Termin diagnoza pochodzi z

Termin diagnoza pochodzi z

języka greckiego (diágnōsis) -

języka greckiego (diágnōsis) -

oznacza rozpoznanie, a ściślej

oznacza rozpoznanie, a ściślej

rozróżnienie i na początku

rozróżnienie i na początku

wiązał się jedynie z medycyną.

wiązał się jedynie z medycyną.

Do nauk społecznych

Do nauk społecznych

wprowadziła go Mary

wprowadziła go Mary

Richmond, pisząc o diagnozie

Richmond, pisząc o diagnozie

w 1917 roku.

w 1917 roku.

„

„

Diagnoza to rozpoznanie

Diagnoza to rozpoznanie

istoty i uwarunkowań

istoty i uwarunkowań

złożonego stanu rzeczy na

złożonego stanu rzeczy na

podstawie jego cech

podstawie jego cech

(objawów), w oparciu o

(objawów), w oparciu o

znajomość ogólnych

znajomość ogólnych

prawidłowości panujących w

prawidłowości panujących w

danej dziedzinie”.

danej dziedzinie”.

H.Radlińska

H.Radlińska

Definicje diagnozy:

Definicje diagnozy:

Ø wg Ziemskiego – rozpoznanie istoty i

Ø wg Ziemskiego – rozpoznanie istoty i

uwarunkowań złożonego stanu rzeczy na

uwarunkowań złożonego stanu rzeczy na

podstawie jego cech (objawów) w oparciu o

podstawie jego cech (objawów) w oparciu o

znajomość ogólnych prawidłowości panujących w

znajomość ogólnych prawidłowości panujących w

danej dziedzinie.

danej dziedzinie.

Ø Wg Lepalczyk i Badury (diagnoza pedagogiczna)

Ø Wg Lepalczyk i Badury (diagnoza pedagogiczna)

– w pedagogice społecznej jest to rozpoznanie na

– w pedagogice społecznej jest to rozpoznanie na

podstawie zebranych i ocenianych danych z

podstawie zebranych i ocenianych danych z

różnych źródeł poszczególnego stanu, jego

różnych źródeł poszczególnego stanu, jego

genezy, przyczyn oraz wyjaśnienie znaczenia i

genezy, przyczyn oraz wyjaśnienie znaczenia i

etapu rozwoju, a także ocena możliwości jego

etapu rozwoju, a także ocena możliwości jego

zamiany w kierunku pedagogicznie pożądanym

zamiany w kierunku pedagogicznie pożądanym

Diagnoza

Diagnoza

pedagogiczna

pedagogiczna

Diagnoza taka jest diagnozą rozwiniętą i posiada ona

Diagnoza taka jest diagnozą rozwiniętą i posiada ona

5 etapów cząstkowych (wg S. Ziemskiego):

5 etapów cząstkowych (wg S. Ziemskiego):

1. diagnoza klasyfikacyjna – odpowiada na pytanie

1. diagnoza klasyfikacyjna – odpowiada na pytanie

jakie przyczyny pierwotnie zadziałały

jakie przyczyny pierwotnie zadziałały

2. diagnoza genetyczna – odpowiada na pytanie jaki

2. diagnoza genetyczna – odpowiada na pytanie jaki

ciąg zdarzeń doprowadził do stanu obecnego

ciąg zdarzeń doprowadził do stanu obecnego

3. diagnoza znaczenia dla całości – odpowiada na

3. diagnoza znaczenia dla całości – odpowiada na

pytanie jakie znaczenie dla całości, w której znajduje

pytanie jakie znaczenie dla całości, w której znajduje

się dany przedmiot czy proces ma jego stan obecny

się dany przedmiot czy proces ma jego stan obecny

4. diagnoza fazy – odpowiada na pytanie w jakiej

4. diagnoza fazy – odpowiada na pytanie w jakiej

fazie rozwoju znajduje się ten stan

fazie rozwoju znajduje się ten stan

5. diagnoza rozwojowa (prognostyczna) – odpowiada

5. diagnoza rozwojowa (prognostyczna) – odpowiada

na pytanie w co ten stan rozwinie się w przyszłości

na pytanie w co ten stan rozwinie się w przyszłości



Diagnoza pedagogiczna spełnia trzy

Diagnoza pedagogiczna spełnia trzy

funkcje:

funkcje:

1. stanowi punkt wyjścia w czynnościach

1. stanowi punkt wyjścia w czynnościach

projektowania

projektowania

2. pozwala na systematyczną kontrolę

2. pozwala na systematyczną kontrolę

przebiegu procesu wychowania

przebiegu procesu wychowania

3. służy ocenie wyników działalności

3. służy ocenie wyników działalności

pedagogicznej umożliwiając kontrolę

pedagogicznej umożliwiając kontrolę

przebiegu działań i korekturę danego lub

przebiegu działań i korekturę danego lub

następnego cyklu organizacyjnego

następnego cyklu organizacyjnego

działalności pedagogicznej.

działalności pedagogicznej.



