Sposoby żywienia.

Sposoby żywienia.



Drogą przewodu pokarmowego

Drogą przewodu pokarmowego

–

Per os

Per os

–

Dożołądkowo

Dożołądkowo

–

Dodwunastniczo

Dodwunastniczo

–

Do jelita cienkiego

Do jelita cienkiego



Żywienie pozajelitowe

Żywienie pozajelitowe

–

Centralne

Centralne

–

Obwodowe

Obwodowe

Zalecenia:

Zalecenia:



Podstawowa przemiana

Podstawowa przemiana

energii – 1500kcal

energii – 1500kcal

(1 kcal/1kg/1 godz)

(1 kcal/1kg/1 godz)



Energia

Energia

–

Mężczyźni:

Mężczyźni:

2150 – 3350 kcal

2150 – 3350 kcal

–

Kobiety:

Kobiety:

2150 – 2500 kcal

2150 – 2500 kcal



Białko 15%kcal

Białko 15%kcal

–

Mężczyźni: 63 –84 g/d

Mężczyźni: 63 –84 g/d

–

Kobiety: 54 – 62 g/d

Kobiety: 54 – 62 g/d



Tłuszcz 30 %kcal

Tłuszcz 30 %kcal

–

10%

10%

jednonienasycone

jednonienasycone

–

10% nasycone

10% nasycone

–

10% NNKT

10% NNKT



Węglowodany

Węglowodany

55 %kcal

55 %kcal

–

10% proste

10% proste

Zalecenia dotyczące

Zalecenia dotyczące

podaży energii i wody.

podaży energii i wody.



Kalorymetria pośrednia - niedostępna

Kalorymetria pośrednia - niedostępna



Wzory Harrisa Benedicta -

Wzory Harrisa Benedicta -

niewygodne

niewygodne



30 - 35 kcal/kg m.c./d.

30 - 35 kcal/kg m.c./d.

–

25 - 30 kcal/kg m.c./d - „kalorie

25 - 30 kcal/kg m.c./d - „kalorie

pozabiałkowe”

pozabiałkowe”



H

H

2

2

O: 35-50 ml/kg/d (2,3-3,0 l/d)

O: 35-50 ml/kg/d (2,3-3,0 l/d)

–

Straty pozanerkowe ~ 900 ml/d

Straty pozanerkowe ~ 900 ml/d

Zalecenia

Zalecenia

dotyczące podaży białka

dotyczące podaży białka



WHO - 0,75 g kg m.c./d

WHO - 0,75 g kg m.c./d



15% dobowego zapotrzebowania

15% dobowego zapotrzebowania

energetycznego

energetycznego



1,0 -1,2 g/ kg m.c./ d

1,0 -1,2 g/ kg m.c./ d

Podaż elektrolitów

Podaż elektrolitów

TPN

EN

Niedobory

Na [mmol/d]

80 – 100

80 – 100

do 1000

K [mmol/d]

60 – 150

60 – 150

do 400

Mg [mmol/d]

5 – 9

8 – 15

do 20

P [mmol/d]

15 – 30

20 – 40

do 80

Ca [mmol/d]

2,5 – 5

25 - 50

*

ESPEN Basic Course 1999

Schemat terapii

Schemat terapii

żywieniowej

żywieniowej

Żywienie naturalne

Żywienie dojelitowe

Żywienie pozajelitowe

z wykorzystaniem p. pokarmowego

1. 5 posiłków/d

per os

dożołądkowe

częściowe

całkowite

2. Przekąski

dodwunastnicze

3. Posiłki póżnowieczorne

do jelita cienkiego

centralne

zgłębnik

stomia

obwodowe

gastrostomia
PEG
PEGJ
jejunostomia

K o r z y s tn y w p ły w n a

b u d o w ę i c z y n n o ś ć

p r z e w o d u p o k a r m o w e g o

Z m n ie js z e n ie r y z y k a z a k a ż e n ia

o g ó ln o u s tr o jo w e g o

p o c h o d z e n ia je lito w e g o

D u ż o n iż s z a c e n a

w s to s u n k u d o p r e p a r a tó w

ż y w ie n ia p o z a je lito w e g o

Z A L E T Y Ż Y W I E N I A D O J E L I T O W E G O

Zalety żywienia per os

Zalety żywienia per os



Szeroka możliwość stosowania diet

Szeroka możliwość stosowania diet

domowych uzupełnianych dietami

domowych uzupełnianych dietami

przemysłowymi.

przemysłowymi.



