Model pamięci 
operacyjnej

Ujęcie Baddeleya

 

 

Pamięć operacyjna 

(robocza)

Przechowuje i przetwarza informacje w 

ograniczonym czasie.
Ma ograniczoną pojemność.
Związki z uwagą, świadomością („tu i 

teraz”).
Bieżąca aktywność pamięci: 

utrzymywanie planu i celu działania, 

utrzymywanie przetwarzanych 

informacji (pochodzących z percepcji, 

pamięci długotrwałej, a także 

produktów wcześniejszych operacji 

poznawczych).

 

 

Prace nad modelem

Procedura podwójnego zadania – 

jednoczesne wykonywanie dwóch 

czynności (konkurujących o 

ograniczone zasoby poznawcze)

Przykład:

1.

Powtarzanie w pamięci serii cyfr.

2.

Ocena czytanych zdań (prawda/fałsz)

-

A jest poprzedzane przez B „BA”;

-

B poprzedza A „AB”;

-

A nie jest poprzedzane przez B „BA”.

 

 

Model Baddeleya i Hitcha 
(1974)

Elementy modelu

1.

Centralny system (ośrodek) 
wykonawczy, któremu podległe są, 
działające niezależnie od siebie:

2.

Pętla fonologiczna (artykulacyjna).

3.

Notes wizualno-przestrzenny 
(zapis wzrokowo-przestrzenny).

 

 

Centralny ośrodek 

wykonawczy

System uwagowy o ograniczonej pojemności.
Nadzoruje służebne (niewolnicze) podsystemy.
Kieruje uwagą i zasobami poznawczymi.
Kontaktuje się z pamięcią długotrwałą.
Podejmuje decyzje.
Wykonuje operacje poznawcze wyższego 
rzędu.
Jego sprawność (dokładność, szybkość) zależy 
od obciążenia podsystemów.

 

 

Badania 

centralnego ośrodka 

wykonawczego

Technika podwójnego zadania, np.: (1) 

obciążenie ośrodka (generowanie liter 

w przypadkowej kolejności) i (2) 

obciążenie systemu służebnego 

(tłumienie artykulacji) bądź 

centralnego ośrodka (sortowanie kart 

wg określonej zasady).
Mniej obciąża centralny ośrodek 

zaangażowanie systemu podległego, niż 

wykonywanie dwóch zadania w ramach 

jego pracy.

 

 

Pętla fonologiczna

Operuje informacją opartą na mowie.
Struktura (podsystemy):

1.

Magazyn fonologiczny – przechowuje 
informację akustyczną (maks. 2 sek.); 
lokalizacja mózgowa: rejon szczeliny 
Sylwiusza, lewa półkula.

2.

Bezgłośne powtarzanie – 
podtrzymywanie informacji, zamiana z 
kodu wizualnego na akustyczny; 
lokalizacja: obszar Broca.

 

 

Badania pętli fonologicznej

Efekt długości słowa: zakres pamięci 
bezpośredniej słów zależy od ich 
długości.
ZN: różne języki; liczba sylab; rodzaj 
samogłosek; tempo czytania.

 

 

Badania pętli fonologicznej

Tłumienie artykulacyjne (stłumienie 
artykulacji): uniemożliwienie 
bezgłośnego powtarzania (np. 
poprzez stałe wymawianie 
nieistotnego słowa).



Znosi efekt długości słowa;



Obniża zakres pamięci 
bezpośredniej.

 

 

Wnioski z badań 

nad pętlą fonologiczną

Zakres pamięci bezpośredniej słów 
jest wyznaczony przez 2 czynniki:

1.

Czas rozpadu śladu pamięciowego w 
magazynie fonologicznym (2 sek.).

2.

Czas potrzebny na odświeżenie 
śladu przez bezgłośną artykulację.

 

 

Znaczenie pętli 

fonologicznej

Wykonywanie operacji 
matematycznych.
Nabywanie przez dzieci słownika 
(mowy).
Nauka czytania.
Uczenie się drugiego języka.

 

 

Notes wizualno-

przestrzenny

Podtrzymuje informację wzrokową 
(wzrokowo-przestrzenną) i wykonuje 
operacje przestrzenne 
(wyobrażeniowe: rotację, skaning itd.).
Lokalizacja mózgowa: prawa półkula, 
pola Brodmanna – 6, 19, 40, 47.

 

 

Badania notesu 

wizualno-przestrzennego

Shepard: rotacja wyobrażeniowa.
Kosslyn: skaning wyobrażeniowy.
Lee Brooks oraz modyfikacja jego 
badań: np. skaning wyobrażonej litery 
F oraz wykonywanie dodatkowego 
zadania: (a) zadanie przestrzenne 
(śledzenie ruchomego punktu); (b) 
zadanie wizualne (ocena jasności 
punktu świetlnego).

 

 

Struktura notesu 

wizualno-przestrzennego

Składniki:

1.

Bierny magazyn wizualny – 
przechowuje wzrokowe cechy 
przedmiotów i scen.

2.

Aktywny system przestrzenny 
(wewnętrzny skryba) – 
odpowiedzialny za planowanie i 
kontrolowanie ruchu.

 

 

Model Baddeleya (2000)

Centralny system wykonawczy – 
nadrzędny.
Notes wizualno-przestrzenny 
(połączenie z LTM: wzorce 
percepcyjne, semantyka wizualna).
Pętla fonologiczna (LTM: wiedza 
językowa).
Bufor epizodyczny (LTM: epizodyczna 
pamięć długotrwała) – element dodany 
do modelu (kolejny system służebny).

 

 

Bufor epizodyczny

Tymczasowy magazyn 
zintegrowanych czasowo i 
przestrzennie informacji o epizodach.
Ma ograniczoną pojemność.
Ma wielomodalny kod.
Łączy informacje pochodzące z 
systemów służebnych i pamięci 
długotrwałej.

 

 

Przykłady badań 

pojemności pamięci 

operacyjnej

Ciągi zdań: (1) Ocena, czy czytane zdania 
mają sens. + (2) Pamiętanie ostatniego 
wyrazu każdego zdania.
Układy kropek (kolejne kartki): (1) 
Liczenie na głos kropek. + (2) Pamiętanie, 
ile kropek było na poprzednich kartkach.
Seria operacji matematycznych i 
występujących po nich słów – po całej 
serii należało odtworzyć zapamiętane 
słowa.

 

 

Pamięć długotrwała

Systemy, reprezentacje, 

struktury

 

 

Pamięć proceduralna

Umiejętności i nawyki.
Torowanie.
Warunkowanie.
Uczenie się nieasocjacyjne.
Uczenie się utajone.

 

 

Pamięć deklaratywna

Pamięć semantyczna.
Pamięć epizodyczna.

 

 

Reprezentacja 

wiedzy deklaratywnej

Twierdzenia, sądy.
Wyobrażenia.
Logogeny i imageny – model 
podwójnego kodowania.

 

 

Struktura 

pamięci semantycznej

Modele sieciowe.
Modele porównywania cech.
Modele schematów, ram i skryptów 
poznawczych.