

Inna sprawność układu krążenia

Inna sprawność układu krążenia

-

Inna sprawność komórkowych

Inna sprawność komórkowych

mechanizmów biochemicznych

mechanizmów biochemicznych

-

Inne zasoby substratów

Inne zasoby substratów

energetycznych

energetycznych

MIARĄ WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ JEST

MIARĄ WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ JEST

-

ZDOLNOŚĆ ORGANIZMU DO

ZDOLNOŚĆ ORGANIZMU DO

POKRYWANIA ZWIĘKSZONEGO

POKRYWANIA ZWIĘKSZONEGO

ZAPOTRZEBOWANIA

ZAPOTRZEBOWANIA

ENERGETYCZNEGO

ENERGETYCZNEGO

-

ZDOLNOŚĆ DO LIKWIDOWANIA

ZDOLNOŚĆ DO LIKWIDOWANIA

SKUTKÓW ZMĘCZENIA

SKUTKÓW ZMĘCZENIA

WYDOLNOŚĆ TLENOWA

WYDOLNOŚĆ TLENOWA

ZDOLNOŚĆ DO DŁUGOTRWAŁEGO

ZDOLNOŚĆ DO DŁUGOTRWAŁEGO

WYSIŁKU O UMIARKOWANYM

WYSIŁKU O UMIARKOWANYM

NASILENIU Z ZACHOWANIEM

NASILENIU Z ZACHOWANIEM

CIĄGŁOŚCI METABOLIZMU

CIĄGŁOŚCI METABOLIZMU

TLENOWEGO

TLENOWEGO

WYDOLNOŚĆ BEZTLENOWA

WYDOLNOŚĆ BEZTLENOWA

PODCZAS WYSIŁKÓW

PODCZAS WYSIŁKÓW

KRÓTKOTRWAŁYCH O BARDZO

KRÓTKOTRWAŁYCH O BARDZO

INTENSYWNYM NASILENIU

INTENSYWNYM NASILENIU

PUŁAP TLENOWY

PUŁAP TLENOWY

MAKSYMALNA ILOŚĆ TLENU JAKĄ

MAKSYMALNA ILOŚĆ TLENU JAKĄ

ORGANIZM MOŻE POBRAĆ W CIĄGU

ORGANIZM MOŻE POBRAĆ W CIĄGU

JEDNEJ MINUTY

JEDNEJ MINUTY

OKREŚLA

OKREŚLA

WYDOLNOŚĆ TLENOWĄ

WYDOLNOŚĆ TLENOWĄ

PUŁAP TLENOWY

PUŁAP TLENOWY

MAKSYMALNY POBÓR TLENU JEST

MAKSYMALNY POBÓR TLENU JEST

WARTOŚCIĄ STAŁĄ DLA DANEJ

WARTOŚCIĄ STAŁĄ DLA DANEJ

JEDNOSTKI

JEDNOSTKI

CO MOŻE GO ZMIENIAĆ?

CO MOŻE GO ZMIENIAĆ?

-

TRENING FIZYCZNY

TRENING FIZYCZNY

-

ZMIANY PATOLOGICZNE UKŁ.

ZMIANY PATOLOGICZNE UKŁ.

ODDECHOWEGO LUB KRĄŻENIA

ODDECHOWEGO LUB KRĄŻENIA

PUŁAP TLENOWY

PUŁAP TLENOWY

ŚREDNIA WARTOŚĆ

ŚREDNIA WARTOŚĆ

VO

VO

2

2

max(maksymalny pobór tlenu)

max(maksymalny pobór tlenu)

