Przykłady roli

Przykłady roli

biologicznej białek

biologicznej białek

Pielęgniarstwo, rok I, grupa I

Pielęgniarstwo, rok I, grupa I

Kamila Jaworska

Kamila Jaworska

Norbert Burzych

Norbert Burzych

Białka

Białka

►

Podstawowymi jednostkami

Podstawowymi jednostkami

strukturalnymi białek są aminokwasy

strukturalnymi białek są aminokwasy

►

Aminokwas jest zbudowany z :

Aminokwas jest zbudowany z :



grup karboksylowej

grup karboksylowej



grup aminowej

grup aminowej



atomu wodoru

atomu wodoru



grupy R- wiążącej się kowalencyjnie z

grupy R- wiążącej się kowalencyjnie z

atomem węgla określanym jako węgiel

atomem węgla określanym jako węgiel

alfa

alfa

Rola strukturalna

Rola strukturalna



Kolagen-

Kolagen-

to główne białko tkanki łącznej.

to główne białko tkanki łącznej.

•

Posiada ono bardzo wysoką odporność na

Posiada ono bardzo wysoką odporność na

rozciąganie i stanowi główny składnik ścięgien,

rozciąganie i stanowi główny składnik ścięgien,

kości

kości

•

Jest odpowiedzialny za elastyczność skóry.

Jest odpowiedzialny za elastyczność skóry.

•

Kolagen ma nietypowy skład aminokwasów.

Kolagen ma nietypowy skład aminokwasów.

•

Zawiera duże ilości glicyny i proliny oraz dwa

Zawiera duże ilości glicyny i proliny oraz dwa

aminokwasy nie pochodzące bezpośrednio z

aminokwasy nie pochodzące bezpośrednio z

translacji w rybosomach – hydroksyprolinę i

translacji w rybosomach – hydroksyprolinę i

hydroksylizynę, z czego tę pierwszą w dość dużych

hydroksylizynę, z czego tę pierwszą w dość dużych

ilościach.

ilościach.

•

Aminokwasy te są formowane z proliny i lizyny już

Aminokwasy te są formowane z proliny i lizyny już

w gotowym produkcie translacji w procesie

w gotowym produkcie translacji w procesie

enzymatycznym, która wymaga obecności witaminy

enzymatycznym, która wymaga obecności witaminy

C.

C.

Struktura jednostki
tropokolagenu - tzw. potrójna
helisa, złożona z trzech
łańcuchów polipetydowych.



Elastyna-

Elastyna-

białko strukturalne o budowie

białko strukturalne o budowie

fibrylarnej, należące do skleroprotein, które

fibrylarnej, należące do skleroprotein, które

występuje w tkance łącznej.

występuje w tkance łącznej.

•

Jest m.in. głównym składnikiem ścięgien,

Jest m.in. głównym składnikiem ścięgien,

więzadeł, tkanki płucnej oraz ścian

więzadeł, tkanki płucnej oraz ścian

większych naczyń krwionośnych,

większych naczyń krwionośnych,

zapewniając im sprężystość

zapewniając im sprężystość

•

Ze względu na obecność elastyny, tkanki w

Ze względu na obecność elastyny, tkanki w

nią obfitujące po rozciągnięciu lub

nią obfitujące po rozciągnięciu lub

ściśnięciu odzyskują swój pierwotny kształt

ściśnięciu odzyskują swój pierwotny kształt

i wielkość (np. skóra).

i wielkość (np. skóra).

•

Elastyna składa się z ok. 750 reszt

Elastyna składa się z ok. 750 reszt

aminokwasowych, z których (podobnie jak w

aminokwasowych, z których (podobnie jak w

kolagenie) znaczną zawartość stanowią prolina -

kolagenie) znaczną zawartość stanowią prolina -

13% i glicyna - 34%, jednak w odróżnieniu od

13% i glicyna - 34%, jednak w odróżnieniu od

kolagenu jest mało hydroksyproliny, a nie ma w

kolagenu jest mało hydroksyproliny, a nie ma w

ogóle hydroksylizyny.

ogóle hydroksylizyny.

