Philip G. Zimbardo
Philip G. Zimbardo
Psychologia i życie
Psychologia i życie
Rozdział III – Biopsychologia i nauka
o układzie nerwowym
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
III. Biopsychologia i nauka
III. Biopsychologia i nauka
o układzie nerwowym
o układzie nerwowym
1.
Ewolucja, dziedziczność i zachowanie
2.
Mózg i zachowanie
3.
Układ dokrewny i nerwowy
4.
Układ nerwowy w działaniu
5.
Układ nerwowy i świadome
doświadczenie
6.
Nasz reagujący mózg
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Ewolucja
Ewolucja
Dobór naturalny
Zmienność i współzawodnictwo
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Jak działa dobór naturalny
Jak działa dobór naturalny
– 1
– 1
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Presja środowiska
(zmiany w środowisku)
Jak działa dobór naturalny
Jak działa dobór naturalny
–
–
2
2
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Współzawodnictwo
(o zasoby)
Jak działa dobór naturalny
Jak działa dobór naturalny
–
–
3
3
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Dobór najlepiej dopasowanego fenotypu
(spośród dużej liczby różnych fenotypów)
Jak działa dobór naturalny
Jak działa dobór naturalny
– 4
– 4
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Sukces reprodukcyjny
(genotyp najlepiej odpowiadający
dopasowanym fenotypom
jest przekazywany
następnemu pokoleniu)
Jak działa dobór naturalny
Jak działa dobór naturalny
– 5
– 5
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Wzrasta częstość występowania
tego genotypu
(w następnym pokoleniu)
Jak działa dobór
Jak działa dobór
naturalny?
naturalny?
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
1.
Presja środowiska (zmiany w środowisku)
2.
Współzawodnictwo (o zasoby)
3.
Dobór najlepiej dopasowanego fenotypu
(spośród dużej liczby różnych fenotypów)
4.
Sukces reprodukcyjny(genotyp najlepiej
odpowiadający dopasowanym fenotypom
jest przekazywany następnemu pokoleniu)
5.
Wzrasta częstość występowania tego
genotypu (w następnym pokoleniu)
Geny i zachowanie
Geny i zachowanie
Podstawy genetyki
Genetyka i psychologia
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Mózg i zachowanie
Mózg i zachowanie
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Podpatrywanie mózgu
Struktury mózgowe i ich funkcje
Kora mózgowa
Podpatrywanie mózgu
Podpatrywanie mózgu
Uszkodzenia mózgu
Lezje
Elektryczna stymulacja i rejestracja
Skanowanie mózgu
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Struktury mózgowe i ich
Struktury mózgowe i ich
funkcje
funkcje
Pień mózgu
Układ limbiczny
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Pień mózgu, układ limbiczny, kora
Pień mózgu, układ limbiczny, kora
mózgowa
mózgowa
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Struktury pnia mózgu
Struktury pnia mózgu
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Lynn O’Kelly
Układ limbiczny
Układ limbiczny
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Lynn O’Kelly
Kora mózgowa
Kora mózgowa
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Lynn O’Kelly
Układ dokrewny i nerwowy
Układ dokrewny i nerwowy
Hormonalna regulacja zachowania
i procesów wewnętrznych
Neuronalna regulacja zachowania
i procesów wewnętrznych
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Schemat układu
Schemat układu
nerwowego
nerwowego
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Układ
nerwowy
Ośrodkowy układ
nerwowy
Obwodowy
układ
nerwowy
Somatyczny układ
nerwowy
Autonomiczny układ
nerwowy
Układ sympatyczny
Układ
parasympatyczny
Hormonalna regulacja
Hormonalna regulacja
zachowania
zachowania
i procesów wewnętrznych
i procesów wewnętrznych
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Gruczoły:
Produkują hormony, które
reagują:
Podwzgórze
– wydzielanie hormonów przysadki.
Tylna przysadka
– jądra i jajniki, produkcję pokarmu,
metabolizm, reakcję na stres.
Przednia przysadka
– zatrzymywanie wody, wydzielanie
pokarmu, skurcze macicy.
Tarczyca
– metabolizm, wzrost i rozwój.
Gruczoły
przytarczyczne
– poziom wapnia.
