ZABURZENIA PSYCHICZNE

ZABURZENIA WIEKU

ROZWOJOWEGO

SEM. 3

(Imię i nazwisko prowadzącego)

Wprowadzenie- rozpowszechnienie chorób

psychicznych na świecie

Ilu jest chorych psychicznie na

świecie?



Statystyka wskazuje, że w krajach
cywilizowanych blisko

co dziesiąty człowiek

cierpi na cięższe zaburzenia lękowe, a

jeden

na stu

jest chory psychicznie

Procentowy udział poszczególnych
chorób jako przyczyny utraty lat
życia

w Unii Europejskiej - wskaźnik lat życia utraconych przez
niepełnoprawność (DALY - Disease Adjusted Life Years 2005r.)
uwzględnia zarówno zły stan zdrowia, jak i przedwczesny zgon

Zaburzenia psychiczne w

statystykach – Świat



Zaburzenia psychiczne stanowią 14 %
chorób najbardziej obciążających
światową populację ludzi (wg WHO)

Zaburzenia psychiczne w

statystykach – Polska



Około

1,4 mln.

osób w ciągu roku trafia do

szpitali psychiatrycznych (wzrost o około 900

tys. od 1990 r. do 2004).



W 2007 roku około

206 697 tys

. osób

przebywało w polskich szpitalach

psychiatrycznych i poradniach z najcięższymi

schorzeniami psychotycznymi.

Zaburzenia psychotyczne vs

niepsychotyczne w

statystykach



W 1990 roku wskaźnik zaburzeń
niepsychotycznych był o 76% wyższy niż
psychotycznych.



W 2000r. o 9%.



W 2007 zaledwie o 1%.



Oznacza to, że w opiece stacjonarnej we

wszystkich analizowanych latach leczono

znacznie więcej pacjentów psychotycznych niż

niepsychotycznych i różnice te pogłębiają się.



Z roku na rok powiększa się liczba

hospitalizowanych pacjentów z psychozami,

przy prawie niezmiennej liczbie pacjentów z

zaburzeniami niepsychotycznymi.

Opieka ambulatoryjna.

Leczeni z powodu

zaburzeń psychicznych w latach 1990-2007,

wskaźnik na 100tys.

Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego,
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010
r.Warszawa 2011

Opieka stacjonarna-łóżka w szpitalach

psychiatrycznych oraz innych zakładach w latach

1990-2007.

Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego,
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010
r.Warszawa 2011

Zaburzenia psychiczne

informacje podstawowe

http://forum-kulturystyczne.pl/viewtopic.php?f=9&t=5602

Choroba psychiczna-
ogólnie.



Choroba psychiczna jest zaburzeniem, które oddziałuje nie

tylko na nasz stan somatyczny, ale także na uczucia oraz

zachowanie.



Niewielu chorobom psychicznym można zapobiec, prawie

wszystkie można skutecznie opanować oraz leczyć.



Osoby z problemami psychicznymi mają kłopoty z

radzeniem sobie z presją życia codziennego ( mogą stracić

z tych powodów pracę, ich dochody, prawa rodzicielskie

oraz ich podstawowe prawa człowieka).

Klasyczny podział zaburzeń

psychicznych

Psychozy:

Podstawowy podział



endogenne

(uwarunkowane czynnikami genetycznymi, biologicznymi)



egzogenne

(w wyniku chorób infekcyjnych ogól nych i

wewnątrzczaszkowych, urazów mechanicznych czaszki, zatruć chemikaliami,
grzybami)



somatogenne

(powstają na bazie chorób somatycznych, np.

niedoczynności tarczycy, w przebiegu ciężkich chorób somatycznych np. faza
terminalna białaczki)



psychozy reaktywne

(powstają w wyniku silnego stresu psychicznego)

Podział zaburzeń

psychicznych

Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji

Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10

(ang. International Statistical Classification of

Diseases and Related Health Problems)

Klasyfikacja zaburzeń

psychicznych



Międzynarodowa
Statystyczna
Klasyfikacja Chorób i
Problemów
Zdrowotnych ICD-10

(ang.

International Statistical Classification of
Diseases and Related Health Problems)



opracowana przez Światowa
Organizację Zdrowia,WHO



wersja 10 (ICD-10) 1992r., w
Polsce 1997-druk



Klasyfikacja
Amerykańskiego
Towarzystwa
Psychiatrycznego

(ang.