•

Łańcuchy polipeptydowe elastyny łączą się ze

Łańcuchy polipeptydowe elastyny łączą się ze

sobą za pomocą wiązań pomiędzy resztami lizyny

sobą za pomocą wiązań pomiędzy resztami lizyny

(katalizuje oksydaza lizylowa) w sąsiadujących

(katalizuje oksydaza lizylowa) w sąsiadujących

cząsteczkach elastyny w elastyczną sieć.

cząsteczkach elastyny w elastyczną sieć.

•

Cząsteczki elastyny mają charakter hydrofobowy.

Cząsteczki elastyny mają charakter hydrofobowy.

►

Keratyna

Keratyna

- białko fibrylarne

- białko fibrylarne

(nierozpuszczalne

w

wodzie,

(nierozpuszczalne

w

wodzie,

cząsteczki

białka

tworzą

cząsteczki

białka

tworzą

włókna).

włókna).

►

W

komórkach

nabłonkowych

W

komórkach

nabłonkowych

człowieka

zidentyfikowano

człowieka

zidentyfikowano

dwadzieścia izoform cytokeratyn,

dwadzieścia izoform cytokeratyn,

natomiast w komórkach innych

natomiast w komórkach innych

ssaków

wykazano

około

ssaków

wykazano

około

dziesięciu izoform tzw. keratyn

dziesięciu izoform tzw. keratyn

twardych,

obecnych

w

twardych,

obecnych

w

wytworach

skóry:

piórach,

wytworach

skóry:

piórach,

wełnie, rogach, paznokciach i

wełnie, rogach, paznokciach i

innych.

innych.

►

Białka keratynowe cechują się

Białka keratynowe cechują się

wysoką

zawartością

wysoką

zawartością

aminokwasów

siarkowych:

aminokwasów

siarkowych:

cysteina (17%) metionina (0,5%).

cysteina (17%) metionina (0,5%).

Podjednostki keratyn zbudowane

Podjednostki keratyn zbudowane

są według wspólnego planu.

są według wspólnego planu.

►

Wyróżnia się w nich alfa-

Wyróżnia się w nich alfa-

helisową domenę centralną oraz

helisową domenę centralną oraz

globularne domeny N- i C-

globularne domeny N- i C-

terminalne.

terminalne.

►

Fibroina

Fibroina

to białko z grupy białek fibrylarnych.

to białko z grupy białek fibrylarnych.

Stanowi główny składnik budulcowy naturalnych

Stanowi główny składnik budulcowy naturalnych

włókien jedwabiu oraz pajęczyny. Fibroinę tworzą

włókien jedwabiu oraz pajęczyny. Fibroinę tworzą

łańcuchy zbudowane w przeważającej części z

łańcuchy zbudowane w przeważającej części z

takich aminokwasów jak: alanina, glicyna, seryna

takich aminokwasów jak: alanina, glicyna, seryna

i tyrozyna

i tyrozyna

Przykładowy fragment łańcucha fibryny
Gly-Ser-Gly-Ala-Gly-Ala

Rola katalityczna

Rola katalityczna



Prawie wszystkie reakcje zachodzące w

Prawie wszystkie reakcje zachodzące w

organizmach

żywych

zachodzą

przy

organizmach

żywych

zachodzą

przy

udziale

udziale

enzymów

enzymów

–

czyli

silnych

–

czyli

silnych

katalizatorów.

katalizatorów.



Ich działanie polega na zwiększeniu

Ich działanie polega na zwiększeniu

szybkości reakcji (zwykle zwiększają

szybkości reakcji (zwykle zwiększają

szybkość reakcji ok milion razy)

szybkość reakcji ok milion razy)



anhydraza

węglanowa

anhydraza

węglanowa

(dehydrataza

(dehydrataza

węglanowa)

węglanowa)

występująca w erytrocytach

występująca w erytrocytach

ssaków

ssaków

,

,

która katalizuje odwracalną reakcję

która katalizuje odwracalną reakcję

powstawania

jonu

wodorowęglanowego

powstawania

jonu

wodorowęglanowego

(HCO

(HCO

3

3

-

-

) z wody (H

) z wody (H

2

2

O) i dwutlenku węgla

O) i dwutlenku węgla

(CO

(CO

2

2

).