Niski koszt

Niski koszt



Najwyższy komfort dla chorego

Najwyższy komfort dla chorego



Zachowana faza głowowa trawienia

Zachowana faza głowowa trawienia

Zalety żywienia

Zalety żywienia

dożołądkowego

dożołądkowego



Możliwość podawania diety w

Możliwość podawania diety w

bolusach

bolusach



Zachowana naturalna fizjologia

Zachowana naturalna fizjologia

trawienia i wchłaniania

trawienia i wchłaniania



Zachowana bariera

Zachowana bariera

przeciwbakteryjna

przeciwbakteryjna



Możliwość szerszego stosowania

Możliwość szerszego stosowania

diety domowej

diety domowej

Zalety żywienia

Zalety żywienia

dodwunastniczego

dodwunastniczego



Możliwość stosowania diet

Możliwość stosowania diet

polimerycznych

polimerycznych



Niższe ryzyko wystąpienia biegunki

Niższe ryzyko wystąpienia biegunki



Obkurczanie pęcherzyka

Obkurczanie pęcherzyka

żółciowego

żółciowego

Zalety żywienia

Zalety żywienia

dodwunastniczego

dodwunastniczego

Zalety dotyczące

Zalety dotyczące

wyłącznie

wyłącznie

żywienia

żywienia

dodwunastniczego i do jelita

dodwunastniczego i do jelita

cienkiego

cienkiego



Niższe ryzyko zachłystowego

Niższe ryzyko zachłystowego

zapalenia płuc

zapalenia płuc

Zalety żywienia

Zalety żywienia

dojelitowego

dojelitowego

Zalety dotyczące

Zalety dotyczące

wyłącznie

wyłącznie

żywienia

żywienia

do jelita cienkiego

do jelita cienkiego



Wczesne żywienie pooperacyjne

Wczesne żywienie pooperacyjne



Brak stymulacji wydzielania

Brak stymulacji wydzielania

enzymów trzustkowych

enzymów trzustkowych

Zalety żywienia do jelita

Zalety żywienia do jelita

cienkiego

cienkiego



Utrzymanie integralności ściany

Utrzymanie integralności ściany

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego



Stymulacja układu

Stymulacja układu

immunologicznego

immunologicznego



Utrzymanie bariery

Utrzymanie bariery

przeciwbakteryjnej

przeciwbakteryjnej



Enterohormony (ochronny wpływ

Enterohormony (ochronny wpływ

na miąższ wątroby).

na miąższ wątroby).

Wady żywienia drogą

Wady żywienia drogą

przewodu pokarmowego

przewodu pokarmowego



Przeciwwskazania

Przeciwwskazania

–

Niedrożność przewodu pokarmowego

Niedrożność przewodu pokarmowego

mechaniczna i porażenna

mechaniczna i porażenna



Zachowana zdolność wchłaniania

Zachowana zdolność wchłaniania



Prowokowanie biegunek

Prowokowanie biegunek

Diety domowe – diety

Diety domowe – diety

szpitalne

szpitalne



Tanie

Tanie



Zmienny skład

Zmienny skład



Niska gęstość energetyczna

Niska gęstość energetyczna



Trudna do oszacowania podaż

Trudna do oszacowania podaż

składników odżywczych

składników odżywczych



Rosoły, buliony, przecierane zupy

Rosoły, buliony, przecierane zupy

jarzynowe – żywieniowa fikcja

jarzynowe – żywieniowa fikcja

Podział diet

Podział diet

przemysłowych.

przemysłowych.



