Spór o podstawy prawne

funkcjonowania

platform peer-2-peer.

Czy pobieranie plików mp3, ściąganie
filmów - może być kwalifikowane jako

przestępstwo

Wydział Prawa i Administracji,

Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

12 kwietnia 2007

XXVII seminarium z cyklu

AKADEMIA PRAWA

KOMPUTEROWEGO

"TRANSAKCJE W(WW)

INTERNECIE - aktualne

problemy prawne i

podatkowe"

Pracownia Informatyki Prawniczej

Wydział Prawa i Administracji

Uniwersytetu Gdańskiego

dr Wojciech R. Wiewiórowski

ul. J.Bażyńskiego 6, pok 1032

80-952 Gdańsk

[phone]

[e-mail]

[e-mail]

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

Wydział Prawa i Administracji,

Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

Wydział Prawa i Administracji,

Uniwersytet Gdański

0. Problematyka

• Najważniejsze ogólne pytania stawiane
prawnikom

• Czym jest peer-2-peer ?

• Co tak naprawdę jest przestępstwem ?

• Jak patrzy na sprawę świat

• Dekalog P2Powicza

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

1. Pytamy prawnika

1. Czy karać „producenta rewolweru” czy „strzelającego” ?
2. Czy karalne jest posiadanie narzędzi do korzystania

z P2P ?

3. Czy P2P to tylko problem prawa autorskiego
4. Czy korzystanie z P2P jest tak samo „regulowane” bez

różnicy

o wymianę jakich danych chodzi ?

5. Czy przy materiale pobranym w wyniku korzystania z

P2P

stajemy się licencjobiorcami ?

6. Czy to prawda, że „ściąganie plików z sieci” nie jest

karalne ?
7. Czy możemy używać P2P w pracy (szkole, bibliotece) ?
8. Dlaczego Kodeks karny nie mówi nic o P2P ?

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

2.1. Czym jest peer-2-peer ?

Peer to peer (P2P) - ogół technik łączących bezpośrednio
użytkowników Internetu, przy ograniczeniu roli centralnych
serwerów.

Pierwotna idea internetowpodonych sieci była zbliżona do P2P.
Dopiero
w późniejszym czasie „wyróżniły się” komputery główne w
tworzonych sieciach.

Samo stosowanie technik P2P nie jest karalne.

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

2.2. Jak działa peer-2-peer ?

- systemy zcentralizowane (Napster, OpenNap)
- systemy rozproszone (Gnutella)
- systemy rozproszone z wyróżnionymi komputerami

(FastTrack, Kazaa, Kazaa Lite, K-Lite, Mammoth,
Grokster, iMesh, na podobnej zasadzie działa

również

eDonkey)

- systemy półrozproszone z transferami częściowymi

(BitTorrent)

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

2.3.1. Kazus Napster

Sieć P2P składająca się z centralnego serwera, do którego
podłączały się setki tysięcy klientów.
- stworzona przez Shawna Fanninga w 1999 r.
- wyłączona po orzeczeniu sądowym z marca 2000 r. (26 mln
USD
odszkodowania)
- od końca 2003 r. Działa jako sieć komercyjna

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

Sieć P2P rozproszona - pozbawiona węzła centralnego.
- wszystkie komputery są równe - bardzo wolne wyszukiwanie
- zapytanie jest wysyłane do hostów z którymi ma się bezpośrednie
połączenie, one
przesyłają je dalej
- rezultaty wysyłane są bezpośrednio
do inicjatora,
- transfer odbywa się
bez pośredników

2.3.2. Kazus Gnutella

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

2.3.3. Kazus Kazaa

Sieć rozproszona z wyróżnionymi komputerami (na wzór
FastTracka)
- „wszystkie komputery są równe ale niektóre komputery są
równiejsze”

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Za: "Gowers Review of Intellectual Property", brytyjskie Ministerstwo Skarbu, Grudzień
2006, s. 102

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

3. Co jest przestępstwem ?

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r.

o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Art. 116. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom
rozpowszechnia cudzy utwór w wersji oryginalnej albo w postaci
opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram, wideogram lub nadanie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do lat 2.
2. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w ust. 1 w celu
osiągnięcia korzyści majątkowej,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

3. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w
ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust.
1, organizuje lub nią kieruje,

podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.

4. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 działa nieumyślnie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do roku.

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

3. Co jest przestępstwem ?

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r.

o prawie autorskim i prawach pokrewnych

Art. 117. 1. Kto bez uprawnienia albo wbrew jego warunkom w celu
rozpowszechnienia utrwala lub zwielokrotnia cudzy utwór w wersji
oryginalnej lub w postaci opracowania, artystyczne wykonanie, fonogram,
wideogram lub nadanie,

podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia

wolności do lat 2.

2. Jeżeli sprawca uczynił sobie z popełniania przestępstwa określonego w
ust. 1 stałe źródło dochodu albo działalność przestępną, określoną w ust.
1, organizuje lub nią kieruje,

podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

3. Co jest przestępstwem ?

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach

pokrewnych

Art. 23. 1. Bez zezwolenia twórcy wolno

nieodpłatnie

korzystać z

już

rozpowszechnionego

utworu w zakresie własnego użytku osobistego.

Przepis ten nie upoważnia do budowania według cudzego utworu
architektonicznego i architektoniczno-urbanistycznego oraz do
korzystania z elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu,
chyba że dotyczy to własnego użytku naukowego niezwiązanego z celem
zarobkowym.
2. Zakres własnego użytku osobistego obejmuje korzystanie z

pojedynczych egzemplarzy utworów

przez krąg osób pozostających w

związku osobistym,

w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa

lub stosunku towarzyskiego

.

Art. 23

1

. Nie wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub incydentalne

zwielokrotnianie utworów, niemające samodzielnego znaczenia
gospodarczego, a stanowiące integralną i podstawową część procesu
technologicznego oraz mające na celu wyłącznie umożliwienie:

1) przekazu utworu w systemie teleinformatycznym pomiędzy

osobami trzecimi przez pośrednika lub

2) zgodnego z prawem korzystania z utworu.

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

4. Doświadczenia innych krajów

•

Australia - sąd uznał, że spółka Sharman Networks (producent KaZaa)

umożliwiała

internautom łamanie praw autorskich.

• Sherman Networks nie złożył apelacji lecz ułożył się z Recording

Industry Association

of America (RIAA) oraz brytyjska organizacja International

Federation

of the Phonographic Industry (IFPI) zgadzając się zapłacić 115

milionów

dolarów oraz wprowadzić filtry blokujące wymianę utworów

publikowanych

w tej sieci z naruszeniem prawa.

• Ruch w sieci Kazza to dziś podobno 6% wymiany plików w sieciach p2p

na całym świecie

• Kazaa zapowiada, że będzie oferować płatny kanał dystrybucji plików.

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Patrz: P.Waglowski: Kazza z branżą
zawarła milionową ugodę

http://prawo.vagla.pl/node/6516

oraz P.Waglowski: Jak reagują pozwani
przez RIAA?

http://prawo.vagla.pl/node/7020

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

4. Doświadczenia innych krajów

Pozwij KaZaa’ę w rewanżu ???!!!

Catherine Lewan została pozwana przez RIAA, gdyż korzystała z serwisu
KaZaa i zdaniem

RIAA i w ten sposób naruszała prawa autorskie.

Doszło do zawarcia ugody pozasądowej (proces nie odbył się lecz
pozwana zapłaciła

żądaną przez RIAA kwotę).

