WYBRANE CHOROBY ŻOŁĄDKA PSÓW I KOTÓW

Materiały do wykładu

Opracował: dr hab. Krzysztof Kubiak – prof. nadzw., Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Wydziału Medycyny Weterynaryjnej Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu

ETIOPATOGENEZA, DIAGNOSTYKA I TERAPIA ZAPALEŃ ŻOŁĄDKA U PSÓW I KOTÓW

Żołądek psów i kotów – budowa

• nabłonek jednowarstwowy cylindryczny,

• komórki główne – pepsynogen, podpuszczka, lipaza żołądkowa,

• komórki dodatkowe – śluz,

• komórki okładzinowe – jony wodorowe + jony chloru = kwas solny,

• żołądkowe komórki endokrynowe (APUD) –

• gastryna (komórki G)

• somatostatyna (komórki D)

Mechanizmy ochronne (cytoprotekcyjne) błony śluzowej żołądka

• warstwa śluzu,

• ścisłe połączenie komórek nabłonka,

• stała i szybka regeneracja komórek nabłonka,

• wydzielanie dwuwęglanów,

• produkcja prostaglandyn (ochrona śródbłonka naczyniowego, wzmożenie regeneracji nabłonka, wzmożenie syntezy i wydzielania śluzu żołądkowego, zapobieganie hypersekrecji kwasu solnego i pepsynogenu, zapobieganie zaburzeniom krążenia w ścianie żołądka),

• peptydy żołądkowo-jelitowe i trzustkowe (np. sekretyna, glukagon, somatostatyna),

• odpowiednie ukrwienie ściany żołądka.

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA

• czas trwania – ok. 7-10 dni,

• wymioty i nagła anoreksja,

• etiologia wieloczynnikowa:

• czynniki fizyczne,

• czynniki chemiczne,

• czynniki infekcyjne,

• czynniki pasożytnicze,

• czynniki alergiczne,

• czynniki metaboliczne,

• należy różnicować z innymi chorobami wywołującymi ostre wymioty (np. ostre zapalenie trzustki, choroby: wątroby, nerek, jelit, zatrucia).

PIERWOTNE OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – etiopatogeneza

Czynniki infekcyjne:

• fizjologicznie kwaśne pH ogranicza rozwój bakterii w żołądku,

• po posiłku - wzrost ilości bakterii (bakterie pochodzą z karmy i jamy ustnej),

• przy wzroście pH w żołądku:

• wzrost ilości bakterii (w tym potencjalnie patogennych),

• upośledzenie ochronnej bariery śluzowej,

• szansa wywołania gastritis wzrasta

• bakterie spiralne (Helicobacter spp.) – potencjalnie patogenne ?

• wirusy – canine parvovirus –2 (CPV-2), canine corona virus (CCV), canine distemper virus (CDV), rotawirusy.

• toksyny bakteryjne i grzybicze

• enterotoksyny gronkowców, Cl. perfringens, E. coli, Klebsiella sp.,

• karma źle przygotowywana, przechowywana, konserwowana,

Czynniki fizyczne:

• ciała obce:

• bezpośrednie drażnienie błony śluzowej,

• zaleganie w części odźwiernikowej - drażnienie - zwiększa się wydzielanie gastryny – wzrost wydzielania kwasu żołądkowego – zapalenie – owrzodzenie,

• zaczopowanie odźwiernika (ciałem obcym, karmą), jego zwężenie (nowotwory) – gastritis o podobnym mechanizmie,

• wysoka temperatura - powyżej 125 F (51,6 C),

• promieniowanie jonizujące - terapia przeciwnowotworowa,

Czynniki chemiczne:

• środki ochrony roślin, żrące kwasy i zasady, nawozy sztuczne, żrące środki czyszczące i dezynfekcyjne, metale ciężkie:

• wnikanie w struktury komórki i zaburzenie jej funkcji, rozpuszczanie lipidów komórkowych, denaturacja białka,

• zmniejszanie wydzielania śluzu żołądkowego i jego lepkości,

• zaburzenie regeneracji błony śluzowej.

