CHOROBY ŻOŁĄDKA I

CHOROBY ŻOŁĄDKA I

DWUNASTNICY

DWUNASTNICY

Grażyna Klupińska

Grażyna Klupińska

Klinika Gastroenterologii i chorób

Klinika Gastroenterologii i chorób

wewnętrznych Uniwersytetu

wewnętrznych Uniwersytetu

Medycznego w Łodzi

Medycznego w Łodzi

CHOROBY ŻOŁĄDKA I

CHOROBY ŻOŁĄDKA I

DWUNASTNICY

DWUNASTNICY

1. Wrzód trawienny żołądka i dwunastnicy

1. Wrzód trawienny żołądka i dwunastnicy

2. Zapalenie żołądka

2. Zapalenie żołądka

3. Adaptacja błony śluzowej żołądka do

3. Adaptacja błony śluzowej żołądka do

czynników uszkadzających

czynników uszkadzających

4. Dyspepsja czynnościowa

4. Dyspepsja czynnościowa

CHOROBA WRZODOWA -

CHOROBA WRZODOWA -

OKREŚLENIE

OKREŚLENIE



Wrzód trawienny

Wrzód trawienny

– ograniczony ubytek

– ograniczony ubytek

sięgający poza blaszkę mięśniową błony

sięgający poza blaszkę mięśniową błony

śluzowej z naciekiem zapalnym i martwicą

śluzowej z naciekiem zapalnym i martwicą

skrzepową w otoczeniu, wywołany przez

skrzepową w otoczeniu, wywołany przez

HCL i pepsynę.

HCL i pepsynę.



Nadżerka

Nadżerka

– płytka zmiana ograniczona do

– płytka zmiana ograniczona do

nabłonka pokrywającego błonę śluzową.

nabłonka pokrywającego błonę śluzową.

CHOROBA WRZODOWA – CZYNNIKI

CHOROBA WRZODOWA – CZYNNIKI

AGRESJI I OBRONY

AGRESJI I OBRONY

Czynniki agresji:

Czynniki agresji:

- Helicobacter pylori

- Helicobacter pylori

- kwas solny

- kwas solny

- pepsyna

- pepsyna

- leki (NLPZ)

- leki (NLPZ)

- palenie papierosów

- palenie papierosów

Czynniki obrony:

Czynniki obrony:

- produkcja śluzu

- produkcja śluzu

- wydzielanie wodorowęglanów

- wydzielanie wodorowęglanów

- przepływ krwi

- przepływ krwi

- synteza prostaglandyn

- synteza prostaglandyn

- czynniki wzrostowe

- czynniki wzrostowe

CHOROBA WRZODOWA

CHOROBA WRZODOWA

ETIOPATOGENEZA

ETIOPATOGENEZA

Wrzód żołądka

Wrzód żołądka

- Helicobacter pylori – 70%

- Helicobacter pylori – 70%

- NLPZ – 25%

- NLPZ – 25%

- inne przyczyny – 5% (papierosy, alkohol,

- inne przyczyny – 5% (papierosy, alkohol,

sposób odżywiania, zaburzenia

sposób odżywiania, zaburzenia

emocjonalne)

emocjonalne)

Wrzód dwunastnicy

Wrzód dwunastnicy

- Helicobacter pylori – 92%

- Helicobacter pylori – 92%

- NLPZ – 5%

- NLPZ – 5%

- inne przyczyny – 3%

- inne przyczyny – 3%

Choroba wrzodowa – Helicobacter

Choroba wrzodowa – Helicobacter

pylori

pylori

Zaburzenia patofizjologiczne

Zaburzenia patofizjologiczne

-

nadmierne uwalnianie gastryny

nadmierne uwalnianie gastryny

-

zwiększone wydzielanie kwasu solnego

zwiększone wydzielanie kwasu solnego

-

zwiększona liczba komórek okładzinowych

zwiększona liczba komórek okładzinowych

-

zmniejszone wydzielanie wodorowęglanów

zmniejszone wydzielanie wodorowęglanów

w dwunastnicy

w dwunastnicy

CHOROBA WRZODOWA

CHOROBA WRZODOWA

NIESTERYDOWE LEKI

NIESTERYDOWE LEKI

PRZECIWZAPALNE

PRZECIWZAPALNE

Działanie miejscowe:

Działanie miejscowe:

-

wzrost przepuszczalności błon

wzrost przepuszczalności błon

komórkowych

komórkowych

-

zmniejszenie produkcji śluzu

zmniejszenie produkcji śluzu

Działanie systemowe:

Działanie systemowe:

-

spadek syntezy wodorowęglanów

spadek syntezy wodorowęglanów

-

zmniejszenie przepływu krwi

zmniejszenie przepływu krwi

-

hamowanie cytoprotekcji

hamowanie cytoprotekcji

CHOROBA WRZODOWA – OBJAWY

CHOROBA WRZODOWA – OBJAWY

KLINICZNE

KLINICZNE

Głównym objawem chorobowym jest ból

Głównym objawem chorobowym jest ból

lub

lub

dyskomfort w nadbrzuszu, pojawiający się

dyskomfort w nadbrzuszu, pojawiający się

w 1 – 3 godziny po posiłku i ustępujący po

w 1 – 3 godziny po posiłku i ustępujący po

spożyciu pokarmu lub zażyciu leków

spożyciu pokarmu lub zażyciu leków

zobojętniających kwas solny

zobojętniających kwas solny

CHOROBA WRZODOWA – OBJAWY

CHOROBA WRZODOWA – OBJAWY

ALARMUJĄCE

ALARMUJĄCE

1.

