ISTOTA CHIRURGICZNYCH

ISTOTA CHIRURGICZNYCH

SCHORZEŃ UROLOGICZNYCH

SCHORZEŃ UROLOGICZNYCH

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

PIELĘGNIARSTWO CHIRURGICZNE

OPRACOWANIE: JOLANTA GŁADCZUK

OPRACOWANIE: JOLANTA GŁADCZUK

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

SYMPTOMATOLOGIA SCHORZEŃ UROLOGICZNYCH:

1.

ZABURZENIA ODDAWANIA MOCZU:

Dobowa ilość wydalanego moczu wynosi około 1,5 l na dobę. W warunkach

prawidłowych oddawanie moczu podlega kontroli i zależy od ilości

spożytych płynów, warunków mikroklimatycznych, a także od charakteru

wykonywanej pracy. Prawidłowa pojemność pęcherza moczowego wynosi

250-300 ml, dopiero po przekroczeniu tej wartości występuje parcie na

mocz. Zdrowy człowiek oddaje mocz 4-6 razy na dobę z przerwą nocną.

MIKCJA- jest to zamierzone prawidłowe oddanie moczu przez cewkę moczową.
DYSURIA- wszelkie zaburzenia występujące podczas oddawania moczu.
A.

CZĘSTOMOCZ (POLAKISURIA)- częste oddawanie moczu bez

zwiększenia jego ilości. Częstomocz: dzienny, nocny, całodobowy.

B.

UTRUDNIONE ODDAWANIE MOCZU (DYSURIA)- występuje we

wszystkich chorobach powodujących utrudnienie odpływu moczu z

pęcherza oraz w niektórych stanach neurogennych. Chory oddaje mocz

częściej, wąskim strumieniem, używając tłoczni brzusznej, uciska ręką

okolice pęcherza lub oddaje mocz tylko w określonej pozycji, np. w

przysiadzie. Niekiedy oddawanie moczu powoduje pieczenie lub bóle o

różnym nasileniu.

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

C. ZATRZYMANIE MOCZU (RETENTIO URINAE)- częściowe lub całkowite,

rozwija się nagle lub przewlekle. Może być wywołane przyczyną

mechaniczną, przeszkoda lub zmiany w pęcherzu, sterczu, w cewce i w jej

otoczeniu. Częściowe zatrzymania moczu rozwija się na tle zmian

neurogennych, w pooperacyjnym niedowładzie pęcherza i rzadko po

uśpieniu.

D. NIETRZYMANIE MOCZU (INCONTINENTIA URINAE) – jest objawem

chorób i mechanicznego uszkodzenia zwieracza pęcherza oraz szyi

pęcherza i wady wrodzonej, np. przemieszczenia ujścia moczowodu.

E. BEZWIEDNE MOCZENIE PARADOKSALNE (ISCHURIA PARADOXA) – jest

wywołane rozstrzenią pęcherza. Pęcherz nie może się tu już bardziej

rozciągnąć i równoważy przeszkodę w odpływie moczu. Chory nie odczuwa

parcia na mocz, który wycieka stale kroplami z cewki.

F. BOLESNE ODDAWANIE MOCZU (MIKTIO DOLOROSA) – jest

spowodowane zmianami w pęcherzu, sterczu lub w cewce, najczęściej na

tle zapalnym, nowotworu, gruźlicy lub kamicy.

G. PARCIE NAGLĄCE(MICTIO IMPEROSA) – jest ot nagłe i silne parcie, że

chory musi natychmiast oddać mocz. Występuje w ostrym zapaleniu i przy

zmniejszonej pojemności pęcherza.

H. NYKTURIA- prawidłowe oddawanie moczu w nocy (u mężczyzn jako objaw

przerostu stercza)

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

2. ZMIANY W ILOŚCI ODDAWANEGO MOCZU
A.

WIELOMOCZ (POLIURIA) – dobowa ilość moczu może przekraczać

4 litry. Może być:

-

fizjologiczny- wskutek przyjęcia nadmiernej ilości płynów lub

działania czynników nerwowo-psychicznych (np. przemarznięcie,

strach)

-

patologiczny- wywołany pewnymi lekami lub stanami chorobowymi(

np.. Przewlekła niewydolność nerek, cukrzyca, moczówka prosta)

B. SKĄPOMOCZ (OLIGURIA) – dobowe wydalanie moczu poniżej 400 ml.


Skąpomocz fizjologiczny: reakcja nerek na ograniczenie dowozu

płynów, na zwyżkę temperatury otoczenie i wzmożona utratę wody

przez przewód pokarmowy, płuca, skórę.



