profilaktyka chorób zakaźnych

background image

Profilaktyka chorób

Profilaktyka chorób

zakaźnych

zakaźnych

Dr n.med. Ilona Miśkowiec

-Wiśniewska

Katedra i Zakład Higieny i

Epidemiologii Collegium Medicum im.

L. Rydygiera w Bydgoszczy

Uniwersytet Mikołaja Kopernika

background image

Profilaktyka:

Ostrzeżenie na płocie szpitala
zakaźnego

background image

Profilaktyka chorób zakaźnych polega zasadniczo na unieszkodliwieniu

źródeł zakażenia, ograniczaniu mechanizmów i dróg szerzenia,

unikaniu wytwarzaniu

lekooporności

przez drobnoustroje, wzroście

odporności populacji. Praktycznie sprowadza się to do:

- izolacji (o ile jest w ogóle konieczna) i leczeniu ludzi chorych i

nosicieli

- poddawania

kwarantannie

zwierząt, osób i mienia podejrzanego o

zakażenie

/skażenie

- izolacji, leczenia i przeprowadzania

ubojów sanitarnych

wśród

zwierząt

kontrolowania osób pracujących z żywnością,
- przetwarzania żywności i wody
- kontroli epidemiologicznej ludzi, zwierząt, ujęć wody itd.
- używania sterylnego sprzętu medycznego
- utylizacji jednorazowego sprzętu medycznego
- przeprowadzania zabiegów dezynfekcyjnych
- przestrzegania

higieny

osobistej

- używania środków ochrony osobistej
- prowadzenia

szczepień

i (historycznej już)

wariolizacji

- dobierania antybiotyków na podstawie

antybiogramów

background image

I. AIDS ( Zespół nabytego

I. AIDS ( Zespół nabytego

upośledzenia odporności)

upośledzenia odporności)

DEF:

Jest to zespół nabytego upośledzenia odporności spowodowany
wywołany przez wirus HIV ( ludzki wirus upośledzenia
odporności).

jest on skutkiem zakażenia przez wirus komórek

ukł.odpornościowego człowieka a przede wszystkim limfocytów
T pomocniczych, makrofagów i kom. dendrytycznych..

Czynnikiem etiologicznym

jest

wirus HIV

, należący do

rodziny Retriviridae,
podrodziny Lentivirinae,
rodzaju Lentivirus

Źródło zakażenia:

zakażony człowiek od ok.. 2 tygodni od

zakażenia do śmierci- we wszystkich stadiach i postaciach
zakażenia

background image

Drogi szerzenia:

Drogi szerzenia:

- ryzykowne kontakty seksualne,

- ryzykowne kontakty seksualne,

- zakażona krew i preparaty

- zakażona krew i preparaty

krwiopochodne,

krwiopochodne,

- od matki na dziecko

- od matki na dziecko

( w okresie okołoporodowym i

( w okresie okołoporodowym i

piersią)

piersią)

Zapobieganie i zwalczanie:

Zapobieganie i zwalczanie:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

1. Eliminowanie osób o ryzykownych zachowaniach i

1. Eliminowanie osób o ryzykownych zachowaniach i

zakażonych

zakażonych

HIV spośród dawców krwi, nasienia, tkanek i

HIV spośród dawców krwi, nasienia, tkanek i

narządów.

narządów.

2. Propagowanie abstynencji seksualnej lub

2. Propagowanie abstynencji seksualnej lub

pozostawanie we

pozostawanie we

wzajemnie wiernym związku dwojga zdrowych

wzajemnie wiernym związku dwojga zdrowych

ludzi.

ludzi.

3. Informowanie kobiet zakażonych HIV o

3. Informowanie kobiet zakażonych HIV o

prawdopodobieństwie

prawdopodobieństwie

urodzenia zakażonego dziecka.

urodzenia zakażonego dziecka.

Przecięcie dróg szerzenia:

Przecięcie dróg szerzenia:

A.

A.

1. Stosowanie lateksowych prezerwatyw ( środek

1. Stosowanie lateksowych prezerwatyw ( środek

ograniczający przenoszenie HIV)

ograniczający przenoszenie HIV)

background image

2.

2.

Środki plemnikobójcze ( niszczące HIV) nie są

Środki plemnikobójcze ( niszczące HIV) nie są

obecnie zalecane,

obecnie zalecane,

ponieważ powodują owrzodzenia w obrębie ukł.

ponieważ powodują owrzodzenia w obrębie ukł.

Rozrodczego

Rozrodczego

oraz podrażnienia nabłonka pochwy, szyjki macicy

oraz podrażnienia nabłonka pochwy, szyjki macicy

i jelita,

i jelita,

ułatwiającego przenoszenie HIV.

ułatwiającego przenoszenie HIV.

3. Leczenie innych zakażeń przenoszonych drogą

3. Leczenie innych zakażeń przenoszonych drogą

płciową-

płciową-

ogranicza przenoszenie HIV.

ogranicza przenoszenie HIV.

4. Poekspozycyjna profilaktyka zakażeń HIV za

4. Poekspozycyjna profilaktyka zakażeń HIV za

pomocą leków

pomocą leków

przeciwretrowirusowych po ryzykownym kontakcie

przeciwretrowirusowych po ryzykownym kontakcie

seksualny/

seksualny/

po użyciu narzędzi do wstrzyknięć wspólnych z

po użyciu narzędzi do wstrzyknięć wspólnych z

osobą zakażoną

osobą zakażoną

HIV.