Catherine Lewan pozwała KaZaa (Lewan v. Sharman, U.S.Dist. Ct., N.D.
Ill 06-cv-6736).
W przypadku wygranej - wszyscy użytkownicy KaZaa, którzy zostali
pozwani przez RIAA będą mogli domagać się od spółki Sharman
zadośćuczynienia (pozew ma charakter zbiorowy).
Zarzuty wobec operatora serwisu KaZaa:

– reklamował swoje usługi jako darmowe pobieranie ("free
downloads")
– tak opracował oprogramowanie, że na dysku użytkownika
tworzony był katalog

udostępniony wszystkim użytkownikom sieci p2p

– operator KaZaa instalował oprogramowanie szpiegowskie
(spyware), które

udostępniało zasoby dysku twardego użytkownika, nawet

wówczas,

gdy użytkownik ten usunął oprogramowanie KaZaa ze swojego

dysku...

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

4. Doświadczenia innych krajów

Włochy:
Sąd Kasacyjny wydał wyrok, zgodnie z którym pobieranie z internetu

plików komputerowych zawierających chronioną przez prawo autorskie

muzykę, filmy lub oprogramowanie nie stanowi przestępstwa, jeśli takie

działanie nie jest dokonywane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej,

co stanowi istotną zmianę w stosunku do wcześniejszej linii orzeczniczej

sądów włoskich.
Dwóch byłych studentów Politechniki Turyńskiej stworzyło w 1994 r.

sieć P2P zamkniętą po kilku miesiącach. Uznano ich za winnych

przestępstwa i skazano na rok pozbawienia wolności (karę zmiejszono w

apelacji na 3 miesiące pozbawienia wolności).
Carlo Alberto Carnevale Maffe (prezes Assodigitale): „Uważam ten

wyrok za ledwie pośredni krok w ustalaniu co jest zgodne z prawem, a

co nie. Wyrok stanowi znaczący krok do uznania, że peer-to-peer per se

nie jest działalnością nielegalną. To co pozostaje nielegalne to łamanie

praw autorskich poprzez cracking plików i dystrybucję ich w celach

komercyjnych."
Komentatorzy zauważają wszakże, że naruszanie praw autorskich wciąż

pozostaje nielegalne, nawet jeśli nie rodzi odpowiedzialności karnej.

Przy okazji uznali, że obecnie, w przypadku, gdy użytkownicy sieci p2p

zdejmowaliby wcześniej "techniczne zabezpieczenia" (por.

DRM

), to

wówczas mogliby ponosić odpowiedzialność karną na gruncie włoskiego

prawa. Jak wynika z dostępnych komentarzy - we Włoszech czynem

karalnym jest obecnie przełamywanie zabezpieczeń przed kopiowaniem

i następnie kopiowanie (dystrybucja) takich plików dla celów

komercyjnych.

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

4. Doświadczenia innych krajów

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Wielka Brytania:
Proponowane jest wprowadzenie nowej ustawy dotyczącej naruszeń

praw autorskich przez tych którzy umożliwiają wymianę plików w

ramach P2P (secondary infringement).

W konsultacjach publicznych wskazuje się wszakże, że wprowadzenie

tego typu odpowiedzialności zakłóci obieg informacji w domenie

publicznej i może prowadzić do spadku innowacyjności brytyjskiej

gospodarki.
Jeśli usługodawca (ISP) ma być odpowiedzialny za zawartość materiałó,

które przekazywane są w jego sieci to będzie ograniczał dostęp do

materiałów bojąc się, że może łamać prawo . Tego typu ograniczenia

mogłyby być sprzeczne z prawem wspólnotowym.

Rząd Brytyjski wskazuje na podobieństwa w sposobie ochrony praw

autorskich pomiędzy Wielką Brytanią a Australią. Tym niemniej uznaje,

że wynik ewentualnych spraw podobnych do Universal Music Australia

v Sharman License Holdings nie jest pewny.

Patrz: "Gowers Review of Intellectual Property", brytyjskie Ministerstwo

Skarbu,

Grudzień 2006, s. 102

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

5. Inne ważne pytania i różne odpowiedzi na nie

Rzeczpospolita:

„Czy rzeczywiście pobieranie muzyki lub filmów z

Internetu jest

przestępstwem?"