).

Działanie anhydrazy węglanowej jest jedną z

Działanie anhydrazy węglanowej jest jedną z

najszybszych reakcji enzymatycznych – w

najszybszych reakcji enzymatycznych – w

ciągu jednej sekundy cząsteczka tego

ciągu jednej sekundy cząsteczka tego

enzymu potrafi uwodnić

enzymu potrafi uwodnić

10

10

6

6

cząsteczek

cząsteczek

dwutlenku węgla.

dwutlenku węgla.

►

Liazy

Liazy

-katalizują reakcje przekształcenia

-katalizują reakcje przekształcenia

substratu , którym towarzyszy powstawanie

substratu , którym towarzyszy powstawanie

bądź zanik podwójnego wiązania

bądź zanik podwójnego wiązania

Rola transportująca

Rola transportująca

►

Hemoglobina

Hemoglobina

-przenosi ona tlen oraz dwutlenek

-przenosi ona tlen oraz dwutlenek

węgla

węgla

Znajduje się w krwinkach czerwonych.

Znajduje się w krwinkach czerwonych.

Każda podjednostka zawiera jako grupę niebiałkową

Każda podjednostka zawiera jako grupę niebiałkową

cząsteczkę hemu.

cząsteczkę hemu.

Cząsteczka hemu zawiera położony centralnie atom

Cząsteczka hemu zawiera położony centralnie atom

żelaza (Fe

żelaza (Fe

2+

2+

) umożliwiający jej wiązanie cząsteczek

) umożliwiający jej wiązanie cząsteczek

tlenu (O

tlenu (O

2

2

).

).

Jedna cząsteczka hemoglobiny może przyłączyć od

Jedna cząsteczka hemoglobiny może przyłączyć od

jednej do czterech cząsteczek tlenu, co powoduje

jednej do czterech cząsteczek tlenu, co powoduje

że hemoglobina może występować albo w stanie

że hemoglobina może występować albo w stanie

"odtlenowanym" (deoxyHb) lub w różnym stopniu

"odtlenowanym" (deoxyHb) lub w różnym stopniu

"utlenowania" (oxyHb).

"utlenowania" (oxyHb).

Hem nadaje białku (i krwi) czerwony kolor.

Hem nadaje białku (i krwi) czerwony kolor.

Transferyna

Transferyna

- białko regulujące stężenie jonów

- białko regulujące stężenie jonów

żelaza w osoczu krwi. Białko to transportuje

żelaza w osoczu krwi. Białko to transportuje

żelazo do większości komórek w organizmie.

żelazo do większości komórek w organizmie.

Jedna cząsteczka transferyny jest w stanie

Jedna cząsteczka transferyny jest w stanie

transportować jednocześnie dwa atomy żelaza.

transportować jednocześnie dwa atomy żelaza.

Struktura przestrzenna
transferyny. Czerwone punkty
oznaczają atomy żelaza.
Transferyna może ich wiązać, co
najwyżej dwa.

A

A

lbuminy

lbuminy

- transportują niektóre hormony, kwasy

- transportują niektóre hormony, kwasy

tłuszczowe, barwniki żółciowe, leków, wiązanie i

tłuszczowe, barwniki żółciowe, leków, wiązanie i

transport dwutlenku węgla oraz działanie

transport dwutlenku węgla oraz działanie

buforujące pH

buforujące pH

.

.

Ludzka albumina osocza krwi

Rola

Rola

magazynująca

magazynująca

►

Ferrytyna

Ferrytyna

– jest to białko, które

– jest to białko, które

magazynuje w wątrobie żelazo w

magazynuje w wątrobie żelazo w

nieszkodliwej formie jonów Fe

nieszkodliwej formie jonów Fe

2+

2+

Mioglobina

Mioglobina

- magazynuje tlen w mięśniach czerwonych

- magazynuje tlen w mięśniach czerwonych

(poprzecznie prążkowanych).

(poprzecznie prążkowanych).