HIV.

B.

B.

1. Stosowanie uniwersalnych środków ostrożności i

1. Stosowanie uniwersalnych środków ostrożności i

bezpiecznych

bezpiecznych

procedur postępowania medycznego.

procedur postępowania medycznego.

2. Przestrzeganie ogólnych zasad higieny w opiece

2. Przestrzeganie ogólnych zasad higieny w opiece

zdrowia i

zdrowia i

wszystkich miejscach sprawowania opieki

wszystkich miejscach sprawowania opieki

pielęgniarskiej i

pielęgniarskiej i

pielęgnacyjnej nad zakażanymi HIV.

pielęgnacyjnej nad zakażanymi HIV.

background image

C.

C.

1.

1.

Udostępnienie kobietom w ciąży i mających

Udostępnienie kobietom w ciąży i mających

zamiar zajść w

zamiar zajść w

ciążę dobrowolnego poradnictwa i testowania w

ciążę dobrowolnego poradnictwa i testowania w

kierunku

kierunku

zakażenia HIV.

zakażenia HIV.

2. Stosowanie leków przeciwretrowirusowych

2. Stosowanie leków przeciwretrowirusowych

zarówno w celu

zarówno w celu

zapobiegania zakażeniu dziecka, jak i matki,

zapobiegania zakażeniu dziecka, jak i matki,

3. Prowadzenie porodu tak aby maksymalnie

3. Prowadzenie porodu tak aby maksymalnie

ograniczyć

ograniczyć

przeniesienie HIV na dziecko,

przeniesienie HIV na dziecko,

4. Zastępcze żywienie niemowląt- zamiast karmienia

4. Zastępcze żywienie niemowląt- zamiast karmienia

piersią.

piersią.

Zwiększenie odporności:

Zwiększenie odporności:

1. Badania nad szczepionkami zapobiegającymi

1. Badania nad szczepionkami zapobiegającymi

zakażeniu HIV.

zakażeniu HIV.

2. Badania nad szczepionkami zapobiegającymi

2. Badania nad szczepionkami zapobiegającymi

progresji do AIDS.

progresji do AIDS.

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym i ich

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym i ich

zwalczanie;

zwalczanie;

1. Przecięcie dróg szerzenia przez krew.

1. Przecięcie dróg szerzenia przez krew.

2. Profilaktyka poekspozycyjna:

2. Profilaktyka poekspozycyjna:

background image

2. Profilaktyka poekspozycyjna:

2. Profilaktyka poekspozycyjna:

- umycie skóry wodą z mydłem,

- umycie skóry wodą z mydłem,

- spłukanie błon śluzowych wodą,

- spłukanie błon śluzowych wodą,

- szybkie ( w ciągu 1-2 h od narażenia)

- szybkie ( w ciągu 1-2 h od narażenia)

podanie

podanie

AZT

AZT

, które

, które

np. po skaleczeniu igłą 8-krotnie redukuje

np. po skaleczeniu igłą 8-krotnie redukuje

częstość zakażenia,

częstość zakażenia,

- ekspozycja na HIV oporny za AZT-

- ekspozycja na HIV oporny za AZT-

skojarzone

skojarzone

leczenie

leczenie

lamiwudyną i inhibitorem proteazy

lamiwudyną i inhibitorem proteazy

background image

II. GRUŹLICA ( Tuberculosis)

II. GRUŹLICA ( Tuberculosis)

DEF: zakaźna i zaraźliwa choroba wielonarządowa, nazwa

pochodzi od łac. tuberculum- zmiany anatomicznej,

powstającej w przebiegu choroby. Ze względu na

wyniszczający chorego rozwój choroby – nazywana była

od stuleci suchotami

Czynnikiem etiologicznym-

jest

prątek gruźlicy

( Mycobacterium tuberculosis)

Źródło zakażenia:

chory na gruźlicę człowiek, bydło/inne

zwierzęta

( praktycznie- chory na gruźlicę ukł. oddechowego obficie

prątkujący, tj. taki, który wydala prątki w kropelkach

śluzu w takiej liczbie( co najmniej 10 tys./1 ml

plwociny), że w zagęszczonym i zabarwionym

preparacie plwociny prątki są widoczne pod

mikroskopem)

background image

Drogi szerzenia:

Drogi szerzenia:

- powietrzna ( najczęstsza),

- powietrzna ( najczęstsza),

- przez p. pokarmowy ( rzadziej)

- przez p. pokarmowy ( rzadziej)

- przez skórę i błony śluzowe- wyjątkowo.

- przez skórę i błony śluzowe- wyjątkowo.

