METROLOGIA WIELKOŚCI

GEOMETRYCZNYCH

REPETYTORIUM Z PODSTAW

METROLOGII

PODSTAWY METROLOGII

METROLOGIA – dziedzina wiedzy o pomiarach

1.

Przedmiot metrologii:

- jednostki miar i ich etalony (ustalanie,

odtwarzanie, konserwacja oraz przekazywanie,

- pomiary (metody, procedury, ocena

dokładności),

- narzędzia pomiarowe (budowa, właściwości

metrologiczne,

- obserwatorzy (predyspozycje, kwalifikacje).

2.

Metrologia obejmuje wszystkie zagadnienia

zarówno teoretyczne, jak i praktyczne, odnoszące

się do pomiarów niezależnie od ich dokładności i

miejsca wykonania.

3.

Metrologia obejmuje również wyznaczanie

stałych fizycznych oraz właściwości materiałów i

tworzyw.

DZIAŁY METROLOGII

Metrologia ogólna – obejmuje problemy wspólne dla

wszystkich zagadnień metrologicznych niezależnie od

wielkości mierzonej.

Metrologia stosowana – obejmuje pomiary

wykonywane w określonych dziedzinach techniki i nauki.

Metrologia techniczna – obejmuje zagadnienia

pomiarów w technice.

Metrologia teoretyczna – obejmuje teoretyczne

zagadnienia pomiarowe.

Metrologia prawna – odnosi się do jednostek miar,

metod pomiarowych i narzędzi pomiarowych z punktu

widzenia urzędowo ustalonych wymagań technicznych i

prawnych mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa i

należytej dokładności pomiarów.

Technika pomiarowa – obejmuje technikę wykonania

pomiarów.

METROLOGIA STOSOWANA

Podział według:

Dziedziny zastosowania

Mierzonej wielkości

PRZEMYSŁOWA CHRONOMETRIA
TECHNICZNA TERMOMETRIA
WŁÓKIENNICZA MANOMETRIA

. .
. .
. .

MEDYCZNA

DŁUGOŚCI I KĄTA

METROLOGIA TECHNICZNA

METROLOGIA WIELKOŚCI

GEOMETRYCZNYCH

(METROLOGIA DŁUGOŚCI I KĄTA)

(METROLOGIA WARSZTATOWA)

.

BADANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH

.

BADANIA NIENISZCZĄCE

.

WYWAŻANIE STATYCZNE I DYNAMICZNE

KLASYFIKACJA CECH CIAŁ I

ZJAWISK FIZYCZNYCH

Ocena alternatywna

Ocena wg miary cechy

- smak

- długość

- zapach - masa

- estetyka - czas

- styl

- kąt

. .

. .

. .

CECHY

NIEMIERZALN

E

MIERZALNE

POJĘCIA PODSTAWOWE

WIELKOŚĆ

Wielkość (mierzalna) – właściwość zjawiska lub
ciała, którą można wyznaczyć jakościowo i
ilościowo.

Wielkość mierzona – wielkość poddana
mierzeniu.

Wielkość wpływowa – wielkość nie będąca
przedmiotem pomiaru, ale wpływająca na
wartość wielkości mierzonej, lub na wskazania
przyrządu pomiarowego, lub na wartość wzorca
miary, odtwarzającego daną wielkość.

POJĘCIA PODSTAWOWE

WARTOŚĆ

Wartość wielkości (określonej) – stan danej cechy,

wyrażona iloczynem liczby i jednostki miary, np.: 5m,

12kg.

Wartość liczbowa wielkości – liczba oderwana w

wyrażeniu wartości określonej wielkości.

Wartość rzeczywista (prawdziwa) – wartość

charakteryzująca wielkość określoną jednoznacznie w

warunkach istniejących w chwili, w której jest badana.

Wartość poprawna wielkości – wartość, którą się

uważa w takim stopniu przybliżoną do wartości

rzeczywistej tej wielkości, ze różnica miedzy nimi

może być pominięta z punktu widzenia celu, do

którego wartość przybliżona jest potrzebna.

UKŁAD JEDNOSTEK MIAR

Skala wielkości – uporządkowany zbiór wartości
danej wielkości, określonych zgodnie z umownie
przyjętymi założeniami.
Jednostka miary – wartość danej wielkości, której
wartość liczbową umownie przyjęto równa
jedności.
Międzynarodowy Układ Jednostek Miar SI –
usystematyzowany zbiór jednostek miar, przyjęty i
zalecany przez Generalna Konferencję Miar, oparty
na siedmiu jednostkach podstawowych: metr- m,
kilogram - kg, sekunda - s, amper - A, kelwin - K,
mol - mol, kandela – cd.

WIELKOŚCI PODSTAWOWE I

POCHODNE

Wielkości podstawowe – wielkości, które w

danym układzie przyjęte są jako niezależne od

siebie i przy użyciu których wyrażane są wzorami

definicyjnymi wielkości pochodne tego układu.

Wielkość pochodna – wielkość określona w

danym układzie jako funkcja wielkości

podstawowych tego układu, np.: prędkość liniowa -

v = l/t.

Układ wielkości – uporządkowany zbiór

zawierający określoną grupę wielkości

podstawowych oraz odpowiednich pochodnych i

obejmujący wszystkie dziedziny nauki, bądź też

tylko jedna z tych dziedzin.

JEDNOSKI DŁUGOŚCI I KĄTA

Metr jest to długość drogi przebytej w próżni

przez światło w czasie 1s/299 792 458

(Definicja ustanowiona przez XVII Generalna Konferencja
Miar w 1983 roku. Teoretycznie metr może być
odtworzony z błędem ± 0,04nm)

Radian jest to kąt płaski zawarty między dwoma

promieniami koła, wycinający z jego okręgu łuk o

długości równej promieniowi tego koła

(1 rad = 1 000 mrad = 1 000 000 μrad)