U

U

ZDROWYCH, NIEWYTRENOWANYCH

ZDROWYCH, NIEWYTRENOWANYCH

DOROSŁYCH TO

DOROSŁYCH TO

45-55 ml/kg/min

45-55 ml/kg/min

•

Niższe u kobiet

Niższe u kobiet

•

Niższe u osób w wieku podeszłym

Niższe u osób w wieku podeszłym

PODZIAŁ WYSIŁKÓW

PODZIAŁ WYSIŁKÓW

FIZYCZNYCH

FIZYCZNYCH

WYSIŁKI MAKSYMALNE

WYSIŁKI MAKSYMALNE

–

–

zapotrzebowanie na tlen równe

zapotrzebowanie na tlen równe

pułapowi tlenowemu

pułapowi tlenowemu

WYSIŁKI SUPRAMAKSYMALNE

WYSIŁKI SUPRAMAKSYMALNE

–

–

zapotrzebowanie na tlen przekracza

zapotrzebowanie na tlen przekracza

pułap tlenowy (dług tlenowy)

pułap tlenowy (dług tlenowy)

WYSIŁKI SUBMAKSYMALNE

WYSIŁKI SUBMAKSYMALNE

–

–

zapotrzebowanie na tlen mniejsze niż

zapotrzebowanie na tlen mniejsze niż

wynosi pułap tlenowy

wynosi pułap tlenowy

PRÓG MLECZANOWY

PRÓG MLECZANOWY

WZROST INTENSYWNOŚCI WYSIŁKU

WZROST INTENSYWNOŚCI WYSIŁKU

FIZYCZNEGO DO POZIOMU

FIZYCZNEGO DO POZIOMU

60-70%

60-70%

PUŁAPU TLENOWEGO POWODUJE

PUŁAPU TLENOWEGO POWODUJE

WZROST UDZIAŁU

WZROST UDZIAŁU

GLIKOLIZY

GLIKOLIZY

BEZTLENOWEJ

BEZTLENOWEJ

, ZA CZYM IDZIE

, ZA CZYM IDZIE

WZROST POZIOMU MLECZANÓW W

WZROST POZIOMU MLECZANÓW W

MIĘŚNIACH I WE KRWI

MIĘŚNIACH I WE KRWI

PODZIAŁ WYSIŁKÓW

PODZIAŁ WYSIŁKÓW

WYSIŁKI PODPROGOWE

WYSIŁKI PODPROGOWE

– bez

– bez

przekroczenia progu mleczanowego

przekroczenia progu mleczanowego

WYSIŁKI PONADPROGOWE

WYSIŁKI PONADPROGOWE

–

–

przekroczenie progu mleczanowego

przekroczenie progu mleczanowego

WSKAŹNIK PCW170

WSKAŹNIK PCW170

Podczas wysiłków podprogowych w okresie

Podczas wysiłków podprogowych w okresie

równowagi czynnościowej częstość

równowagi czynnościowej częstość

skurczów serca wykazuje liniową zależność

skurczów serca wykazuje liniową zależność

od wielkości obciążenia fizycznego

od wielkości obciążenia fizycznego

PCW170

PCW170

oznacza wielkość obciążenia, przy

oznacza wielkość obciążenia, przy

którym częstość serca (HR) stabilizuje się

którym częstość serca (HR) stabilizuje się

na poziomie 170 uderzeń na minutę

na poziomie 170 uderzeń na minutę

PCW170 wykazuje wysoką korelację z

PCW170 wykazuje wysoką korelację z

maksymalnym poborem tlenu

maksymalnym poborem tlenu

WSKAŹNIK PCW170

WSKAŹNIK PCW170

130

150

170

PCW

130

PCW

150

PCW

170

HR

wielkość
obciążenia

kąt nachylenia prostej
Zależy od wydolności
fizycznej

CO OKREŚLA WYDOLNOŚĆ

CO OKREŚLA WYDOLNOŚĆ

BEZTLENOWĄ??

BEZTLENOWĄ??

MAKSYMALNA SIŁA IZOMETRYCZNA

MAKSYMALNA SIŁA IZOMETRYCZNA

danej grupy mięśniowej

danej grupy mięśniowej

MOC MASYMALNA

MOC MASYMALNA

– największa moc

– największa moc

jaką może osiągnąć dana grupa

jaką może osiągnąć dana grupa

mięśniowa podczas wysiłków

mięśniowa podczas wysiłków

dynamicznych. Jest to pochodna

dynamicznych. Jest to pochodna

siły

siły

mięśniowej i

mięśniowej i

szybkości

szybkości

skracania się

skracania się

włókna mięśniowego.

włókna mięśniowego.