Diagnostic and Statistical Manual of
Mental Disorders)



opracowana przez
Amerykańskie
Towarzystwo
Psychiatryczne

ICD-10

DSM-IV

Pytanie?



Jakie są przyczyny chorób psychicznych?

http://www.witaminy-mineraly.pl/strona-
glowna/artykuly

Przyczyny zaburzeń
psychicznych

Przyczyny chorób
psychicznych

Czynniki genetyczne

Czynniki środowiskowe

Czynniki biologiczne

Stres jako czynnik sprzyjający rozwojowi
choroby

Czynniki genetyczne i
biologiczne



Nie dysponujemy wyczerpującą wiedza
na temat genetyki wszystkich chorób
psychicznych.



obejmują wrodzone odmienności w budowie lub
funkcjonowaniu mózgu osób chorych



zaburzenia w funkcjonowaniu mózgu wywołane przez
wirusy



nieprawidłowa budowa anatomiczna mózgu, lub
zaburzenia biochemiczne – nieprawidłowym
przekazywaniu sygnałów pomiędzy komórkami mózgu

Czynniki psychospołeczne/
środowiskowe-

obejmują całość oddziaływań

na człowieka ze strony środowiska, w którym żyje

Stres a choroba psychiczna

stres może odgrywać pewną rolę w

powstawaniu choroby psychicznej:



psychozy reaktywne



stres jako czynnik sprzyjający ujawnieniu
się choroby psychicznej



w schizofrenii stres uznawany jest za jeden
z czynników, który np. u osoby obciążonej
rodzinnie tą chorobą, może spowodować
wystąpienie objawów psychozy

Psychopatologia

przejawy objawów psychopatologicznych w funkcjonowaniu

człowieka

Pytanie?



Co to są procesy
psychiczne?



Jak możemy je
podzielić?

http://www.witaminy-mineraly.pl/strona-
glowna/artykuly

Procesy psychiczne

regulują stosunki z otoczeniem dążą do utrzymania

stanu homeostazy

Objawy zaburzeń procesów

poznawczych w niektórych

zaburzeniach psychicznych

http://www.depresja.info.pl/



1. przymglenie świadomości - z
zachowanym kontaktem słownym
i możliwością uzyskania prostych
odpowiedzi, niepełną orientacją w
czasie, niemożnością
spostrzegania złożonych
związków, lekką inkoherencją
myślenia.



2. senność - znacznie utrudniony
kontakt słowny, odpowiedzi po
wielokrotnym pytaniu z wyraźną
inkoherencją myślenia.



3. półśpiączka - brak reakcji na
słowa, zachowana reakcja na ból.



4. śpiączka - brak reakcji na
bodźce słowne i bólowe ze
stopniowym zanikaniem odruchów



1. zespół majaczeniowy (deliryjny)-
Zespół ten występuje w przebiegu
działania środków toksycznych
zewnątrzpochodnych (np. alkohol) lub
wewnątrzpochodnych (np. bakteryjnych
powodujących wysoką temperaturę).



2. zespół snopodobny
(onejroidalny)- Przyczyny
występowania tego zespołu są podobne,
jak w przypadku zespołu
majaczeniowego.



3. zespół zamroczeniowy
(obnubilacyjny)- Najczęściej występuje
w przebiegu padaczki, przed lub po
napadzie. Czynnikiem prowokującym
wystąpienie tego zespołu może być
alkohol lub inny środek toksyczny.



4. zespół splątaniowy (amentywny)-
towarzyszący ciężkim stanom
somatycznym w przebiegu chorób
wewnętrznych lub organicznego
uszkodzenia mózgu.

Ilościowe zaburzenia
świadomości

Jakościowe zmiany
świadomości

Wrażenia i
spostrzeganie-

sensopatie



1. Nadwrażliwość (Hiperestezja) - nadmierna
reaktywność na wszystkie, nawet słabe bodźce, (zespół
neurasteniczny, zatrucia, początkowe stadia psychoz).



2. Zmniejszenie wrażliwości (Hipoestezje) -
zmniejszenie intensywności odbieranych bodźców.
Objaw ten spotykamy w zespołach depresyjnych i
otępiennych.