►

Podczas

nadmiernego

wysiłku,

kiedy

ciśnienie

Podczas

nadmiernego

wysiłku,

kiedy

ciśnienie

cząsteczkowe tlenu spada w mięśniach do bardzo niskiej

cząsteczkowe tlenu spada w mięśniach do bardzo niskiej

wartości 5 mm Hg, mioglobina uwalnia zmagazynowane

wartości 5 mm Hg, mioglobina uwalnia zmagazynowane

cząsteczki O

cząsteczki O

2,

2,

jest silnie upakowaną, w przybliżeniu kulistą

jest silnie upakowaną, w przybliżeniu kulistą

cząsteczką. Około 75% jej łańcucha występuje w formie

cząsteczką. Około 75% jej łańcucha występuje w formie

ośmiu prawoskrętnych helis

ośmiu prawoskrętnych helis

α

α

o długości 7 - 20

o długości 7 - 20

aminokwasów.

aminokwasów.

►

Grupę prostetyczną mioglobiny stanowi hem, w którego

Grupę prostetyczną mioglobiny stanowi hem, w którego

centrum znajduje się związane żelazo w formie jonu Fe

centrum znajduje się związane żelazo w formie jonu Fe

2+

2+

.

.

Cząsteczka
mioglobiny.
Różne kolory
oznaczają
poszczególne
helisy alfa
budujące
pojedynczą
cząsteczkę
mioglobiny

Rola wiązania wody

Rola wiązania wody

►

Hydrofilny charakter większości białek

Hydrofilny charakter większości białek

sprawia, że są one podstawowym

sprawia, że są one podstawowym

czynnikiem wiążącym wodę w organizmie

czynnikiem wiążącym wodę w organizmie

►

Regulują rozmieszczenie wody pomiędzy

Regulują rozmieszczenie wody pomiędzy

osoczem krwi krążącej i przestrzenią

osoczem krwi krążącej i przestrzenią

pozanaczyniową oraz wnętrzem komórek i

pozanaczyniową oraz wnętrzem komórek i

przestrzenią pozakomórkową

przestrzenią pozakomórkową

Rola ruchu

Rola ruchu

uporządkowanego

uporządkowanego

Białka są głównym składnikiem mięśni.

Białka są głównym składnikiem mięśni.

Przesunięcie się względem siebie dwóch

Przesunięcie się względem siebie dwóch

włókien mięśniowych prowadzi do skurczu

włókien mięśniowych prowadzi do skurczu

mięśnia. W skali mikroskopowej białka

mięśnia. W skali mikroskopowej białka

odpowiadają za ruchy uporządkowane

odpowiadają za ruchy uporządkowane

(rezultaty działania białkowych układów

(rezultaty działania białkowych układów

kurczliwych) takie jak na przykład:

kurczliwych) takie jak na przykład:



Przemieszczanie

się

chromosomów

Przemieszczanie

się

chromosomów

podczas mitozy

podczas mitozy



Przykładem białek odpowiadających za

Przykładem białek odpowiadających za

ruchy

uporządkowane

mięśni

mogą

ruchy

uporządkowane

mięśni

mogą

być:aktyna i miozyna.

być:aktyna i miozyna.

Aktyna

Aktyna

- białko wchodzące w skład kurczliwych

- białko wchodzące w skład kurczliwych

filamentów aktynowych, stanowiących obok

filamentów aktynowych, stanowiących obok

mikrotubul i filamentów pośrednich cytoszkielet

mikrotubul i filamentów pośrednich cytoszkielet

komórki eukariotycznej. Aktyna występuje w

komórki eukariotycznej. Aktyna występuje w

dwóch postaciach: globularnej (

dwóch postaciach: globularnej (

aktyna G)

aktyna G)

i

i

fibrylarnej (

fibrylarnej (

aktyna F

aktyna F

).

).

Cząsteczka G-aktyny zawiera miejsca przyłączania

Cząsteczka G-aktyny zawiera miejsca przyłączania

miozyny.

miozyny.

Stanowi ok. 25% białek mięśnia.

Stanowi ok. 25% białek mięśnia.