Skąpomocz patologiczny: pochodzenia nerkowego (zapalenie

nerek, niedomogia nerek); pochodzenia pozanerkowego (choroby

narządu krążenie, obrzęki, wymioty, biegunka, niedrożność przewodu

pokarmowego, oparzenia, stany hipowolemii)

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

3. ZMIANY W SKŁADZIE MOCZU- badania laboratoryjne.
A. LEUKOCYTURIA- obecność w moczu więcej niż 5 leukocytów

powyżej normy.

B. BAKTERIOMOCZ- obecność bakterii w moczu. Mocz oddany do

badania droga naturalną zawiera niewielka ilość bakterii

pochodzących z końcowego odcinka cewki moczowej. Ilość nie

przekracza 1000 drobnoustrojów w 1 ml moczu.

Bakteriomoczem znamiennym nazywamy występowanie bakterii w

liczbie większej aniżeli 10 do potęgi 5 w 1 ml moczu.

Do bakterii chorobotwórczych dla układu moczowego zaliczamy przede

wszystkim Escherichia coli, Proteus, Pseudomonas, Klebsiella.

Końcowym stadium zakażenia układu moczowego jest ropomocz.

C. ROPOMOCZ (PYURIA) - można go rozpoznać makroskopowo po

zmętnieniu moczu. Do najczęstrzych przyczyn ropomoczu należą:

zakażona kamica układu moczowego, gruźlica, przewlekłe

odmiedniczkowe zapalenie nerek, nowotwory szczególnie

pęcherza moczowego. Obecność do 5 leukocytów co kilka pól

widzenia nie jest objawem patologicznym.

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

D. KRWIOMOCZ (HAEMATURIA) – w moczu prawidłowym może być

1-3 krwinki czerwone co kilka pól widzenia. Świeża krew zależnie

od stopnia nasilenia krwawienia daje jasnoróżowe, lub

ciemnoczerwone podbarwienie moczu. Natomiast domieszka

starej krwi powoduje zabarwienie brunatne o różnym nasileniu.

Krwinkomocz (erytrocyturia) – obecność krwinek możliwych do

rozpoznania badaniem mikroskopowym.

Wyróżnaiamy krwiomocz: początkowy, całkowity i końcowy.
Każdy krwiomocz wymaga wyjaśnienia, gdyż może on być

jedynym objawem nowotworu narządów moczowych. Powodem

krwiomoczu mogą też być: stany zapalne miąższu nerkowego i

dróg moczowych, kamica, nowotwory, gruźlica.

E. NADMIERNY OSAD MINERALNY (SEDIMENTURIA) – stanowią go

najczęściej fosforany, szczawiany oraz moczany. Pojawia się w kamicy

moczowej i w zaburzeniach metabolizmu tych związków.

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

Pośród innych parametrów badania moczu niezbędne do

oceny funkcji nerek jest oznaczenie gęstości względnej
moczu (ciężaru właściwego).

W badaniu moczu ważne jest także wykluczenie obecności

białka, wałeczków i pasożytów.

W diagnostyce chorób układu moczowego ważne jest

oznaczenie w surowicy krwi:

 mocznika,
 kreatyniny,
 elektrolitów (potas, sód, chlorki),
 w przebiegu pooperacyjnym lub w ciężkim stanie ogólnym

także gazometrii krwi włośniczkowej.

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

4. BÓL
CECHY BÓLU NERKOWEGO:
•

Jest z reguły jednostronny

•

Nie zależy od ruchów ciała

•

Może być stały, o zmiennym nasileniu lub mieć charakter napadu bólowego.

•

Promieniu wzdłuż moczowodu do pachwin, jądra, warg sromowych

•

Chory w napadzie bólowym nerek jest niespokojny, zmienia

bezustannie pozycję ciała i chodzi- jest to jedna z cech pozwalająca

odróżnić ból pochodzenia nerkowego od bólu wywołanego zmianami w jamie

brzusznej.

a.

