Islam – system religijny,
polityczny i społeczny
Wykład I
Islam - religia
• VII wiek naszej ery
• Półwysep Arabski – Mekka (dzisiaj:
Arabia Saudyjska)
• „założyciel” islamu: Muhammad Ibn
Abd Allah (Mahomet)
AL.-KAABA
Islam - religia
• Podstawowe pojęcia:
• Islam – dobrowolne poddanie się woli
Boga
• Allah – słowo Bóg, oddające znaczenie
monoteizmu
• Muslim – osoba dobrowolnie
akceptująca islamski sposób życia
• Koran (Al-Qur’an)– objawione, święte
pismo muzułmanów
KORAN
KORAN
Islam - religia
• Trzy podstawowe prawdy wiary:
1.TAUHID – jest tylko jeden Bóg
2.RISALA – Mahomet był ostatnim
prorokiem i wysłannikiem Boga
3.AKHIRA – wiara w istnienie życia po
śmierci
Islam - polityka
• UMMA – zjednoczenie w imię islamu
• Dwa główne nurty:
1.ISLAM SUNNICKI (SUNNA)
2.ISLAM SZYICKI (SZYI’A)
Islam - społeczeństwo
• FILARY ISLAMU:
1.SZAHADA
2.SALAD
3.SAUM
4.ZAKAT
5.HADŻDŻ
Islam - społeczeństwo
• SZARIA’T – prawo religijne (koraniczne)
• Podział na:
1.HARAM to, co zabronione)
2.HALLAL(to, co dozwolone)
• Podział przestrzeni na:
1. Przestrzeń prywatną
2. Przestrzeń publiczną
Islam - społeczeństwo
• Rola i miejsce kobiet w
patriarchalnym społeczeństwie
muzułmańskim
• Edukacja
• Nowoczesność
Emiraty Arabskie
DUBAJ
DUBAJ
Judaizm
• Definicja ogólna: wierzenia, rytuały i
instytucje związane z istnieniem Świątyni
Jerozolimskiej do 70 r.n.e. a po jej
zburzeniu z narodem żydowskim
• Żydowska literatura religijna stanowiąca
podstawy judaizmu: Biblia Hebrajska,
Miszna, Talmud Jerozolimski i Babiloński,
literatura midraszowa, komentarze biblijne,
egzegeza, homiletyka, komentarze prawne
do Talmudu, responsy i kodeksy
Języki
• Starohebrajski
• Aramejski
• Współczesny hebrajski
Alfabet hebrajski
JUDAIZM - RELIGIA
• TRADYCYJNIE – BYŁ TO ZBIÓR NAUK I
PRZYKAZAŃ JAKO KONSEKWENCJA
ZAWARCIA PRZYMIERZA POMIĘDZY
Bogiem a Abrahamem (ofiarowanie
Izaaka – aqeda), potwierdzona przyjęciem
Tory na górze Synaj (rola Mojżesza w
przekształcaniu społeczności
nomadycznej w grupę etniczno-narodową
z wykształconym pojęciem tożsamości)
Judaizm - religia
• Tora – Pięcioksiąg Mojżesza, determinuje
sposób życia i myślenia związanego z
koncepcją tożsamości żydowskiej
• Partykularyzm Tory – przymierze Boga z
Izraelem i dziedziczenie przymierza
przez wszystkie pokolenia narodu
żydowskiego
• Uniwersalizm Tory – przesłanie Boga
skierowane do każdego człowieka
Judaizm - religia
• Halacha – część nauki żydowskiej
dotyczącej rytuału i norm
postępowania, prawna strona judaizmu
(w tłumaczeniu: żydowska droga)
• Micwa – przykazanie, nakaz spełniania
dobrych uczynków, całość sposobu
życia zgodnego z wzorcem moralnym
judaizmu
Judaizm - religia
• Tarjag micwot – 613 nakazów i
zakazów; wyjaśnienie i interpretacja
dekalogu
• Szulchan Aruch – komentarz rabina
Józefa Karo z XVI wieku –
kształtowało życie wszystkich gmin
żydowskich poza jemeńskimi
Judaizm i Izrael
• Świątynia Jerozolimska i jej upadek
• Wielka diaspora żydowska – gminy
sefardyjskie, aszkenazyjskie, Żydzi
orientalni (mizrachim)
• Języki żydowskie: ladino, jidisz
• Syjonizm – świecka koncepcja
państwa Izrael (idea emancypacji
środowisk żydowskich - Haskala)
Judaizm i Izrael
• 1948 rok – powstanie współczesnego Izraela
• Konflikty polityczne zewnętrzne
• Konflikty polityczne wewnętrzne
• Etniczny podział społeczności żydowskiej
(sefardyjczycy, aszkenazyjczycy,
mizrachim)
• Religijny podział społeczności żydowskiej:
społeczność zlaicyzowana, ortodoksyjna,
ultraortodoksyjna)