Choroby wysypkowe.

Choroby wysypkowe.

Piotr Krawczyk

Klinika Chorób Zakaźnych

Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Wysypka

Wysypka

(exanthema,enanthema)

(exanthema,enanthema)



Czas wystąpienia



Lokalizacja



Obfitość



Kolejność występowania



Otoczenie wykwitów



„stadium rozwoju”



Łuszczenie

Odra

Odra

Etiologia:

Wirus z rodziny paramyksowirusów

Epidemiologia:

Szeroko rozpowszechniona

Wysoce zakaźna
Współczynnik podatności 90 –97%

Drogi szerzenia:

droga wziewna

Okres zakaźności:

około 5 dni przed i około 5 dni

od

wystąpienia wysypki.

Okres wylęgania:

10 – 20 dni

Objawy kliniczne:

Okres nieżytowy:

katar, zapalenie spojówek,

kaszel, plamki

Fiłtowa-Koplika. Okres

ten trawa 3-

4 dni

Okres wysypkowy:

wysypka odrowa, pojawia

się najpierw za uszami, następnie na twarzy

(okolica ust i brody) i klatce piersiowej, a

następnie rozszerza się obwodowo. Wysypka

utrzymuje się przez około 5 dni (3-5 dni).

Twarz dziecka przyjmuje charakterystyczny

wygląd: obrzęk powiek, łzawienie,

światłowstręt (oczy królicze).

Okres zdrowienia:

Następuje ustępowanie

wysypki, na skórze pojawia się drobne

otrębiaste łuszczenie.

Plamki Fiatowa-

Koplika

Drobna, punkcikowata, biaława
wysypka na podłożu rumieniowym.
Występuje na błonie śluzowej policzków,
nad dolnymi zębami trzonowymi.
Pojawiają się po obu stronach jamy ustnej
pod koniec okresu prodromalnego (nieżytowego),
na 24-36 godzin przed wystąieniem wysypki
odrowej. Pojawia się około 14 dni od zakażenia.

Odra

Odra

Powikłania:

Odrowe zapalenie płuc

(olbrzymiokomórkowe zapalenie płuc)

Dławiec rzekomy
Zapalenie mózgu i opon mózgowo-

rdzeniowych

Zapalenie rdzenia kręgowego
Podostre stwardniające zapalenie

mózgu

Leczenie:

Objawowe

Zapobieganie:

Atenuowana szczepionka.

Szczepionkę podaje się po ukończeniu

pierwszego roku życia. Skuteczność wynosi

95-98%

Różyczka

Różyczka

Etiologia:

Wirus należący do Togawirusów

Epidemiologia:

Rozpowszechniona na całej kuli

ziemskiej

Współczynnik podatności 30 – 40%

Drogi szerzenia:

kropelkowa, bezpośredni

kontakt z materiałem zakaźnym, mocz
(różyczka wrodzona)

Okres zakaźności:

6-7 przed i około 8 dni od

ujawnienia

infekcji.Całkowity

okres 15-20 dni,

Okres wylęgania:

12 – 23 dni średnio 18 dni

Objawy kliniczne:

Niespecyficzna wysypka

Typowy przebieg kliniczny.

Typowy przebieg kliniczny.

Pacjenci są zwykle w młodym wieku. Po
okresie wylęgania występują objawy
zwiastunowe: złe samopoczucie, bóle
kostno-stawowe, bóle głowy z
towarzyszącym powiększeniem węzłów
chłonnych: potylicznych, szyjnych,
zausznych. Następnie pojawia się
delikatna bladoróżowa plamisto-
grudkowa wysypka, początkowo na
twarzy, następnie rozprzestrzenia się
na klatkę piersiową i kończyny.
Zmiany skórne ustępują po około 1-5
dniach.

Różyczka

Różyczka

cd.

cd.

Powikłania:

Wpływ teratogenny na płód w I trymestrze

ciąży

Wady rozwojowe
Zapalenie stawów
Małopłytkowa skaza krwotoczna
Zapalenie mózgu

Rozpoznanie:

Odczyny serologiczne

Leczenie:

Brak leczenia przeciwwirusowego

Zapobieganie:

Żywa atenuowana szczepionka.

Mimo że atenuowany wirus nie wywołuje klinicznie

objawowej choroby ani wad płodu nie należy szczepić

ciężarnych, a zaszczepione kobiety nie powinny

zachodzić w ciąże przez 3 miesiące po szczepieniu.