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Hormonalna regulacja
Hormonalna regulacja
zachowania
zachowania
i procesów wewnętrznych
i procesów wewnętrznych
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Gruczoły:
Produkują hormony, które
reagują:
Jelita
– trawienie.
Trzustka
– metabolizm glukozy.
Nadnercza
– reakcje walki lub ucieczki,
metabolizm, pożądanie seksualne u
kobiet.
Jajniki
– rozwój żeńskich cech płciowych,
produkcję komórek jajowych.
Jądra
– rozwój męskich cech płciowych,
produkcję spermy, pożądanie
seksualne u mężczyzn.
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Układ nerwowy w
Układ nerwowy w
działaniu
działaniu
Neuron
Potencjały generatorowe
i czynnościowe
Przekaźnictwo synaptyczne
Neuroprzekaźniki i ich funkcje
Sieci neuronalne
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Neuroprzekaźniki i ich
Neuroprzekaźniki i ich
funkcje
funkcje
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Neuroprzekaźniki:
Funkcje:
Acetyloholina
– procesy pamięci, pobudzanie
mięśni do skurczów.
GABA
– (niedobór) – lęk.
Noradrenalina
– (niedobór) – depresja.
Dopamina
– (nadmiar) – shizofrenia.
Serotonina
– procesy wzbudzenia, długotrwałe
żywe halucynacje.
Endorfiny
– kontrola lęku, strachu, napięcia,
przyjemności i bólu.
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Dwa różne rodzaje
Dwa różne rodzaje
neuronów
neuronów
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Główne struktury neuronu
Główne struktury neuronu
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Przekaźnictw
Przekaźnictw
o
o
synaptyczne
synaptyczne
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Układ nerwowy i
Układ nerwowy i
świadome doświadczenie
świadome doświadczenie
Asymetria półkulowa
Dwa mózgi czy jeden?
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Asymetria
Asymetria
półkulowa –
półkulowa –
uszkodzenia
uszkodzenia
mózgu
mózgu
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Specjalizacj
Specjalizacj
a półkul
a półkul
mózgowych
mózgowych
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Lynn O’Kelly
Koordynacja oka i ręki
Koordynacja oka i ręki
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
R. W. Sperry, The Harvey Lectures, seria 62. Copyright©1968 by Academic Press with permission from Elsvier
Oś czasu
Oś czasu
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
1662
Wydany został pośmiertnie Traite de l’homme (Traktat
o człowieku) Rene Descartesa, francuskiego filozofa
i matematyka, wprowadzający ideę zachowania
odruchowego.
1811
Charles Bell i Francois Magendie odkryli istnienie
dwóch typów nerwów: sensorycznych i motorycznych.
1831
Charles Darwin wyruszył w pięcioletnią podróż na
statku badawczym Beagle.
1838
Johannes Müller sformułował teorię specyficznych
energii nerwowych.
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Oś czasu
Oś czasu
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
185
9
Paul Broca, francuski neurochirurg odkrył, że uszkodzenia
po lewej stronie mózgu upośledzają zdolność posługiwania
się mową.
187
0
Gustav Fritsch i Eduard Hitzig zastosowali stymulację
elektryczną do badania kory mózgowej.
193
3
Ramony Cajal wyraził opinię, że układ nerwowy składa
się
z neuronów. Dwadzieścia lat później badacze dysponujący
mikroskopami elektronowymi potwierdzili to przekonanie.
194
4
Oswald Avery, Colin Macleod i Maelyn McCarty
odkryli, że DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) jest
materiałem, z którego zbudowane są geny.
194
8
Donald Hebb sformułował pogląd, że mózg jest
zintegrowanym zbiorem struktur, czyli zespołów komórek
(okresowo) pełniących specyficzne funkcje.
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004
Lektury uzupełniające
Lektury uzupełniające
Ingram J. (1996) Płonący dom, Warszawa,
Prószyński i S-ka.
Modele umysłu. Wybór prac (1999) red. Zdzisław
Chlewiński, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe
PWN.
Sacks O. (1996) Mężczyzna, który pomylił swoją
żonę z kapeluszem, Poznań, Zysk i S-ka.
Sadowski B. (2003) Biologiczne mechanizmy
zachowania się ludzi i zwierząt,
Warszawa,Wydawnictwo Naukowe PWN.
Philip Zimbardo, Psychologia i
życie
Copyright © Wydawnictwo Naukowe PWN SA
2004