3. Cenestopatie - doznania płynące ze skóry lub
narządów wewnętrznych, o zmiennej lokalizacji pod
postacią: np. mrowień, pieczenia, kłucia, drętwienia lub
ucisków, (zespoły depresyjne (depresji
hipochondrycznej), schizofrenia, zespół neurasteniczny).

Spostrzeganie



1. Złudzenia - iluzje



2. Omamy - halucynacje



3. Zaburzenia psychosensoryczne

Złudzenia np. paranoidalne

Ad. 3. Zaburzenia
psychosensoryczne-

zaburzenia

syntezy zmysłowej

Uszkodze
nia płatów
skroniowy
ch



poczucie czasu- dyschronognozji,
zwolnienie lub przyspieszenie upływu
czasu



przestrzeni- objaw ten polega na
zmianie odległości, wielkości, kształtu
i perspektywy przedmiotów i
otaczającej ich przestrzeni



schematu ciała- spostrzeganiu
zniekształcenia, zmiany wielkości lub
proporcji ciała

Pamięć

Salomon Szereszewski-
„Umysł mnemonisty: Mała książka o
wielkiej pamięci”



Rosjanin dysponował
całkiem przeciętnym
intelektem. Nim błysnął
swym talentem
„niezapominania”, ten
pochodzący z wielodzietnej
rodziny niedoszły skrzypek
pracował jako reporter w
jednej z moskiewskich
gazet.



Już podczas pierwszej
wizyty u psychologa okazało
się, że mężczyzna jest w
stanie zapamiętać
trzydziestoelementowy
zbiór słów, przeczytawszy
go zaledwie raz. Po
kilkunastu latach okazało
się, że w ogóle go nie
zapomniał.

Uwaga



Nadmierna trwałość uwagi - lepkość,
występująca w padaczce lub uszkodzeniach o.u.n.



Zmniejszenie zakresu uwagi - występuje w
uszkodzeniach o.u.n., zespołach otępiennych,
depresyjnych



Nadmierna przerzutność uwagi - spotyka się
w zespole maniakalnym



Obniżenie trwałości uwagi - występuje w
zespołach otępiennych, niedorozwojach
umysłowych dzieci z deficytem uwagi w zespole
neurastenicznym

Myślenie

Podział urojeń według
treści:



Urojenia wielkościowe - wyrażają
przekonanie chorego o jego niezwykłych
ponadprzeciętnych możliwościach, znaczeniu,
stanowisku, bogactwie i wiedzy np. chory
myśli że jest synem królowej angielskiej albo
Jezusem Chrystusem



Chorzy są przekonani o wielkiej sile fizycznej,
zdrowiu, zdolności wpływania na znaczące
wydarzenia.



w zespole maniakalnym, rzadziej w paranoi lub
schizofrenii.

Urojenia depresyjne

Wyrażają negatywny stosunek chorego do samego

siebie z jednoznacznym przypisywaniem sobie winy:



a. urojenia winy, grzeszności,
małowartościowości, kary



b. urojenia utraty wartości materialnej, ruiny,
ubóstwa, nędzy, niedostatku lub czekającej
katastrofy



c. urojenia hipochondryczne związane z
poczuciem utraty zdrowia, nieuleczalnej choroby
np. pacjent myśli że ma guza albo jego wątroba
gnije

Urojenia prześladowcze



wyrażają przekonanie chorego o zagrożeniu ze
strony otoczenia, które w różny sposób działają
na jego szkodę



w urojeniach tych chory jest ofiarą, a winni są
inni np. sąsiad chce go okraść i podpalić jego
mieszkanie, śledzi go FBI



należą do najczęściej spotykanych



mogą być powodem czynnego występowania
przeciwko prześladowcom i prowadzić do
konfliktów z prawem

Urojenia oddziaływania



ktoś z zewnątrz lub jakieś zjawisko
wpływa na myśli, podsuwa je, kieruje
działaniem

urojenia owładnięcia



cały organizm jest opanowany przez
jakąś siłę lub innego człowieka

Intelekt



mogą być uwarunkowane genetycznie
(np. zespół Downa) lub powstawać w
wyniku uszkodzeń w okresie
zarodkowym, płodowym i
okołoporodowym

