Niepełnosprawność.
Separacja czy integracja?
Postawy społeczne wobec
osób niepełnosprawnych.

Czym jest
niepełnosprawność?

Niepełnosprawność

to stan będący

efektem dysfunkcji natury fizycznej
lub psychicznej, ubytku
anatomicznego lub wynikły z urazów,
schorzeń lub zaburzeń rozwojowych i
powodujący znaczące ograniczenie
możliwości wykonywania przez
jednostkę podstawowych czynności
życiowych.

Separacja i integracja.

Integracja społeczna

– zespolenie i

zharmonizowanie elementów
zbiorowości społecznej wyrażające się
częstością kontaktów, ich
intensywnością i wspólnotą ideową.

Separatyzm

– dążenia do odrębności,

działalność mająca na celu
wyodrębnienie się mniejszości
społecznych.

Reakcje środowiska na osoby

niepełnosprawne.

Społeczeństwo dostrzegając
odchylenia od normy ludzi
niepełnosprawnych reaguje:



Tworząc stereotypy na temat osób

niepełnosprawnych



Stygmatyzując osoby posiadające

określoną cechę nie będącą tzw.
normą



Tworząc konkretne postawy

(pozytywne lub negatywne)

POSTAWY NEGATYWNE

Stereotyp

– nadawanie określonej grupie

pewnych cech, nie mając przy tym
kontaktu z ową grupą. W stereotypach na
temat osób niepełnosprawnych dominują
dwie cechy. Jedna to fakt że są oni
postrzegani jako osoby lękliwe i niepewne
siebie. Druga uzasadnia brak akceptacji i
izolację społeczną tej grupy ponieważ
przypisuje się jej podejrzliwość i skrytość.
Niepełnosprawni są postrzegani jako
jednostki wycofujące się z życia
społecznego i kojarzone są z
niepowodzeniami życiowymi.

Piętnowanie

– wywołane negatywną

oceną, przyczyną jest cecha, która
odróżnia osobę od innych, na skutek tego
potępia się ją i eliminuje z grupy.
Wyraźne jest przez stosowanie
obraźliwych określeń.

Zjawisko piętnowania staje się w
relacjach środowisko społeczne-osoba
niepełnosprawna jednym z istotnych
mechanizmów izolacji społecznej

POSTAWY NEGATYWNE



Postawa obojętności

– polega na

unikaniu kontaktów, które
zobowiązywałyby do pomocy, kontakty
ograniczają się do pozdrowień, zachowany
jest szacunek dla osoby niepełnosprawnej,



Postawa odrzucająca

– u unikanie

jakichkolwiek kontaktów a nawet
okazywanie lekceważenia i okazywanie
swej przewagi związanej ze sprawnością



Postawa agresywna

– polega na

przemocy słownej i fizycznej, dodatkowo
ogranicza jej codzienne funkcjonowanie

POSTAWY POZYTYWNE

Wsparcie społeczne

- przejawia się poprzez

troskę, zainteresowanie i życzliwość, wiąże
się z pomocą



Wsparcie informacyjne

– polega na

dostarczaniu informacji o możliwościach
przeciwdziałania niepełnosprawności, o
sposobach leczenia i rehabilitacji, o
instytucjach udzielających pomocy
osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom



Wsparcie materialne

- przez

dostarczanie środków materialnych i
finansowych oraz darów (opału, odzieży,
sprzętu gospodarczego)



Wsparcie emocjonalne

– osoby

niepełnosprawne oraz członkowie ich
rodzin potrzebują zrozumienia,
wysłuchania i życzliwości, zazwyczaj są to
osoby z grupy samopomocy, stowarzyszeń
osób niepełnosprawnych lub stowarzyszeń
rodzin osób niepełnosprawnych



Wsparcie przez świadczenie usług

–

związane z problemem wykonywania
pewnych codziennych czynności.



Wsparcie w rozwoju

– wyrównywanie

szans związanych z możliwością nauki,
wypoczynku, grupy samopomocy (osoba,
która początkowo była „biorcą” teraz jest
„dawcą” i udziela wsparcia osobom
słabszym psychicznie i fizycznie, mniej
doświadczonym

KLASYFIKACJA POSTAW WOBEC

OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Postawy

uczuciowe

Pozytywne

Pośrednie

Negatywne

a) życzliwość
b) sympatia

współczu
cie,
litość

obojętno
ść

a) niechęć
do osoby

Postawy

wolicjonalne

Pozytywne

Pośrednie

Negatywne

KLASYFIKACJA POSTAW WOBEC

OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

a)
akceptacja
kontaktów
b) chęć
utrzymania
kontaktów

a) niesienie
pomocy
b)
przyglądanie

a) unikanie
kontaktów
b) unikanie
widoku
inwalidztwa

KLASYFIKACJA POSTAW WOBEC

OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH

Postawy

intelektualne

Pozytywne

Pośrednie

Negatywne

a) bardzo
pozytywna
ocena
(uznanie,
podziw,
szacunek)

a) ujemna
ocena cech
osoby
niepełnospra
wnej

a) ocena
zarówno
pozytywna i
negatywna
b) ciekawość,
zainteresowa
nie

Trzy typy relacji między osobą

niepełnosprawną a

społeczeństwem:

• -

„spontaniczna partycypacja”

- jest

charakterystyczna dla społeczeństw

rozwijających się, w których

kalectwo i niepełnosprawność nie są

postrzegane jako istotne problemy

społeczne, gdyż jest wiele innych

wymagających szybkiej interwencji

(Np.: głód, choroby zakaźne),

obecność niepełnosprawnych jest

„widzialna” ale nie partycypują oni

na równych prawach

Trzy typy relacji między osobą

niepełnosprawną a

społeczeństwem:

• -

„separacja”

– kraje o przejściowym stopniu

rozwoju – niepełnosprawność spostrzegane

są jako poważny problem, ale raczej

medyczny niż społeczny. Osoby

niepełnosprawne są „niewidzialne”

przebywają w instytucjach zamkniętych lub

w domach

• -

„integracja”

– kraje wysoko rozwinięte z

dużą tradycją rehabilitacji społecznej dla

osób niepełnosprawnych. Zniesienie barier

społecznych powoduje, że większość osób

niepełnosprawnych jest „widzialna” – może

partycypować w życiu społecznym na

równych prawach z innymi.

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

KOMUNIKAT Z BADAŃ: POSTAWY WOBEC OSÓB
NIEPEŁNOSPRAWNYCH.

KOMUNIKAT Z BADAŃ:

Warszawa Czerwiec 2000

Opinie na temat stosunku do osób niepełnosprawnych w
naszym społeczeństwie są podzielone - mniej więcej tyle
samo Polaków sądzi, że większość ludzi odnosi się do
niepełnosprawnych dobrze, co jest zdania, że są źle
traktowani. Obecnie jednak lepiej niż siedem lat temu
oceniamy nasz stosunek do inwalidów. Większość
ankietowanych uważa, że powinno się przystosować dla
nich miejsca pracy w zwykłych zakładach. Większość
ankietowanych uważa, że osoby niepełnosprawne
powinny być otoczone opieką przede wszystkim ze strony
rodziny, ale powinni im również pomagać pracownicy
służby zdrowia i pomocy społecznej. Mniej osób niż przed
siedmioma laty deklaruje chęć niesienia pomocy osobie
niepełnosprawnej mieszkającej w sąsiedztwie.