Diety monomeryczne

Diety monomeryczne

–

Diety elementarne

Diety elementarne

–

Diety peptydowe

Diety peptydowe

(Alitraq, Perative,

(Alitraq, Perative,

Peptison)

Peptison)



Diety polimeryczne

Diety polimeryczne

–

Standardowe

Standardowe

(Ensure, Enrich, Nutrison)

(Ensure, Enrich, Nutrison)

–

Zmodyfikowane (karnityna, tauryna,

Zmodyfikowane (karnityna, tauryna,

immunonutrition, MCT)

immunonutrition, MCT)

Diety monomeryczne

Diety monomeryczne



Diety elementarne

Diety elementarne

–

Wolne aminokwasy

Wolne aminokwasy

–

Mono – i disacharydy

Mono – i disacharydy

–

Hydrolizowany tłuszcz głównie MCT

Hydrolizowany tłuszcz głównie MCT



Diety peptydowe

Diety peptydowe

–

Dipeptydy, tripeptydy, wolne aminokwasy

Dipeptydy, tripeptydy, wolne aminokwasy

–

Niskocząsteczkowe maltodekstryny,

Niskocząsteczkowe maltodekstryny,

disacharydy

disacharydy

–

Alitraq, Perative, Peptison

Alitraq, Perative, Peptison

Podział diet

Podział diet

przemysłowych

przemysłowych



Diety standardowe

Diety standardowe

–

Ensure, Ensure Plus, Nutrison, Nutrison

Ensure, Ensure Plus, Nutrison, Nutrison

Energy +, Peptison

Energy +, Peptison



Diety specjalistyczne

Diety specjalistyczne

–

Cukrzyca

Cukrzyca

(Glucerna)

(Glucerna)

–

Niewydolność oddechowa

Niewydolność oddechowa

(Pulmocare)

(Pulmocare)

–

Hiperkatabolizm

Hiperkatabolizm

(Alitraq)

(Alitraq)

–

Niewydolność nerek, z ograniczeniem

Niewydolność nerek, z ograniczeniem



podaży białka

podaży białka

(Suplena)

(Suplena)



podaży płynów

podaży płynów

(Nepro)

(Nepro)

TNT-Total Nutritional Therapy
Abbott Laboratories

Diety polimeryczne

Diety polimeryczne



Standardowe

Standardowe

(Ensure)

(Ensure)

–

1 kcal/ml

1 kcal/ml

–

6g N/1000ml (Q= 150 kcal/gN )

6g N/1000ml (Q= 150 kcal/gN )



Zmodyfikowane

Zmodyfikowane

–

Wysokoenergetyczne 1,5 – 2,0 kcal/ml

Wysokoenergetyczne 1,5 – 2,0 kcal/ml

–

Wysoko białkowe Q < 150 kcal / gN

Wysoko białkowe Q < 150 kcal / gN

–

Wysokotłuszczowe

Wysokotłuszczowe

–

MCT karnityna, tauryna, immunonutrition

MCT karnityna, tauryna, immunonutrition

Diety eliminacyjne

Diety eliminacyjne

Nutramigen, Prosobee, Humana MCT

Nutramigen, Prosobee, Humana MCT



Skład podobny do bezlaktozowego

Skład podobny do bezlaktozowego

mleka w proszku

mleka w proszku



Niska gęstość energetyczna

Niska gęstość energetyczna



Skład nieodpowiedni dla dorosłych

Skład nieodpowiedni dla dorosłych

skład

skład

Immunonutrition

Immunonutrition



Glutamina

Glutamina

(Alitraq)

(Alitraq)



Arginina

Arginina

(Perative, Alitraq)

(Perative, Alitraq)







-3

-3

(Perative, Alitraq, Nepro, Suplena)