Leki:

• wpływ na mechanizmy obronne śluzówki:

• zaburzenia: sekrecyjne, wytwarzania śluzu, wydzielania dwuwęglanów, regeneracji nabłonka,

• sterydowe i niesterydowe leki przeciwzapalne – hamowanie wydzielania śluzu i zmiana jego konsystencji, zmniejszenie odnowy nabłonka, hamowanie aktywności fosfolipazy,

• antybiotyki – hamowanie syntezy białek (neomycyna, tetracykliny), działanie alergizujące (ostre zapalenie żołądka rozwija się przy drugim kontakcie).

WTÓRNE OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – etiopatogeneza

• choroby powodujące hypersekrecję soku żołądkowego: choroby wątroby, nerek, wzmożone wydzielanie gastryny i histaminy,

• choroby zmniejszające przepływ krwi w błonie śluzowej żołądka: stres, wstrząs, nadciśnienie w żyle wrotnej, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, hypowolemia, skurcz naczyń krwionośnych (leki działające na układ sympatyczny),

• choroby uszkadzające powłokę śluzowo-dwuwęglanową (niedobór dwuwęglanów) – kwasica,

• reflux dwunastniczo-żołądkowy:

• częściej u psów, rzadziej u kotów,

• żółć (kwasy żółciowe): degeneracja nabłonka, rozrzedzenie śluzu żołądkowego, zwiększona przepuszczalność dla jonów wodorowych, atrofia śluzówki - (jest to możliwe tylko w pH<4),

• stres

• aktywacja układu współczulnego – wyrzut katecholamin – zwężenie naczyń krwionośnych – ogniska niedokrwienia,

• redukcja sekrecji śluzu żołądkowego i prostaglandyn,

• wzrost sekrecji kwasu żołądkowego,

• tworzą się nadżerki i wrzody.

• choroby nerek

• niewydolność nerek - zmniejszenie ukrwienia błony śluzowej, zmniejszenie produkcji śluzu żołądkowego, hypersekrecja soku żołądkowego,

• (mocznik – amoniak).

• choroby wątroby:

• zapalenie wątroby – uwolnienie tromboplastyny, inicjowanie kaskady krzepnięcia – zatory – nadżerki, owrzodzenia w żołądku (dodatkowo uszkodzenie wątroby upośledza usuwanie z krwi aktywnych czynników krzepnięcia),

• marskość wątroby – hypersekrecja kwasu solnego.

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – OBJAWY KLINICZNE

• wymioty (dosyć szybko po pobraniu wody lub pokarmu), wymiocina zawiera śluz, żółć, krew (świeża, „fusowata”),

• brak apatytu lub jego zmniejszenie,

• odwodnienie, jako następstwo wymiotów,

• omacywanie pustego żołądka – trudne, palpacja niekiedy wywołuje wymioty,

• smolisty kał, bolesność żołądka (wygięty kręgosłup).

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – BADANIA DODATKOWE

BADANIA LABORATORYJNE

• badanie hematologiczne i biochemiczne krwi:

• profil nerkowy, wątrobowy,

• profil trzustkowy,

RTG

• wykluczenie niedrożności,

GASTROSKOPIA I BIOPSJA

• biopsja – rzadko wykonywana.

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – DIAGNOSTYKA RÓŻNICOWA

• choroby przełyku przebiegające z wymiotami rzekomymi (magaoesophagus),

• niedrożność jelit,

• zaburzenia motoryki żołądka, zapalenie otrzewnej, ropomacicze, zapalenie trzustki.

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – LECZENIE

• leczenie pierwotnej przyczyny,

• uzupełnienie płynów i elektrolitów (przeciwdziałanie odwodnieniu, zaspokojenie potrzeb energetycznych),

• ograniczenie (zminimalizowanie) wymiotów, zmniejszenie kurczliwości mięśniówki żołądka,

• ochrona błony śluzowej, ograniczenie procesu zapalnego, zminimalizowanie refluksu dwunastniczo-żołądkowego.

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – LECZENIE

• 12 – 36 - 48 godz. głodówka,

• parenteralne podawanie płynów nawadniających i elektrolitów,

• środki przeciwwymiotne,

• leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego,

• antybiotyki (są wskazane przy uszkodzeniu śluzówki – obserwowane krwawe wymioty): np. pochodne penicyliny, gentamycyna,

• środki powlekające bł. śluzową – sukralfat – kot 0,12 – 0,25 g co 8-12 godz.; pies 0,25 – 1.0 g co 8 – 12 godz.,

• przy wtórnym ostrym zapaleniu żołądka – leczenie choroby podstawowej.