Zaburzenia procesów
motywacyjnych

stany wzmożenia
aktywności ruchowej



pobudzenie katatoniczne (opisane
poniżej)



pobudzenie maniakalne -
uwarunkowane wzmożonym i
ekspansywnym nastrojem



pobudzenie melancholiczne
(agitacja) - niepokój ruchowy w okresie
depresji, uwarunkowany poczuciem
nasilonego lęku i niepokoju wewnętrznego



jaktacje - niepokój w obrębie łóżka, w
stanach głębokich jakościowych zaburzeń
świadomości



akatyzja - niemożność siedzenia lub
stania w jednym miejscu, z
towarzyszącym niepokojem wewnętrznym

stany osłabienia aktywności
ruchowej



zahamowanie katatoniczne



zahamowanie depresyjne - stan
zahamowania psychoruchowego i osłabienia
motywacji do działania najbardziej wyrażony
w depresji



abulia (hipobulia) - stan zahamowania
psychoruchowego i braku motywacji do
działania związany z organicznym
uszkodzeniem OUN



deficyt aktywności i motywacji (awolicja,
osłabienie aktywności społecznej) związany z
objawami ubytkowymi schizofrenii



zahamowanie psychogenne -
uwarunkowane sytuacją stresową o
ekstremalnym nasileniu (np. wypadki, klęski
żywiołowe)

Zaburzenia biologicznej

aktywności popędowej

Popędu pokarmowego:



1) wzmożenie - żarłoczność , wilczy
głód (bulimia)



2) osłabienie (jadłowstręt (anorexia)



3) spaczenie - spożywanie rzeczy
niejadalnych (np. koprofagia)

Popędu
samozachowawczego:



1) wzmożenie - nadmierna obawa o
własne zdrowie (hipochondria)



2) osłabienie - zachowania
autoagresywne (samobójcze,
samouszkodzenia)

Popędu płciowego:



1) wzmożenie - nimfomania (u kobiet), satyriasis
(u mężczyzn)



2) osłabienie popędu płciowego, niekiedy z
towarzyszącą impotencją



3) spaczenie - zaburzenia czynności
seksualnych dotyczące:



a) ukierunkowania popędu (np. pedofilia,
nekrofilia)



b) sposobu jego zaspokajania (np.
sadomasochizm)

Omówienie wybranych chorób i

zaburzeń psychicznych

http://www.psychologia.edu.pl/czytelnia/125-depresja/1405-jesienny-
smutek-czym-jest-depresja-sezonowa-agnieszka-sieczka.html

Schizofrenia

Na
schizofreni
ę choruje
co 100
człowiek

1%
populacji



Typowy wiek zachorowania u mężczyzn 20-25
lat, u kobiet 25-35 lat



Schizofrenia jest schorzeniem,
zaburzającym czynność mózgu



Choroba ta charakteryzuje się nieprawidłowością w
przekazywaniu i przetwarzaniu informacji w
mózgu.



Czyli zaburzeniami: integracji informacji i wrażeń
zmysłowych, emocjonalnymi, koncentracji,
procesów myślowych.

Jak rozpoznać schizofrenię?

Chorobę charakteryzują:

-objawy wytwórcze i ubytkowe.

Najczęściej spotykane objawy wytwórcze (pozytywne) to:

-halucynacje (omamy),

-urojenia,

-zaburzenia myślenia tzw. formalne.

Najczęściej spotykane objawy negatywne to:

-apatia,

-spłycenie emocjonalne,

-zubożenie treści i form myślenia,

-zmniejszona spontaniczność i zaburzenia komunikacji.

Czynniki ryzyka w schizofrenii

Rodzaj pokrewieństwa

Ryzyko

zachorowania

(%)

