Nadzór nad warunkami pracy, kontrola i
jej zakres działania w stosowaniu maszyn
i innych urządzeń

Techniczne bezpieczeństwo pracy
2009
Część IV

Nadzór nad warunkami pracy

Państwowy nadzór nad warunkami pracy
sprawują między innymi:
- Państwowa Inspekcja Sanitarna
- Państwowa Inspekcja Pracy
- Urząd Dozoru Technicznego
- Inne ( urzędy morskie, górnicze,
prokuratura, a także organy administracji
architektoniczno-budowlanej)

Urząd Dozoru Technicznego

Urząd Dozoru Technicznego jest
centralnym organem administracji
państwowej realizującym działania, w
zakresie ustalonym w ustawie,
zmierzające do zapewnienia
bezpieczeństwa funkcjonowania urządzeń
technicznych ( Ustawa o dozorze
technicznym) .

Urząd Dozoru Technicznego podlega
Ministrowi Przemysłu.
Zakres działania UDT:
Dozór techniczny jest wykonywany przez
jednostki DT. Wykonywanie dozoru
technicznego przez jednostki DT nie zwalnia
projektujących, wytwarzających,
eksploatujących , naprawiających i
modernizujących urządzenia techniczne od
odpowiedzialności za jakość i stan tych
urządzeń, mające wpływ na bezpieczną
pracę, zgodnie z przepisami o dozorze
technicznym.

Formy działania DT

Dozór techniczny nad urządzeniami
technicznymi jest wykonywany w
formie:
- dozoru technicznego pełnego
- dozoru technicznego ograniczonego
- dozoru technicznego uproszczonego

Urządzenia techniczne w rozumieniu
przepisów o DT

Są to urządzenia , które mogą stwarzać

zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego oraz

mienia i środowiska wskutek:



Rozprężenia cieczy lub gazów znajdujących się

pod ciśnieniem różnym od atmosferycznego,



Wyzwolenia energii potencjalnej lub

kinetycznej przy przemieszczaniu ludzi lub

ładunków w ograniczonym zasięgu,



Rozprzestrzeniania się materiałów

niebezpiecznych podczas ich magazynowania

lub transportu

Do zakresu działania DT należy:



Uzgadnianie dokumentacji urządzeń w zakresie

zgodności z przepisami,



Przeprowadzanie kontroli określonych materiałów

i elementów przeznaczonych do budowy i

naprawy urządzeń technicznych,



Przeprowadzenie badań technicznych urządzeń

przed wydaniem decyzji zezwalającej na

eksploatację lub na dopuszczenie do obrotu,



Prowadzenie ewidencji urządzeń technicznych



Ustalanie formy dozoru technicznego,



Prowadzenie postępowań w sprawach( uprawnień,

zezwoleń, zawieszania lub zezwalania, wyrażania

zgody na dokonywanie przeróbek urządzeń

technicznych oraz inne postępowania)

Dozorowi Technicznemu podlegają:



Urządzenia ciśnieniowe, w których są zawarte

ciecze lub gazy pod ciśnieniem różnym od

atmosferycznych, jak:
- kotły parowe o pojemności większej niż 2dm

3

-

szybkowary ciśnieniowe

- zbiorniki przenośne ( zmieniające miejsce

między napełnieniem a opróżnieniem)
- zbiorniki na gaz skroplony lub sprzężony,

służące do zasilania silników spalinowych w

pojazdach
- zbiorniki i cysterny , które są pod ciśnieniem
- urządzenia do napełniania i opróżniania

zbiorników transportowych

c.d.



Maszyny służące do przemieszczania osób

lub ładunków w ograniczonym zasięgu:
- wciągarki i wciągniki
- suwnice
- żurawie
- podnośniki ( w tym do parkowania

samochodów)
- wyciągi towarowe
- podesty ruchome
- schody i chodniki ruchome
- wózki jezdniowe podnośnikowe z

mechanicznym napędem podnoszenia

c.d.

- dźwigi do transportu osób lub

ładunków
- wyciągi do przemieszczania osób

w celach turystyczno – sportowych
- pomosty ruchome z zespołami

napędowymi w przystaniach

promowych
- i inne……

Uprawnienia pracowników UDT

Pracownicy dozoru technicznego, wykonujący

określone przepisami czynności, uprawnieni są do:
- wstępu za okazaniem upoważnienia i legitymacji

służbowej, bez potrzeby uzyskiwania przepustki, do

pomieszczeń i obiektów, w których znajdują się

urządzenia techniczne,
- poruszania się po tych obiektach,
- dostępu do urządzeń technicznych,
- żądania od kierownika jednostki niezbędnej

informacji i przedstawienia koniecznych dokumentów i

materiałów,
- przeprowadzania w uzgodnionych terminach badań,

prób i pomiarów oraz innych czynności potrzebnych do

ustalenia stanu technicznego danego urządzenia,

Kierownik jednostki, w której wykonywane są

czynności dozoru technicznego obowiązany

jest zapewnić bezpieczne warunki pracy

pracownikowi DT.
W przypadku dopuszczenia do eksploatacji

urządzeń technicznych bez otrzymania

decyzji organu DT o dopuszczeniu urządzenia

do eksploatacji lub w przypadku dokonywania

przeróbek urządzeń technicznych bez zgody

organu dozoru pracodawca podlega karze

grzywny lub karze ograniczenia

wolności.

