Ogólne zasady badania

przedmiotowego

• Dokładne i sprawne wykonanie badania

przedmiotowego wymaga wprawy i

doświadczenia

• Pamiętaj o ochronie prywatności i intymności

chorego

• Każdy schemat badania przedmiotowego ma

zalety i wady; ważne, żeby wypracować swój

schemat w oparciu o standardowy układ

badania „od stóp do głów”

• Obserwację i ocenę stanu chorego warto

rozpocząć od pierwszych chwil spotkania z

chorym

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

• Ogólne wrażenie
• Badanie głowy
• Badanie karku i szyi
• Badanie klatki piersiowej (płuca, serce,

gruczoły sutkowe!)

• Badanie jamy brzusznej
• Badanie układu tętniczego i żylnego !!!
• Badanie układu mięśniowo-stawowego
• Ewentualnie: badanie narządów płciowych,

badanie per rectum

• Orientacyjne badanie neurologiczne

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

1 Oglądanie !!!
2 Obmacywanie
3 Opukiwanie
4 Osłuchiwanie

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Badanie szyi, karku

• Oglądanie:

symetryczność, ruchomość,

tętnienie, wypełnienie żył szyjnych,
ewentualne guzy, wole,

• Obmacywanie:

- węzły chłonne szyi, karku
- gruczołu tarczowego

•

Osłuchiwanie:

- osłuchiwanie tętnic szyjnych
- osłuchiwanie tarczycy

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Badanie klatki piersiowej

• Oglądanie

: kształt klatki piersiowej,

tor oddechowy, obecność duszności

• Obmacywanie

: drżenie głosowe

• Opukiwanie:

porównawcze,

szczegółowe- granice płuc, granice

serca

• Osłuchiwanie:

ocena szmeru

oddechowego podstawowego i

obecności szmerów dodatkowych

Ogólne zasady badania

przedmiotowego
Wrażenie ogólne

- stan świadomości
- zachowanie się chorego
- pozycja, położenie ciała
- budowa ciała
- stan odżywienia i nawodnienia
- skóra i tkanka podskórna
- ciepłota ciała
- obecność węzłów chłonnych
- obecność obrzęków

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Zachowanie się chorego

• Stosunek chorego do lekarza
• Ocena stanu umysłowego (orientacja co do

siebie, miejsca, czasu)

• Mimika twarzy, gesty
• Mowa
• Dziwne zachowania (urojenia, halucynacje,

agresywność)

• Ubranie, wygląd zewnętrzny
• Skóra: stan higieny, blizny po ranach

ciętych, rany po wkłuciach

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Zachowanie się chorego

• Przytomny, zrównoważony
• Podniecony, pobudzony

nadczynność tarczycy,

niektóre ostre choroby zakaźne,
niektóre zatrucia
choroby psychiczne

• Przygnębiony

• choroby przewlekłe, postępujące
• wysoka gorączka

• Spowolniały

• uszkodzenie OUN naczyniopochodne,

metaboliczne

• polekowe

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Zachowanie się chorego

• Zamroczony, senny śpiączka

»Mocznicowa
»Cukrzycowa
»Wątrobowa
»Zatrucia
»Choroby OUN
»Niewydolność oddechowa

(hiperkapnia)

»Wstrząs ,kwasica mleczanowa

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Pozycja ciała

• Przymuszona: na wznak, zupełnie bierna

– wysoka gorączka,
– głębokie zaburzenia świadomości

• Pozycja półleżąca, siedząca, z opuszczonymi

kończynami dolnymi

–

w przewlekłej niewydolności serca

• Pozycja siedząca, z opartymi rękami

(ortopnoe)
-

w napadzie duszności

• Pozycja kucania

w tetralogii Falotta

• Pozycja opistothotonus (sztywność karku i

zarzucanie ku tyłowi głowy i tułowia)

w tężcu

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Pozycja ciała

• Pozycja leżąca, na boku lub na

wznak, z podkurczonym

kończynami dolnymi

w ostrym

rozlanym zapaleniu otrzewnej

• Chory skulony, niespokojny, często

zmienia pozycje ciała

w kolce nerkowej, żółciowej

• Oszczędzanie jednej połowy klp

w

ostrym zapaleniu opłucnej,
w zapaleniu płuc z odczynem opłucnowym

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Skóra - ocena barwy

blada

omdlenie, wstrząs, niedokrwistość, choroby

przewlekłe

śniada

choroba Addisona

brązowa

hemochromatoza

czerwono-sina

czerwienica

sina

sinica obwodowa (

lęk, czynnościowe zaburzenia

naczynioruchowe)

sinica centralna (choroby serca, płuc,

methemoglobinemia),

żółta

żółtaczka, hiperkarotynemia

„kawa z mlekiem”

przewlekła niewydolność nerek

różowa

zatrucie tlenkiem węgla

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: www.dmacgroup.com

Źródło: www.medicine.ucsd.edu

Źródło:

www.neurowustl.edu

Choroby wewnętrzne. Atlas, Forbes, Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson

Ogólne zasady badania
przedmiotowego
Zmiany na skórze

• Lokalizacja
• Charakter zmian (szukamy
zmiany pierwotnej)
• Rozprzestrzenianie się
• Odpowiedź na leczenie

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Budowa ciała

• Ocena wzrostu i masy ciała (

lub obwodu

ramienia lub badanie grubości fałdu skórnego)

• Ocena typu budowy

• Asteniczna
• Leptosomiczna
• Krępa
• Atletyczna

• Ocena rozwoju mięśni, tkanki

podskórnej

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Budowa ciała

Należna masa ciała (kg) = Wzrost (cm) – 100
• Otyłość

– brzuszna centralna

obwód w pasie > 80 cm dla kobiet

> 94 cm dla mężczyzn

- gynoidalna

• BMI = rzeczywista masa ciała (kg)/ wzrost (m)

2

• BMI <18 (17,5) wyniszczenie, niedobór masy ciała
• BMI 18-25 masa ciała w granicach normy
• BMI 25-30 nadwaga
• BMI >30 otyłość

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin,
deBono, Cookson

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin, deBono,
Cookson

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin, deBono, Cookson

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Stan nawodnienia

• Ocena skóry: temperatura, napięcie,

wilgotność

• Ocena błon śluzowych jamy ustnej:

wilgotność

• Obecność, lokalizacja obrzęków
• Obecność zaburzeń świadomości

Obrzęki

Uogólnione Miejscowe

• Niedobór białka (

enteropatia

wysiękowa, z. nerczycowy,

uszkodzenie wątroby, nowotwory,
ch. głodowa

)

• Zaburzenia gospodarki

wodno –elektrolitowej

(

zatrucie ciążowe, zapalenie

kłębuszków nerkowych)

• Zaburzenia endokrynne

(

obrzęk śluzowaty,

hiperaldosteronizm)

• Obrzęki jatrogenne

(

kortykoterapia)

• Alergia
• Znaczna otyłość

• Sercowe (

niewydolność serca)

• Zastój żylny (

zespół

pozakrzepowy,

zapalenie żył,

ucisk żył)

• Zastój chłonki

(zapalenie

naczyń limfatycznych,

nowotwory)

• Obrzęki naczynioruchowe

(

porażenia połowicze, zapalenie

nerwów obwodowych, obrzęk

Quinckego)

• Zapalne , miejscowe

(

ropień, zapalenie)

• Dotyczące narządów

(obrzęk płuc, OUN)

Źródło: Badanie kliniczne. Epstein, Poerkin, deBono, Cookson

Źródło: Choroby
wewnętrzne. Forbes,
Jackson

Źródło: Choroby
wewnętrzne.
Forbes, Jackson

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Obwodowe węzłów chłonnych

Oceniamy węzły:

• Karkowe
• Szyjne
• Nadobojczykowe
• Pachowe
• Pachwinowe

• Umiejscowienie i

liczbę

• Wielkość
• Stopień zbitości
• Ruchomość

względem skóry i

narządów

• Bolesność uciskową
• Czy nie ma przetok

węzłowych

Źródło: Choroby wewnętrzne. Forbes, Jackson

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Orientacyjne badanie

neurologiczne

• Obserwacja chodu, postawy
• Próba Romberga
• Badanie napięcia i siły mięśniowej
• Ocena koordynacji ruchowej
• Odruchy ze ścięgien w obrębie kończyn górnych i

dolnych

• Odruch Babińskiego + ewentualnie inne

patologiczne odruchy

• Orientacyjna ocena czucia dotyku, bólu
• Ocena stanu umysłowego (

funkcje poznawcze, sprawność

myślenia, orientację co do swojej osoby i otoczenia)

Ogólne zasady badania

przedmiotowego – stan

świadomości

Skala Glasgow (GCS- max 15 pkt)

Otwieranie oczu

Reakcja słowna

Odpowiedź ruchowa

Spontaniczne
4

Świadoma rozmowa
5

Odpowiednia do
poleceń 6

Na głos,
zawołanie 3

Mowa chaotyczna
4

Lokalizacja bólu
5

Na ból
2

Mowa niewłaściwa
3

Ruch ucieczki na ból
4

Nie otwiera oczu
1

Niezrozumiałe
dźwięki 2

Zginanie na ból
3

Nie mówi
1

Wyprostowanie na ból
2
Brak ruchów
1

Ogólne zasady badania

przedmiotowego

Parametry życiowe

• Tętno
• Częstość oddechów (+ ewentualnie

pomiar saturacji krwi)

• Ciśnienie tętnicze
• Temperatura ciała

• 35,8-37 (37,2) zakres normy
• 37,0 (37,3)-37,5 (38,0) stan

podgorączkowy

• >37,5(38) gorączkę
• Tor gorączkowy : ciągły, zwalniający,

trawiąca, przerywana , nieregularna