Co mówi Internet? - WIKIPEDIA
zdolność odczuwania stanów psychicznych innych ludzi (empatia emocjonalna),
umiejętność przyjęcia ich sposobu myślenia, spojrzenia z ich perspektywy na rzeczywistość (empatia poznawcza).
Osoba nie posiadająca tej umiejętności jest "ślepa" emocjonalnie i nie potrafi ocenić ani dostrzec stanów emocjonalnych innych osób.
Silna empatia objawia się między innymi uczuciem bólu wtedy, gdy przyglądamy się cierpieniu innej osoby, zdolnością współodczuwania i wczuwania się w perspektywę widzenia świata innych ludzi.
Psychologowie zastanawiali się skąd bierze się uczucie empatii - jednego z najsilniejszych hamulców zachowań agresywnych - i dlaczego niektórzy ludzie są go pozbawieni.
Empatia jest pochodną rozwoju poznawczego. Myślenie dzieci w wieku przedszkolnym i niekiedy we wczesnym wieku szkolnym związane jest z tak zwanym egocentryzmem myślenia, nie uświadamianiem sobie, że perspektywa widzienia innych ludzi może być inna od naszej. Dziecko nie potrafi wczuć się w położenie innej osoby, bo wymaga to złożonego procesu poznawczego, dlatego pozbawione jest empatii.
Wczesna relacja między matką i dzieckiem polega między innymi na nieświadomym procesie przepływu emocji i istnieniu "emocjonalnej pępowiny" między matką i dzieckiem. W pierwszych miesiącach życia, emocje matki przechodzą na dziecko, natomiast nastroje dziecka udzielają się matce. Jeśli w tym okresie życia następują pewne traumy (na przykład matka przeżywa bardzo negatywne uczucia, jest w depresji) lub matka jest nieobecna (śmierć, choroba, zła opieka), to dziecko buduje "mur ochronny", którego zadaniem jest nie wczuwanie się w emocje matki. W wyniku tego zostaje pozbawione zdolności empatycznego wczucia się w położenie innej osoby.
Empatia, obok asertywności, jest jedną z dwóch podstawowych umiejętności wchodzących w skład tzw. inteligencji emocjonalnej.
Empatia to umiejętność zrozumienia innych ludzi oraz zdolność współodczuwania z nimi ich uczuć i emocji. Jest to dar wczuwania się w sytuację innych ludzi i zrozumienia motywów nimi kierującymi, jako źródeł ich decyzji i postaw. Empatia jest podstawową cechą umożliwiającą prawidłowy dialog zarówno na płaszczyźnie interpersonalnej jak i ogólnospołecznej. Zdolność odczuwania empatycznego jest wstępem do wybaczenia. Osoby empatyczne dzięki znakomitemu wczuciu się w sytuację i psychikę innych stron mają zdolność rozwiązywania konfliktów, w związku z czym często pełnią rolę mediatorów. Osoby pozbawione zdolności do empatii są bardzo agresywne, o silnej osobowości, narzucające swą wolę i wizję świata, nieznoszące sprzeciwu, nieuznające argumentów innych stron, niedopuszczające do swojej świadomości możliwości własnej pomyłki lub błędu, wysoce konfliktowe, bezkompromisowe.
Co mówi Harwas Napierała, Trempała w psychologii rozwoju człowieka?
2 rok życia to okres odkrywania własnej osoby. Coraz bardziej ważnie stają się też inni ludzie.
Coraz częściej dzieci patrzą na innych szukając wskazówek, co do sposobów odpowiedniego reagowania i okazywania emocji. Np. dziecko płacząc w gabinecie lekarskim może się uspokoić, gdy zauważy, że matka uśmiecha się do lekarza. Dzieci zaczynają interesować się uczuciami innych ludzi. Pojawiają się takie zachowania społeczne jak dzielenie się zabawkami, pocieszaniem naśladowanie uczuć.
Dzieci pomiędzy 1. a 2. rokiem życia potrafią interpretować stany emocjonalne innych. Dziecko empatyczne nie pociesza zepsutej zabawki, z powodu której płacze inne dziecko; zamiast tego, dziecko empatyczne pociesza swojego smutnego przyjaciela. Fakt ten traktowany jest jako dowód ukształtowania się w tym wieku możliwości zrozumienia przez dziecko, że emocjonalne reakcje innych ludzi mogą być różne od jego własnych reakcji.
Warto podkreślić! /E.Hurlock - Rozwój dziecka/
Deprywacja miłości jest szkodliwa dla prawidłowego przystosowania psychicznego i społecznego, nie oznacza to jednak, że im więcej dziecko otrzyma uczucia, tym lepsze będzie jego przystosowanie.
W rzeczywistości nadmiar miłości może być równie szkodliwy dla właściwego przystosowania, jak jej niedosyt.
Rodzice nadmierni troskliwi i wylewni nie zachęcają dzieci, aby uczyły się okazywać uczucia innym ludziom. Przeciwnie, zachęcają dziecko do skupiania miłości na sobie samym oraz do wymagania i oczekiwania miłości od innych, W rezultacie dzieci te nie są zdolne do wytworzenia stosunku empatycznego, tzn. więzi emocjonalnej z innymi, Sprawiają wrażenie, jakby ich nie interesowali inni ludzie i okazują im zbyt mało uczucia. Utrudnia to owym dzieciom akceptację przez grupę rówieśniczą.