Zbigniew Urbański z zespołu prasowego Komendy Głównej
Policji:
"To nieporozumienie. Można tu mówić jedynie o
odpowiedzialności cywilnej za naruszenie praw autorskich.
Zapewniam, że policja nie ściga osób, które jedynie pobierają
pliki z sieci i nie udostępniają ich. W sprawach cywilnych nie
mamy zresztą nawet prawa przeszukiwać mieszkań".

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

5. Inne ważne pytania i różne odpowiedzi na nie

A może grzech ?

Gość Niedzielny.

Czy jestem złodziejem?

"Kradzież niewątpliwie jest grzechem, ale czy kopiowanie zawsze jest
kradzieżą?

Zwolennicy takiego poglądu opierają swoje stanowisko na pojęciu
"własności intelektualnej". Czym jednak jest owa własność? Czy to
pojęcie nie bywa dziś nadużywane? Wątpliwości moralne, jakie mają
użytkownicy komputerów, odbiorcy muzyki, czy na przykład studenci
kopiujący podręczniki świadczą o tym, że sprawa nie jest dla ludzi
taka prosta i jednoznaczna. Jeśli ukradnę samochód czy portfel, nikt
nie ma wątpliwości, że dopuszczam się kradzieży. Przy "własności
intelektualnej" trudno już nam używać tak mocnych słów. Słusznie czy
nie?"

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

6. I jeszcze słowo o tym jak informować klienta

Warner Bros. Poland zostało zmuszone przez UOKiK do zmiany ostrzeżeń
na płytach.

Nowe ostrzeżenie:
„Niniejsza płyta DVD obejmująca również ścieżkę dźwiękową przeznaczona
jest wyłącznie do własnego użytku osobistego. Wszelkie prawa są zastrzeżone
chyba, że właściciel praw autorskich udzieli wyraźnej licencji. Z wyjątkiem
sytuacji dopuszczalnych przez prawo lub uzyskania zgody uprawnionego z
tytułu praw autorskich, jakiekolwiek powielanie, montaż, wyświetlanie,
wypożyczanie, publiczne pokazy czy inne rozpowszechnianie zawartości tej
płyty DVD lub jej fragmentów czy części jest bezwzględnie zabronione.
Niniejsza płyta DVD nie może być przedmiotem eksportu, odsprzedaży czy
dystrybucji i sprzedaży handlowej poza terytorium Unii Europejskiej bez
uzyskania odpowiedniej licencji udzielonej przez Warner Home Video.
Dystrybucja w Polsce: Warner Bros. Poland sp. z o.o,. ul. Sokratesa 15, 01-909
Warszawa tel. [phone] , fax.[phone].”

Był:
„bezwzględny zakaz pożyczania oraz kopiowania utworu bez zgody właściciela
praw autorskich”

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Pracownia Informatyki Prawniczej,

WPiA Uniwersytet Gdański

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

7. Dekalog P2Porowicza

1. Nie można karać za posiadanie narzędzi … ale …
2. „Narzędzia” mogą zawierać „treści”
3. Każdy użytkownik P2P powinien przejść podstawowy kurs
prawa
autorskiego
4. Zakres pojęcia „stosunki towarzyskie” podlega „twórczej
analizie” sądów
5. Dozwolony użytek dotyczy jedynie utworów już
rozpowszechnionych
6. Dozwolony użytek nie obejmuje programów komputerowych
7. O zakresie naszych uprawnień do legalnie nabytego utworu
decyduje

umowa (najczęściej licencyjna)

8. Nie ma generalnego zakazu używania P2P w pracy … ale …
9. O dokładnym kształcie zasad zadecyduje sąd … jak w końcu
zacznie

orzekać

10. Ustawa prawo autorskie też zawiera przepisy karne :)

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

dr Wojciech R. Wiewiórowski

ul. J.Bażyńskiego 6, pok 1032

80-952 Gdańsk

[phone]

[e-mail]

[e-mail]

Spór o podstawy prawne funkcjonowania platform peer-2-peer.

Dr Wojciech R. Wiewiórowski

Wydział Prawa i Administracji,

Uniwersytet Gdański

I tym optymistycznym akcentem

kończąc

zachęcam do zadawania pytań