BUDOWA

CHROMATYNY

Chromatyna(chromatinum)- to włóknista

substancja występująca w jądrze komórkowym;

zbudowana z DNA, histonów, RNA i

niehistonowych białek; stanowi główny składnik

chromosomów; łatwo się barwi, dzięki czemu

często wykorzystwana jest w badaniach;

pierwszy raz nazwy chromatyna użył Walter

Flamming w 1882r.

Chromatyna posiada kilka stopni upakowania.

Podwójna helisa DNA wraz z białkami tworzy

nukleosomy. Nukleosom obejmuje łańcuch DNA

o dł. około 200 par zasad, których 146

nawiniętych jest na rdzeń zbudowany z 4

rodzajów białek histonowych (zwany inaczej

oktamerem histonowym). Pomiędzy

nukleosomami znajduje się DNA łącznikowy o

dł. ok. 50 par zasad. Nukleosomy i DNA

łącznikowe układają się w specyficzny,

zygzowaty sposób, tworząc solenoid, czyli

włókno chromatynowe lub włókno 30 nm.

Następnie owe włókno wytwarza pętle wyższego

rzędu tzw. domeny, które skracają i pogrubiają

włókno chromatynowe. Włókno te podlega

jeszcze końcowej kondensacji i skróceniu, w

czasie kolejnych faz mitozy, w chromosomy

podziałowe.

Chromatyne dzielimy uwzględniając organizację

strukturalną i właściwości czynnościowe:

-euchromatynę

-heterochromatynę

EUCHROMATYNA

Jest to chromatyna luźna, mniej skondensowana,

składa się z całkowicie rozwiniętych odcinków

chromosomów i jest aktywna genetycznie

(czynna transkrypcyjnie), czyli jest dostępna dla

zespołów enzymów odpowiadających za procesy

syntezy RNA.

HETEROCHROMATYNA

Włókna są silnie upakowane, a stopień

upakowania odgrywa rolę w kontroli ekspansji

genów.Heterochromatyzacja związana jest z

niskim stopniem acetylacji histonów, a wysokim

metylacji DNA, a także metylacji lizyny 9 w

histonie H3. Białkiem mającym duży udział w

tym procesie jest H1. Heterochromatynę

możemy podzielić na konstrytucyjną

(posiadającą większą ilość zasad AT) i

fakultatywną (może zmieniać stopień zbitości).

Maksymalna kondensacja chromosomów

uniemożliwia transkrypcję.

HISTONY

Podstawową klasyfikacją histonów jest ilościowy

stosunek lizyny do argininy:

-bogate w lizynę (H1)
-średnio bogate w lizynę (H2A i H2B)
-bogate w argininę (H3 i H4)

Najbardziej stabilną strukturę na histon H1.

Histon H1 łączy się z rdzeniem nukleosomu

(oktamerem), z DNA łączącym i cząsteczką

histonu H1 sąsiadującego nukleosomu

stabilizując strukturę. Bierze on również udział

w zmniejszaniu odległości między kolejnymi

nukleosomami.

BIAŁKA NIEHISTONOWE

Spełniają funkcje regulatorowe i stabilizujące w

chromosomach; posiadają różne odczyny pH;

ulegają znacznie szybszym przemianom i są

mniej trwałe od histonów; 50% białek

niehistonowych to białka strukturalne, pozostałe

funkcjonują jako enzymy.

KONIEC :)