Czynniki mające wpływ na emocje w adolescencji.
/Harwas Napierała, Trempała - Psychologia rozwojowa człowieka/
Większość ludzi zgadza się z rozpowszechnionym poglądem, że okazywanie agresji i depresji wzrasta w okresie dojrzewania. W tym okresie następuje silny wzrost wydzielania hormonów płciowych, które to:
mogą powodować bezpośrednio obserwowalne zmiany
hormonalnie wywołane zmiany fizyczne wpływają na spostrzeganie samego siebie przez dorastających, prowadząc do depresji albo do wzrostu drażliwości i agresywności
J.Brooks -Gunn i M.P.Warren (1989) stwierdzili, że dający się zaobserwować w wieku od 10 do 14 lat wzrost emocji negatywnych jest związany nie tyle z wiekiem, ile raczej ze wzrostem ilości hormonów wydzielanych w tym okresie.
Ponadto okazało się, że negatywne emocje przeżywane przez młodzież nie są zjawiskiem chwilowym, lecz utrzymują się przez dłuższy okres.
Badania wykazały, że w grupie młodzieży męskiej istnieje bezpośredni związek pomiędzy hormonami okresu dojrzewania i zachowaniem agresywnym.
Związek ten nie jest tak jasny w grupie młodych dziewcząt.
Czynniki modyfikujące przeżycia emocjonalne
C.M. Buchanan, J.C. Eccles i J.B. Becker (1992) podsumowując wyniki badań nad wpływem hormonów na nastroje młodzieży, opisali listę różnych czynników modyfikujących ten wpływ, takich jak np.
wiek
płeć
temperament
środowisko, w którym żyje osoba dorastająca
Badacze twierdzą również, że emocje negatywne przeżywane przez cześć młodzieży, sa nie tyle efektem działania hormonów, ile raczej konsekwencją doświadczonych przez nią wydarzeń życiowych.
R. W. Garson i M. H. Richards (1994) skoncentrowali w swoich badaniach uwagę na roli rodziny w kształtowaniu się emocji w adolescencji.
W trwającym tydzień badaniu wykorzystywano specjalne urządzenie, tzw. przywoływacz (biper), kiper zadaniem zarówno rodziców, jak i badanej młodzieży było łączenie się telefoniczne z badaczem i udzielanie mu odpowiedzi na pytania dotyczące aktualnych przeżyć.
Dzięki za wszystko i tej metodzie badacze mogli, dzwoniąc wg ustalonego harmonogramu, uzyskać informacje o przeżyciach emocjonalnych osób badanych o różnych porach dniach i tygodnia.
Analiza wyników tych badań wykazała:
młodzież w wieku dorastania doświadcza o wiele więcej emocji ekstremalnych niż jej rodzice. W porównaniu z rodzicami młodzież opisywała uczucia bardzo pozytywne pięć razy częściej, a bardzo negatywne - prawie dwa razy częściej;
okazało się, że korelacja pomiędzy emocjami rodziców a emocjami dorastających dzieci generalnie nie była istotna; natomiast istotna statystycznie była korelacja pomiędzy emocjami matek i ojców;
w sytuacjach, sytuacjach których rodzice i dzieci przebywali razem, korelacje pomiędzy emocjami przeżywanymi przed jednych i drugich generalnie były umiarkowane
Podsumowując badacze ci stwierdzają, że dorastające dzieci i ich rodzice generalnie nie przeżywają tych samych emocji.
Zmiany w emocjach młodych ludzi można powiązać też na przykład z rozwojem ego - młodzież werbalizuje emocje bardziej różnorodne i bardziej konfliktowe.
W badaniach wykazano, że smutek i złość były bardziej typowe dla młodzieży przejawiającej niższe poziomy rozwoju ego. Natomiast osoby osiągające wyższe poziomy tego rozwoju wyrażały więcej entuzjazmu, bezstronności, ale także i lęku - który tłumaczy się tu faktem, że osiągnięcie wyższego poziomu rozwoju ego wywołuje świadomość niepewności i złożoności w spostrzeganiu relacji ze światem.
Adolescencja jest okresem życia, w którym ludzie się tez zakochują.
Doświadczenie satysfakcjonującego związku miłosnego, miłosnego osób w wieku 14 - 18 lat jest zależne pod wieloma względami od takich samych cech, jak u dorosłych: uczucia, wzajemnego porozumienia, zaangażowania, wsparcia emocjonalnego.
Jednakże poziom satysfakcji ze związku nie korelował negatywnie z cierpieniem i pragnieniem posiadania drugiej osoby tak, jak się to dzieje u dorosłych.
Okazało się, że badani byli tym bardziej szczęśliwi, w im mniejszym stopniu sądzili, że ich związek mógłby doprowadzić do małżeństwa i zaangażowania się w przyszłość.
Ponadto dziewczęta były szczęśliwsze niż chłopcy, kiedy związek był monogamiczny i nie był traktowany jako gra towarzyska.
Chłopcy natomiast byli bardziej zadowoleni, gdy nie musieli odbierać komunikatów emocjonalnych o głębokiej treści.