Ospa wietrzna

Ospa wietrzna

Etiologia:

Wirus ospy wietrznej (Varicella-

zoster)

Epidemiologia:

Choroba bardzo zakaźna

Współczynnik zakaźności 90 – 95%

Drogi szerzenia:

Droga oddechowa,

możliwe jest także zakażenie przez
kontakt z płynem pęcherzykowym.

Okres zakaźności:

1-2 przed wystąpieniem

wykwitów i trwa do czasu przyschnięcia
wykwitów.

Okres wylęgania:

10 – 21 dni średnio 17 dni

Objawy kliniczne:

Wysypka

Obraz kliniczny.

Obraz kliniczny.

Okres zwiatunów(1-3 dni): objawy rzekomo

grypowe

Wysypka pęcherzykowa ospy wietrznej

charakteryzuje się: jednoczesnym
występowaniem zmian chorobowych w różnych
stadiach rozwoju, zmiany nie występują
grupami, zmiany występują głownie na skórze
klatki piersiowej.

Początkowo powstają małe czerwone plamki

(zmiany grudkowe), następnie pęcherzyki,
które pokrywają się strupami i goją się bez
bliznowacenia. Wysypka pojawia się kolejno: na
tułowiu (plecy, piersi, brzuch), twarz, owłosiona
skóra głowy, kończyny. Wysypka występuje
rzutami.

Ospa wietrzna

Ospa wietrzna

cd.

cd.

Powikłania:

Wtórne zakażenia bakteryjne

Zespół ostrej ataksji

móżdżkowej

Zapalenie opon mózgowo-

rdzeniowych

Zespół Gullain-Barrego
Zespół Reya
Zapalenie płuc

Leczenie:

objawowe, surowica?

Immunoprofilaktyka:

Atenuowana

szczepionka

zalecana od 1 roku życia

Półpasiec

Półpasiec

Skupiska pęcherzyków w obrębie

dermatomów

U 80% pacjentów występują objawy

prodromalne, stany podgorączkowe,
gorączka, mrowienie świąd skóry, ból.

Po 3-4 dniach objawów wstępnych lub

bez nich, pojawiają się zmiany
skórne.

Początkowo rumień, po 12-24h w kilku

rzutach skupiska grudek,
przechodzących w wypełnione
płynem surowiczym. Pęcherzyki mogą
się zlewać, pękać, tworzyć nadżerki.
Po 7-10 dniach powstają strupy

lokalizacja

lokalizacja



Skóra klatki piersiowej



Głowy okolica unerwiona przez
nerw V, VII, VIII



Skóra powiek, czoła, spojówce
gałkowej

Powikłania

Powikłania

Dolegliwości bólowe
Półpasiec rozsiany (obniżona

odporność)

Zapalenie płuc, wątroby, mózgu

Leczenie

Leczenie



Leczenie objawowe



Acyklowir 5x 800mg po 5-7 dni (postać
łagodna)



Acyklowir 10 mg/kg m.c. co 8 h przez 7-
10 dni

Zakażenia wywołane

Zakażenia wywołane

wirusami opryszczki

wirusami opryszczki

pospolitej

pospolitej



Człowiek jest jedynym naturalnym
gospodarzem i rezerwuarem



Źródłem zakażenia są osoby chore
lub zakażone bezobjawowo



HSV-1: kontakt bezpośredni ze
zmianami opryszczkowymi lub
kontakt ze śliną osoby zakażonej
(najczęściej 6m-5 r.ż)



HSV-2: Kontakty seksualne i droga
wertylakna



Okres zakaźności od momentu
pojawienia się zmian do ich
całkowitego przychnięcia

Zakażenie pierwotne może

Zakażenie pierwotne może

manifestować się jako:

manifestować się jako:



Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i
dziąseł



Wyprysk opryszczkowy



Zanokcica opryszczkowa



Opryszczkowe zapalenie spojówek i
rogówek



Opryszczka gladiatorów



Opryszczkowe zapalenie mózgu



Opryszczka genitalna



Opryszczka noworodków

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej

Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej

i dziąseł

i dziąseł



Okres wylęgania 2-9 dni



Nagły początek, wysoka gorączka,



Przekrwienie i obrzęk błony śluzowej
jamy ustnej



Zmiany pęcherzykowe z czerwoną
obwódką (dziąsła, podniebienie,
bł. śl. policzków, język, wargi, skóra
twarzy)



Wykwity goją się samoistnie bez
pozostawienia blizn

Wyprysk opryszczkowy

Wyprysk opryszczkowy



Wysoka gorączka (7-14 dni)



Na chorobowo zmienionej skórze
pojawiają się rzutami liczne,
zlewające się pęcherzyki, bolesne i
swędzące



