Psychologia

nauki

i ich język

Klasyfikacja nauk

Według przedmiotu
Według metody
Według celu

Klasyfikacja według

przedmiotu

Nauki matematyczne
Fizyczne
Humanistyczne

O życiu?
Społeczne?

Według metody

Formalne

(ścisłe?)

Doświadczalne
(Historyczne?)

Cele nauki

Opis rzeczywistości (aktualnej i

przeszłej)
Wyjaśnienie
Przewidywanie
Rozwój cywilizacyjny, poprawa

warunków życia
???ewaluacja i kształtowanie

wartości???

Według celu

Nomologiczne (poszukujące praw
ogólnych)
Deskryptywne (wierny opis
przedmiotu badań)
Stosowane (zastosowanie wiedzy
naukowej)

Psychologia...

... może zostać dopasowana do każdej

z tych kategorii

fizyczna/o
życiu/humanistyczna/społeczna
formalna/doświadczalna
nomologiczna/deskryptywna/stosowana

...co rodzi problemy

metodologiczne

Dobór języka
Dobór metody

Język nauki

Jako narzędzie deskrypcji
Jako narzędzie/reprezentacja
wnioskowania
Jako łącznik miedzy teorią a
doświadczeniem
Jako narzędzie komunikacji

wewnątrz społeczności naukowej
w edukacji
ze społeczeństwem

Język opisu

Terminy reprezentują i pozwalają

precyzyjnie różnicować

Przedmioty (ontologia)
Relacje
Właściwości

Odpowiednie dobranie metryki dla

właściwości stopniowalnych

Problem wartości informacyjnej i prostoty

Język wnioskowań

Zdania języka specyficznego dla
danej nauki muszą być
interpretowalne w kategoriach logiki
formalnej, rachunku zbiorów lub
operacji matematycznych

(terminy jednostkowe, predykaty,
kwantyfikatory, spójniki, miary)

Język a doświadczenie

Definicje nominalne a definicje
operacyjne
Problem zgodności
paradygatycznej

Język a komunikacja

W społeczności naukowej

Standardy publikacji (poziom tekstu)
Problem zgodności paradygmatycznej
raz jeszcze (poziom słownika i
definicji)

... i

w edukacji oraz komunikacji społecznej,

czyli jak:

rzetelnie
zrozumiale

przekazać wiedzę naukową

(jak język nauki dopasować do języka

potocznego)

Trzy zasadnicze

problemy...

Problem definicji

określenie przedmiotu
ścisłość
spójność systemu terminologii/pojęć

Problem operacjonalizacji

pomiar
zgodność paradygmatyczna

Problem komunikacji/publikacji

... z których pierwsze dwa są przedmiotem

metodologii

Przykłady

Zachowanie (a niezachowanie)
Szczęście (jak mierzyć? Jedna czy
wiele mar? Jedno czy wiele szczęść?)
Pomoc (nauka czy praktyka?)
Psychika
Uzależnienie
Stereotyp (częstość czy wartość)

Przykłady, c.d.

Toksyczność (kontekst: więź; czy można ten

termin zdefiniować obiektywnie? Czy użycie

takich terminów jest nadużyciem w procesie

komunikacji miedzy nauką a

społeczeństwem)
Organizacja (jak włączyć do teorii termin z

„sąsiedniej” dziedziny?
Środowisko (jakie wymiary są istotne?)
Wrodzony/a (definicja biologiczna czy

operacyjna)
Norma/choroba (kryteria statystyczne,

„realne”, eksperckie?)

Przykłady ...koniec

Dzieciństwo (kryteria biologiczne,
kryteria psychologiczne czy wiek?)
Napięcie emocjonalne (miara
fizjologiczna czy psychologiczna?
Czy decydując się na jedną z nich
uzyskamy spójność z teorią i
całością metody?)

Język: poziomy analizy

Słowa i terminy: definiowanie
Tekst

Teorie i paradygmaty
Hipotezy: łącznik z metodą
empiryczną