Niech moc

będzie

z tobą…

SIŁA IZOMETRYCZNA

SIŁA IZOMETRYCZNA

ZALEŻY OD:

ZALEŻY OD:

1.

1.

PRZEKROJU POPRZECZNEGO MIĘŚNIA

PRZEKROJU POPRZECZNEGO MIĘŚNIA

2.

2.

ZAWARTOŚCI JEDNOSTEK

ZAWARTOŚCI JEDNOSTEK

MOTORYCZNYCH WOLNYCH I SZYBKICH

MOTORYCZNYCH WOLNYCH I SZYBKICH

3.

3.

CZĘSTOTLIWOŚCI POBUDZEŃ W

CZĘSTOTLIWOŚCI POBUDZEŃ W

MOTONEURONACH

MOTONEURONACH

4.

4.

WYJŚCIOWEJ DŁUGOŚCI WŁÓKIEN

WYJŚCIOWEJ DŁUGOŚCI WŁÓKIEN

MIĘŚNIOWYCH

MIĘŚNIOWYCH

MOC MAKSYMALNA

MOC MAKSYMALNA

OSIĄGANA WÓWCZAS GDY MIĘSIEŃ

OSIĄGANA WÓWCZAS GDY MIĘSIEŃ

SKRACA SIĘ Z SZYBKOŚCIĄ RÓWNĄ

SKRACA SIĘ Z SZYBKOŚCIĄ RÓWNĄ

OKOŁO

OKOŁO

30%

30%

SWOJEJ MAKSYMALNEJ

SWOJEJ MAKSYMALNEJ

SZYBKOŚCI SKRACANIA (zależy od

SZYBKOŚCI SKRACANIA (zależy od

obciążenia)

obciążenia)

ZALEŻY OD TEMPERATUTY

ZALEŻY OD TEMPERATUTY

WEWNĄTRZMIĘŚNIOWEJ I OD

WEWNĄTRZMIĘŚNIOWEJ I OD

ZASOBÓW SUBSTRATÓW

ZASOBÓW SUBSTRATÓW

ENERGETYCZNYCH W MIĘŚNIACH

ENERGETYCZNYCH W MIĘŚNIACH

TOLERANCJA WYSIŁKOWA

TOLERANCJA WYSIŁKOWA

ZDOLNOŚĆ DO WYKONYWANIA

ZDOLNOŚĆ DO WYKONYWANIA

OKREŚLONYCH WYSIŁKÓW BEZ

OKREŚLONYCH WYSIŁKÓW BEZ

ZABURZEŃ FUNKCJONOWANIA

ZABURZEŃ FUNKCJONOWANIA

NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH

NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH

PRZYDATNE U OSÓB CHORYCH

PRZYDATNE U OSÓB CHORYCH

W SPORCIE POMIAR WYDOLNOŚCI

W SPORCIE POMIAR WYDOLNOŚCI

FIZYCZNEJ OKREŚLANY JEST JAKO

FIZYCZNEJ OKREŚLANY JEST JAKO

-

PUŁAP TLENOWY

PUŁAP TLENOWY

-

MOC MAKSYMALNA

MOC MAKSYMALNA

W REHABILITACJI I PRAKTYCE

W REHABILITACJI I PRAKTYCE

KLINICZNEJ OCENIA SIĘ

KLINICZNEJ OCENIA SIĘ

-

TOLERANCJĘ WYSIŁKOWĄ

TOLERANCJĘ WYSIŁKOWĄ

-

SPRAWNOŚĆ FUNKCJONOWANIA, np.

SPRAWNOŚĆ FUNKCJONOWANIA, np.

układu krążenia lub oddechowego

układu krążenia lub oddechowego

!