Zapobieganie i zwalczanie:

Zapobieganie i zwalczanie:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

- leczenie p/prątkowe prowadzące do trwałego

- leczenie p/prątkowe prowadzące do trwałego

odprątkowania-

odprątkowania-

najskuteczniejsze,

najskuteczniejsze,

- eliminacja chorego bydła,

- eliminacja chorego bydła,

Przecięcie dróg szerzenia zakażenia:

Przecięcie dróg szerzenia zakażenia:

- higiena kaszlu i odkrztuszania ( zasłanianie ust i nosa

- higiena kaszlu i odkrztuszania ( zasłanianie ust i nosa

podczas

podczas

kaszlu- chusteczki jednorazowe)

kaszlu- chusteczki jednorazowe)

- używanie specjalnych spluwaczek,

- używanie specjalnych spluwaczek,

- wietrzenie pomieszczeń,

- wietrzenie pomieszczeń,

- odpowiednie wyciągi powietrzne,

- odpowiednie wyciągi powietrzne,

- lampy nadfioletowe,

- lampy nadfioletowe,

- dezynfekcja termiczno-chemiczna bielizny, aparatury,

- dezynfekcja termiczno-chemiczna bielizny, aparatury,

powierzchni.

powierzchni.

background image

Zwiększenie odporności:

Zwiększenie odporności:

- mają zastosowanie wszystkie

- mają zastosowanie wszystkie

czynniki zwiększające

czynniki zwiększające

naturalną

naturalną

odporność organizmu

odporność organizmu

: dobre odżywienie, dobre

: dobre odżywienie, dobre

warunki życia,

warunki życia,

pracy i odpoczynku.

pracy i odpoczynku.

- zwiększenie

- zwiększenie

swoistej odporności- szczepienia BCG

swoistej odporności- szczepienia BCG

( początek

( początek

lat 80-te),

lat 80-te),

chronią

chronią

przede wszystkim

przede wszystkim

przed postaciami

przed postaciami

krwiopochodnymi

krwiopochodnymi

tj. gruźlicze zapalenie opon m-r,

tj. gruźlicze zapalenie opon m-r,

gruźlica

gruźlica

wielonarządowa ( skuteczność 70- 95%) –

wielonarządowa ( skuteczność 70- 95%) –

mniej

mniej

skuteczne w zapobieganiu gruźlicy płucnej

skuteczne w zapobieganiu gruźlicy płucnej

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym:

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym:

- hospitalizacja chorych na gruźlicę w odrębnych
pawilonach/
oddziałach,
- eliminacja kontaktu z innymi chorymi przez odrębne
trakty
poruszania się,
- lampy nadfioletowe w salach, gabinetach,
pracowniach, korytarzach,
- specjalne wyciągi powietrzne z filtrami w salach
chorych,
-zakażenia wewnątrzszpitalne; środki ochrony
osobistej: maseczki z
filtrem dla personelu i chorych

background image

III. ODRA (Morbilli

III. ODRA (Morbilli

)

)

DEF: ostra zakaźna i zaraźliwa choroba wirusowa,

objawiająca się typową grudkowo-plamistą wysypką,

gorączką i co najmniej jednym z następujących

objawów: kaszel, katar, nieżyt nosa, zapalenie spojówek.

Czynnikiem etiologicznym jest wirus odry

z rodzaju Morbilli virus,
z rodziny Paramyxoviridae

Źródło zakażenia

- chory człowiek

Drogi szerzenia zakażenia:

- droga kropelkowa,
- powietrzno-kropelkowa,
- bezpośredni kontakt zakażenia,
- przedmioty zanieczyszczone wydzieliną z nosa i

gardła- rzadko

background image

Zapobieganie i zwalczanie:

Zapobieganie i zwalczanie:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

- chorzy nie podlegają hospitalizacji ( wyj. wskazania
zdrowotne),
-

dzieci, które nie chorowały i nie były szczepione

-

mogą być

zaszczepione w ciągu pierwszych 72 h od kontaktu-

ochrona
przed zachorowaniem i zapobieganie szerzeniu
epidemii.

Przecięcie dróg zakażenia:

- nie stosuje się dezynfekcji,
- w zakładach służby zdrowia- lampy UV

Zwiększenie odporności:

- zgodnie z kalendarzem szczepień – 2 krotnie:

- zgodnie z kalendarzem szczepień – 2 krotnie:

# I dawka – w 13-14 msc. Życia

# I dawka – w 13-14 msc. Życia

# II dawka - w 7 r.ż.

# II dawka - w 7 r.ż.

Zamiast monoklonalnej szczepionki p/odrze można

Zamiast monoklonalnej szczepionki p/odrze można

zastosować szczepionkę skojarzoną przeciw odrze,

zastosować szczepionkę skojarzoną przeciw odrze,

śwince i różyczce ( MMR)

śwince i różyczce ( MMR)

background image

Postępowanie w przypadku epidemii:

Postępowanie w przypadku epidemii:

- ustalić źródło zakażenia, określić generację

- ustalić źródło zakażenia, określić generację

zachorowań,

zachorowań,

- od osób chorych- surowica do badań serologicznych

- od osób chorych- surowica do badań serologicznych

( krew po 7 dniach od wystąpienia

( krew po 7 dniach od wystąpienia

wysypki),

wysypki),

- wśród osób z kontaktu- szukamy podejrzanych o

- wśród osób z kontaktu- szukamy podejrzanych o

zachorowanie i

zachorowanie i

ew. zalecić im izolacje domową

ew. zalecić im izolacje domową

( kontakt w czasie max. zaraźliwości tj. 5 dni przed i

( kontakt w czasie max. zaraźliwości tj. 5 dni przed i

5 dni po

5 dni po

wystąpieniu wysypki)

wystąpieniu wysypki)