(Perative, Alitraq, Nepro, Suplena)



Oliwa z oliwek (MUFA) -

Oliwa z oliwek (MUFA) -

Glucerna

Glucerna



Nukleotydy ( RNA)

Nukleotydy ( RNA)



Antyoksydanty (

Antyoksydanty (





-karoten

-karoten

Perative

Perative

)

)



Glicyna

Glicyna

Metabolizm glutaminy w

Metabolizm glutaminy w

stresie

stresie



Enterocyty

Enterocyty

–

główne źródło energii

główne źródło energii

–

czynnik umożliwiający proliferację

czynnik umożliwiający proliferację



Wątroba - synteza:

Wątroba - synteza:

–

glukozy

glukozy

–

aminokwasów dla białek ostrej fazy

aminokwasów dla białek ostrej fazy

–

glutationu

glutationu



Nerki -

Nerki -

równowaga kwasowo - zasadowa

równowaga kwasowo - zasadowa

Metabolizm glutaminy

Metabolizm glutaminy

w stresie

w stresie

Stres

Stres



wyrzut glutaminy z puli

wyrzut glutaminy z puli

wewnątrzkomórkowej

wewnątrzkomórkowej



deficyt wewnątrzkomórkowy glutaminy

deficyt wewnątrzkomórkowy glutaminy



rozpad białek mięśniowych

rozpad białek mięśniowych



uwolnienie glutaminy z białek 40%

uwolnienie glutaminy z białek 40%



synteza de novo z innych aminokwasów

synteza de novo z innych aminokwasów

60%

60%

Definicja.

Definicja.



Prebiotyki

Prebiotyki

–

–

niestrawne dodatki

niestrawne dodatki

do żywności wzmagające rozrost

do żywności wzmagające rozrost

probiotyków.

probiotyków.



Probiotyki

Probiotyki

–

–

korzystne dla zdrowia

korzystne dla zdrowia

żywe kultury bakteryjne.

żywe kultury bakteryjne.

Rola błonnika

Rola błonnika

pokarmowego.

pokarmowego.



Zwiększenie objętości stolca

Zwiększenie objętości stolca



Ułatwianie defekacji

Ułatwianie defekacji



Wiązanie kwasów żółciowych

Wiązanie kwasów żółciowych



Ograniczenie wchłaniania cholesterolu

Ograniczenie wchłaniania cholesterolu



Zmniejszenie ryzyka:

Zmniejszenie ryzyka:

–

Nowotwory

Nowotwory

–

Uchyłkowatość jelita grubego

Uchyłkowatość jelita grubego



Źródło energii dla kolonocytów - SCT

Źródło energii dla kolonocytów - SCT

Właściwości tłuszczu MCT

Właściwości tłuszczu MCT

LCT

MCT

Żółć

Tak

Nie

Lipaza

Tak

Nie

Transport

Limfa

Osocze

Ketogeneza

*

Tak

Karnityna

Tak

Nie

Per os

Do
żołądka

Do
dwunastn
icy

Do jelita
cienkiego

Smak / zapach

B. ważny

Dość ważny

Nieważny

Osmolarność

Nieważna

Bardzo ważna

Sposób podawania

Bolus

Bolus?

Wlew ciągły

Czy ma znaczenie konieczność trawienia

Nieważna

Ważna

Bardzo
ważna

Fantomalt
Protifar
Nutridrink
Ensure

Nutrison
Ensure

Nutrison
Peptison
Jevity
Osmolite

Peptison
Alitraq
Perative

Sposoby żywienia.

Sposoby żywienia.