Zwykle goi się bez pozostawienia
blizn

Zanokcica opryszczkowa

Zanokcica opryszczkowa



Bezpośrednie wniknięcie w skórę
dłoni



Obrzęk i bolesność wału
paznokciowego, pęcherzyki

Opryszczkowe zapalenie spojówek i

Opryszczkowe zapalenie spojówek i

rogówki

rogówki



Może wystąpić w przebiegu
opryszczki pierwotnej lub
nawrotowej

Opryszczka gladiatorów

Opryszczka gladiatorów



Zakażenia HSV uszkodzeń skóry

Opryszczka narządów płciowych

Opryszczka narządów płciowych



HSV-2



Zmiany pęcherzykowe i
owrzodzenia na błonie śluzowej i
skórze zew. n. płciowych z
powiększeniem i bolesnością
pachwinowych węzłów chłonnych



Może dojść do zapalenia gr.
krokowego, bł.śl. jajników, macicy,
odbytu i odbytnicy



Miejscem latencji są neurony
czuciowe



Reaktywacja pod wpływem stresu,
przegrzania, wychłodzenia, innych
zakażeń

Leczenie: Acyklowir

Rumień Zakaźny

Rumień Zakaźny

erythema infectiosum, choroba piąta

erythema infectiosum, choroba piąta

Etiologia:

Parwowirus B19

Epidemiologia:

nasilenie w miesiącach

zimowych i

wczesną wiosną

Drogi szerzenia:

bliskie kontakty, styczność z

wydzieliną z dróg oddechowych

Okres wylęgania:

Między ekspozycją na

zakażenie a wiremią upływa zwykle 5 dni, ale
wysypka pojawia się dopiero 2 tygodnie
później. Wirus jest wydalany przez około 7
dni po wystąpieniu wiremii, wysypka pojawia
się około 7 dni po ustaniu wydalania wirusa.

Przebieg kliniczny.

Przebieg kliniczny.

W okresie wiremii mogą wystąpić łagodne,
niecharakterystyczne objawy choroby z
niewielką gorączką, pancytopenia (7 dni).
U około 80% zakażonych występuje
wysypka rumieniowa, rozpoczynająca się na
twarzy (obraz „spoliczkowanej twarzy”). W
ciągu doby plamista lub grudkowo-plamista
wysypka pojawia się na tułowiu i
kończynach, szybko przybiera postać lekko
wzniesionego rumienia, tworząc wzór
marmurkowaty lub siateczkowaty. Nie
występuje świąd. Wysypka utrzymuje się
przez tydzień, może nawracać w ciągu 3-4
tygodni.

Rumień Zakaźny

Rumień Zakaźny

cd.

cd.

Powikłania:

Złośliwy obrzęk płodu
Retikulocytopenia

Zakażenie komórek prekursorowych

erytrocytów szpiku kostnego

Artropatia

Rozpoznanie:

Badanie serologiczne

Leczenie:

swoistego brak

Płoni

Płoni

c

c

a

a

Etiologia:

Paciorkowiec β-hemolizujący

grupy A

Drogi szerzenia:

Kontakt bezpośredni lub

pośredni

Okres wylęgania:

3 –5 dni

Objawy kliniczne:

Zapalenie gardła

Gorączka
Wymioty
Wysypka

Obraz kliniczny

Obraz kliniczny

Na początku choroby występuje obłożnie języka, po

2-3 dniach obłożenie ustępuje odsłaniając
jaskrawoczerwony język (język malinowy) z
wyraźnie uwypuklonymi brodawkami i kubkami
smakowymi.

Wygląd porównywalny do wyglądu skóry po kłuciu

szczotką ryżową, przy ucisku widoczne żółto
podbarwione tło. Obejmuje całe ciało, wolny
pozostaje trójkąt między fałdami policzkowymi
(trójkąt Fiłatowa). Obfita wysypka występuje na
brzuchu, pachwinach, pośladkach, zgięciach
kolanowych i łokciowych.

Zwraca uwagę łamliwość drobnych naczyń

krwionośnych

Wysypka znika po około7 dniach, pojawia się płatowe

łuszczenie skóry na dłoniach i stopach.

Płonica cd.

Płonica cd.

Diagnostyka:

Morfologia krwi, ASO

Powikłania:

Zapalenie węzłów

chłonnych

Zapalenie ucha

środkowego

Serce płonicze

Późne:

Gorączka reumatyczna
Zapalenie mięśnia

sercowego

Zapalenie nerek

Leczenie:

Penicylina, Erytromycyna