WSPÓŁDZIAŁANIE PRACODAWCY Z
PRACOWNIKAMI W CELU ZAPEWNIENIA
BEZPIECZEŃSTWA PRZY UŻYTKOWANIU MASZYN

Pracodawca powinien zapewnić pracownikom dostęp do

informacji, w tym pisemnych instrukcji dotyczących

użytkowania maszyn , zwanych dalej instrukcjami
Instrukcje zawierają co najmniej informacje dotyczące

bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie :
- warunków użytkowania maszyn;
- występowania możliwych do przewidzenia sytuacji

nietypowych;
- praktyki użytkowania maszyn

Pracodawca powinien informować pracowników o

zagrożeniach związanych z maszynami znajdującymi się w

miejscu pracy lub jego otoczeniu oraz wszelkich zmianach w

nich wprowadzonych w takim zakresie , w jakim zmiany te

mogą mieć wpływ n bezpieczeństwo maszyny , nawet gdy

pracownicy bezpośrednio nie użytkują maszyn.

Pracodawca powinien konsultować
z pracownikami lub ich
przedstawicielami zagadnienia
związane z bezpieczeństwem i
higieną pracy w zakresie
określonym w rozporządzeniu oraz
umożliwiać pracownikom udział w
dyskusjach w tych sprawach.

Podstawowe zasady i wymagania bhp przy
użytkowaniu maszyn i innych urządzeń
technicznych

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra

Gospodarki z dnia 20 grudnia 2005 roku w

sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn

i elementów bezpieczeństwa ( Dz. U.2005

Nr 259, poz. 2170 ),i urządzeń, które mogą

być wykorzystane podczas prac w

budownictwie, następujące podlegają

procedurze oceny zgodności z wymaganym
udziałem jednostki notyfikowanej

:



Pilarki tarczowe ( jedno i wielopiłowe) do drewna



Strugarki, wyrówniarki do drewna z ręcznym

posuwem



Pilarki taśmowe do drewna



Frezarki



Przenośne pilarki łańcuchowe do drewna



Maszyny do robót podziemnych: szynowe,

lokomotywy i wózki hamulcowe



Silniki spalinowe przeznaczone do instalowania

w maszynach do robót podziemnych



Urządzenia do podnoszenia osób, stwarzające

ryzyko upadku z wysokości większej niż 3 m

Deklarację zgodności powinny mieć

wszystkie maszyny i urządzenia

wprowadzone do eksploatacji poczynając

od dnia 1 czerwca 1997 roku.

Od dnia 1 maja 2004 r. – wejścia Polski do

UE spośród maszyn, które mogą być

stosowane w budownictwie, ocenie

zgodności z udziałem jednostki

notyfikowanej podlegają:
- pilarki tarczowe do drewna, strugarki,

wyrówniarki, urządzenia do podnoszenia

osób na wysokość 3m i większą,

konstrukcje chroniące przed skutkami

wywrócenia do robót ziemnych i inne….

Maszyny i inne urządzenia techniczne

udostępnione pracownikom przez

pracodawcę powinny być:
- właściwie przeznaczone do wykonywania

danej pracy i warunków jej wykonywania,

lub odpowiednio do tego przystosowane,
- montowane i użytkowane zgodnie z

instrukcją producenta
- obsługiwane przez przeszkolone i

upoważnione osoby
- utrzymywane w stanie zapewniającym

ich sprawność.

Maszyny i inne urządzenia techniczne

podlegające dozorowi technicznemu

mogą być użyte na terenie budowy tylko

wówczas, jeśli mają aktualne dokumenty

uprawniające do eksploatacji.
Operatorowi każdej maszyny powinna

być udostępniona instrukcja bhp.
W przypadku gdy bezpieczne

użytkowanie maszyn jest uzależnione od

warunków, w jakich są one instalowane,

pracodawca powinien poddać maszyny:



Wstępnej kontroli, po ich zainstalowaniu,
a przed przekazaniem ich do eksploatacji
po raz pierwszy,



Kontroli po zainstalowaniu na innym
stanowisku pracy lub w innym miejscu,

Pracodawca powinien zapewnić, aby
maszyny narażone na działanie warunków
powodujących pogorszenie ich stanu
technicznego, co może spowodować
powstawanie sytuacji niebezpiecznych,
poddane były:



Okresowej kontroli, a także badaniom,



Specjalnej kontroli w przypadku
możliwości pogorszenia
bezpieczeństwa związanego z
maszyną, a będącego wynikiem : prac
modyfikacyjnych, zjawisk
przyrodniczych, wydłużonego czasu
postoju maszyny oraz
niebezpiecznych uszkodzeń oraz
wypadków przy pracy.