Przez zgłębnik

Przez zgłębnik



Przez stomię odżywczą

Przez stomię odżywczą

–

Gastrostomia

Gastrostomia

–

Jejunostomia

Jejunostomia

–

PEG

PEG

–

PEGJ

PEGJ

Rodzaje zgłębników:

Rodzaje zgłębników:



„

„

Grube” >5mm

Grube” >5mm



„

„

Cienkie”

Cienkie”

–

PCV

PCV

–

Poliuretanowe

Poliuretanowe

–

Silikonowe

Silikonowe

Przeciwwskazania do PEG i

Przeciwwskazania do PEG i

PEGJ

PEGJ



Bezwzględne

Bezwzględne

–

Zwężenie przełyku

Zwężenie przełyku

–

Stan terminalny

Stan terminalny



Względne

Względne

–

Znaczne wodobrzusze

Znaczne wodobrzusze

–

Dializa otrzewnowa

Dializa otrzewnowa

–

Nadciśnienie wrotne

Nadciśnienie wrotne

–

Znaczna hepatomegalia

Znaczna hepatomegalia

Hiperkapnia.

Hiperkapnia.



Wskaźnik oddechowy RQ

Wskaźnik oddechowy RQ

–

V CO

V CO

2

2

/ V O

/ V O

2

2



RQ

RQ

–

Węglowodany RQ = 1,0

Węglowodany RQ = 1,0

–

Tłuszcze RQ = 0,7

Tłuszcze RQ = 0,7



Wskazane diety bogatotłuszczowe

Wskazane diety bogatotłuszczowe

–

Pulmocare

Pulmocare

TNT-Total Nutritional Therapy
Abbott Laboratories

Niewydolność krążenia.

Niewydolność krążenia.



Wstrząs

Wstrząs

–

Żywienie przeciwwskazane

Żywienie przeciwwskazane



Zdekompensowana niewydolność

Zdekompensowana niewydolność

krążenia

krążenia

–

Ograniczona podaż płynów.

Ograniczona podaż płynów.

–

Ograniczona podaż sodu.

Ograniczona podaż sodu.



Wskazane diety

Wskazane diety

wysokoenergetyczne

wysokoenergetyczne

OZT – postać ciężka

OZT – postać ciężka



Wczesna interwencja żywieniowa

Wczesna interwencja żywieniowa



Żywienie dojelitowe (do jelita

Żywienie dojelitowe (do jelita

cienkiego)

cienkiego)

–

Dieta peptydowa

Dieta peptydowa



Żywienie dojelitowe + pozajelitowe

Żywienie dojelitowe + pozajelitowe

–

25 – 35 kcal/kg m.c./d

25 – 35 kcal/kg m.c./d

–

Węglowodany: 4-6 g/kg m.c./d

Węglowodany: 4-6 g/kg m.c./d

–

Białko: 1,2 – 1,5 g/kg m.c./d

Białko: 1,2 – 1,5 g/kg m.c./d

–

Lipidy: do 2 g/kg m.c./d

Lipidy: do 2 g/kg m.c./d

Cukrzyca - zasady

Cukrzyca - zasady

żywienia

żywienia



Ograniczenie wahania glikemii

Ograniczenie wahania glikemii

–

Zmniejszenie ilości podawanych

Zmniejszenie ilości podawanych

węglowodanów (dieta wysokotłuszczowa).

węglowodanów (dieta wysokotłuszczowa).

–

Stosowanie węglowodanów wolno

Stosowanie węglowodanów wolno

wchłaniających się (fruktoza)

wchłaniających się (fruktoza)

–

Spowolnienie wchłaniania glukozy (błonnik

Spowolnienie wchłaniania glukozy (błonnik

pokarmowy, dieta wysokotłuszczowa)

pokarmowy, dieta wysokotłuszczowa)



Przeciwdziałanie zaburzeniom

Przeciwdziałanie zaburzeniom

metabolicznym (dyslipidemii).

metabolicznym (dyslipidemii).

MUFA

MUFA

- jednonienasycone kwasy

- jednonienasycone kwasy

tłuszczowe.

tłuszczowe.