- szczepienie dzieci ( do 15 rż) nieszczepionych lub

- szczepienie dzieci ( do 15 rż) nieszczepionych lub

zaszczepionych

zaszczepionych

tylko 1 dawką( dzieci 7 –letnie i starsze),

tylko 1 dawką( dzieci 7 –letnie i starsze),

- szczepienie w ciągu pierwszych 72 h po kontakcie z

- szczepienie w ciągu pierwszych 72 h po kontakcie z

chorym chroni

chorym chroni

przed zachorowaniem

przed zachorowaniem

background image

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym:

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym:

- obejmuje szczepienie dużego odsetka osób w

- obejmuje szczepienie dużego odsetka osób w

populacji,

populacji,

-sprawdzanie stanu zaszczepienia dzieci

-sprawdzanie stanu zaszczepienia dzieci

hospitalizowanych,

hospitalizowanych,

-ew. uzupełnianie brakujących szczepień ( I lub II

-ew. uzupełnianie brakujących szczepień ( I lub II

dawki),

dawki),

- izolowanie przy przyjęciu do szpitala osób z

- izolowanie przy przyjęciu do szpitala osób z

gorączka i wysypką,

gorączka i wysypką,

- sprawdzanie stanu odporności osób zatrudnionych

- sprawdzanie stanu odporności osób zatrudnionych

w szpitalu- ew.

w szpitalu- ew.

ich szczepienie,

ich szczepienie,

- podawanie możliwie jak najszybciej po kontakcie

- podawanie możliwie jak najszybciej po kontakcie

odrowej

odrowej

immunoglobuliny

immunoglobuliny

background image

IV. Ospa wietrzna ( Varicella et herpes

IV. Ospa wietrzna ( Varicella et herpes

zoster)

zoster)

DEF: dwie jednostki chorobowe wywołane przez ten

sam wirus- Varicella zoster ( VZV)

Ospa wietrzna-

bardzo zaraźliwa choroba wieku

dziecięcego, przebiegająca z gorączką i wysypka

pęcherzykową na skórze i błonach śluzowych

Półpasiec-

ostra choroba zakaźna występująca częściej

u dorosłych, jako miejscowy objaw nawrotu infekcji.

Czynnik etiologiczny

- wirus Varicella zoster ( VZV)

z grupy Herpesviridae

Źródło zakażenia

- chory człowiek

Drogi szerzenia zakażenia:

- droga kropelkowa,
- kontakty bezpośrednie i pośrednie,
- materiał świeżo zanieczyszczony zawartością

pęcherzyków chorego

background image

Kontakt z chorym na półpasiec może

Kontakt z chorym na półpasiec może

spowodować u osoby wrażliwej zachorowanie na

spowodować u osoby wrażliwej zachorowanie na

ospę wietrzną.

ospę wietrzną.

Zapobieganie i zwalczanie:

Zapobieganie i zwalczanie:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

- izolacja chorych przez 6 dni po wystąpieniu wysypki-

- izolacja chorych przez 6 dni po wystąpieniu wysypki-

mało skuteczna ( przenoszenie wirusa droga

mało skuteczna ( przenoszenie wirusa droga

kropelkową),

kropelkową),

Przecięcie dróg zakażenia;

Przecięcie dróg zakażenia;

- przestrzeganie zasad higieny,

- przestrzeganie zasad higieny,

- pranie i mycie przedmiotów zanieczyszczonych

- pranie i mycie przedmiotów zanieczyszczonych

wydzielinami z

wydzielinami z

gardła, nosa i wykwitów skórnych,

gardła, nosa i wykwitów skórnych,

-

-

nie stosuje się dezynfekcji środkami chemicznymi.

nie stosuje się dezynfekcji środkami chemicznymi.

background image

Zwiększenie odporności:

Zwiększenie odporności:

a) uodpornienie czynne:

a) uodpornienie czynne:

- żywa atenuowana szczepionka, stosowana do

- żywa atenuowana szczepionka, stosowana do

uodpornienia:

uodpornienia:

# osób zdrowych,

# osób zdrowych,

# dzieci ( 12- 18 m-ca życia)

# dzieci ( 12- 18 m-ca życia)

# starszych dzieci, dorosłych

# starszych dzieci, dorosłych

# osób z wysokiego ryzyka tzn.dzieci

# osób z wysokiego ryzyka tzn.dzieci

poddawanych

poddawanych

immunoterapii, chemioterapii ( zwł. Przy

immunoterapii, chemioterapii ( zwł. Przy

OBL),

OBL),

członków ich rodzin,

członków ich rodzin,

# wrażliwych kobiet w wieku rozrodczym, nie

# wrażliwych kobiet w wieku rozrodczym, nie

będących w

będących w

ciąży,

ciąży,

# personelu szpitalnego: oddziałów

# personelu szpitalnego: oddziałów

pediatrycznych,

pediatrycznych,

nauczycieli.

nauczycieli.

