FIZJOLOGIA

I HOMEOSTAZA

NOWORODKA

wybrane zagadnienia

Danuta Heród

Szczególnie charakterystyczne są
proporcje ciała
-duża głowa
-mała twarzoczaszka
-krótka szyja
-klatka piersiowa stosunkowo
krótka, beczkowata
-brzuch duży wystający ponad
poziom klatki piersiowej,
-krótkie kończyny.

UKŁAD ODDECHOWY



nosowa droga oddechu,



wąskie przewody nosowe, duży język,



mniejsza średnica dróg oddechowych na
wysokości chrząstki pierścieniowatej,



sztywna, duża chrząstka nagłośni
odchodząca pod kątem 45% w stosunku
do podstawy języka,



bardziej przednie i wyższe położenie
krtani,

UKŁAD ODDECHOWY c.d.



krótka tchawica ok. 4cm,



oskrzela główne odchodzące pod tym
samym kątem,



miękkie chrząstki tchawicy,



klatka piersiowa elastyczna
-o poziomym przebiegu żeber,
-wysokim ustawieniu przepony,
-dużym śródpiersiu

UKŁAD ODDECHOWY c.d.

Tabl. Normy funkcji płuc u noworodka [13].

Noworodek

Dorosły

Masa ciała kg

3

70

Częstość oddechów na minutę

30-40

12-16

Objętość oddechu TV ml/kg

6-8

7

Anatomiczna przestrzeń martwa Vd ml/kg

2-2,5

2,2

Vd/Vt

0.42

0.33

TLC ml/kg

63

86

Pojemność życiowa – VC ml/kg

35-40

50-60

Czynnościowa poj. zaleg. – FRC ml/kg

27-30

30

Podatność płuc ml/cm H

2

0

5-6

200

Wentylacja pęcherzykowa ml/kg/min

100-150

60

Konsumpcja tlenu ml/kg/min

6-8

3

Opór dróg oddechowych cm H

2

0/1/sek

25-30

1,6

Układ oddechowy c.d.

U noworodków stosujemy rurki intubacyjne bez balonów o

następujących wymiarach zewnętrznych

ciężar ciała w gramach średnica rurki w mm

<1200

2,5

1200-1800

3,0

1800-3000

3,5

>3000

4,0

UKŁAD KRĄŻENIA



Domieszka żylna przez przewód tętniczy
i otwór owalny ok. 20% rzutu serca



paO2 70 mmHg, SatO2 95%



częstość akcji serca 120/min ( 80-160 )



objętość krwi krążącej 95ml/kg masy
ciała



ścisła zależność między objętością krwi
krążącej a ciśnieniem tętniczym krwi

UKŁAD POKARMOWY



1tydz 7x10mlx(doba życia -1)
2tydz 7x80ml

3tydz 7x90ml itd.



Pełne żywienie enteralne
160-180ml/kg/dobę



wcześniaki bolusy co 1-2 godziny

większe dzieci >1500g co 3 godz.

UKŁAD MOCZOWY



Brak zdolności zagęszczania
moczu



brak odpowiedzi diuretycznej na
obciążenie wodne



objętość moczu w 1-30 dniu życia
1-4ml/kg/h

Funkcja nerek

Wiek dziecka 1-30dni 1-24m-cy

obj. Moczu
ml/kg/h 1-4 2-4

osmolarność
mOsm/l 100-600 50-1400

Odsetkowa objętość płynów

Wiek dziecka

1 – 30 dni 1 – 24 m-cy

Obj. płynu pozakom.
% masy ciała

42 / +- 6/ 34 /+- 4/

Obj. płynu wewnątrzkom.
% masy ciała

35 / +- 6/

40 /+- 4/

Objętość krwi ml/kg

80 – 90

75

Podaż płynów



1 dzień życia 60-80 ml/kg/dobę



2 dzień życia 90-100 ml/kg/dobę



3 dzień życia 100-120 ml/kg/dobę



następne dni do 140 ml/kg/dobę

TERMOREGULACJA



niewydolna ośrodkowa regulacja
ciepłoty ciała



największe znaczenie w utrzymaniu
ciepłoty ciała na brązowa tkanka łączna
5%masy ciała donoszonego noworodka,
1% m.c. wcześniaka



utrata ciepła głównie przez
promieniowanie a nie parowanie dzięki
temu unika strat wodnych

TERMOREGULACJA c.d.

Temperatura obojętna otoczenia w zależności od wieku i masy ciała.

