Ergonomiczne projektowanie

Ergonomiczne projektowanie

stanowisk pracy

stanowisk pracy

URZĄDZENIA STEROWNICZE

URZĄDZENIA STEROWNICZE

PODSTAWOWE CECHY

PODSTAWOWE CECHY

URZĄDZEŃ

URZĄDZEŃ

STEROWNICZYCH

STEROWNICZYCH

Urządzenia sterownicze powinny

Urządzenia sterownicze powinny

spełniać trzy podstawowe warunki :

spełniać trzy podstawowe warunki :



być dostępne

być dostępne



rozpoznawalne

rozpoznawalne



operatywne, czyli łatwe do

operatywne, czyli łatwe do

manipulowania

manipulowania

Dostępność urządzeń

Dostępność urządzeń

sterowniczych

sterowniczych

Zależy od:

Zależy od:



ich względnego rozmieszczenia w

ich względnego rozmieszczenia w

stosunku do innych przedmiotów

stosunku do innych przedmiotów

i urządzeń,

i urządzeń,



ich rozmieszczenia w przestrzeni

ich rozmieszczenia w przestrzeni

roboczej

roboczej

przestrzeń robocza

przestrzeń robocza

Zbiór punktów w przestrzeni na

Zbiór punktów w przestrzeni na

które pracownik musi

które pracownik musi

oddziaływać w czasie pracy,

oddziaływać w czasie pracy,

nazywamy jego

nazywamy jego

polem działania

polem działania

albo

albo

przestrzenią roboczą.

przestrzenią roboczą.

Operatywność urządzeń

Operatywność urządzeń

sterowniczych

sterowniczych

Zależy od:

Zależy od:



struktury czasowej czynności

struktury czasowej czynności

(czas

(czas

wykonywania operacji)

wykonywania operacji)



zgodności struktury z funkcją

zgodności struktury z funkcją

(np.

(np.

kierunek ruchu steru odpowiada kierunkowi

kierunek ruchu steru odpowiada kierunkowi

ruchu pojazdu),

ruchu pojazdu),



oporu

oporu

Struktura czasowa

Struktura czasowa

czynności:

czynności:



sukcesywna

sukcesywna

– operacje

– operacje

wykonywane są kolejno jedna po

wykonywane są kolejno jedna po

drugiej.

drugiej.



równoczesna

równoczesna

- operacje

- operacje

wykonywane są równocześnie

wykonywane są równocześnie

Opór urządzenia

Opór urządzenia

sterowniczego

sterowniczego



Opór średni

Opór średni

------

------

proces

proces

sterowania najsprawniejszy,

sterowania najsprawniejszy,



Opór nadmierny

Opór nadmierny

----

----

pogarsza

pogarsza

szybkość i dokładność sterowania

szybkość i dokładność sterowania

(powstanie objawów zmęczenia

(powstanie objawów zmęczenia

dynamicznego),

dynamicznego),

Opór urządzenia

Opór urządzenia

sterowniczego

sterowniczego



Opór zbyt mały

Opór zbyt mały

-----

-----

pogarsza

pogarsza

szybkość i dokładność sterowania,

szybkość i dokładność sterowania,

urządzenie staje się nadmiernie

urządzenie staje się nadmiernie

podatne na niezamierzone i

podatne na niezamierzone i

niekontrolowane ruchy operatora,

niekontrolowane ruchy operatora,

( powstawanie zmęczenia

( powstawanie zmęczenia

spowodowanego statycznym

spowodowanego statycznym

wysiłkiem mięśni ).

wysiłkiem mięśni ).

Rozróżnialność

Rozróżnialność

Rozmieszczenie przestrzenne

Rozmieszczenie przestrzenne

urządzeń sterowniczych:

urządzeń sterowniczych:



uwzględnienie danych

uwzględnienie danych

antropometrycznych (maksymalne i

antropometrycznych (maksymalne i

normalne zasięgi kończyn człowieka)

normalne zasięgi kończyn człowieka)

Rozmieszczenie przestrzenne

Rozmieszczenie przestrzenne

urządzeń sterowniczych

urządzeń sterowniczych

:

:



zbyt bliskie umiejscowienie urządzeń

zbyt bliskie umiejscowienie urządzeń

sterowniczych utrudnia

sterowniczych utrudnia

manipulowanie

manipulowanie

(w pionie odległość

(w pionie odległość

min. 12,5 cm

min. 12,5 cm

, w

, w

poziomie

poziomie

min. 20 cm)

min. 20 cm)

Rozmieszczenie przestrzenne

Rozmieszczenie przestrzenne

urządzeń sterowniczych

urządzeń sterowniczych

:

:



w przypadku dużej liczby urządzeń

w przypadku dużej liczby urządzeń

sterowniczych

sterowniczych

– należy zróżnicować

– należy zróżnicować

wielkości i kształty uchwytów lub

wielkości i kształty uchwytów lub

ujednolicić ich położenie zerowe,

ujednolicić ich położenie zerowe,



należy dostosować kształty

należy dostosować kształty

uchwytów

uchwytów

do anatomicznych

do anatomicznych

kształtów dłoni

kształtów dłoni

Dostępność

Dostępność

urządzeń

urządzeń

sterowniczych

sterowniczych



Uchwyty najczęściej używanych

Uchwyty najczęściej używanych

urządzeń sterowniczych powinny być

urządzeń sterowniczych powinny być

usytuowane wewnątrz strefy wokół

usytuowane wewnątrz strefy wokół

stawu łokciowego

stawu łokciowego

(przy normalnym

(przy normalnym

położeniu kończyny) określonej

położeniu kończyny) określonej

promieniem wynoszącym 30 cm dla

promieniem wynoszącym 30 cm dla

kobiet i 35 cm dla mężczyzn

kobiet i 35 cm dla mężczyzn

Dostępność

Dostępność

urządzeń

urządzeń

sterowniczych

sterowniczych



Zasięg ten może być modyfikowany

Zasięg ten może być modyfikowany

przez dopuszczalne ruchy łokcia w

przez dopuszczalne ruchy łokcia w

granicach 5 cm

granicach 5 cm



Maksymalne uniesienie łokcia nie

Maksymalne uniesienie łokcia nie

powinno przekraczać 8 cm

powinno przekraczać 8 cm

Bezpieczeństwo działania

Bezpieczeństwo działania

urządzeń sterowniczych np..

urządzeń sterowniczych np..



umieszczenie us w specjalnym

umieszczenie us w specjalnym

zagłębieniu,

zagłębieniu,



oddalenie us od siebie lub

oddalenie us od siebie lub

rozmieszczenie ich zgodnie z

rozmieszczenie ich zgodnie z

kolejnością użycia,

kolejnością użycia,

Bezpieczeństwo działania

Bezpieczeństwo działania

urządzeń sterowniczych np..

urządzeń sterowniczych np..



stosowanie przykryw nad

stosowanie przykryw nad

elementami manipulacyjnymi,

elementami manipulacyjnymi,



stosowanie mechanicznych blokad w

stosowanie mechanicznych blokad w

poszczególnych położeniach

poszczególnych położeniach

elementów manipulacyjnych

elementów manipulacyjnych

Rodzaje urządzeń sterowniczych

Rodzaje urządzeń sterowniczych

urządzeń sterowniczych

urządzeń sterowniczych



Przyciski ręczne

Przyciski ręczne



Przyciski nożne

Przyciski nożne



Przełączniki obrotowe (strzałkowe,

Przełączniki obrotowe (strzałkowe,

gałkowe)

gałkowe)



Wyłączniki uchylne

Wyłączniki uchylne

Rodzaje urządzeń sterowniczych

Rodzaje urządzeń sterowniczych

urządzeń sterowniczych

urządzeń sterowniczych



Gałki obrotowe

Gałki obrotowe



Dźwignie (drążki)

Dźwignie (drążki)



Korby

Korby



Kierownice (koła sterowe)

Kierownice (koła sterowe)



Pedały

Pedały

ZASADY ROZMIESZCZANIA WSKAŹNIKÓW

ZASADY ROZMIESZCZANIA WSKAŹNIKÓW

I ELEMENTÓW STEROWNICZYCH

I ELEMENTÓW STEROWNICZYCH

ZASADA SPEŁNIANEJ FUNKCJI

ZASADA SPEŁNIANEJ FUNKCJI



Polega na grupowaniu razem

Polega na grupowaniu razem

wskaźników lub elementów

wskaźników lub elementów

sterowniczych spełniających podobną

sterowniczych spełniających podobną

funkcję.

funkcję.

ZASADA WAŻNOŚCI

ZASADA WAŻNOŚCI



Grupowanie w zależności od tego, w

Grupowanie w zależności od tego, w

jakim stopniu warunkują one

jakim stopniu warunkują one

realizację zadania.

realizację zadania.

ZASADY ROZMIESZCZANIA WSKAŹNIKÓW

ZASADY ROZMIESZCZANIA WSKAŹNIKÓW

I ELEMENTÓW STEROWNICZYCH

I ELEMENTÓW STEROWNICZYCH

ZASADA OPTYMALNEGO

ZASADA OPTYMALNEGO

ROZMIESZCZENIA

ROZMIESZCZENIA



Znalezienie dla każdego elementu

Znalezienie dla każdego elementu

optymalnego miejsca z punktu

optymalnego miejsca z punktu

widzenia ich zastosowania ( wygody,

widzenia ich zastosowania ( wygody,

dokładności, szybkości, potrzebnej

dokładności, szybkości, potrzebnej

siły itp. )

siły itp. )

ZASADY ROZMIESZCZANIA WSKAŹNIKÓW

ZASADY ROZMIESZCZANIA WSKAŹNIKÓW

I ELEMENTÓW STEROWNICZYCH

I ELEMENTÓW STEROWNICZYCH

ZASADA KOLEJNOŚCI UŻYCIA

ZASADA KOLEJNOŚCI UŻYCIA



Przestrzenne ulokowanie

Przestrzenne ulokowanie

elementów według odpowiadającej

elementów według odpowiadającej

kolejności wykorzystania.

kolejności wykorzystania.

ZASADA CZĘSTOŚCI UŻYCIA

ZASADA CZĘSTOŚCI UŻYCIA



Rozmieszczenie elementów według

Rozmieszczenie elementów według

częstości użycia, po uprzednim

częstości użycia, po uprzednim

określeniu tej częstości.

określeniu tej częstości.