W Polsce od XII.1999r. – zarejestrowana jest

W Polsce od XII.1999r. – zarejestrowana jest

Szczepionka Varilix

Szczepionka Varilix

background image

b) uodpornienie bierne:

b) uodpornienie bierne:

-

-

Hiperimmunizowana immunoglobulina

Hiperimmunizowana immunoglobulina

przeciw ospie

przeciw ospie

wietrznej ( Varicella – Zoster Globulin -

wietrznej ( Varicella – Zoster Globulin -

VZIG)

VZIG)

podana w ciągu 96h po ekspozycji zapobiega lub

podana w ciągu 96h po ekspozycji zapobiega lub

łagodzi objawy kliniczne choroby, szczególnie

łagodzi objawy kliniczne choroby, szczególnie

zalecana:

zalecana:

- chorym na białaczkę,

- chorym na białaczkę,

- innym osobom poddawanym immunosupresji,

- innym osobom poddawanym immunosupresji,

- mającym kontakt z chorymi na ospę wietrzna i

- mającym kontakt z chorymi na ospę wietrzna i

półpasiec,

półpasiec,

- noworodkom, których matki zachorowały 5 dni

- noworodkom, których matki zachorowały 5 dni

przed i 2 dni po

przed i 2 dni po

porodzie,

porodzie,

- wcześniakom z udowodnionym kontaktem

- wcześniakom z udowodnionym kontaktem

pourodzeniowym -

pourodzeniowym -

zwł. z niska urodzeniową masa ciała ( 1000g)

zwł. z niska urodzeniową masa ciała ( 1000g)

background image

Postępowanie w przypadku epidemii:

Postępowanie w przypadku epidemii:

- ochrona osób z gr. ryzyka,

- ochrona osób z gr. ryzyka,

- przestrzeganie zasad higieny,

- przestrzeganie zasad higieny,

- zwolnienie dzieci chorych z zajęć szkolnych

- zwolnienie dzieci chorych z zajęć szkolnych

do 7 dni od

do 7 dni od

pojawienia się wykwitów,

pojawienia się wykwitów,

- szczepionka do 72 h po kontakcie

- szczepionka do 72 h po kontakcie

gr. wysokiego

gr. wysokiego

ryzyka

ryzyka

- immunoglobuliny do 96 h po kontakcie

- immunoglobuliny do 96 h po kontakcie

# izolacja chorych,

# izolacja chorych,

# częste wietrzenie pomieszczeń,

# częste wietrzenie pomieszczeń,

# osoby wrażliwe na zakażenie- unikani kontaktu z

# osoby wrażliwe na zakażenie- unikani kontaktu z

pacjentami od

pacjentami od

10-21 dni po ekspozycji

10-21 dni po ekspozycji

# przestrzeganie zasad higieny.

# przestrzeganie zasad higieny.

background image

V. DUR BRZUSZNY (Typhus abdominalis)

V. DUR BRZUSZNY (Typhus abdominalis)

DEF;

zachorowanie wywołane pałeczką duru brzusznego

( Salmonella

Typhi)

Czynnik etiologiczny

- Salmonella Typhi

pałeczka G (-), należąca do serologicznego typu D,
pałeczek z rodzaju Salmonella enterica.

Źródła zakażenia:

- chory człowiek ( wydala 10 x więcej pałeczek niż nosiciel)
- zakażony bezobjawowo,
- nosiciel ( częściej wydalają pałeczki z kałem niż z
moczem)

background image

Drogi szerzenia:

Drogi szerzenia:

- woda i żywność zakażone wydalinami zakażonych

- woda i żywność zakażone wydalinami zakażonych

ludzi,

ludzi,

szczególnie produkty białkowe- mleko i jego

szczególnie produkty białkowe- mleko i jego

przetwory-

przetwory-

namnażanie w nich pałeczek.

namnażanie w nich pałeczek.

- epidemie wodne: awarie sieci wodociągowo-

- epidemie wodne: awarie sieci wodociągowo-

kanalizacyjnej

kanalizacyjnej

- bezpośrednie ( fekalno-oralne) w środowisku

- bezpośrednie ( fekalno-oralne) w środowisku

zamkniętym lub otoczeniu stałych nosicieli.

zamkniętym lub otoczeniu stałych nosicieli.

Zapobieganie i zwalczanie:

Zapobieganie i zwalczanie:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

- izolacja i leczenie chorych w szpitalu zakaźnym

- izolacja i leczenie chorych w szpitalu zakaźnym

( wypis po 14 dniach od

( wypis po 14 dniach od

temp. i po co najmniej

temp. i po co najmniej

3 bad. na

3 bad. na

nosicielstwo)

nosicielstwo)

- wykrywanie chorych i nosicieli ( bad. okresowe w

- wykrywanie chorych i nosicieli ( bad. okresowe w

pracy)

pracy)

- nadzór epidemiologiczny SSE nad:

- nadzór epidemiologiczny SSE nad:

-ozdrowieńcami- przez 3 m-ce,

-ozdrowieńcami- przez 3 m-ce,

- nosicieli tymczasowych- przez 1 rok,

- nosicieli tymczasowych- przez 1 rok,

- nosicielami stałymi-przez cały okres

- nosicielami stałymi-przez cały okres

nosicielstwa i 1 r. po ustaniu wydalania

nosicielstwa i 1 r. po ustaniu wydalania

background image

Przecięcie dróg zakażenia:

Przecięcie dróg zakażenia:

- w otoczeniu chorego dezynfekcja preparatami z

- w otoczeniu chorego dezynfekcja preparatami z

czynnym chlorem

czynnym chlorem

wydalin i przedmiotów zanieczyszczonych

wydalin i przedmiotów zanieczyszczonych

wydalinami,

wydalinami,

- filtrowanie, chlorowanie wody i nadzór sanitarny nad

- filtrowanie, chlorowanie wody i nadzór sanitarny nad

zaopatrzeniem

zaopatrzeniem

w wodę do picia i do potrzeb gospodarskich,

w wodę do picia i do potrzeb gospodarskich,

- sanitarne usuwanie ścieków, likwidacja otwartych

- sanitarne usuwanie ścieków, likwidacja otwartych

śmietnisk,

śmietnisk,

odmuszanie,

odmuszanie,

- nadzór sanitarny nad żywnością, zwłaszcza mlekiem i

- nadzór sanitarny nad żywnością, zwłaszcza mlekiem i

jego

jego

przetworami podczas produkcji, transportu i

przetworami podczas produkcji, transportu i

sprzedaży,

sprzedaży,

- oświata zdrowotna dotycząca higieny osobistej i

- oświata zdrowotna dotycząca higieny osobistej i

przygotowywania

przygotowywania

posiłków

posiłków

Zwiększanie odporności:

Zwiększanie odporności:

- tylko uodpornianie czynne szczepionką p/durowi

- tylko uodpornianie czynne szczepionką p/durowi

brzusznemu

brzusznemu

- w Polsce są zarejestrowane 2 szczepionki:

- w Polsce są zarejestrowane 2 szczepionki:

# monowalentna formolowo-fenolowa,

# monowalentna formolowo-fenolowa,

# skojarzona z anatoksyną tężcową – podwójna

# skojarzona z anatoksyną tężcową – podwójna

TyTe

TyTe

background image

Cykl szczepień;

Cykl szczepień;

# szczepienia podstawowe

# szczepienia podstawowe

tj. 2 dawki w odstępie 1

tj. 2 dawki w odstępie 1

m-ca i trzecia po 1 roku.

m-ca i trzecia po 1 roku.

# Szczepienia przypominające

# Szczepienia przypominające

- pojedyncze dawki co

- pojedyncze dawki co

3-5 lat

3-5 lat

( 0,5 ml sc

( 0,5 ml sc

dorosłym i dzieciom)

dorosłym i dzieciom)

Postępowanie w przypadku epidemii:

Postępowanie w przypadku epidemii:

- masowe szczepienia na terenie zagrożonym

- masowe szczepienia na terenie zagrożonym

epidemią,

epidemią,

- rozpoznanie epidemii- określenie czynnika i jego

- rozpoznanie epidemii- określenie czynnika i jego

typu fagowego,

typu fagowego,

- wyszukanie zgłoszonych przypadków zachorowań i

- wyszukanie zgłoszonych przypadków zachorowań i

ich badanie,

ich badanie,

- kliniczna analiza wszystkich przypadków i

- kliniczna analiza wszystkich przypadków i

określenie między nimi

określenie między nimi

związków etiologicznych,

związków etiologicznych,

- zebranie danych demograficznych o terenie

- zebranie danych demograficznych o terenie

( zaopatrzenie w \

( zaopatrzenie w \

żywność i wodę)

żywność i wodę)

- przeprowadzenie badań retrospektywnych w celu

- przeprowadzenie badań retrospektywnych w celu

określenia

określenia

rodzaju nośnika.

rodzaju nośnika.

background image

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym i ich

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym i ich

zwalczanie:

zwalczanie:

- odseparowywanie stałych nosicieli od pacjentów w

- odseparowywanie stałych nosicieli od pacjentów w

warunkach

warunkach

umożliwiających utrzymanie higieny osobistej,

umożliwiających utrzymanie higieny osobistej,

- mycie rak i przestrzeganie zasad aseptyki podczas

- mycie rak i przestrzeganie zasad aseptyki podczas

pielęgnacji

pielęgnacji

pacjentów,

pacjentów,

- stosowanie metod diagnostycznych i leczniczych,

- stosowanie metod diagnostycznych i leczniczych,

zapobiegających

zapobiegających

zakażeniu środowiska szpitalnego,

zakażeniu środowiska szpitalnego,

- w razie izolacji szczepu S. Typhi od innego pacjenta-

- w razie izolacji szczepu S. Typhi od innego pacjenta-

identyfikacja

identyfikacja

typu bakteriofagowego i wykonanie antybiogramu.

typu bakteriofagowego i wykonanie antybiogramu.

background image

VI. Wirusowe zapalenie wątroby typu B

VI. Wirusowe zapalenie wątroby typu B

( WZW B)

( WZW B)

DEF:
WZW B- jest chorobą powodowana przez pierwotnie

hepatropowy HBV.

Czynnik etiologiczny:

- wirus zapalenia wątroby B ( HBV)-

= wirus DNA z rodziny

Hepadnaviridae

Źródło zakażenia

:

człowiek

Drogi zakażenia:
1- naruszenie ciągłości tkanek i wprowadzenie krwi

zakażonej HBV:

# medyczne( przetaczanie krwi, przeszczepy tkanek i

narządów, niesterylny sprzęt medyczny- strzykawka/igła do
iniekcji)

# niemedyczne (narkotyki dożylne, tatuowanie)

background image

# przypadkowe ( np.wprowadzenie zakażonej krwi

# przypadkowe ( np.wprowadzenie zakażonej krwi

przez skórę/

przez skórę/

bł. śluzowe, owady ssąco-kłujące np.;

bł. śluzowe, owady ssąco-kłujące np.;

wprowadzenie krwi lub

wprowadzenie krwi lub

surowicy podczas pipetowania)

surowicy podczas pipetowania)

2. ścisły kontakt np. seksualny, szczególnie homo-

2. ścisły kontakt np. seksualny, szczególnie homo-

3. wertykalne od otoczenia- od matki na płód lub

3. wertykalne od otoczenia- od matki na płód lub

małe dziecko

małe dziecko

( akcja porodowa, ok. poporodowy i

( akcja porodowa, ok. poporodowy i

pielęgnacja)

pielęgnacja)
DO ZAKAŻENIA PRZEZ NIEUSZKODZONE
LOŻYSKO RACZEJ NIE DOCHODZI.

