Konspekt do tematu:

POMIAR ZDOLNOŚCI DO WYSIŁKÓW FIZYCZNYCH

1. Obowiązująca terminologia i definicje pojęć:

Zdolność do wysiłków aerobowych ciężkich i długotrwałych, angażujących duże grupy mięśniowe = Wydolność ogólna

Tolerancja wysiłkowa:
o określonym obciążeniu względnym (%VO2max)

przez określony czas

w określonych warunkach

bez głębszych zaburzeń homeostazy (np. kwasicy, hipertermii)

bez niekorzystnych zmian w funkcjonowaniu różnych narządów

2. Czynniki determinujące zdolność do wysiłków fizycznych:

1. sprawność funkcji współdziałających w transporcie tlenu do tkanek:

• Maksymalna objętość minutowa serca

• Tętniczo-żylna różnica wysycenia krwi tlenem

• regulacja naczynioruchowa

• mięśniowy przepływ krwi

• Objętość i pojemność tlenowa krwi

• Pojemność dyfuzyjna płuc

• Maksymalna wentylacja płuc

2. sprawność termoregulacji

3. sprawność ogólnoustrojowych mechanizmów kontroli metabolizmu

4. tolerancja zmian zmęczeniowych:

• czynniki psychologiczne kształtujące motywację wysiłkową

• tolerancja hipoglikemii

5. właściwości narządu ruchu

6. trening fizyczny, codzienna aktywność ruchowa

7. wiek, płeć, czynniki genetyczne
   

3. Miary zdolności do wysiłków fizycznych:

1. Anaerobowych:

1. Maksymalna siła mięśniowa:

• Pomiar siły maksymalnej podczas skurczu izometrycznego - dynamometr

• Pomiar siły maksymalnej podczas skurczów dynamicznych - dynamometr izokinetyczny

2. Maksymalna moc anaerobowa (moc fosfagenowa) (Pmax):

• Test wbiegania na schody

• Oznaczanie maksymalnej mocy anaerobowej na podstawie zależności między siłą i szybkością podczas jazdy na cykloergometrze

• Test Wingate

3. Wydolność anaerobowa:

• Całkowita ilość pracy wykonanej w ciagu 30s lub

• Średnia moc podczas wysiłku, o możliwie największej intensywności, trwającym 30,45 lub 60 s

4. Wytrzymałość anaerobowa (szybkość rozwoju zmęczenia):

• Czas, w którym podczas wysiłku statycznego siła obniża się o określony % wartości początkowej (np.30 lub 50%)

• Zmniejszenie siły (w % wartości początkowej) w określonym czasie (np. 1 min)

PRAKTYKA:

• Stężenie kwasu mlekowego i amoniaku we krwi po wysiłkach supramaksymalnych + pomiar osiąganej mocy

• Ocena predyspozycji genetycznych: zawartość włókien szybkokurczących się (typu II) w składzie mięśni (w próbkach bioptycznych np. m.czworogłowego uda)

2. Aerobowych:

• miara rzeczywista

czas wykonywania wysiłków o stałej lub zwiększającej się intensywności

• wyniki testów wysiłkowych:

• maksymalne pobieranie tlenu przez organizm VO_{2 max}

• wskaźnik PWC_{85% maxT}

• próg anaerobowy

Laboratorium

pomiar maksymalnego pobierania tlenu VO_{2 max}

metoda bezpośrednia
/analizator gazowy, wysiłek maksymalny/

metoda pośrednia
/nomogram Astrand-Ryhming, częstość skurczów serca w czasie wysiłku submaksymalnego/

obliczenie wskaźnika PWC_{85% mxT} /Physical Working Capacity/

próg przemian beztlenowych/ anaerobowych /“próg mleczanowy”/

• wyniki testów marszowo-biegowych /np. według Coopera/

Teren

testy według Coopera

wynik 12-minutowego testu marszowo-biegowego

wynik 4,8 km testu marszowego

• zdolność do wysiłków fizycznych osób chorych:

ocena tolerancji wysiłkowej

Osoby chore - test korytarzowy 6' (6'MWT), test ergometryczny lub na bieżni mechanicznej ograniczony objawami

Odczucia subiektywne - Skal Borga do oszacowania odczuwania wysiłku

4. Test wysiłkowy w medycynie sportowej i kardiologii:

1. Warunki przeprowadzenia testu wysiłkowego:

• kwalifikacja lekarska do testów

• przeciwskazania bezwzględne

• przeciwwskazania względne

• znajomość wskazań do przerwania testu wysiłkowego

• wyposażenie pracowni

• profesjonalny sprzęt do wykonania testów

• leki doraźnej pomocy

• podstawowy sprzęt reanimacyjny

• temperatura powietrza 18 - 22⁰ C, wilgotność 50 - 60%

• zgoda pacjenta na wykonanie badania

• eliminacja u pacjenta

• zmęczenia wysiłkiem poprzedzającym badanie (test po 30 - 45 minutach odpoczynku)

• napięcia emocjonalnego

• ubranie treningowe i wygodne obuwie

• spożycie lekkiego posiłku 1,5 - 3 godzin przed badaniem

2. Metodyka testu wysiłkowego:

• Stopniowy wzrost obciążenia

• Bieżąca obserwacja elektrokardiograficzna

• Pomiar i rejestracja tętna (minimum co 2-3 minuty)

• Pomiar ciśnienia tetniczego krwi co 2-3 minuty

• Obserwacja i kontrola samopoczucia pacjenta

• Zakończenie wysiłku przy wystąpieniu kryteriów przerwania testu

• Obserwacja pacjenta (EKG, ciśnienie tętnicze) do 10 minut po zakończeniu wysiłku

3. Przeciwwskazania bezwzględne do wykonywania prób wysiłkowych:

• Ostre stany zapalne w organizmie

• Niestabilna choroba wieńcowa

• Istotne obniżenie lub uniesienie odcinka ST w spoczynkowym EKG (nie stwierdzane w poprzednich zapisach)

• Nieskutecznie kontrolowana niewydolność krążenia

• Nieskutecznie kontrolowane nadciśnienie tętnicze

• Zaburzenia rytmu nasilające się w czasie wysiłku

• Zwężenie zastawki aorty znacznego stopnia

• Zakrzepowe zapalenie żył lub inne świeże procesy zakrzepowe

• Niedawno przebyty zator tętniczy

• Tętniak rozwarstwiający aorty

• Ostre choroby zakaźne

• Ciężkie choroby narządowe i układowe

---