Komórki

Komórki

dendrytyczne

dendrytyczne

Anna Wiczołek
Lekarski gr. 4

Komórki dendrytyczne (DC)

Komórki dendrytyczne (DC)

•

1868r. Langerhans na podstawie reakcji z

solami złota identyfikuje komórki Langerhansa

•

Przedmiot licznych badań- pierwsza

praca opisująca komórki DC z 1973 r.
Steinmana i Cohna

•

Wciąż pojawiają się nowe dane na temat

ich roli w patologii człowieka, oraz
możliwość użycia ich w terapii różnych
schorzeń.

Komórki dendrytyczne

Komórki dendrytyczne

(DC)

(DC)

•

Występują powszechnie w organizmie

człowieka, w małym odsetku w prawie
wszystkich strukturach i narządach

•

Opisano ich występowanie w mózgu,

ścianach naczyń, grasicy ( przeważają w
części rdzennej)

•

Gwiaździsty kształt, posiadają 2 typy

wypustek: dendrytyczne i blaszkowate

(lammeliopodia)

•

Posiadają owalne jądra, jasną cytoplazmę,

Komórki dendrytyczne (DC)-

Komórki dendrytyczne (DC)-

rola

rola

•

Prezentacja antygenu (APC)

•

Produkcja interferonu

•

Zdolnoœść do immunoregulacji,

•

Indukcja tolerancji immunologicznej,

•

Ostatnio opisano właœściwośœci

cytotoksyczne

Komórki dendrytyczne

Komórki dendrytyczne

(DC)

(DC)



Wywodzą się z hematopoetycznych

komórek macierzystych



DC są populacją heterogenną



W zależnoœci od lokalizacji DC mogą różnić

się między sobą wielkośœcią, kształtem, a
także funkcją. Zwykle ich właśœciwoœści
fagocytarne nie są zbytnio nasilone. Mogą
jednak pochłaniać makrocząsteczki i płyny
ustrojowe w drodze endo- czy pinocytozy.

Niedojrzałe DC

Niedojrzałe DC

W stadium niedojrzałym DC (głównie
mieloidalne,
nazywane też właściwymi DC) mają zdolność
rozpoznawania i pochłaniania obcych
antygenów na drodze kilku mechanizmów:



endocytozy (poprzez odpowiednie receptory),



makropinocytozy



fagocytozy.

Niedojrzałe DC

Niedojrzałe DC

Dzięki tym własnościom komórki
niedojrzałe tworzą specyficzną „policję” w
organizmie, wyłapując obce antygeny. Po
rozpoznaniu i pochłonięciu antygenu DC
rozpoczynają przetwarzanie antygenu w
peptydy, celem ich prezentacji limfocytom
T lub innym komórkom.

Niedojrzałe DC

Niedojrzałe DC

•

Pochłanianie antygenu przez

niedojrzałe komórki jest możliwe
m.in. wskutek ekspresji na błonie
komórkowej odpowiednich
receptorów i molekuł adhezyjnych.

•

Maja wzmożoną ekspresję MHC I

i II

Migrujące komórki

Migrujące komórki

dendryczne

dendryczne



Nazywane komórkami welonowatymi



Funkcja transportujaca



Przygotowują się do prezentacji

antygenów



Po dotarciu do węzłów chłonnych

przekształcają się w komórki dendrytyczne
splatające się

Dojrzewanie DC

Dojrzewanie DC

Czynnikami stymulującymi dojrzewanie
DC mogą
być:

•

cytokiny (np. TNF-α, IL-1),

•

substancje pochodzenia bakteryjnego

(np. lipopolisacharyd – LPS) lub z innych
drobnoustrojów,

•

pozostałości obumarłych komórek

•

białka szoku cieplnego.

Czynniki te mogą działać pojedynczo
lub łącznie, pobudzając odpowiednie
receptory na DC,
głównie TLR.

Dojrzewanie DC

Dojrzewanie DC

Dojrzewanie DC

Dojrzewanie DC

Proces dojrzewania DC polega na zmianie
funkcji
komórki pochłaniającej i przetwarzającej
antygen na
funkcję prezentacji antygenu innym
komórkom układu odpornościowego.
Związane jest to ze zmianą ekspresji wielu
receptorów i molekuł powierzchniowych,
stwierdzono m.in., że elementem
odróżniającym dojrzałe DC jest ekspresja
molekuły CD83 z nadrodziny
immunoglobulin,
związanej ze stymulacją limfocytów T.

Dojrzałe komórki

Dojrzałe komórki

dendrytyczne

dendrytyczne



stają się „mobilne”



tracą zdolność pochłaniania antygenu



wykształcają zdolność prezentacji antygenu

limfocytom T



wykazując ekspresję molekuł związanych z tym

procesem.



pojawia się warunkujący przejście DC do

węzłów chłonnych receptor CCR7 dla chemokin,
CCL19 i CCL21, które występują w węzłach,



Zwiększa się ekspresja głównego układu

zgodności tkankowej MHC-II oraz molekuł
kostymulacyjnych CD80 i CD86, a także CD40,
jako podstawowych elementów umożliwiających
prezentację antygenu limfocytom T

Subpopulacje fenotypowe

Subpopulacje fenotypowe

DC

DC



komórki pochodzenia mieloidalnego-–

mDC



Komórki pochodzenia limfoidalnego, tzw.

komórki plazmocytoidalne-– pDC.