Zapobieganie i zwalczanie:
Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

- obowiązkowa hospitalizacja chorych w oddziałach
zakaźnych i
szpitalach obserwacyjno-zakaźnych,
- wykluczenie spośród dawców krwi, tkanek,
narządów:

# chorych i podejrzanych o zakażenie HBV
# pracujących na oddziałach hemodializy
# oddziałach zakaźnych,
# poradniach hepatologicznych

background image

-

zawieszenia jako krwiodawcy na 12 m-cy osób:

zawieszenia jako krwiodawcy na 12 m-cy osób:

# u których stwierdzono ślady po

# u których stwierdzono ślady po

wielokrotnych, świeżych

wielokrotnych, świeżych

wkłuciach,

wkłuciach,

# które poddały się tatuowaniu/ ew. innemu

# które poddały się tatuowaniu/ ew. innemu

zabiegowi,

zabiegowi,

# po opuszczeniu zakładów karnych,

# po opuszczeniu zakładów karnych,

# które były w ścisłym kontakcie z chorym na

# które były w ścisłym kontakcie z chorym na

WZW lub na

WZW lub na

żółtaczkę niewiadomego pochodzenia.

żółtaczkę niewiadomego pochodzenia.

Przecięcie dróg zakażenia:

Przecięcie dróg zakażenia:

- aseptyczne działanie personelu z zakładach służby

- aseptyczne działanie personelu z zakładach służby

zdrowia,

zdrowia,

- dobry stan sanitarny,

- dobry stan sanitarny,

- stosowanie sprzętu jednorazowego użytku lub

- stosowanie sprzętu jednorazowego użytku lub

wysterylizowanego

wysterylizowanego

(wielokrotnego użytku).

(wielokrotnego użytku).

Zwiększenie odporności:

Zwiększenie odporności:

- sztuczne uodpornienie czynne i bierne

- sztuczne uodpornienie czynne i bierne

background image

Uodpornianie czynne:

Uodpornianie czynne:

Schemat 3 dawek: 0 –1 – 6 miesięcy

Schemat 3 dawek: 0 –1 – 6 miesięcy

Schemat 4 dawek; 0 – 1 – 2 – 12 miesięcy

Schemat 4 dawek; 0 – 1 – 2 – 12 miesięcy

Schemat szybkiej odporności: 0 – 7 – 21 dni i

Schemat szybkiej odporności: 0 – 7 – 21 dni i

12 miesięcy

12 miesięcy

Podstawowe szczepienie

Podstawowe szczepienie

-

-

miana p/ciał powyżej

miana p/ciał powyżej

poziomu ochronnego czyli

poziomu ochronnego czyli

10 jm /l

10 jm /l

Obowiązujący kalendarz szczepień:

Obowiązujący kalendarz szczepień:

Szczepienie obowiązkowe ( bezpłatne)

Szczepienie obowiązkowe ( bezpłatne)

-

-

1 rż

1 rż

-

-

wg schematu: 0 – 1 – 6 m-c,

wg schematu: 0 – 1 – 6 m-c,

I dawka –1 dzień życia w ciągu pierwszych 12 h

I dawka –1 dzień życia w ciągu pierwszych 12 h

-

-

14 rż

14 rż

wg schematu : 0 –1 –6 m-cy

wg schematu : 0 –1 –6 m-cy

-

-

w grupach ryzyka:

w grupach ryzyka:

pracownicy służby zdrowia

pracownicy służby zdrowia

studenci akademii medycznych, uczniowie szkół

studenci akademii medycznych, uczniowie szkół

medycznych

medycznych

osoby przewlekle chore i z zaburzeniami

osoby przewlekle chore i z zaburzeniami

odporności

odporności

dializowani-

dializowani-

podwójna dawka szczepień

podwójna dawka szczepień

background image

Uodpornienie bierne:

Uodpornienie bierne:

immunoglobulina anty-HBs- po ekspozycji na

immunoglobulina anty-HBs- po ekspozycji na

zakażenie HBS

zakażenie HBS

- pracownicy służby zdrowia,

- pracownicy służby zdrowia,

- dzieci urodzone przez matki zakażone HBS

- dzieci urodzone przez matki zakażone HBS

jednocześnie; immunoglobulina + pierwsza dawka

jednocześnie; immunoglobulina + pierwsza dawka

szczepionki

szczepionki

dawka: 1- 2 ml dla dzieci

dawka: 1- 2 ml dla dzieci

dawka : 3 ml dla dorosłych

dawka : 3 ml dla dorosłych

Postępowanie w przypadku epidemii:

Postępowanie w przypadku epidemii:

- dochodzenie epidemiologiczne w przypadku 2 lub

- dochodzenie epidemiologiczne w przypadku 2 lub

więcej

więcej

zachorowań w związku ze wspólną ekspozycją

zachorowań w związku ze wspólną ekspozycją

- możliwie wczesne wykrywanie zachorowań,

- możliwie wczesne wykrywanie zachorowań,

- zwiększenie stosowania sprzętu jednorazowego

- zwiększenie stosowania sprzętu jednorazowego

użytku,

użytku,

- poprawa techniki i kontrola sterylizacji sprzętu

- poprawa techniki i kontrola sterylizacji sprzętu

medycznego,

medycznego,

- zaostrzenie nadzoru nad pobieraniem i stosowaniem

- zaostrzenie nadzoru nad pobieraniem i stosowaniem

preparatów

preparatów

krwiopochodnych,

krwiopochodnych,

- uzupełnienie szczepień osób z grup ryzyka.