Ból moczowodowy- spowodowany ostra niedrożnością moczowodu w

skutek przesuwającego się kamienia lub skrzepu krwi. Ból promieniuje do

nerki wzdłuż moczowodu u mężczyzn, a u kobiet do warg sromowych.

b.

Ból w okolicy nadłonowej- w ostrym zatrzymaniu moczu.

c.

Ból w cewce moczowej- charakteryzuje się pieczeniem , paleniem

podczas oddawania moczu oraz w krótkim czasie po jego oddaniu (zapalenie

cewki moczowej, pęcherza moczowego, kamicy dolnego odcinka

moczowodu i po zabiegach instrumentalnych)

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

5. PODWYŻSZONA TEMPERATURA CIAŁA
Wystąpienie wysokiej gorączki z dreszczami o znacznym wahaniu

występuje w ropniu nerki i okołonerkowym, roponerczu; oraz po
badaniu endoskopowym.

6. POWIĘKSZENIE BADANEGO NARZĄDU
Guz w okolicy lędźwiowej są zazwyczaj pochodzenia nerkowego.

Rozróżnić można guz o wyraźnych granicach (wodonercze,
nowotwór) od ciastkowatych bolesnych nacieków o zatartych
obrysach, które powstają w ropniu okołonerkowym, ropniu nerki,
czyli we wszystkich stanach ropnych nerki i jej okolicy.

SCHORZENIA UKŁADU MOCZOWEGO

I. WADY ROZWOJOWE UKŁADU MOCZOWEGO:
1.

Wady rozwojowe nerek:

-

Wrodzony brak jednej nerki + brak moczowodu

-

Brak obu nerek

-

Nerki nadliczbowe

-

Ściśle zrośnięte nerki

-

Torbielowatość nerek

-

Wrodzone przemieszczenie nerek

2. Wady rozwojowe moczowodu:
-

Częściwy lub całkowity brak moczowodu

-

Zupełne i niezupełne zdwojenie moczowodu

3. Wady rozwojowe pęcherza moczowego:
- Wynicowanie pęcherza – polega na zupełnym braku zatoki

moczowo-płciowej oraz części układu szkieletowego nad nią

leżącego.

SCHORZENIA UKŁADU MOCZOWEGO

4. Wady rozwojowe prąca i cewki moczowej:
- Spodziectwo- niedorozwój obwodowego odcinka cewki

moczowej, prącie jest skrzywione ku dołowi ujście cewki
moczowej znajduje się po brzusznej stronie prącia.

- Wierzchniactwo- cewka jest na grzbiecie prącia rynienkowato

otwarta do żołędzi nieraz aż do spojenia łonowego.

5. Wady rozwojowe moszny i jąder:
- Niedorozwój moszny
- Brak jednego lub obu jąder
- Dodatkowe jądra
- Wnętrostwo- zatrzymanie się jądra podczas zstępowania do

moszny po prawidłowej drodze na skutek zaburzeń
hormonalnych.

SCHORZENIA UKŁADU MOCZOWEGO

II. NOWOTWORY NARZĄDÓW MOCZOWO-PŁCIOWYCH:
- Nowotwory nerek
- Nowotwory moczowodu
- Nowotwory pęcherza moczowego
- Rak starcza
- Nowotwory cewki, prącia i jąder
III. CHOROBY STERCZA:
- Gruczolak stercza
- Ostre zapalenie stercza
- Przewlekłe zapalenie stercza
- Ropień stercza
IV. KAMICA UKŁADU MOCZOWEGO

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

ISTOTA CHIRURGICZNYCH SCHORZEŃ

UROLOGICZNYCH

UROLOGICZNYCH

MOTTO !

MOTTO !

„

„

NAJWIĘKSZYM SKARBEM CZŁOWIEKA JEST

NAJWIĘKSZYM SKARBEM CZŁOWIEKA JEST

POWŚCIĄGLIWY JĘZYK, A NAJWIĘKSZA

POWŚCIĄGLIWY JĘZYK, A NAJWIĘKSZA

PRZYJEMNOŚĆ TO POSŁUGIWANIE SIĘ NIM Z

PRZYJEMNOŚĆ TO POSŁUGIWANIE SIĘ NIM Z

UMIAREM.”

UMIAREM.”

(HEZJOD)

(HEZJOD)