Rola

biologiczna

białek

Funkcja
struktural
na

Funkcja
transportow
a

Funkcja
magazynując
a

Funkcja
katalityczn
a

Funkcja
ochronna

Ruch
komórkowy

Regulacja
hormonaln
a

Regulacja
genowa

FUNKCJA STRUKTORALNO

-MECHANICZNA

Fibroina

to białko z grupy białek fibrylarnych. Stanowi

główny składnik budulcowy naturalnych włókien jedwabiu
oraz pajęczyny. Fibroinę tworzą łańcuchy zbudowane w
przeważającej części z takich aminokwasów jak: alanina,
glicyna, seryna i tyrozyna.

Przykładowy fragment łańcucha

fibryny

Gly-Ser-Gly-Ala-Gly-Ala

Kreatyna

-to białko

należące do
skleroprotein główny
składnik naskórka,
włosów, włókien
wełny, paznokci,
kopyt, rogów i piór.
Zawiera dużo
cystyny, która
wydaje
nieprzyjemny
zapach przy
spalaniu.

Elastyna

-to białko strukturalne o

budowie fibrylarnej, należące do
skleroprotein, które występuje w
tkance łącznej. Jest m.in.
głównym składnikiem ścięgien,
więzadeł, tkanki płucnej oraz
ścian większych naczyń
krwionośnych. Ze względu na
obecność elastyny, tkanki w nią
obfitujące po rozciągnięciu lub
ściśnięciu odzyskują swój
pierwotny kształt i wielkość

Kolagen

- jest białkiem

pozakomórkowym, stanowi około 1/3
wszystkich białek ludzkiego
organizmu.
Kolagen występuje w kościach,
chrząstkach, ścięgnach, więzadłach,
powięziach oraz skórze. Jego
zasadnicza funkcja polega na
zapewnieniu tkance wytrzymałości
mechanicznej.

Struktura
jednostki
tropokolagenu
-
tzw. potrójna
helisa,
złożona z
trzech
łańcuchów
polipetydowyc
h.

FUNKCJA TRANSPORTOWA

Hemoglobina

zawarta w

erytrocytach kręgowców spełnia
dwie główne funkcje biologiczne:

przenoszenie O

2

z płuc do

tkanek
przenoszenie CO

2

i protonów z

tkanek do płuc w celu
wydalenia

Model cząsteczki hemoglobiny.

Cztery zasocjowane podjednostki,

z których każda zawiera

cząsteczkę hemu (zaznaczoną na

zielono). Nie pokazano grup

bocznych aminokwasów, a tylko

konformację łańcuchów

peptydowych – tzw. model

wstęgowy

Mioglobina

-podstawową

funkcją mioglobiny jest
magazynowanie i
rozprowadzanie
cząsteczek tlenu w
obrębie tkanki
mięśniowej. Jedna
cząsteczka mioglobiny
przenosi jedną
cząsteczkę tlenu.

Cząsteczka mioglobiny. Różne kolory oznaczają
poszczególne helisy alfa budujące pojedynczą
cząsteczkę mioglobiny.

Transferyna

– białko regulujące stężenie jonów żelaza

w osoczu krwi. Białko to transportuje żelazo do
większości komórek w organizmie. Jedna cząsteczka
transferyny jest w stanie transportować jednocześnie
dwa atomy żelaza.

Struktura przestrzenna transferyny.
Czerwone punkty oznaczają atomy żelaza.
Transferyna może ich wiązać, co najwyżej
dwa.

Albuminy

- transportują

niektóre hormony,
kwasy tłuszczowe,
barwniki żółciowe,
leków, wiązanie i
transport dwutlenku
węgla oraz działanie
buforujące pH.

Ludzka albumina osocza krwi

FUNKCJA KATALITYCZNA

Enzymy

-biokatalizatory, przyspieszają reakcje

ch6emiczne poprzez obniżenie energii aktywacji.

DZIAŁANIE ENZYMU

Model struktury lipooksygenazy ze związanym
substratem.

FUNKCJA OCHRONNA

 immunoglobuliny

– białka

wydzielane przez komórki
plazmatyczne w przebiegu
odpowiedzi immunologicznej
typu h6umoralnego, które
mają zdolność do
rozpoznawania antygenów.

Interferony

to białka wytwarzane i uwalniane

przez komórki ciała, jako odpowiedź na obecność
patogenów wewnątrz organizmu.

Fibryna

- białko proste, wytrącające się z osocza krwi

podczas procesu krzepnięcia krwi.

-

Insulina i glukagon

- główne regulatory przemian

węglowodanowych

REGULACJA HORMONALNA

-

Hormon wzrostu

-

pobudzanie wzrostu masy ciała i

wzrost

nadmiar: gigantyzm, akromegalia

niedobór lub brak: karłowatość
przysadkowa

-

Histony

–udział w organizacji nici DNA (H2A, H2B, H3

i H4 – rdzeń nukleosomu, H1 - łącznikowy)

REGULACJA GENOWA

Ferrytyna

–

magazynuje żelazo w
wątrobie w postaci
nieszkodliwych jonów
Fe

2+.

FUNKCJA MAGAZYNUJĄCA

Mioglobina

–

magazynuje w
mięśniach czerwonych
(poprzecznie
prążkowanych) rezerwy
tlenu na wypadek jego
niedoboru. Dzieje się tak
np. podczas
intensywnych ćwiczeń
fizycznych.

FUNKCJA LOKOMOTORYCZNA

Aktyna

– wchodzi w skład kurczliwych miofilamentów

aktynowych (cienkich). Stanowi ok. 25% białek
mięśnia.

Miozyna

– wagowo stanowi ok. 55% białek mięśnia,

tworzy miofilamenty grube. Miozyna mięśni
szkieletowych wiąże aktynę, tworząc kompleks
aktomiozynowy.