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – LECZENIE (odwodnienie)

• 4% - I stopień - podwyższenie Ht do 50%,

• 6 % - II stopień – suche spojówki, zmniejszenie elastyczności skóry, Ht 55%,

• 8 % - III stopień - suche błony śluzowe, brak elastyczności skóry, zapadnięcie gałek ocznych, oliguria, wysoki c.w. moczu, Ht 60 %.

Uzupełnianie płynów w zależności od stopnia odwodnienia i m.c.

masa ciała (kg)	% utraty masy ciała			zapotrzebowanie bytowe w ml
	4	6	8
2,5	60	90	130	100
10,0	250	380	510	400
15,0	380	570	760	600
20,0	510	760	1020	800
25,0	640	950	1270	1000
30,0	760	1140	1530	1200
35,0	890	1340	1780	1400
40,0	1020	1530	2040	1600

OSTRE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA – LECZENIE

leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego

Blokery receptorów histaminowych H2 - hamują wydzielanie soku żołądkowego spowodowane przez histaminę, insulinę, kofeinę lub podanie posiłku:

- CYMETYDYNA (Cimetidinum, Tagamet, Altramet, Belomet, Histodil, Apo-Cimetidine) w dawce 5-10 mg/kg m. c. 3-4 razy dziennie, doustnie, domięśniowo, dożylnie,

- RANITYDYNA (Zantac, Ranigast, Ranisan, Ranital, Sostril, Apo-Ranitidine) w dawce 2 – 4 (5) mg/kg m. c., 2 razy dziennie doustnie, domięśniowo, dożylnie (działa silniej od cymetydyny).

inhibitor pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) - OMEPRAZOL (Lozec, Antra, Gastroloc, Mopral, Ortanol) w dawce 0,5-1 (0,7) mg/kg m. c. 1 raz dziennie doustnie lub dożylnie w dawce o połowę mniejszej, uważany za jeden ze skuteczniejszych leków hamujących sekrecję żołądkową poprzez blokowanie tzw. pompy protonowej, blokuje wyrzut jonów wodorowych z komórki okładzinowej do światła żołądka, podawać 10-14 dni, nie dłużej niż 3-4 tyg.

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA

klasyfikacja etiologiczna:

• alergiczne zapalenie żołądka

• zapalenie wywołane przez NSAIDs

• zapalenie wywołane przez ciała obce

• grzybicze zapalenie żołądka

• pasożytnicze zapalenie żołądka

• refluksowe zapalenie żołądka

• zapalenie wywołane spiralnymi bakteriami (Helicobacter spp.)

• toksyczne zapalenie żołądka

• mocznicowe zapalenie żołądka

klasyfikacja histologiczna (idiopatyczne przewlekłe zapalenie żołądka):

• eozynofilowe zapalenie żołądka – naciek granulocytów kwasochłonnych,

• histiocytarne (ziarniniakowe) zapalenie żołądka - naciek makrofagów,

• niespecyficzne zapalenie żołądka (limfocytarno-plazmocytarne) – naciek komórek jednojądrowych:

• proste powierzchowne zapalenie żołądka – powierzchowna infiltracja komórkowa, grubość śluzówki nie ulega zmianie,

• proste głębokie zapalenie żołądka – infiltracja komórek jednojądrowych obejmuje całą błonę śluzową, grubość śluzówki nie ulega zmianie,

• zanikowe zapalenie żołądka – zmniejszenie grubości śluzówki z/lub bez infiltracji komórek jednojądrowych,

• przerostowe zapalenie żołądka - pogrubienie śluzówki z/lub bez infiltracji komórek jednojądrowych.

eozynofilowe zapalenie żołądka

• charakteryzuje się naciekiem granulocytów kwasochłonnych w blaszce właściwej i częściowo głębszych warstwach błony śluzowej,

• uważa się, że przyczyną choroby jest alergia pokarmowa oraz alergia na leki. W etiologii dyskutuje się nad udziałem inwazji pasożytniczych w rozwoju tego zapalenia,

• u psów najczęściej przewlekłe eozynofilowe zapalenia żołądka występuje w wieku poniżej 5 roku życia, a rasą predysponowaną są beagle. U kotów z kolei zapalenie to często związane jest z zespołem hypereozynofilowym,