Diagnostyka dydaktyczno –

Diagnostyka dydaktyczno –

wychowawcza

wychowawcza



1. Wstępne przygotowanie

1. Wstępne przygotowanie

2. Wstępna motywacja

2. Wstępna motywacja

3. Treści kształcenia

3. Treści kształcenia

4. Warunki kształcenia

4. Warunki kształcenia

5. Osiągnięcia poznawcze

5. Osiągnięcia poznawcze

poznawcze

poznawcze

6. Osiągnięcia motywacyjne

6. Osiągnięcia motywacyjne



Diagnostyka opiekuńcza

Diagnostyka opiekuńcza

Potrzeby opiekuńcze mogą być

Potrzeby opiekuńcze mogą być

przyporządkowane wg

przyporządkowane wg

środowisk wychowawczych i

środowisk wychowawczych i

właściwości organizmu

właściwości organizmu

dziecka:

dziecka:

1.

1.

Potrzeby opiekuńcze wynikające z

Potrzeby opiekuńcze wynikające z

działalności rodziny

działalności rodziny

2.

2.

2. Potrzeby opiekuńcze związane z

2. Potrzeby opiekuńcze związane z

działalnością szkoły

działalnością szkoły

3.

3.

3. Potrzeby opiekuńcze związane z

3. Potrzeby opiekuńcze związane z

aktywnością dziecka w środowisku:

aktywnością dziecka w środowisku:

4. Potrzeby wynikające z właściwości

4. Potrzeby wynikające z właściwości

organizmu dziecka

organizmu dziecka

Przykładowy rejestr czynności

Przykładowy rejestr czynności

w diagnostyce opiekuńczej

w diagnostyce opiekuńczej

1. Opis struktury rozpatrywanej rzeczywistości

1. Opis struktury rozpatrywanej rzeczywistości

życia jednostki lub grupy ludzkiej.

życia jednostki lub grupy ludzkiej.

2. Sformułowanie problemu badawczego i celu

2. Sformułowanie problemu badawczego i celu

poszukiwań.

poszukiwań.

3. Rozpoznanie i analiza sytuacji badanej.

3. Rozpoznanie i analiza sytuacji badanej.

4. Pobieranie informacji z dostępnych źródeł

4. Pobieranie informacji z dostępnych źródeł

celem ustalenia hipotezy badawczej.

celem ustalenia hipotezy badawczej.

5. Przyjęcie określonego zestawu metod, technik i

5. Przyjęcie określonego zestawu metod, technik i

narzędzi badawczych.

narzędzi badawczych.

6. Przeprowadzenie badań diagnostycznych,

6. Przeprowadzenie badań diagnostycznych,

zbieranie wyników.

zbieranie wyników.

7. Opracowywanie diagnozy – analiza wyników.

7. Opracowywanie diagnozy – analiza wyników.

8. Opracowywanie projektów dotyczących

8. Opracowywanie projektów dotyczących

zapewnienia prawidłowego przebiegu

zapewnienia prawidłowego przebiegu

pożądanego procesu.

pożądanego procesu.

9. Weryfikacja teoretyczna projektów.

9. Weryfikacja teoretyczna projektów.

10. Wybór projektu najbardziej optymalnego i

10. Wybór projektu najbardziej optymalnego i

jego uzasadnienie w świetle praktycznych

jego uzasadnienie w świetle praktycznych

doświadczeń badacza lub literatury.

doświadczeń badacza lub literatury.

11. Podjęcie czynności praktycznych w zakresie

11. Podjęcie czynności praktycznych w zakresie

działań opiekuńczo-wychowawczych.

działań opiekuńczo-wychowawczych.

12. Opracowanie nowych modeli czynności

12. Opracowanie nowych modeli czynności

praktycznych i ich weryfikacja teoretyczna.

praktycznych i ich weryfikacja teoretyczna.

13. Stosowanie niektórych modeli w praktyce.

13. Stosowanie niektórych modeli w praktyce.

14. Uogólnienie spostrzeżeń – opracowywanie

14. Uogólnienie spostrzeżeń – opracowywanie

prawidłowości i zasad działań opiekuńczych.

prawidłowości i zasad działań opiekuńczych.