Ogólna populacja

0,9

Krewni osób chorych na

schizofrenię

Kuzyni

2,6

Siostrzeńcy i siostrzenice

3,9

Wnukowie

4,3

Bracia i siostry przyrodnie

7,1

Rodzice

9,2

Rodzeństwo

14,2

Bliźnięta dwujajowe

14,5

Bliźnięta dwujajowe tej samej płci

17,6

Dzieci

16,4

F20.0-F20.3
Ogólne kryteria schizofrenii wg ICD-10

co
najmni
ej
przez
1
miesi
ąc



1.Co najmniej jedno z następujących:



echo myśli, nasyłanie i zabieranie myśli



urojenia oddziaływania, wpływu lub owładnięcia
wyraźnie odnoszone do ruchów ciała albo określonych
myśli, działań czy odczuć np. osoba twierdząca, że
zaczerpnęła ze źródła młodości i dzięki temu stała się
nieśmiertelna; pacjent myśli, że prezenter w TV
kieruje swoje wypowiedzi do niego i prowadzi z nim
rozmowę



głosy omamowe komentujące na bieżąco zachowania
pacjenta, głosy omamowe pochodzące z jakieś części
ciała



utrwalone urojenia innego rodzaju, których treść jest
niedostosowana kulturowo

F20.0-F20.3

Ogólne kryteria schizofrenii wg

ICD-10

(Pużyński, Wciórka 1999)

co
najmni
ej
przez
1
miesi
ąc



lub co najmniej dwa z następujących



utrwalone omamy z zakresu
jakiegokolwiek zmysłu, jeżeli występują
każdego dnia w ciągu co najmniej jednego
miesiąca i towarzysza mu urojenia np.
pacjent czuje jak Batman daje mu uściski
albo zapach trucizny w powietrzu
rozprzestrzeniony przez jego szefa w biurze

neologizmy, przerwy lub wstawki w toku

myślenia, prowadzące do rozkojarzenia lub
niedostosowania wypowiedzi

zachowania katatoniczne: pobudzenie,
zastyganie, giętkość woskowa, negatywizm,
mutyzm i osłupienie

objawy negatywne (apatia, zubożenie wyp.,
splątanie)-należy wykluczyć depresje, lub
negatywne działanie neuroleptyków)

Przykłady zaburzeń mowy w
schizofrenii:



„Wykolejenie”- polega na przeskakiwaniu z jednego tematu na
zupełnie inny (np. w reakcji na pytanie ''Jak się miewasz?''
schizofrenik może odpowiedzieć: "Dziś autobus się nie spóźnił.
Wydaje mi się, że kierowca myślał o filmie w czasie naszej
podróży.”



„Sałatka słowna”- mowa jest silnie zaburzona, zupełnie
niespójna (np. "Zwykle muszę wyjść, kiedy inni wychodzą bez
wątpienia wysiadają z łódki. Jeśli zatoną wraz z nią, przepadnie
obiad, a wtedy, może, jak wolisz, spadnie drugi but").



„Luźne skojarzenia”- bardziej subtelne nieprawidłowości
powiązań dokonywanych w wypowiedziach pacjentów. (np. na
pytanie " Czy będziesz dziś wieczorem w teatrze?", pewien
schizofrenik odpowiedział: "Tak pójdę do teatru, ale nie do
teatru absurdu, jest on zbyt głupi. I ja chyba też jestem zbyt
głupi."

F30-39 Zaburzenia nastroju

(afektywne)

Zaburzenia afektywne dwubiegunowe/

Choroba afektywna dwubiegunowa

(CHAD)

(http://stopdepresji.pl/chorobaaf)



rozpowszechnienie- bez względu na rasę i
płeć choruje na nią na świecie ponad 1%
populacji



około 15% osób cierpiących na to
zaburzenie podejmuje próbę samobójczą



w zaburzeniach afektywnych głównym
objawem są skrajne wahania nastroju

Obraz kliniczny

Osoby cierpiące na zaburzenie afektywne
dwubiegunowe doświadczają
naprzemiennych epizodów skrajnych
wahań nastroju: manii i depresji, które
przedzielone są okresami dobrego
normalnego funkcjonowania

http://stopdepresji.pl/chorobaaf)

F30.0 Epizod maniakalny

Przez co najmniej 4 kolejne dni

podwyższony nastrój

Wyst. Co najmniej 3 z

następujących objawów:



Wzmożona aktywność lub
niepokój fizyczny



Wzmożona rozmowność



Odwracalność uwagi, trudności
w koncentracji



Zmniejszona potrzeba snu



Zwiększona energia seksualna



Lekkomyślne wydatkowanie



Wzmożona łatwość kontaktów z
innymi

Przynajmniej 1 tydz.- dominacja nastroju

wzmożonego, ekspansywnego,
drażliwego

Wyst. Co najmniej 3 z następujących

objawów:



Wzmożona aktywność lub niepokój
fizyczny



Wzmożona rozmowność, potrzeba
mówienia



Gonitwa myśli



Utrata zahamowań społecznych



Zmniejszona potrzeba snu



Wzmożona samoocena



Stałe zmiany aktywności



Zachowania lekkomyślne: nierozsądne
wydatki, interesy, jazda itp.