Masa ciała /g/

Temperatura w inkubatorze

1000

< 10 dni – 35

o

C > 10 dni – 34

o

C > 3 tyg. – 33

o

C

> 5 tyg. – 32

o

C

1500

< 10 dni – 34

o

C > 10 dni – 33

o

C > 4 tyg. – 32

o

C

2000

< 2 dni – 33

o

C > 2 dni – 32

o

C

2500

< 2 dni – 33

o

C > 2 dni – 32

o

C



umieść dziecko w podgrzewaczu,inkubatorze



okryj, ubierz dziecko (czapki, skarpetki)



ogrzej wcześniej materacyk, pieluchę lub inną powierzchnię na której będzie
położony wcześniak



połóż pieluchę na wadze i skróć czas pobytu noworodka na wadze



unikaj przeciągów



unikaj stosowania zimnych płynów dezynfekujących i zimnych obłożeń



starannie osuszaj skórę noworodka po kontakcie z płynami (kąpiel)



izoluj dziecko od zimnych powierzchni np. kaseta RTG



ogrzej ręce i stetoskop przed dotknięciem dziecka



unikaj niepotrzebnego otwierania drzwiczek inkubatora



podawaj ciepłą nawilżoną mieszaninę oddechową



przetaczaj ogrzane płyny



stosuj zasadę minimalnej pielęgnacji

Praktyczne uwagi dotyczące utraty ciepła
przez noworodka

Monitorowanie ciepłoty
ciała noworodka



Zalecane jest umocowanie czujnika temp.skórnej na
powierzchni brzuszka najlepiej pomiędzy pępkiem a
spojeniem łonowym



za prawidłową ciepłotę przyjmuje się

-dla temp.

mierzonej w odbytnicy lub pod pachą wartość 36,5-
37,5C,

- dla temp. skórnej mierzonej na brzuchu 36,0-

36,5C



temp. dziecka powinna być mierzona

-co 4 godz. do

chwili ustabilizowania się stanu klinicznego i

co 8

godz.do czasu wypisania do domu,

- u małych

wcześniaków co 1-3 godz,- u noworodków w stanie
krytycznym co 1-2 godz.

Hipoglikemia

oznacza

następujące

stężenia glukozy w surowicy krwi :

< 20 mg % tj. 1,1mmol/l

u wcześniaków

< 72 godzin życia

< 30 mg % tj. 1,7mmol/l

u donoszonych

< 72 godzin życia

< 40 mg % tj. 2,2mmol/l

> 72 godzin życia

Hipoglikemia c.d.

Noworodki szczególnie zagrożone to noworodki :



matek chorych na cukrzycę



chore lub pozostające pod wpływem stresu



wymagające zabiegu operacyjnego



z niską wagą urodzeniową i wcześniaki

Objawy hipoglikemi to:



drżenia i/lub drgawki



bezdechy, zesp. zaburzeń oddychania



sinica



zaburzenia ssania



hipotonia mięśniowa

Postępowanie:

Noworodki bez objawów
klinicznych

kroplówka z 10 % glukozy

Noworodki z objawami
klinicznymi

infuzja w bolusie 20 % glukoza 3 ml/kg
kroplówka z 10 %glukozy 7-8 ml/kg/min

Kontrola stężenia glukozy testem papierkowym (dextrostix) co godzinę,

aż trzy kolejne wyniki wykażą stężenie 45 mg % (2,5mmol/1)

Hipokalcemia oznacza następujące stężenia wapnia w surowicy krwi :

U noworodka donoszonego

< 2 mmol/1

U noworodka urodzonego
przedwcześnie

<1.75

mmol/l

Powyżej drugiego tygodnia
życia

< 2.12

mmol/l

•Wczesną hipokalcemią pomiędzy 1-3 dniem
życia zagrożone są noworodki z :
-urazem okołoporodowym,
-zamartwicą,
-urodzone przedwcześnie ,
-za duże do wieku płodowego,
-z zesp.zaburzeń oddychania,
-z matki chorej na cukrzycę,
-otrzymujące intralipid, cytrynian, dwuwęglan
sodu.

Objawy hipokalcemi są niespecyficzne
-nadpobudliwość
-wzrost napięcia mięśniowego, drżenia, drgawki
-obj.tężyczki utajonej bez znaczenia
-obj. tężyczki jawnej rzadko obserwowane.

Hipokalcemia c.d.