• stwierdzenie eozynocytozy u wymiotujących zwierząt może przemawiać za przewlekłym eozynofilowym zapaleniem żołądka.

histiocytarne zapalenie żołądka

• charakteryzuje się ogniskowym lub rozlanym naciekiem makrofagów w błonie śluzowej,

• w tworzeniu tego nacieku często uczestniczą także eozynofile,

• najczęściej towarzyszy: amyloidozie, nowotworom, inwazjom pasożytniczym, chorobom grzybiczym, wirusowemu zapaleniu otrzewnej u kotów oraz ciałom obcym.

niespecyficzne zapalenie żołądka

a)      przewlekłe proste powierzchowne zapalenie żołądka –

• w obrazie makroskopowym zaczerwienienie błony śluzowej,

• zwiększona ilość śluzu żołądkowego,

• niekiedy obecność niewielkich nadżerek,

• naciek komórkowy z limfocytów i komórek plazmatycznych zlokalizowany jest w powierzchownej części błony śluzowej,

b) przewlekłe proste głębokie zapalenie żołądka –

• obraz makroskopowy jest podobny do zapalenia powierzchownego,

• w obrazie histologicznym limfocyty i komórki plazmatyczne infiltrują całą grubość błony śluzowej żołądka,

c)  przewlekłe zanikowe zapalenie żołądka:

• ścieńczenie błony śluzowej żołądka w wyniku jej zaniku,

• zanik o charakterze ogniskowym lub rozlanym,

• w obrazie endoskopowym dobrze widoczne są naczynia podśluzówkowe,

• zanik gruczołów żołądkowych powoduje zmniejszenie sekrecji soku żołądkowego,

d) przewlekłe przerostowe zapalenie żołądka:

• pogrubienie błony śluzowej i jej fałdów,

• może obejmować błonę śluzową całego żołądka, części odźwiernikowej lub tylko odźwiernika,

• forma rozsiana lub ogniskowa,

• konsekwencją może być zwężenie odźwiernika, prowadzące do zaburzeń w jego funkcjonowaniu,

• niekiedy temu zapaleniu towarzyszy wzmożone wydzielanie soku żołądkowego,

• rasy predysponowane: basenji, lhasa-apsu, shih-tzu, maltańczyk oraz pudel miniaturowy,

• inne predyspozycje: psy starsze i samce

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA - OBJAWY KLINICZNE

• słabo wyrażone,

• wymioty (nie zawsze występują), przy zapaleniu przerostowym najczęściej kilka godz. po jedzeniu (opóźnione opróżnianie żołądka),

• spadek masy ciała, anoreksja, fetor ex ore,

• apatia, zły stan okrywy włosowej,

• czasami biegunka (limfocytarno – plazmocytarne zap. żołądka i jelit, zanikowe – przerost bakteryjny w jelitach cienkich).

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA - ROZPOZNANIE

• wywiad

• badanie kliniczne

• badania laboratoryjne (anemia - utrata krwi, zaburzone wchłanianie żelaza, hypoproteinemia – albuminy i globuliny do światła żołądka)

• badanie RTG i USG

• endoskopia + biopsja

• badanie poziomu gastryny w surowicy

PRZEWLEKŁE ZAPALENIE ŻOŁĄDKA - LECZENIE

• terapia płynowa (podaż płynów i elektrolitów doustnie, w małych porcjach)

• dietoterapia (małe porcje, częściej podawane; ograniczona zawartość tłuszczu (opóźnia opróżnianie żołądka) i białka (alergizacja pokarmowa)

• środki powlekające bł. śluzową – sukralfat – kot 0,12 – 0,25 g co 8-12 godz.; pies 0,25 – 1,0 g co 8 – 12 godz.

• leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego - rzadko podawane (wskazane jedynie przy obecności nadżerek i wrzodów oraz przy przerostowym zapaleniu żołądka, bezwzględnie niewskazane przy zanikowym zapaleniu żołądka – rozwój bakterii = zaostrzenie procesu zapalnego

• leki przeciwwymiotne - także rzadko podawane, wymioty ogranicza postępowanie dietetyczne

• leki prokinetyczne – metoklopramid 0,4 mg/kg p.o co 6 – 8 godz., cizaprid 0,25 – 0,5 mg/kg p.o co 8 godz., erytromycyna 1 – 5 mg/kg p.o co 8 godz.

