Urazy kręgosłupa i

Urazy kręgosłupa i

rdzenia kręgowego

rdzenia kręgowego

Piotr Kaliciński

Piotr Kaliciński

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA

I RDZENIA KRĘGOWEGO

I RDZENIA KRĘGOWEGO



Uraz kręgosłupa nawet

Uraz kręgosłupa nawet

złamanie, zwichnięcie, nie

złamanie, zwichnięcie, nie

powodują urazu rdzenia

powodują urazu rdzenia

kręgowego

kręgowego



Najczęściej złamania mają

Najczęściej złamania mają

charakter zgięciowy , tzw.

charakter zgięciowy , tzw.

złamania kompresyjne

złamania kompresyjne

–

Zgniecenie klinowe trzonu kręgu

Zgniecenie klinowe trzonu kręgu

Rozfragmentowanie trzonu

Rozfragmentowanie trzonu

–

Oderwanie klina kostnego

Oderwanie klina kostnego

Lokalizacja obrażeń

Lokalizacja obrażeń

kręgosłupa

kręgosłupa



Kręgi szyjne górne (C1-C2)

Kręgi szyjne górne (C1-C2)

–

Kręg obrotowy

Kręg obrotowy

–

Kręg szczytowy

Kręg szczytowy



Kręgi szyjne dolne

Kręgi szyjne dolne

–

po skoku na głowę do płytkiej wody

po skoku na głowę do płytkiej wody



Odcinek piersiowo-lędźwiowy

Odcinek piersiowo-lędźwiowy

–

Th11-L2

Th11-L2

Leczenie złamań kręgosłupa

Leczenie złamań kręgosłupa

nie powikłanych urazem

nie powikłanych urazem

rdzenia

rdzenia



Zabezpieczenie ofiary uraz przed

Zabezpieczenie ofiary uraz przed

pogłębieniem urazu poprzez

pogłębieniem urazu poprzez

unieruchomienie, ułożenie

unieruchomienie, ułożenie

–

Kołnierz

Kołnierz

–

Ułożenie na plecach na sztywnym podłożu

Ułożenie na plecach na sztywnym podłożu



Leczenie:

Leczenie:

–

Kołnierz Schanza – miękki (szyja)

Kołnierz Schanza – miękki (szyja)

–

Kołnierze gipsowe (szyja)

Kołnierze gipsowe (szyja)

–

Gorsety (piersiowo-lędźwiowe urazy)

Gorsety (piersiowo-lędźwiowe urazy)



Gipsowe

Gipsowe



Miękkie (jevetta)

Miękkie (jevetta)

Urazy rdzenia

Urazy rdzenia

kręgowego

kręgowego



Klasyfikacja analogiczna do

Klasyfikacja analogiczna do

urazów mózgu (też element

urazów mózgu (też element

OUN)

OUN)

–

Wstrząśnienie rdzenia

Wstrząśnienie rdzenia

–

Stłuczenie rdzenia

Stłuczenie rdzenia

–

Ucisk rdzenia

Ucisk rdzenia

Poprzeczne

Poprzeczne

uszkodzenie rdzenia

uszkodzenie rdzenia

kręgowego

kręgowego



Skutki zależne od wysokości uszkodzenia

Skutki zależne od wysokości uszkodzenia

–

Przerwanie > C4

Przerwanie > C4



Porażenie przepony (nn przeponowe)

Porażenie przepony (nn przeponowe)



Porażenie 4 kończynowe (tetraplegia czuciowa i

Porażenie 4 kończynowe (tetraplegia czuciowa i

ruchowa)

ruchowa)

–

Przerwanie na wysokości C5

Przerwanie na wysokości C5



Unerwienie przepony zachowane

Unerwienie przepony zachowane



Porażenie dodatkowych mięśni oddechowych (np..

Porażenie dodatkowych mięśni oddechowych (np..

międzyżebrowe, piersiowe)

międzyżebrowe, piersiowe)



Tetraplegia czuciowa i ruchowa

Tetraplegia czuciowa i ruchowa

Poprzeczne

Poprzeczne

uszkodzenie rdzenia

uszkodzenie rdzenia

kręgowego

kręgowego



Przerwanie powyżej Th2

Przerwanie powyżej Th2

–

Pozostaje coraz więcej funkcji

Pozostaje coraz więcej funkcji

kończyn górnych

kończyn górnych



Przerwanie poniżej Th2

Przerwanie poniżej Th2

–

Porażenie tułowia

Porażenie tułowia

–

Paraplegia (porażenie kk dolnych)

Paraplegia (porażenie kk dolnych)

Poprzeczne porażenie

Poprzeczne porażenie

rdzenia

rdzenia



Wszystkie poprzeczne przerwania

Wszystkie poprzeczne przerwania

rdzenia powodują:

rdzenia powodują:

–

Utratę kontroli trzymania stolca

Utratę kontroli trzymania stolca

–

Utratę kontroli trzymania moczu

Utratę kontroli trzymania moczu

–

Porażenie pęcherza, tzw. pęcherz

Porażenie pęcherza, tzw. pęcherz

neurogenny

neurogenny



Zakażenia dróg moczowych, zaleganie

Zakażenia dróg moczowych, zaleganie

moczu w pęcherzu, nietrzymanie moczu i

moczu w pęcherzu, nietrzymanie moczu i

moczenie

moczenie

Poprzeczne przerwanie

Poprzeczne przerwanie

rdzenia

rdzenia



Jeśli całkowite to nie poddaje się

Jeśli całkowite to nie poddaje się

żadnemu leczeniu

żadnemu leczeniu

zachowawczemu lub

zachowawczemu lub

operacyjnemu

operacyjnemu



Jeśli częściowe i zachowane jest

Jeśli częściowe i zachowane jest

choćby niewielki czucie i ruchy to

choćby niewielki czucie i ruchy to

jest szansa na poprawę

jest szansa na poprawę

Postępowanie

Postępowanie



Nie zawsze do przerwania rdzenia dochodzi

Nie zawsze do przerwania rdzenia dochodzi

w chwili samego urazu

w chwili samego urazu



Dokonanie uszkodzenia może nastąpić w

Dokonanie uszkodzenia może nastąpić w

wyniku działań osób udzielających pomocy,

wyniku działań osób udzielających pomocy,

jeśli nie będą postępować właściwie

jeśli nie będą postępować właściwie



Podnoszenie, przenoszenie i przewożenie

Podnoszenie, przenoszenie i przewożenie

chorego z niestabilnym złamaniem

chorego z niestabilnym złamaniem

kręgosłupa może spowodować uraz rdzenia

kręgosłupa może spowodować uraz rdzenia



Sposób udzielenia pierwszej pomocy osobom

Sposób udzielenia pierwszej pomocy osobom

z podejrzeniem urazu rdzenia jest niezwykle

z podejrzeniem urazu rdzenia jest niezwykle

ważny

ważny

Zasady udzielania

Zasady udzielania

pierwszej pomocy

pierwszej pomocy



Utrzymanie kręgosłupa w pozycji pośredniej między

Utrzymanie kręgosłupa w pozycji pośredniej między

zgięciem i wyprostem w transporcie

zgięciem i wyprostem w transporcie



Nie wolno unosić chorego za barki lub biodra

Nie wolno unosić chorego za barki lub biodra

–

Następuje zgięcie kręgosłupa, ucisk i uszkodzneie rdzenia

Następuje zgięcie kręgosłupa, ucisk i uszkodzneie rdzenia



Na nosze przenosimy chorego w kilka osób podtrzymując

Na nosze przenosimy chorego w kilka osób podtrzymując

głowę, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i

głowę, klatkę piersiową, okolicę lędźwiową, miednicę i

uda

uda



Na noszach układamy najpierw koc, a na kocu układamy

Na noszach układamy najpierw koc, a na kocu układamy

chorego na plecach i podkładamy pod okolicę

chorego na plecach i podkładamy pod okolicę

uszkodzoną wałek z koca, odzieży itp..

uszkodzoną wałek z koca, odzieży itp..

–

Szyja (pod łopatki)

Szyja (pod łopatki)

–

Odc. Piersiowy i lędźwiowy (pod okolicę uszkodzoną

Odc. Piersiowy i lędźwiowy (pod okolicę uszkodzoną

bezpośrednio)

bezpośrednio)

–

Dodatkowo podkładamy zwinięty koc pod kolana

Dodatkowo podkładamy zwinięty koc pod kolana



Chorego mocujemy do noszy na czas transportu

Chorego mocujemy do noszy na czas transportu

Zasady udzielania

Zasady udzielania

pierwszej pomocy

pierwszej pomocy



Przy braku noszy chorego układamy w

Przy braku noszy chorego układamy w

pozycji leżącej na brzuchu z wałkiem

pozycji leżącej na brzuchu z wałkiem

pod barkami (piersiami)

pod barkami (piersiami)



Zawsze zakładamy kołnierz na szyję

Zawsze zakładamy kołnierz na szyję



Chorego nie należy ruszać z noszy, na

Chorego nie należy ruszać z noszy, na

których został ułożony po zabraniu z

których został ułożony po zabraniu z

miejsca wypadku do czasu zbadania

miejsca wypadku do czasu zbadania

przez specjalistę w szpitalu i

przez specjalistę w szpitalu i

wykonania Rtg lub CT lub NMR

wykonania Rtg lub CT lub NMR

Postępowanie cd

Postępowanie cd



Oddech kontrolowany u chorego z urazem

Oddech kontrolowany u chorego z urazem

rdzenia

rdzenia

–

intubacja przez nos bez odchylania głowy

intubacja przez nos bez odchylania głowy



Po ocenie urazu w szpitalu dalsze leczenie

Po ocenie urazu w szpitalu dalsze leczenie

odpowiednie do urazu i jego następstw

odpowiednie do urazu i jego następstw

–

Zachowawcze – leżenie unieruchomienie,

Zachowawcze – leżenie unieruchomienie,

–

Wyciąg za czaszkę (klamra Cruchfielda)

Wyciąg za czaszkę (klamra Cruchfielda)

–

Chirurgiczne

Chirurgiczne



Odbarczenie ucisku na rdzeń – usunięcie odłamów

Odbarczenie ucisku na rdzeń – usunięcie odłamów

kostnych itp..

kostnych itp..