5. Diagnostyka w wychowaniu

5. Diagnostyka w wychowaniu

resocjalizującym

resocjalizującym

Wyróżnia się następujące

Wyróżnia się następujące

etapy stawiania diagnozy

etapy stawiania diagnozy

resocjalizującej

resocjalizującej

1. Rozpoznanie stanu nieprzystosowania

1. Rozpoznanie stanu nieprzystosowania

społecznego jednostki.

społecznego jednostki.

2. Opis tego stanu.

2. Opis tego stanu.

3. Wyjaśnienie przyczynowe lub

3. Wyjaśnienie przyczynowe lub

teleologiczne.

teleologiczne.

4. Ocena z punktu widzenia istniejących

4. Ocena z punktu widzenia istniejących

standardów pedagogicznych i społecznych

standardów pedagogicznych i społecznych

w celu zaprojektowania oddziaływania

w celu zaprojektowania oddziaływania

profilaktycznego lub korekcyjnego.

profilaktycznego lub korekcyjnego.

trzy rodzaje diagnoz

trzy rodzaje diagnoz

cząstkowych, wchodzących w

cząstkowych, wchodzących w

skład diagnozy resocjalizującej

skład diagnozy resocjalizującej



1. diagnoza konstatująca fakty

1. diagnoza konstatująca fakty



2. diagnoza projektująca

2. diagnoza projektująca



3. diagnoza weryfikująca

3. diagnoza weryfikująca

Diagnostyka resocjalizująca

Diagnostyka resocjalizująca

pełni dwie główne funkcje:

pełni dwie główne funkcje:



* opisowo - wyjaśniającą: poznanie stanu

* opisowo - wyjaśniającą: poznanie stanu

społecznego funkcjonowania jednostki i jej

społecznego funkcjonowania jednostki i jej

kontekstu społecznego

kontekstu społecznego



* oceniającą: ocena z punktu widzenia

* oceniającą: ocena z punktu widzenia

odległości stanu funkcjonowania

odległości stanu funkcjonowania

społecznego jednostki od zakładanego

społecznego jednostki od zakładanego

ideału pedagogicznego.

ideału pedagogicznego.

Wyróżnia się trzy modele

Wyróżnia się trzy modele

diagnozy resocjalizacyjnej:

diagnozy resocjalizacyjnej:



1. Model diagnozy behawioralnej

1. Model diagnozy behawioralnej

2. Model diagnozy interakcyjnej

2. Model diagnozy interakcyjnej

3. Model diagnozy

3. Model diagnozy

i

i

nterdyscyplinarnej

nterdyscyplinarnej

Główne cele tej diagnozy to:

Główne cele tej diagnozy to:

1 Identyfikacja postaw antyspołecznych i

1 Identyfikacja postaw antyspołecznych i

określenie sposobu ich integracji.

określenie sposobu ich integracji.

2 Identyfikacja wadliwych ról społecznych

2 Identyfikacja wadliwych ról społecznych

w jakie wchodzi badany.

w jakie wchodzi badany.

3 Wskazanie hipotetycznych czynników

3 Wskazanie hipotetycznych czynników

biopsychicznych i socjokulturowych

biopsychicznych i socjokulturowych

będących składnikami zwiększającymi

będących składnikami zwiększającymi

prawdopodobieństwo przyjmowania przez

prawdopodobieństwo przyjmowania przez

jednostkę dewiacyjnych wzorów

jednostkę dewiacyjnych wzorów

zachowania.

zachowania.

Typy diagnoz:

Typy diagnoz:

Wymienione typy diagnoz S. Ziemski

Wymienione typy diagnoz S. Ziemski

traktuje równocześnie jako swoiste

traktuje równocześnie jako swoiste

etapy diagnozy rozwiniętej:

etapy diagnozy rozwiniętej:

I. diagnoza przyporządkowująca do

I. diagnoza przyporządkowująca do

gatunku lub typu

gatunku lub typu



a. d. przyporządkowująca

a. d. przyporządkowująca

klasyfikacyjna

klasyfikacyjna



b. d. przyporządkowująca

b. d. przyporządkowująca

typologiczna

typologiczna



II. diagnoza genetyczna (kauzalna)

II. diagnoza genetyczna (kauzalna)



III. diagnoza celowościowa

III. diagnoza celowościowa

(znaczenia)

(znaczenia)