• antybiotyki – nie są niezbędne, ale wskazane – przy stosowaniu leków zmniejszających sekrecję żołądkową albo przy zakażeniu Helicobacter spp.,

• amoksycylina (20 mg/kg m.c. 2 x dz. p.o.)

• metronidazol (10-20 mg/kg m.c. 2 x dz. p.o.)

• tetracyklina (20 mg/kg m.c. 2 x dz. p.o.)

• klarytromycyna (7,5 mg/kg m.c. 2 x dz. p.o.)

• leki immunosupresyjne – wskazane przy trudno leczącym się gastritis, (prednizon 1 – 2 mg/kg przez 1 – 2 tyg. co 12 godz., po czym dawkę zmniejszamy stopniowo przez 2-3 m-ce, azatiopryna – Ca 1-2 mg/kg 1 x dz., Fe – 0,3 mg/kg 1x dz.),

• leczenie chirurgiczne – plastyka odźwiernika przy jego zwężeniu lub zatkaniu.

Podawanie leków !

Rano	Południe	Wieczór
omeprazol 5-10 min. metoklopramid 30 min. sukralfat 30 min. karmienie	metoklopramid 30 min. sukralfat 30 min. karmienie	metoklopramid 30 min. sukralfat 30 min. karmienie

ETIOPATOGENEZA, DIAGNOSTYKA I TERAPIA WRZODÓW ŻOŁĄDKA
U PSÓW

• Wrzód - ubytek przekraczający blaszkę mięśniową błony śluzowej, sięgający do błony podśluzowej lub głębiej.

• Nadżerka - ubytek najbardziej powierzchownej warstwy, nie wchodzący nigdy poza błonę śluzową właściwą (mucosa propria)

Częstość występowania:

• wrzody żołądka u psów nie są tak powszechnie spotykane jak u człowieka , a spośród zwierząt u konia i występują najczęściej jako wrzód trawienny (ulcus pepticum)

• występują przeważnie u psów w wieku 2,5 do 12 lat.

• w częstości występowania wrzodów żołądka u psów nie stwierdzono predyspozycji rasowej, przy czym częściej obserwowane są u suk.

Powstawanie wrzodów- tzw. czynniki agresywne:

• zewnętrzne czynniki uszkadzające błonę śluzową: ciała obce, niektóre leki, żrące substancje chemiczne

• kwasy żółciowe (mogą się dostać do żołądka w czasie refluxu - zarzucania wstecznego z dwunastnicy) wykazują działanie cytolityczne

• kwas solny

• pepsynogen

Jakiekolwiek byłyby czynniki sprzyjające powstawaniu wrzodów, to zawsze proces kończy się na proteolitycznym działaniu soku żołądkowego. Proteolityczne właściwości soku żołądkowego powoduje pepsyna uaktywniana kwasem solnym.

Do powstawania wrzodu dochodzi gdy czynniki agresji przełamują barierę czynników osłaniających

Czynniki osłaniające:

• śluz pokrywający ścianę żołądka stale nasycany wodorowęglanami wydzielanymi przez komórki nabłonka

• ścisłe połączenie komórek nabłonka (nie pozwalające jonom wodorowym przenikać z powrotem w głąb ściany żołądka)

• szybka i stała regeneracja nabłonka

• sekretyna hamująca wydzielanie kwasu solnego

• ukrwienie odpowiedzialne za utrzymanie integralności błony śluzowej·

Czynniki usposabiające:

• Często z wrzodów izolowano drobnoustrój Campylobacter pylori zwany także Helicobacter pylori, któremu przypisuje się działanie inicjujące lub wikłające chorobę.

• Długotrwałe stosowanie niesterydowych leków przeciwzapalnych zwiększa sekrecję śluzówki i może prowadzić do powstawania wrzodów.

• Stres jako czynnik usposabiający!