1.

Brak łaknienia

Brak łaknienia

2.

2.

Spadek masy ciała

Spadek masy ciała

3.

3.

Zaburzenia połykania

Zaburzenia połykania

4.

4.

Krwawienie z górnego odcinka przewodu

Krwawienie z górnego odcinka przewodu

pokarmowego

pokarmowego

5.

5.

Początek objawów po 45 roku życia

Początek objawów po 45 roku życia

6.

6.

Wyczuwalny guz

Wyczuwalny guz

7.

7.

Niewyjaśniona niedokrwistość

Niewyjaśniona niedokrwistość

CHOROBA WRZODOWA A ZESPÓŁ

CHOROBA WRZODOWA A ZESPÓŁ

ZOLLINGERA ELLISONA

ZOLLINGERA ELLISONA

1.

1.

Mnogie wrzody

Mnogie wrzody

2.

2.

Wrzody o nietypowym umiejscowieniu

Wrzody o nietypowym umiejscowieniu

3.

3.

Wrzody oporne na leczenie

Wrzody oporne na leczenie

4.

4.

Nawroty wrzodów po operacji

Nawroty wrzodów po operacji

5.

5.

Niewyjaśniona biegunka

Niewyjaśniona biegunka

6.

6.

Hiperkalcemia

Hiperkalcemia

7.

7.

Wyspiak trzustki

Wyspiak trzustki

CHOROBA WRZODOWA -

CHOROBA WRZODOWA -

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA

1. Krwotok

1. Krwotok

2. Perforacja

2. Perforacja

3. Zwężenie odźwiernika

3. Zwężenie odźwiernika

CHOROBA WRZODOWA - LECZENIE

CHOROBA WRZODOWA - LECZENIE

1.

1.

Dieta

Dieta

2.

2.

Zakaz palenia papierosów, picia mocnej

Zakaz palenia papierosów, picia mocnej

kawy, spożywania alkoholu

kawy, spożywania alkoholu

3.

3.

Zakaz przyjmowania leków

Zakaz przyjmowania leków

(asetylosalicylany, niesterydowe leki

(asetylosalicylany, niesterydowe leki

przeciwzapalne, glikokortykosteroidy)

przeciwzapalne, glikokortykosteroidy)

4.

4.

Farmakoterapia

Farmakoterapia

CHOROBA WRZODOWA

CHOROBA WRZODOWA

FARMAKOTERAPIA

FARMAKOTERAPIA

Leki ograniczające działanie czynników agresji

Leki ograniczające działanie czynników agresji

Leki wzmacniające obronność błony śluzowej

Leki wzmacniające obronność błony śluzowej

Leczenie zakażenia Helikobakter pylori

Leczenie zakażenia Helikobakter pylori

Leczenie chirurgiczne

Leczenie chirurgiczne

CHOROBA WRZODOWA

CHOROBA WRZODOWA

FARMAKOTERAPIA

FARMAKOTERAPIA

Leki ograniczające działanie czynników agresji

Leki ograniczające działanie czynników agresji

1.

1.

Leki zobojętniające kwas solny

Leki zobojętniające kwas solny

2.

2.

Leki antymuskarynowe – pirenzepina (blokada

Leki antymuskarynowe – pirenzepina (blokada

receptorów M1 w zwojach śródściennych oraz

receptorów M1 w zwojach śródściennych oraz

receptory M3 na komórkach okładzinowych

receptory M3 na komórkach okładzinowych

3.

3.

Antagoniści receptorów histaminowych H2

Antagoniści receptorów histaminowych H2

(cymetydyna, ranitydyna, famotydyna,

(cymetydyna, ranitydyna, famotydyna,

nizatydyna)

nizatydyna)

4.

4.

Leki hamujące pompę protonową (omeprazol,

Leki hamujące pompę protonową (omeprazol,

pantoprazol, lansoprazol, rabeprazol)

pantoprazol, lansoprazol, rabeprazol)

5.

5.

Prostaglandyny - mizoprostol

Prostaglandyny - mizoprostol

CHOROBA WRZODOWA

CHOROBA WRZODOWA

FARMAKOTERAPIA

FARMAKOTERAPIA

Leki wzmagające obronność błony śluzowej

Leki wzmagające obronność błony śluzowej

1.

1.

Sukralfat

Sukralfat

2.

2.

Cytrynian potasowo - bizmutawy

Cytrynian potasowo - bizmutawy