Miozyna

Miozyna

- białko wchodzące w skład kurczliwych włókien

- białko wchodzące w skład kurczliwych włókien

grubych w komórkach, zwłaszcza w mięśniach. Bierze

grubych w komórkach, zwłaszcza w mięśniach. Bierze

udział w konstrukcji sarkomeru składającego się z włókien

udział w konstrukcji sarkomeru składającego się z włókien

cienkich (zawierających aktynę), grubych i elastyny.

cienkich (zawierających aktynę), grubych i elastyny.

Podobne białkowe włókna biorą też udział w procesie

Podobne białkowe włókna biorą też udział w procesie

kariokinezy, separując chromosomy przyczepione do

kariokinezy, separując chromosomy przyczepione do

telomerów w kierunku centromerów. Miozyna jest złożona

telomerów w kierunku centromerów. Miozyna jest złożona

z dwóch łańcuchów polipeptydowych.

z dwóch łańcuchów polipeptydowych.

Rola ochronna

Rola ochronna

Immunoglobuliny

Immunoglobuliny

-Białka wpływają na zdolność

-Białka wpływają na zdolność

organizmu do obrony przed intruzami (bakterie,

organizmu do obrony przed intruzami (bakterie,

wirusy, grzyby, alergeny i inne substancje obce).

wirusy, grzyby, alergeny i inne substancje obce).

Wyłapują one nieproszonych gości, łączą się z nimi i w

Wyłapują one nieproszonych gości, łączą się z nimi i w

ten sposób chronią nas przed różnymi chorobami.

ten sposób chronią nas przed różnymi chorobami.

Budowa przeciwciał wszystkich klas jest podobna. Są to

Budowa przeciwciał wszystkich klas jest podobna. Są to

białkowe cząsteczki o kształcie zbliżonym do litery

białkowe cząsteczki o kształcie zbliżonym do litery

"Y", złożone z czterech łańcuchów peptydowych.

"Y", złożone z czterech łańcuchów peptydowych.

Dwa z tych łańcuchów, określane mianem łańcuchów

Dwa z tych łańcuchów, określane mianem łańcuchów

ciężkich

ciężkich

(H, od ang. Heavy )są dłuższe i związane ze sobą

(H, od ang. Heavy )są dłuższe i związane ze sobą

wiązaniami

dwusiarczkowymi.

Pozostałe

dwa

wiązaniami

dwusiarczkowymi.

Pozostałe

dwa

łańcuchy, nazywane lekkimi (L, od ang. Light )są

łańcuchy, nazywane lekkimi (L, od ang. Light )są

związane z łańcuchami ciężkimi również za pomocą

związane z łańcuchami ciężkimi również za pomocą

mostków dwusiarczkowych.

mostków dwusiarczkowych.

Obydwa łańcuchy ciężkie w danej cząsteczce są

Obydwa łańcuchy ciężkie w danej cząsteczce są

identyczne, podobnie jest z łańcuchami lekkimi.

identyczne, podobnie jest z łańcuchami lekkimi.

Region,

w

którym

występują

wiązania

Region,

w

którym

występują

wiązania

dwusiarczkowe pomiędzy H nazywamy regionem

dwusiarczkowe pomiędzy H nazywamy regionem

zawiasowym, gdyż warunkuje on tzw. zmienność

zawiasowym, gdyż warunkuje on tzw. zmienność

segmentalną, czyli możliwość rozchylania się

segmentalną, czyli możliwość rozchylania się

ramion przeciwciała.

ramion przeciwciała.

Schemat przeciwciała:
1. fragment wiążący antygen
niebieskie – łańcuchy ciężkie
żółte – łańcuchy lekkie
ciemnoniebieskie/żółte – regiony
zmienne
jasnoniebieskie/żółte – regiony stałe
szare – mostki dwusiarczkowe

Interferony-

Interferony-

to białka wytwarzane i uwalniane

to białka wytwarzane i uwalniane

przez komórki ciała, jako odpowiedź na obecność

przez komórki ciała, jako odpowiedź na obecność

patogenów wewnątrz organizmu.

patogenów wewnątrz organizmu.