Oliwa z oliwek

Oliwa z oliwek



Korygują poziom cholesterolu

Korygują poziom cholesterolu

całkowitego

całkowitego



Obniżają cholesterol LDL

Obniżają cholesterol LDL



Podwyższają cholesterol HDL

Podwyższają cholesterol HDL



Normalizują triglicerydy

Normalizują triglicerydy

Glucerna

Glucerna

Powikłania terapii

Powikłania terapii

żywieniowej

żywieniowej



Terapia żywieniowa może być

Terapia żywieniowa może być

nieskuteczna

nieskuteczna



Terapia żywieniowa może być

Terapia żywieniowa może być

szkodliwa

szkodliwa

M e c h a n ic z n e

M e ta b o lic z n e

S e p ty c z n e

I n n e

P O W I K Ł A N I A Ż Y W I E N I A D O J E L I T O W E G O

Powikłania Mechaniczne

Powikłania Mechaniczne

A. Żywienie przez zgłębnik

A. Żywienie przez zgłębnik



wysychanie błony śluzowej: nosa, gardła, jamy ustnej

wysychanie błony śluzowej: nosa, gardła, jamy ustnej



nadżerki i martwica błony śluzowej

nadżerki i martwica błony śluzowej



ostre zapalenie zatok i ucha środkowego

ostre zapalenie zatok i ucha środkowego



przedziurawienie przełyku

przedziurawienie przełyku



zapętlenie zgłębnika

zapętlenie zgłębnika



niemożność usubięcia zgłębnika

niemożność usubięcia zgłębnika

B. Gastronomia:

B. Gastronomia:



krwotok

krwotok



wyciekanie treści żołądkowej na zewnątrz lub do jamy otrzewnej

wyciekanie treści żołądkowej na zewnątrz lub do jamy otrzewnej



zapalenie skóry

zapalenie skóry

C. Jejunostomia:

C. Jejunostomia:



wysunięcie się zgłębnika i podaż diety od jamy otrzewnej

wysunięcie się zgłębnika i podaż diety od jamy otrzewnej



krwotok

krwotok



niedrożność mechaniczna jelit

niedrożność mechaniczna jelit



zapalenie skóry

zapalenie skóry

Powikłania po PEG i PEGJ

Powikłania po PEG i PEGJ



Łagodne – 4% – 30%

Łagodne – 4% – 30%



Ciężkie – 1% - 4%

Ciężkie – 1% - 4%

–

Zachłystowe zapalenie płuc

Zachłystowe zapalenie płuc

–

Zapalenie otrzewnej

Zapalenie otrzewnej

–

Krwawienia

Krwawienia

–

Przetoki

Przetoki



Najczęstsze

Najczęstsze

–

Zapalenie skóry i tkanki podskórnej

Zapalenie skóry i tkanki podskórnej

Powikłania Metaboliczne

Powikłania Metaboliczne



przewodnienie

przewodnienie



odwodnienie

odwodnienie



hiperglikemia

hiperglikemia



hipoglikemia

hipoglikemia



zaburzenia elektrolitowe,

zaburzenia elektrolitowe,

niedobory wit. K, kwasu foliowego

niedobory wit. K, kwasu foliowego

niezbędnych kwasów tłuszczowych

niezbędnych kwasów tłuszczowych

Powikłania Septyczne

Powikłania Septyczne



zakażenie diety

zakażenie diety



zachłystowe zapalenie płuc

zachłystowe zapalenie płuc

Inne Powikłania

Inne Powikłania



nudności

nudności



wymioty

wymioty



biegunki

biegunki



źle dobrana dieta

źle dobrana dieta

Biegunki

Biegunki



Dieta polimeryczna / monomeryczna

Dieta polimeryczna / monomeryczna



Bolus / wlew ciągły

Bolus / wlew ciągły



Szybkość podawania

Szybkość podawania



Osmolarność

Osmolarność



Z błonnikiem / bez blonnika

Z błonnikiem / bez blonnika



Dieta naturalna

Dieta naturalna

–

Nietolerancja laktozy

Nietolerancja laktozy