Materiały pochodzą z Platformy

Edukacyjnej Portalu

www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego
Użytkowników

wyłącznie

w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian,
przesyłanie,

publiczne

odtwarzanie

i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby
własne

oraz

do

wykorzystania

w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

ZJAWISKA OPTYCZNE

W ATMOSFERZE

Zjawiska optyczne - wszystkie zjawiska dotyczące
oddziaływania światła z materią. Szczególnie
dotyczy to zjawisk towarzyszących przechodzeniu
światła przez atmosferę ziemską.

Wybrane zjawiska optyczne występujące w atmosferze:
• Wieniec (aureola)
• Słońca poboczne (słońca pozorne)
• Gloria
• Halo
• Tęcza
• Miraż (fatamorgana)
• Zorza polarna
• Wschód i zachód słońca
• Słup słoneczny

Wieniec (aureola)

• Zjawisko to zachodzi wtedy, gdy Księżyc lub

Słońce przesłonięte są cienką, półprzeźroczystą
warstwą chmury lub mgły.

• Zwykle ma postać barwnej poświaty (aureoli)

wokół tarczy Księżyca lub Słońca, niebieskiej od
strony wewnętrznej, czerwonej na zewnątrz.

• Wieńce powstają wskutek ugięcia fal światła w

warstwie chmury lub mgły.

Wieniec

Źródło:http://www.fiz.yoyo.pl/art/foto/wieniec2.jpg

Słońce poboczne

• Słońce poboczne jest jasną plamą światła.

• Powstaje w wyniku załamania się promieni

słonecznych na kryształach lodu w formie
sześciokątnych płytek, opadających płaskimi
powierzchniami do dołu (w sposób podobny do
opadania liści).

• Występuje często po obu stronach Słońca,

szczególnie dobrze widoczne jest, gdy Słońce jest
nisko nad horyzontem.

Słońce poboczne

Źródło:http://www.astrouw.edu.pl/%7Enalezyty/semistud/halosol.jpg

Gloria

• Polega na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół

cienia obserwatora widocznego na tle chmur lub mgły.

• Gloria powstaje na skutek ugięcia fal i odbicia światła

na kroplach wody. Jest podobna do wieńca,

jednak powstaje nie dookoła Słońca lub Księżyca, lecz

dookoła punktu położonego po stronie przeciwnej

względem tarczy ciała niebieskiego.

• Zjawisko to występuje w chmurach położonych

na wprost przed obserwatorem albo niżej od

niego, tj. w górach lub przy obserwacjach z

samolotu. Na te same chmury pada cień

obserwatora i wówczas wydaje się, że gloria otacza

cień jego głowy.

Gloria

Źródło:http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://galeria.chmury.pl/albums/userpics/10001

Halo

• Słowo halo pochodzi z języka greckiego i oznacza

koło lub okrąg.

• Halo jest to świetlny pierścień wokół tarczy Słońca

lub Księżyca. Może mieć kolor biały,

ale mogą także występować inne kolory.

• Zjawisko to powstaje na skutek załamywania się

promieni słonecznych i ich odbijania od drobnych

kryształków lodu w atmosferze. Kryształki te

wchodzą w skład cirrusów - wysokich i

cienkich chmur.

Halo

Źródło:http://bi.gazeta.pl/im/1/5870/z5870561X.jpg

Tęcza

• Tęcza to łuk świecący barwami widma. Powstaje,

gdy będące za obserwatorem Słońce oświetla

chmurę deszczową. Wewnątrz łuku znajduje się

barwa fioletowa a na zewnątrz czerwona.

• Warunkiem powstania tęczy jest deszcz, oświetlony

przez promienie słoneczne. Tęczę może wywołać

zamiast deszczu oświetlona przez Słońce fontanna

lub wodospad. Zjawisko tęczy powstaje w

wyniku załamania się i odbicia promieni słonecznych

w pojedynczych kroplach wody.

• Niekiedy można zaobserwować drugą tęczę, tak

zwaną wtórną, o mniejszej jasności. W przypadku

tęczy wtórnej, barwa fioletowa znajduje się na

zewnątrz, zaś czerwona wewnątrz.

Tęcza

Źródło:http://pixdaus.com/pics/1209097851l5KWetB.jpg

Miraż (fatamorgana)

• Jest to zjawisko polegające na tworzeniu się

pozornych (podwójnych lub wielokrotnych)

obrazów będących odbiciem przedmiotów

znajdujących się na horyzoncie lub poza nim.

• Miraż powstaje jako skutek zakrzywienia się

promieni słonecznych w dolnych warstwach

powietrza, cechujących się różną gęstością

(temperaturą).

• Miraże dzielą się na 2 rodzaje – miraż dolny (pod

linią horyzontu) i górny (nad linią horyzontu).

Miraż (fatamorgana)

Źródło: http://www.paulis-home.de/fotos/Fatamorgana.jpg

Zorza polarna

• Zjawisko świetlne występujące w górnych

warstwach atmosfery na wysokości od 65 do 400

km nad powierzchnią Ziemi, najczęściej w

odległości 20-25° od bieguna

geomagnetycznego Ziemi (północnego lub

południowego).

• Zorza polarna powstaje w wyniku oddziaływania

wiatru słonecznego na magnetosferę Ziemi. Pojawia

się jako barwne (białe, żółte, zielone, czerwone,

niebieskie, fioletowe) smugi, wstęgi lub zasłony,

falujące lub pulsujące na niebie.

Zorza polarna

Źródło:http://krzysztofrozmus.net/szwajcaria/zdjecia/0025/zorza-polarna-Alaska.jpg

Wschód i zachód słońca

• Jest to niekiedy bardzo widowiskowy moment,

w którym tarcza słoneczna przekracza linię
horyzontu.

• Czas wschodu i zachodu Słońca, wyrażony w

czasie lokalnym, zależy od pory roku i szerokości
geograficznej.

Wschód i zachód Słońca

Źródło:http://imggal.trojmiasto.p
l/zdj/arch/4000/Wschod-slonca-
nad-Sopotem-4069.jpg

Źródło:http://www.foto.pwsk.pl/fotki/a
lbums/20060507_Gliwice_i_okolice/zi
emiecice-zachod-slonca-nad-
jeziorem.jpg

Słup słoneczny

• Zjawisko optyczne związane m.in. z odbiciem

światła nisko położonego Słońca.

• Najłatwiej jest go zaobserwować tuż przed

wschodem Słońca, lub tuż po jego zachodzie.

• Przybiera formę świetlnej kolumny, na ogół

zabarwionej czerwonawo, przemieszczającej się
wraz z ruchem Słońca pod horyzontem.

Słup słoneczny

Źródło:http://www.jezuici.pl/gdynia/parafia/dane/2183.jpg