PRÓBY WYSIŁKOWE

PRÓBY WYSIŁKOWE

JAZDA NA CYKLOERGOMETRZE

JAZDA NA CYKLOERGOMETRZE

CHÓD LUB BIEG PO BIEŻNI O

CHÓD LUB BIEG PO BIEŻNI O

REGULOWANYM KĄCIE NACHYLENIA

REGULOWANYM KĄCIE NACHYLENIA

METODY POMIARU

METODY POMIARU

WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

POMIAR

POMIAR

MAKSYMALNEGO POBORU TLENU

MAKSYMALNEGO POBORU TLENU

PRZEZ

PRZEZ

ORGANIZM

ORGANIZM

-

Metoda bezpośrednia – oblicza się ilość tlenu

Metoda bezpośrednia – oblicza się ilość tlenu

pochłoniętego w czasie oddychania

pochłoniętego w czasie oddychania

-

Metoda pośrednia – liniowa zależność pomiędzy

Metoda pośrednia – liniowa zależność pomiędzy

poborem O2 a HR

poborem O2 a HR

OZNACZANIE

OZNACZANIE

PROGU MLECZANOWEGO

PROGU MLECZANOWEGO

– badanie

– badanie

stężenia mleczanów we krwi

stężenia mleczanów we krwi

WYZNACZANIE

WYZNACZANIE

PCW170

PCW170

, PCW 150, PCW130

, PCW 150, PCW130

WYZNACZANIE

WYZNACZANIE

MAKSYMALNEJ SIŁY

MAKSYMALNEJ SIŁY

IZOMETRYCZNEJ I MOCY MAKSYMALNEJ

IZOMETRYCZNEJ I MOCY MAKSYMALNEJ

OCENA TOLERANCJI

OCENA TOLERANCJI

WYSIŁKOWEJ

WYSIŁKOWEJ

POZWALA ODPOWIEDZIEĆ NA

POZWALA ODPOWIEDZIEĆ NA

NASTĘPUJĄCE PYTANIA:

NASTĘPUJĄCE PYTANIA:

1.

1.

JAKI JEST MAKSYMALNY WYSIŁEK

JAKI JEST MAKSYMALNY WYSIŁEK

TOLEROWANY PRZEZ OSOBĘ

TOLEROWANY PRZEZ OSOBĘ

2.

2.

JAKI JEST MAKSYMALNY WYSIŁEK,

JAKI JEST MAKSYMALNY WYSIŁEK,

KTÓRY NIE POWODUJE JESZCZE

KTÓRY NIE POWODUJE JESZCZE

WYSTĄPIENIA OBJAWÓW

WYSTĄPIENIA OBJAWÓW

PATOLOGICZNYCH

PATOLOGICZNYCH

TOLERANCJA WYSIŁKOWA

TOLERANCJA WYSIŁKOWA

PODAJE SIĘ JĄ JAKO:

PODAJE SIĘ JĄ JAKO:

-

ILOŚĆ POBIERANEGO TLENU

ILOŚĆ POBIERANEGO TLENU

-

CZĘSTOŚĆ TĘTNA

CZĘSTOŚĆ TĘTNA

-

%PWC

%PWC

170

170

KIEDY KOŃCZY SIĘ PRÓBĘ

KIEDY KOŃCZY SIĘ PRÓBĘ

WYSIŁKOWĄ?

WYSIŁKOWĄ?

GDY ODMÓWI PACJENT

GDY ODMÓWI PACJENT

ZMIANY W EKG

ZMIANY W EKG

SPADEK CIŚNIENIA SKURCZOWEGO

SPADEK CIŚNIENIA SKURCZOWEGO

LUB WZROST CIŚNIENIA

LUB WZROST CIŚNIENIA

ROZKURCZOWEGO

ROZKURCZOWEGO

WYSTĄPIENIE SINICY I DUSZNOŚĆI

WYSTĄPIENIE SINICY I DUSZNOŚĆI

SPADEK SATURACJI <75%

SPADEK SATURACJI <75%

CO WPŁYWA NA WYDOLNOŚĆ

CO WPŁYWA NA WYDOLNOŚĆ

FIZYCZNĄ?