IV. diagnoza fazy

IV. diagnoza fazy



V. diagnoza rozwojowa

V. diagnoza rozwojowa

(prognostyczna)

(prognostyczna)

SCHEMAT DIAGNOZY

SCHEMAT DIAGNOZY

ROZWINIĘTEJ:

ROZWINIĘTEJ:



D. przyporządkowująca

D. przyporządkowująca



D. genetyczna

D. genetyczna



D. znaczenia

D. znaczenia



D. fazy

D. fazy



D. prognostyczna

D. prognostyczna

H. Schulten wyróżnia dwa

H. Schulten wyróżnia dwa

podstawowe typy diagnoz:

podstawowe typy diagnoz:

1. diagnozę stanu, która obejmuje

1. diagnozę stanu, która obejmuje

diagnozę: przyporządkowującą,

diagnozę: przyporządkowującą,

genetyczną i fazy.

genetyczną i fazy.

2. diagnozę znaczenia, która odpowiada

2. diagnozę znaczenia, która odpowiada

typowi diagnozy celowościowej. Podział

typowi diagnozy celowościowej. Podział

Schultena nie obejmuje diagnozy

Schultena nie obejmuje diagnozy

prognostycznej.

prognostycznej.

Diagnozę różnicuje się według

Diagnozę różnicuje się według

kryterium celu badań, na:

kryterium celu badań, na:



1. diagnozę decyzyjną

1. diagnozę decyzyjną



2. diagnozę poznawczą

2. diagnozę poznawczą

Wyróżnia się trzy grupy

Wyróżnia się trzy grupy

czynników środowiskowych,

czynników środowiskowych,

podlegających diagnozie:

podlegających diagnozie:

1. środowisko materialne

1. środowisko materialne

2. wzory osobowe

2. wzory osobowe

3. organizacja życia

3. organizacja życia

Rodzaje składników

Rodzaje składników

diagnostycznych, według

diagnostycznych, według

kryterium prakseologicznego:

kryterium prakseologicznego:

1. grupa warunków rzeczowych

1. grupa warunków rzeczowych

(rodzina, rówieśnicy)

(rodzina, rówieśnicy)

2. grupa warunków organizacyjnych

2. grupa warunków organizacyjnych

( stopień zorganizowania procesu

( stopień zorganizowania procesu

wychowania, baza lokalowa placówki

wychowania, baza lokalowa placówki

wychowawczej, dostępność do

wychowawczej, dostępność do

środków pomocniczych).

środków pomocniczych).

Metoda diagnozy to wszelkie

Metoda diagnozy to wszelkie

racjonalnie uzasadnione sposoby

racjonalnie uzasadnione sposoby

postępowania diagnostycznego

postępowania diagnostycznego

Metody stawiania diagnoz:

Metody stawiania diagnoz:

1. zaplanowanie toku diagnostycznego

1. zaplanowanie toku diagnostycznego

2. konstruowanie

2. konstruowanie

3. dobór i zastosowanie technik zbierania i opisu

3. dobór i zastosowanie technik zbierania i opisu

cech badanego przedmiotu

cech badanego przedmiotu

4. rozumowanie diagnostyczne (analiza,

4. rozumowanie diagnostyczne (analiza,

wnioskowanie) łącznie z weryfikacją diagnozy

wnioskowanie) łącznie z weryfikacją diagnozy

5. czynności prognozowania

5. czynności prognozowania

6. całościowa ocena wyników postępowania

6. całościowa ocena wyników postępowania

praktycznego

praktycznego

Opracowując diagnozę trzeba

Opracowując diagnozę trzeba

znać:

znać:

1. cel

1. cel

2. sytuację wychowawczą i sytuację

2. sytuację wychowawczą i sytuację

ustalającego diagnozę

ustalającego diagnozę

3. metodę ustalania momentów czy

3. metodę ustalania momentów czy

okresów diagnozowania

okresów diagnozowania

Uzyskane podczas diagnozy

Uzyskane podczas diagnozy

informacje szereguje się

informacje szereguje się

typologicznie według stopnia

typologicznie według stopnia

ich zgodności z rzeczywistością

ich zgodności z rzeczywistością

na:

na:

1. pewne

1. pewne

2. mniej pewne

2. mniej pewne

3. bardzo niepewne.

3. bardzo niepewne.

DIAGNOZA A PROGNOZA

DIAGNOZA A PROGNOZA



przewidywania przebiegu i wyników

przewidywania przebiegu i wyników

dalszego uczenia się.

dalszego uczenia się.