Mechanizm działania przeciwzapalnego NSAID_s
działanie ogólne - hamowanie syntezy PGs

• cyklooksygenazy: COX - 1 (endogenna, podstawowa, uczestnicząca w prawidłowych czynnościach fizjologicznych) i COX - 2 (wzbudzona postać enzymu, towarzysząca reakcji zapalnej)

• inhibicja COX - 2  działanie przeciwzapalne

• inhibicja COX - 1  efekty uboczne związane z żołądkiem (nerkami, trombocytami)

Wpływ prostaglandyn na żołądek

• przeciwdziałanie nadmiernemu wydzielaniu kwasu solnego i pepsynogenu

• zapobieganie nadmiernemu skurczowi drobnych naczyń błony śluzowej i powstawaniu zakrzepów płytkowych

• ochrona śródbłonka naczyniowego

• wzmaganie syntezy i sekrecji śluzu powierzchniowego, wydzielania dwuwęglanów i procesów naprawczych

Kwas acetylosalicylowy - oddziaływanie miejscowe

• zaburzenie funkcji mitochondriów komórek nabłonka błony śluzowej ze znacznym obniżeniem ich potencjału energetycznego

• aktywacja leukocytów z uwalnianiem enzymów lizosomalnych (w konsekwencji uszkodzenie komórek)

NSAID_s – wpływ na śluz pokrywający błonę śluzową

• obniżenie ilości związanych ze śluzem kwasów tłuszczowych i lipidów oraz związków sulfhydrylowych, co znacznie obniża właściwości ochronne śluzu powierzchniowego

Objawy kliniczne:

• są mało charakterystyczne,

• zmienny apetyt, postępująca utrata masy ciała i spadek kondycji, posmutnienie, wymioty często krwawe (fusowate), smolisty kał,

• badaniem klinicznym stwierdza się bolesność jamy brzusznej, zwłaszcza okolicy żołądka, odwodnienie jako następstwo wymiotów i zwiększone pobieranie płynów jako konsekwencję odwodnienia ,

• przy dłużej utrzymujących się krwawieniach bądź intensywnych krwotokach obserwuje się anemię

• bardzo rzadko dochodzi do perforacji ściany żołądka, czego wyrazem są objawy zapalenia otrzewnej i wstrząsu.

Diagnostyka:

• wywiad

• analiza objawów klinicznych

• przeprowadzenie badań dodatkowych (badanie RTG, USG, gastroskopia)

Leczenie

1. Doustne środki alkalizujące

• należy je podawać przynajmniej 4-6 razy dziennie, aby utrzymać poziom pH żołądka powyżej 5. Leki tej grupy zawierają najczęściej w swoim składzie wodorotlenek glinu i magnezu (Alusal, Kompensan, Gelatum aluminii phosphorici, Aluphos)

2. Leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego:

Blokery receptorów histaminowych H2 - hamują wydzielanie soku żołądkowego spowodowane przez histaminę, insulinę, kofeinę lub podanie posiłku:

• CYMETYDYNA (Cimetidinum, Tagamet, Altramet, Belomet, Histodil, Apo-Cimetidine) w dawce 5-10 mg/kg m. c. 3-4 razy dziennie, doustnie lub domięśniowo

• RANITYDYNA (Zantac, Ranigast, Ranisan, Ranital, Sostril, Apo-Ranitidine) w dawce 2,2 -4,4 mg/kg m. c., 2 razy dziennie doustnie lub domięśniowo. (Działa silniej od cymetydyny)

2. Leki hamujące wydzielanie soku żołądkowego c.d. :

• inhibitor pompy protonowej (H+/K+ ATP-azy) - OMEPRAZOL (Lozec, Antra, Gastroloc, Mopral, Ortanol) w dawce 0,5-1 (0,7) mg/kg m. c. 1 raz dziennie doustnie lub dożylnie w dawce o połowę mniejszej, uważany za jeden ze skuteczniejszych leków hamujących sekrecję żołądkową poprzez blokowanie tzw. pompy protonowej, blokuje wyrzut jonów wodorowych z komórki okładzinowej do światła żołądka

• podawać 10-14 dni, nie dłużej niż 3-4 tyg.

3. Leki powlekające powierzchnie wrzodu:

• SUCRALFATE (Ulgastran, Ulcogant, Venter) - stosowany doustnie od 0,25 do 1,0 g/psa, 2-3 razy dziennie; zabezpiecza wrzód przed działaniem kwasu, neutralizuje pepsynę, adsorbuje kwasy żółciowe i stymuluje syntezę prostaglandyn. Jest bardziej efektywny w środowisku o wyższym pH, ale działa też w środowisku kwaśnym. Należy go podawać 2 godz. przed podaniem Cymetydyny.