Fibryna

Fibryna

- białko proste, wytrącające się z osocza

- białko proste, wytrącające się z osocza

krwi podczas procesu krzepnięcia krwi. Tworzy

krwi podczas procesu krzepnięcia krwi. Tworzy

rusztowanie skrzepu krwi. Powstaje z

rusztowanie skrzepu krwi. Powstaje z

fibrynogenu w wyniku działania trombiny

fibrynogenu w wyniku działania trombiny

Rola wytwarzania i

Rola wytwarzania i

przekazywania impulsów

przekazywania impulsów

nerwowych

nerwowych

Rodopsyna-

Rodopsyna-

nazywana

też

purpurą

wzrokową.

nazywana

też

purpurą

wzrokową.

To

To

światłoczuły barwnik występujący w narządzie wzroku

światłoczuły barwnik występujący w narządzie wzroku

(dokładniej w siatkówce) głowonogów, stawonogów i

(dokładniej w siatkówce) głowonogów, stawonogów i

kręgowców. Rodopsyna składa się z białka opsyny, które

kręgowców. Rodopsyna składa się z białka opsyny, które

wiązaniem kowalencyjnym łączy się z kofaktorem 11-cis

wiązaniem kowalencyjnym łączy się z kofaktorem 11-cis

retinalem (retinenem), który pełni rolę chromoforu (części

retinalem (retinenem), który pełni rolę chromoforu (części

lub motywu strukturalnego cząsteczki odpowiedzialnego za

lub motywu strukturalnego cząsteczki odpowiedzialnego za

jej barwę). Pod wpływem światła docierającego do

jej barwę). Pod wpływem światła docierającego do

znajdującej się w pręcikach rodopsyny (wystarczy 1 foton)

znajdującej się w pręcikach rodopsyny (wystarczy 1 foton)

dochodzi do izomeryzacji formy 11-cis retinalu w drugi

dochodzi do izomeryzacji formy 11-cis retinalu w drugi

izomer – formę all-trans. Rodopsyna jest białkiem

izomer – formę all-trans. Rodopsyna jest białkiem

transbłonowym złożonym z 7 helikalnych łańcuchów i

transbłonowym złożonym z 7 helikalnych łańcuchów i

zmiana konformacyjna rodopsyny, powoduje aktywację

zmiana konformacyjna rodopsyny, powoduje aktywację

związanego z nią białka G, transducyny, a następnie

związanego z nią białka G, transducyny, a następnie

inicjację sygnału komórkowego.

inicjację sygnału komórkowego.