FIZYCZNĄ?

CZYNNOŚĆ UKŁADU ODDECHOWEGO

CZYNNOŚĆ UKŁADU ODDECHOWEGO

WŁAŚCIWIE NIE OGRANICZA

WŁAŚCIWIE NIE OGRANICZA

WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

WYDOLNOŚCI FIZYCZNEJ

PODSTAWOWE ZNACZENIE MA

PODSTAWOWE ZNACZENIE MA

SPRAWNE FUNKCJONOWANIE

SPRAWNE FUNKCJONOWANIE

UKŁADU

UKŁADU

KRĄŻENIA

KRĄŻENIA

(przede wszystkim

(przede wszystkim

objętość wyrzutowa serca)

objętość wyrzutowa serca)

SV

SV

-

Nawodnienie

Nawodnienie

-

Poziom elektrolitów

Poziom elektrolitów

Pojemność tlenowa krwi

Pojemność tlenowa krwi

- Ilość i jakość erytrocytów

- Ilość i jakość erytrocytów

Wielkość przepływu krwi przez tkanki

Wielkość przepływu krwi przez tkanki

-

Otwarcie naczyń dotychczas nie perfundowanych

Otwarcie naczyń dotychczas nie perfundowanych

-

Ilość kapilar w tkance

Ilość kapilar w tkance

•

Zasoby glikogenu – dla wysiłków długotrwałych

Zasoby glikogenu – dla wysiłków długotrwałych

•

Budowa mięśni – ilość mitochondriów

Budowa mięśni – ilość mitochondriów

SARKOPENIA

SARKOPENIA

ZWIĄZANY Z WIEKIEM UBYTEK MASY

ZWIĄZANY Z WIEKIEM UBYTEK MASY

CIAŁA I SIŁY MIĘŚNIOWEJ

CIAŁA I SIŁY MIĘŚNIOWEJ

-

Od 50 r. życia ubytek masy

Od 50 r. życia ubytek masy

mięśniowej wynosi 1-2% rocznie

mięśniowej wynosi 1-2% rocznie

-

Obniża się ilość włókien

Obniża się ilość włókien

mięśniowych, zwłaszcza szybkich

mięśniowych, zwłaszcza szybkich

-

Obniża się maksymalny pobór tlenu

Obniża się maksymalny pobór tlenu

-

Zmniejsza się przekrój porzeczny

Zmniejsza się przekrój porzeczny

włókien mięśniowych

włókien mięśniowych

PRZYCZYNY SARKOPENII

PRZYCZYNY SARKOPENII

BRAK REGULARNEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

BRAK REGULARNEJ AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ

ZMIANY W METABOLIZMIE BIAŁEK MIĘŚNIOWYCH

ZMIANY W METABOLIZMIE BIAŁEK MIĘŚNIOWYCH

ZMIANY W UKŁADZIE HORMONALNYM – oporność

ZMIANY W UKŁADZIE HORMONALNYM – oporność

na insulinę oraz spadek stężenia hormonów

na insulinę oraz spadek stężenia hormonów

powodujących syntezę białek a wzrost hormonów

powodujących syntezę białek a wzrost hormonów

powodujących degradację białek

powodujących degradację białek

ZMIANY W UKŁADZIE NERWOWYM – zmniejszenie

ZMIANY W UKŁADZIE NERWOWYM – zmniejszenie

się ilości motoneuronów

się ilości motoneuronów

STRES OKSYDACYJNY – większe wytwarzanie

STRES OKSYDACYJNY – większe wytwarzanie

wolnych rodników tlenowych które uszkadzają

wolnych rodników tlenowych które uszkadzają

białka mięśniowe

białka mięśniowe