Wykład III-

System finansowy

w gospodarce rynkowej

1. Definicja, struktura i funkcje systemu finansowego.
2. Organizacje finansowe:
2.1. Instytucje finansowe.
2.2. Rynki finansowe.
3. Instrumenty finansowe.
5. System walutowy
.7. System dewizowy a gospodarka.

System finansowy:

System finansowy:

a) mechanizm współtworzenia
i przepływu siły nabywczej
między niefinansowymi podmiotami
gospodarczymi,

b) to organizacja wykorzystania
pieniądza w gospodarce.

Struktura systemu

Struktura systemu

finansowego:

finansowego:

uporządkowany zbiór organizacji

finansowych (instytucji finansowych

oraz rynków finansowych), zasad ich

funkcjonowania, a także instrumentów

finansowych, kreowanych przez

organizacje finansowe.

Instytucje finansowe:

Instytucje finansowe:

podmioty gospodarcze, których celem
działalności jest:

- kreowanie instrumentów

finansowych, -
wykonywanie transakcji pośrednictwa.
Wyróżniamy instytucje finansowe:

a) kredytowe

bankowe

b) ubezpieczeniowe

c) inwestycyjne

pozabankowe

Funkcje systemu

Funkcje systemu

finansowego:

finansowego:

a) monetarne,
b) kapitałowe,
c) obniżki kosztów transakcji,
d) kontrolne.

Efektywność systemu finansowego:
skuteczność w realizacji funkcji.

Instrumenty finansowe

Instrumenty finansowe

zobowiązania finansowe - roszczenia
majątkowe jednych podmiotów
gospodarczych wobec drugich:

a) wierzycielskie i własnościowe,
b) o stałym i zmiennym dochodzie,
c) krótko-, średnio- i długoterminowe,
d) rzeczywiste i bazowe.

Główne cechy systemu finansowego

Główne cechy systemu finansowego

opartego na funkcjonowaniu rynków

opartego na funkcjonowaniu rynków

papierów wartościowych oraz bankowo

papierów wartościowych oraz bankowo

zorientowanego

zorientowanego

System oparty na funkcjonowaniu

rynku papierów wartościowych System bankowo zorientowany

1. Finansowanie przedsiębiorstw

- duże znaczenie finansowania

wewnętrznego,

- finansowanie zewnętrzne za

pośrednictwem anonimowych

rynków kapitałowych,

- nacisk na krótkookresowe,

pasywne stosunki między

instytucjami finansowymi

i przedsiębiorstwami,

- brak udziałów banków w kapitale

przedsiębiorstw.

- duże znaczenie finansowania

zewnętrznego,

- finansowanie zewnętrzne oparte

na indywidualnie

negocjowanych kredytach

bankowych o stałym

oprocentowaniu,

- nacisk na długookresowe,

aktywne bliskie stosunki

między

instytucjami finansowymi

i przedsiębiorstwami,

- udziały banków w kapitale

przedsiębiorstw.

2. Typy i rola instytucji finansowych

- wysoki stopień specjalizacji
instytucji,
- banki nastawione na
krótkoterminową działalność
kredytową,
- duża skłonność do tworzenia
innowacji finansowych.

- niski stopień specjalizacji
instytucji,
- banki uniwersalne, nastawione
na długoterminową działalność
kredytową,
- mniejsza skłonność do
tworzenia innowacji
finansowych.

3. Rynki papierów wartościowych

- bardziej rozwinięte.

- mniej rozwinięte.

4. Polityka banku centralnego

- operacje otwartego rynku.

- działalność refinansowa.

5. Mechanizm płatniczy

- transfery debetowe (system
czekowy),
- izby rozliczeniowe.

- transfery kredytowe (system
giro),
- poczta.

System walutowy:

System walutowy:

element główny systemu

finansowego- podsystem finansowy

zespół reguł i przepisów prawnych

dotyczących zasad emisji pieniądza
danego obszaru płatniczego, kształtowania
jego wartości w kraju

i za granicą.

Waluta - jednostka monetarna kraju

(regionu, organizacji - ECU, SDR,
Euro).

Elementy systemu

Elementy systemu

walutowego:

walutowego:

a) mechanizm kursu walutowego,

b) zasady wymienialności waluty

krajowej,

c) rynek walutowy.

Cele gospodarcze systemu

Cele gospodarcze systemu

walutowego:

walutowego:

 zapewnienie wymienialności waluty

krajowej,

 stworzenie rynkowego mechanizmu

kształtowania się kursu walutowego

 osiąganie równowagi zewnętrznej,
 absorbowanie zewnętrznych „szoków

monetarnych”.

Ze względu na zakres dopuszczalnych

Ze względu na zakres dopuszczalnych

ograniczeń dewizowych wyróżnia się

ograniczeń dewizowych wyróżnia się

trzy standardy podstawowe

trzy standardy podstawowe

wymienialności:

wymienialności:

 wymienialność zewnętrzną,

 wymienialność według wymagań

art. VII statutu MFW,

 wymienialność całkowitą.

Mechanizm kursu walutowego

Mechanizm kursu walutowego

1. Kurs giętki (pływający - floating, swobodny).
2. Kurs sztywny - stały - pegged rate, fixing

rate.

3. Rozwiązania pośrednie:

a) kurs sztywny korygowany skokowo

(adjustable peg),
b) kurs pełzający (crawling peg),
c) kurs płynny sterowany.
Sposób wyboru kursu zależy od wielu

czynników gospodarczych.

Wartość złotego odnoszona jest do

Wartość złotego odnoszona jest do

standardu koszykowego,

standardu koszykowego,

denominatorem kursu jest koszyk

denominatorem kursu jest koszyk

walut:

walut:

 od roku 1999 - 1 stycznia - koszyk =

dwie waluty USD - 45% i Euro - 55%

 do 1 stycznia 1999 - 5 walut

USD

- 45%

DEM

- 35%

GBP

- 10%

FRF

- 5%

CHF

- 5%

 w roku 1999 -denominatorem był USD.

Według koszyka walut

Według koszyka walut

określany jest kurs centralny

określany jest kurs centralny

 koszyk adaptowalny o stałych wagach - Polska
 koszyk kwotowo stały

Wartość waluty krajowej w dużym stopniu jest
uniezależniona od zmian w kursach
walutowych. Uniemożliwia też progresywne
zwiększenie oddziaływania na jednostkę walut
silnych. Wagi kursów walut są stałe. Korekty
kursów wymagają zmiany kwot tych walut tak
aby ich wagi pozostały stałe.