Rola

Rola

hormonalna

hormonalna

►

Insulina i glukagon

Insulina i glukagon

- główne regulatory przemian

- główne regulatory przemian

węglowodanowych

węglowodanowych

Insulina

Insulina

– to anaboliczny hormon peptydowy o działaniu

– to anaboliczny hormon peptydowy o działaniu

ogólnoustrojowym, odgrywający zasadniczą rolę przede

ogólnoustrojowym, odgrywający zasadniczą rolę przede

wszystkim w metabolizmie węglowodanów, lecz także

wszystkim w metabolizmie węglowodanów, lecz także

białek i tłuszczów. Składa się z 2 łańcuchów

białek i tłuszczów. Składa się z 2 łańcuchów

polipeptydowych A i B połączonych ze sobą dwoma

polipeptydowych A i B połączonych ze sobą dwoma

mostkami disiarczkowymi: łańcuch A zawiera 21, a

mostkami disiarczkowymi: łańcuch A zawiera 21, a

łańcuch B - 30 aminokwasów. Insulina produkowana

łańcuch B - 30 aminokwasów. Insulina produkowana

jest przez komórki β (komórki beta) wysp trzustki

jest przez komórki β (komórki beta) wysp trzustki

(wyspy Langerhansa). Najważniejszym bodźcem do

(wyspy Langerhansa). Najważniejszym bodźcem do

produkcji insuliny jest poposiłkowe zwiększenie

produkcji insuliny jest poposiłkowe zwiększenie

stężenia glukozy we krwi. Dzięki zwiększeniu

stężenia glukozy we krwi. Dzięki zwiększeniu

wytwarzania insuliny i jej wpływowi na komórki

wytwarzania insuliny i jej wpływowi na komórki

efektorowe (miocyty, adipocyty, hepatocyty) zwiększa

efektorowe (miocyty, adipocyty, hepatocyty) zwiększa

się transport glukozy do wnętrza komórek, co obniża

się transport glukozy do wnętrza komórek, co obniża

poziom glukozy we krwi. Działanie insuliny podlega

poziom glukozy we krwi. Działanie insuliny podlega

homeostatycznej

kontroli

licznych

mechanizmów,

homeostatycznej

kontroli

licznych

mechanizmów,

głównie hormonalnych. Wpływa między innymi na

głównie hormonalnych. Wpływa między innymi na

czynność jajników.

czynność jajników.

Glukagon

Glukagon

- jest polipeptydowym hormonem wytwarzanym

- jest polipeptydowym hormonem wytwarzanym

przez komórki A (α) wysp trzustkowych.

przez komórki A (α) wysp trzustkowych.

Hormon ten ma znaczenie w gospodarce węglowodanowej;

Hormon ten ma znaczenie w gospodarce węglowodanowej;

wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do insuliny,

wykazuje działanie antagonistyczne w stosunku do insuliny,

które przede wszystkim objawia się zwiększeniem stężenia

które przede wszystkim objawia się zwiększeniem stężenia

glukozy we krwi. Wzmaga on procesy glukoneogenezy i

glukozy we krwi. Wzmaga on procesy glukoneogenezy i

glikogenolizy

oraz

utleniania

kwasów

tłuszczowych.

glikogenolizy

oraz

utleniania

kwasów

tłuszczowych.

Cząsteczka glukagonu zbudowana jest z 29 aminokwasów.

Cząsteczka glukagonu zbudowana jest z 29 aminokwasów.

Glukagon wydzielony przez wysepki trzustkowe dostaje się do

Glukagon wydzielony przez wysepki trzustkowe dostaje się do

wątroby przez żyłę wrotną i tam prawie całkowicie jest

wątroby przez żyłę wrotną i tam prawie całkowicie jest

pochłaniany, a do krwi krążenia ogólnego przedostaje się

pochłaniany, a do krwi krążenia ogólnego przedostaje się

tylko jego niewielka ilość.

tylko jego niewielka ilość.

W stanie głodu zwiększa się wydzielanie glukagonu, co

W stanie głodu zwiększa się wydzielanie glukagonu, co

powoduje zachowanie prawidłowego stężenia glukozy we

powoduje zachowanie prawidłowego stężenia glukozy we

krwi, co jest niezwykle ważne dla zachowania właściwego

krwi, co jest niezwykle ważne dla zachowania właściwego

funkcjonowania mózgu.

funkcjonowania mózgu.

Glukagon i insulina należą do podstawowych regulatorów

Glukagon i insulina należą do podstawowych regulatorów

przemian węglowodanowych w organizmie, wpływają na

przemian węglowodanowych w organizmie, wpływają na

aktywny transport przez błonę komórkową i biosyntezę

aktywny transport przez błonę komórkową i biosyntezę

białek i tłuszczów w komórkach.

białek i tłuszczów w komórkach.

►

Hormon wzrostu

Hormon wzrostu

- pobudzanie wzrostu

- pobudzanie wzrostu

masy ciała i wzrost

masy ciała i wzrost

Regulacja

Regulacja

genowa

genowa

►

Histony-

Histony-

udział w organizacji nici DNA

udział w organizacji nici DNA

(H2A, H2B, H3 i H4 –rdzeń nukleosomu, H1

(H2A, H2B, H3 i H4 –rdzeń nukleosomu, H1

- łącznikowy

- łącznikowy

)

)

Bibliografia

Bibliografia

►

E.Bańkowski, Bichemia podręcznik dla

E.Bańkowski, Bichemia podręcznik dla

studentów uczelni medycznych wyd II,

studentów uczelni medycznych wyd II,

wyd Elsevier Urban &Partner,2008

wyd Elsevier Urban &Partner,2008

►

L. Stryer,Biochemia, wyd PWN 2003

L. Stryer,Biochemia, wyd PWN 2003