Mieloidalne komórki

Mieloidalne komórki

dendrytyczne (mDC)

dendrytyczne (mDC)

Mogą się różnicować bezpośrednio z

monocytów pod wpływem: GM- CSF i IL-4.

Główne funkcje to:

•

Rozpoznawanie

•

Przetwarzanie

•

Prezentacja obcych antygenów

•

Komórki wyposażone w liczne sieci

wypustek umożliwiające kontakt z sąsiednimi

komórkami

Mieloidalne komórki

Mieloidalne komórki

dendrytyczne (mDC)

dendrytyczne (mDC)

•

uczestniczą głównie w reakcjach

odporności komórkowej, wchodzi w
interakcje z innymi komórkami

•

stymulują limfocyty T w kierunku

różnicowania
w komórki Th1

•

wyposażone w liczne receptory

pozwalające rozpoznawać obce patogeny.
Są to głównie receptory Toll podobne (TLR)-
TLR 3, TLR 7, TLR 8 i TLR 9

Komórki plazmocytoidalne-–

Komórki plazmocytoidalne-–

pDC.

pDC.

•

Stosunkowo słabo wyrażona funkcja

przetwarzania i prezentacji antygenu.

•

Najwięksi producenci interferonu typu I w

ustroju.
W następstwie infekcji wirusowej dochodzi w
pDC do gwałtownego wzrostu tej cytokiny w
iloœściach ok. 100 razy większych niż w innych
komórkach somatycznych-
(szeroki profil produkowanego INF, liczne
podtypy- istotne zwiększenie obrony
p/wirusowej, pDC nie muszą być zakażone,
aby zacząć produkować INF).

Komórki plazmocytoidalne-–

Komórki plazmocytoidalne-–

pDC.

pDC.

•

Rozpoznanie wirusowych RNA i/lub DNA

odbywa się za pośœrednictwem receptorów Toll
podobnych œ odpowiednio TLR7 i TLR9.

•

W następstwie aktywacji przez wirusy lub

inne czynniki, DC dojrzewają i inicjują
pobudzenie komórek nabytej odpowiedzi
immunologicznej, limfocytów T CD4 i CD8 .

•

pDC mają swój udział w indukcji zarówno

odpowiedzi
immunologicznej wrodzonej poprzez sekrecję
IFN typu I, jak i nabytej, w wyniku aktywacji
komórek T, a także sterowania odpowiedzi w
kierunku Th1 lub Th2.

Natural killer DC

Natural killer DC

o

komórki łączące cechy DC i komórek NK-

określane jako NKDC

o

uważane za ogniwo łączące odporność

wrodzoną i adaptacyjną.

Odporność wrodzona przejawia się poprzez bezpośrednią
lizę komórek nowotworowych lub w sposób pośredni
poprzez sekrecję IFN-γ, który aktywuje kolejne DC.
Komórki o charakterystycznym immunofenotypie
CD11c+NK1.+MHC-II+ wykazują silną aktywność lizy
komórek nowotworowych i stosunkowo słabą zdolność
prezentowania antygenu. Ostatnio stwierdzono, że
komórki te mogą tracić ekspresję markera komórek NK
(NK1.), wzmacniając jednocześnie ekspresję MHC-II i w
ten sposób nabierają cechy dojrzałych DC. Oznacza to, że
populacja stanowi etap pośredni różnicowania
mieloidalnych DC. Zasadniczym czynnikiem
warunkującym przeżycie i proliferację NKDC jest IL-15,
który stymuluje także własności przeciwnowotworowe tych
komórek.

DC folikularne

DC folikularne



występują tylko w strefie

limfoproliferacyjnej B w grudkach węzłów
chłonnych



komórki osiadłe, pozbawione zdolnośœci

migracji



odgrywają istotną rolę w powstawaniu

komórek pamięci B.



Cecha szczególna: zdolność

długotrwałego absorbowania na
powierzchni komórki kompleksów
antygen–przeciwciało, tzw. ikkosomy



Nie mają ekspresji antygenów MHC II

klasy



Wiążą się z antygenami za

pośœrednictwem receptorów dla
dopełniacza (CD21, CD35) a także
receptorów dla fragmentu Fc IgG.



Nie przetwarzają antygenu

Komórki dendrytyczne

Komórki dendrytyczne

narządów nielimfatycznych

narządów nielimfatycznych

Komórki Langerhansa



Występują naskórku oraz innych

nabłonkach



3-8% naskórka- gł. w. podstawna i

kolczysta



Mają receptory dla Fc IgG



Posiadają ziarna Birbecka

Śródmiąższowe komórki dendrytyczne



Występują w tkance łącznej większości

narządów



Ich liczba wzrasta przy miejscowej reakcji

zapalnej

Prezentacja antygenu przez

Prezentacja antygenu przez

DC

DC



Zdolność prezentacji antygenu limfocytom T

posiadają dojrzałe DC.



Proces ten rozpoczyna ich migracja do

węzłów chłonnych, dzięki pojawieniu się
receptora CCR7 dla chemokin występujących
w węzłach: CCL19 i CCL21.



Towarzyszy temu wydzielanie chemokin

„przyciagających” limfocyty T w węźle oraz
ekspresja molekuł kostymulacyjnych i
adhezyjnych, zaangażowanych w
prezentowanie antygenu przez DC limfocytom
T, podobnie jak molekuła MHC-II. Konieczna
jest również ekspresja molekuły CD40 na DC,
która wiąże się z molekułą CD40L (CD154)
limfocytów T stymulując DC do wydzielania IL-
12 i innych.

DZIĘKUJĘ

DZIĘKUJĘ