F30.0 Hipomania

F30.1 Mania

F32 Epizod depresyjny



Epizod depresji łagodny



Epizod depresji umiarkowany



Epizod depresji ciężki, bez objawów psychotycznych



Epizod ciężkiej depresji z objawami psychotycznymi



czas trwania- co najmniej 2 tyg.



przyczyny epizodu nie wiążą się z używaniem substancji
psychoaktywnych lub zaburzeniem organicznym

Zaburzenia afektywne jednobiegunowe

(

CHAJ)

Depresja



według doniesień Światowej Organizacji
Zdrowia –problemem zdrowotnym na świecie



0,9-17,1 osób na 100 może przeżyć epizod
ciężkiej depresji w ciągu całego życia!



=> filmik „I have a black dog”



(http://www.psychologia.edu.pl)

Depresja- objawy ogóle



Obniżony nastrój przez co najmniej 2 tyg.



Wcześniejsze zwykle 2 godziny poranne
budzenie się



Utrata zainteresowań



Brak reakcji emocjonalnych wobec wydarzeń



Spadek masy ciała



Spadek libido



Poczucie winy



Zmniejszona zdolność myślenia, skupienia się
(niezdecydowanie, wahanie się)

Depresja- objawy ogóle

objawem depresji może być nie tylko

obniżenie nastroju, ale:



brak odczuwania przyjemności ze
zdarzeń, które kiedyś je wywoływały
(tzw. anhedonia)



problemy z podejmowaniem decyzji
(tzw. abulia)



Pamiętaj: możemy wyróżnić o wiele
więcej zaburzeń psychicznych niż te
zaprezentowane przykłady wybranych
chorób.

DLACZEGO POWSTAŁA

PSYCHIATRIA ŚRODOWISKOWA?

PRZEMOC W SZPITALU



Od strony pacjentów jak i personelu;
stosowanie przymusu bezpośredniego (w
niektórych stanach jedyna szansa podania
leku)

HOSPITALIZM



Długotrwałe przebywanie w szpitalu (leczenie
psychoz średnio trwa 6 tyg. a jedyną rzeczą
prywatną pacjenta jest niejednokrotnie
piżama)



Przez długotrwałe leczenie zanikają potrzeby
pacjentów (duchowe, kulturowe i inne)

SZPITALE IZOLATORY



Do lat 50-tych nie było leku leczącego
choroby psychiczne, dlatego szpitale były
miejscem izolacji a pracowali u nich
więźniowie lub inne osoby wykluczone
społecznie.



Pierwszy lek Fenactil został zastosowany
w latach pięćdziesiątych.

MODELE OPIEKI

PSYCHIATRYCZNEJ

„Nic tak nie podnosi na duchu, jak niespodziewane
słowa wsparcia płynące z ust osoby, której byśmy o to
nie podejrzewali”

Psychiatria środowiskowa:



To nie tylko leczenie, to kompleksowa opieka w

obszarze życia społecznego i zawodowego, szeroko
rozumiana edukacja zdrowotna, społeczna i aktywizacja
zawodowa.



Odbywa się w miejscu zamieszkania pacjenta, PZP,

wizyty domowe, hostele, mieszkania chronione.



Na bazie tej myśli powstały Środowiskowe Domy

Samopomocy, Kluby Pacjenta, agencje zatrudnienia itp.

Celem działalności psychiatrii
środowiskowej jest:



Nauka samodzielnego postępowania we własnym
leczeniu farmakologicznym- świadomość choroby,
znajomość objawów chorobowych, regularne
konsultacje psychiatryczne, REGULARNE
PRZYJMOWANIER LEKÓW!!!



Do działań terapeutycznych włączona jest rodzina



Celem podrzędnym jest praca w kierunku
psychoprofilaktyki społecznej oraz propagowanie
postawy tolerancyjnej wobec chorych psychicznie
i ich rodzin- walka ze stereotypami, zapobieganie
wykluczeniu społecznemu