Rola anestezjologa w

opiece okołooperacyjnej

Dr hab. n. med. Marek Kucharzewski

Opieka okołooperacyjna

• Kwalifikacja i przygotowanie pacjenta do

znieczulenia

• Znieczulenie

• Opieka pooperacyjna (leczenie bólu, intensywna

terapia)

Wizyta

przedoperacyjna

Wizyta

przedoperacyjna

jest

pierwszym,

obowiązkowym etapem każdego planowego
znieczulenia. Służy kwalifikacji i przygotowaniu
pacjenta do znieczulenia. W jej skład wchodzi:

– ocena aktualnego stanu zdrowia pacjenta i

jego przeszłości zdrowotnej

– planowany rodzaj i zakres zabiegu
– badania i konsultacje specjalistyczne
– kwalifikacja do grupy ryzyka
– uzyskanie świadomej zgody pacjenta na

znieczulenie

Wizyta przedoperacyjna

• Wywiad:

– dotychczasowa przeszłość anestezjologiczna
– wywiad rodzinny
– choroby układowe i przyjmowane na stałe leki
– aktualne dolegliwości

• Badanie fizykalne:

– pełne badanie pacjenta ze szczególnym

ukierunkowaniem na ukł. krążenia, ukł.

oddechowy, ukł. nerwowy

– obowiązkowo pomiar RR, osłuchanie klatki

piersiowej, ocena górnych dróg oddechowych

Badania i konsultacje

• Morfologia krwi, jonogram, ukł. krzepnięcia, grupa

krwi

• EKG, rtg kl. Piersiowej

• badania specjalistyczne: spirometria, UKG, TEE,

próba wysiłkowa, koronarografia, testy alergiczne,
poziom leku w surowicy, testy tarczycowe itp.

Rozmowa z pacjentem

• przedstawienie podstawowych informacji o

chorobie i zabiegu (zadanie chirurga!)

• planowany postępowanie anestezjologiczne i jego

alternatywy

• możliwe powikłania śród- i pooperacyjne

• przedstawienie szacowanego ryzyka

• uzyskanie zgody pacjenta na znieczulenie

Klasyfikacja ASA

• ASA I - chory <65 r. ż. bez istotnego schorzenia

współistniejącego

• ASA II - współistniejąca łagodna choroba układowa

w stanie wyrównania, lub/i wiek >65 lat

• ASA III - niewyrównana choroba układowa,

umożliwiająca samodzielne życie

• ASA IV - obecna choroba układowa stwarzająca

bezpośrednie zagrożenie dla życia

• ASA V - chory, który prawdopodobnie nie przeżyje

24 godzin, niezależnie od podjętych

decyzji

o leczeniu operacyjnym

• E - dodawane przy trybie nagłym

Skala Goldmana

• Ocena ryzyka zgony w okresie okołooperacyjnym

u chorych z chorobą wieńcową pod postacią
przebytego zawału serca:

– znieczulenie chorego w fazie ostrej zawału serca (do 6

tygodni) - 37% ryzyko zgonu!

– powyżej 6 miesięcy od zawału ryzyko wynosi ok. 0,7-6%

Świadoma zgoda pacjenta

• Pacjent powinien wyrazić zgodę na znieczulenie w

sposób świadomy. Oznacza to konieczność
uzyskania od pacjenta informacji zwrotnej na
temat oczekujących go procedur, związanego z
nimi ryzyka i następstw ewentualnych powikłań.
Pacjent musi udowodnić, że rozumie przekazane
mu informacje.

• Te same zasady obowiązują przy uzyskiwaniu

zgody na zabieg.

Najczęstsze przyczyny odraczania

zabiegu przez anestezjologa

• obecność niewyrównanej choroby współistniejącej
• ostra infekcja
• „pełny żołądek”
• brak podstawowych badań
• wysokie ryzyko operacyjne

„Pełny żołądek”

• Znieczulanie pacjenta z pełnym żołądkiem

obarczone jest wysokim ryzykiem aspiracji treści
pokarmowej do dróg oddechowych. Zapalenie
płuc po aspiracji (zespół Mendelsona) w ogromnej
większości kończy się zgonem chorego. Dlatego
wszystkie zabiegi poza zabiegami ze wskazań
życiowych należy odroczyć na odpowiednio długi
czas.

• Zabiegi ze wskazań życiowych wymagają

specjalnego podejścia anestezjologicznego.

„Pełny żołądek”

• W normalnych warunkach żołądek opróżnia się po

4-6 godzinach od spożycia posiłku i 1 godzinę po

wypiciu płynu.

• Opróżnianie żołądka opóźniane jest przez:

– ból
– lęk
– neuropatię wegetatywną (cukrzyca)
– ciążę (nawet >24 godzin!)
– zaburzenia elektrolitowe
– podane leki (opioidy)
– niektóre pokarmy i płyny (alkohol)
– choroby przewodu pokarmowego

Chory „na czczo”

• Ostatni pokarm stały najpóźniej 6 godzin przed

zabiegiem, płyny „czyste” (woda, gorzka herbata)
do 2 godzin

• Pojęcie „na czczo” nie obejmuje przyjmowanych

doustnie leków popitych 2-3 łykami wody!

• Przy niektórych zabiegach na przewodzie

pokarmowym dłuższa głodówka

Zadania premedykacji

• zniesienie lęku
• efekt analgetyczny
• zmniejszenie wydzielania w drogach

oddechowych

• działanie prokinetyczne na przewód pokarmowy
• działanie przeciwwymiotne
• sedacja
• ale zapewnienie współpracy pacjenta na

odpowiednim poziomie