Rozpoznanie na podstawie oznaczenia stężenia
wapnia w surowicy, najlepiej frakcji zjonizowanej



Postępowanie:

-

natychmiastowe podanie w bolusie i.v.

10% calcium glukonatum
max 3mg/kg 1ml/min pod kontrolą tętna
i EKG

- przedłużone 50-60 mgCa/kg/24h pod

kontrolą stężenia wapna w surowicy

Zasady pobierania krwi włośniczkowej u
noworodków i małych dzieci



Wskazaniem

do pobrania krwi włośniczkowej u noworodka

w celu wykonania gazometrii jest brak możliwości nakłucia
tętnicy przy przy wskazaniach do gazometrii tętniczej



nakłucia nie powinny być wykonywane w następujących
miejscach
-tylna krzywizna pięty (groźba nakłucia kości)
-paluszki noworodków ( groźba uszkodzenia nerwów)
-miejsca poprzednich nakłuć
-miejsca obrzęknięte i zmienione zapalnie
-tkanki zasinione lub zmienione zapalnie
-obszary objęte infekcją miejscową



względne przeciwwskazania to
obkurczenie naczyń obwodowych
policytemia ( skrócony czas krzepnięcia)
niedociśnienie



Powikłania

-infekcja
-oparzenie
-krwawienie i krwiak
-uszkodzenie kości, nerwów
-blizny



Ograniczenia metody

- nieprawidłowe ogrzanie miejsca wkłucia

może zaburzyć

rezultat analizy (pH i pCO2)
-nadmierne wyciskanie krwi domieszka krwi żylnej i limfy
-do uzyskania ilości krwi wystarczającej do przeprowadzenia
analizy może być niezbędne ponowne nakłucie
-trudne do uniknięcia kontaktu próbki krwi z powietrzem
atmosferycznym
-ból i stres -płacz może w znacznym stopniu zmienić zwłaszcza
pO2 ipCO2

Tabl. Normy pH, ciśnienia parcjalnego gazów i hematokrytu .

Wiek dziecka

1 h

24 h

1 – 24m-cy

PH

7,33

7,37 +_ 0,3

7,40 +_0,3

PaCO2 mmHg

36 +_4

33 +_3

34 +_ 4

BE mmol/l

- 6,0 +_ 1

-5 +_1

-3 +_ 3

PaO2 (przy FiO2 =0,21)

mmHg

63 +_11

73+_1

75+-2

Ht %

53 – 55

55 +_ 7

35+_2,5

Równowaga kwasowo-
zasadowa

pH krwi tętniczej < 7,30
należy wyrównywać dożylnym

wlewem dwuwęglanu sodu.

Noworodkom podajemy

roztwór

4,2%

4,2%

ŻÓŁTACZKA



Czynniki odpowiedzialne za żółtaczkę
fizjologiczną

-

skrócony czas przeżycia krwinek czerwonych

-policytemia, wylewy krwawe do tkanki

podskórnej, krwiak podokostnowy

-niskie stężenie białek wiążących bilirubinę
-niska aktywność transferazy glukuronowej
-zaburzenia wątrobowego przepływu krwi

podczas porodu

ŻÓŁTACZKA

Sugerowane maksymalne bezpieczne poziomy bilirubiny

Masa ciała

bezpieczny poziom w umol/l

<1000 g

150-200

<1500 g

200-250

<2000 g

250-300

<2500 g

300-350

ŻÓŁTACZKA



Postępowanie

-fototerapia
-transfuzja wymienna
-farmakoterapia: fenobarbital,agar

p.o. , albuminy

ŻÓŁTACZKA



Potencjale zagrożenia związane z fototerapią
-uszkodzenie siatkówki
-wzrost nieodczuwalnych utrat wody
-niestabilność temperatury
-maskowanie objawów posocznicy



Środki ostrożności
- zabezpieczyć oczy bez wywierania ucisku
-ściśle monitorować bilans płynów, zwiększyć podaż
-obserwować pod kontem niestabilności termicznej (pomiar
temp. ciała co 4 godziny)
-zwrócić uwagę na objawy posocznicy które mogą być gorzej
uchwytne w czasie fototerapii

Podaż płynów c.d.



do 10 kg 100ml/kg/dobę



10-20kg 1000ml + 50ml/każdy

kilogram powyżej10 kg



>20kg 1500ml + 20ml/każdy kg

powyżej 20kg

np. 35kg 1500ml+ 15x20ml= 1800ml/dobę

Dziękuję za uwagę