4. Leki pobudzające perystaltykę przewodu pokarmowego:

• METOCLOPRAMID – 0,2 – 0,4 (0,5) mg/kg m.c. 3-4 x dz. doustnie, przyśpiesza opróżnianie żołądka i zapobiega zarzucaniu wstecznemu treści dwunastnicy do żołądka ( kwasy żółciowe)

• 0,1-0,5 mg/kg m.c. 3-4 x dz. s.c, im., zwykle przed jedzeniem

• przy silnych wymiotach - 1-2 mg/kg m.c./1xdz., w postaci powolnego wlewu dożylnego

• CIZAPRID – 0,1 – 0,5 mg/kg m.c. 3-4 x dz. doustnie

Zalecenia dietetyczne

• unikać przeładowania i rozciągania żołądka

• pokarm podawać często i w małych porcjach

• wyeliminować pokarmy sokopędne (wywary mięsne, przyprawy, potrawy smażone, konserwy, słodycze)

• dieta typu Intestinal

CIAŁA OBCE W ŻOŁĄDKU

• częściej spotykane u psów,

• igły do szycia, haczyki na ryby, kości, kamienie, patyki, piłki, szklane kulki, części ubrań, monety, zabawki, baterie, metalowe i niemetalowe przedmioty codziennego użytku,

• część z nich zostaje wydalona podczas odruchu wymiotnego, część rozpuszcza sok żołądkowy, inne przechodzą bez konsekwencji do dalszych odcinków przewodu pokarmowego,

• z reguły przy obecności - ostre lub przewlekłe wymioty,

• niektóre zalegają w żołądku miesiącami nie dając wyraźnych objawów klinicznych,

• Rozpoznanie:

• WYWIAD i BADANIE KLINICZNE

• RTG

• ENDOSKOPIA

Ciała obce w żołądku

• KOTY - pilobezoary

• ciała obce czopujące żołądek (pilobezoary), wywołują permanentny stan jego wypełnienia – zwiększone wydzielanie gastryny – chroniczne przerostowe zapalenie żołądka

ŻOŁĄDEK – NOWOTWORY

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA I PREDYSPOZYCJE:

• częstość występowania: nowotwory żołądka występują rzadko, stanowią ok. 1% wszystkich nowotworów u psów i kotów (3 przypadki na 10000), nowotwory łagodne – 31%, nowotwory złośliwe – 68%,

• wiek: nowotwory łagodne - zwierzęta starsze (śr. 15 lat), nowotwory złośliwe - psy: zwierzęta w średnim wieku (śr.8 lat), koty: zwykle powyżej 10 lat,

• płeć: samce,

• rasa: owczarek szkocki collie, staffordshire bull terier, owczarek belgijski (rak żołądka).

KLASYFIKACJA NOWOTWORÓW ŻOŁĄDKA:

• nowotwory złośliwe np.: gruczolakorak, chłoniak, chłoniakomięsak, włókniakomięsak, mięsak gładkokomórkowy, mięsniakomięsak, szpiczak plazmocytowy, przerzuty nowotworowe z innych narządów,

• nowotwory łagodne np.: mięśniak gładkokomórkowy, gruczolak, polipy gruczolakowate, rakowiak?

ETIOPATOGENEZA:

• przyczyna - najczęściej nieznana,

• podejrzenie - długotrwałe przyjmowanie z karmą karcynogenów,

• gruczolakorak i niektóre chłoniaki u ludzi - zakażenie Helicobacter pylori (u psów i kotów nie potwierdzono tego związku),

• chłoniak i chłoniakomięsak u kotów - w 25% - 30% związany z obecnością wirusa białaczki kotów,

• umiejscowienie: okolica wpustu, krzywizna mała i krzywizna duża, okolica odźwiernikowa,

• nowotwory powodują zmniejszenie światła żołądka i zaburzenia jego motoryki, co jest przyczyną nieprawidłowego pasażu treści pokarmowej,

• nowotwory łagodne - często przebieg bezobjawowy,

• nowotwory złośliwe często dają przerzuty - okoliczne węzły chłonne, wątroba, płuca, kora nadnerczy.