- uzupełnienie szczepień osób z grup ryzyka.

background image

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym i ich

Zapobieganie zakażeniom szpitalnym i ich

zwalczanie:

zwalczanie:

Kompleksowa eliminacja i likwidacja czynników

Kompleksowa eliminacja i likwidacja czynników

sprzyjających szerzeniu się zakażenia:

sprzyjających szerzeniu się zakażenia:

- poprawa i utrzymanie dobrego stanu sanitarnego

- poprawa i utrzymanie dobrego stanu sanitarnego

zakładów służby

zakładów służby

zdrowia,

zdrowia,

- przestrzeganie zasad higienicznego i aseptycznego

- przestrzeganie zasad higienicznego i aseptycznego

postępowania w

postępowania w

czasie pracy,

czasie pracy,

-dostateczne ilości sprzętu do naruszania tkanek o

-dostateczne ilości sprzętu do naruszania tkanek o

skomplikowanej

skomplikowanej

budowie np. endoskopy, kątnice stomatologiczne,

budowie np. endoskopy, kątnice stomatologiczne,

- dostateczne ilości sprzętu jednorazowego użytku,

- dostateczne ilości sprzętu jednorazowego użytku,

- wymiana sterylizatorów temperaturowych na

- wymiana sterylizatorów temperaturowych na

autoklawy działające

autoklawy działające

ciepłem wilgotnym w warunkach podwyższonego

ciepłem wilgotnym w warunkach podwyższonego

ciśnienia,

ciśnienia,

- uodparnianie czynne grup wysokiego ryzyka,

- uodparnianie czynne grup wysokiego ryzyka,

- uodparnianie bierne osób eksponowanych na

- uodparnianie bierne osób eksponowanych na

zakażenia, zwł. Nie

zakażenia, zwł. Nie

szczepionych

szczepionych

background image

VII. GRYPA ( Influenza)

VII. GRYPA ( Influenza)

DEF:

ostra, bardzo zakaźna choroba, ze szczególnym
powinowactwem do ukł. oddechowego, szerząca się
droga kropelkową i powodująca cykliczne epidemie i
pandemie. Ta ostatnia cecha odróżnia grypę od
podobnych klinicznie zachorowań wywołanych
wirusami paragrypy, adenowirusami i wirusami ECHO

Czynnik etiologiczny:

wirus grypy należący do

rodziny Orthomyxoviridae, podzielonej na 2 rodzaje:
pierwszy: wirus grypy a i B
drugi: wirus grypy C

Źródło zakażenia:

- człowiek chory,

- zdrowy nosiciel.

background image

Drogi szerzenia:

Drogi szerzenia:

- zakażenie droga kropelkową ( aerozol śluzu

- zakażenie droga kropelkową ( aerozol śluzu

zawierającego wirusy),

zawierającego wirusy),

- kontakt bezpośredni ze sztućcami, naczyniami,

- kontakt bezpośredni ze sztućcami, naczyniami,

przedmiotami

przedmiotami

zanieczyszczonymi wydzielinami ukł. oddechowego

zanieczyszczonymi wydzielinami ukł. oddechowego

zakażonego

zakażonego

Zapobieganie i zwalczanie;

Zapobieganie i zwalczanie;

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

Unieszkodliwienie źródła zakażenia:

- izolacja domowa chorych,

- izolacja domowa chorych,

konieczność leżenia w

konieczność leżenia w

czasie kilku dni

czasie kilku dni

występowania objawów ( głównie dzieci, młodzież,

występowania objawów ( głównie dzieci, młodzież,

grupy ryzyka,

grupy ryzyka,

osoby mogące zakażać większa populację),

osoby mogące zakażać większa populację),

Przecięcie dróg zakażenia;

Przecięcie dróg zakażenia;

- izolacja chorych,

- izolacja chorych,

- wzmożona higiena przy kaszlu, kichaniu, mówieniu,

- wzmożona higiena przy kaszlu, kichaniu, mówieniu,

- wietrzenie pomieszczeń.

- wietrzenie pomieszczeń.

background image

Zwiększenie odporności;

Zwiększenie odporności;

- czynne uodpornianie w grupach ryzyka

- czynne uodpornianie w grupach ryzyka

( szczepionki są weryfikowane co roku i przygotowane

( szczepionki są weryfikowane co roku i przygotowane

tak aby były skuteczne przeciw aktualnie

tak aby były skuteczne przeciw aktualnie

dominującemu szczepowi wirusa)

dominującemu szczepowi wirusa)

# dorośli-

# dorośli-

szczepieni 1 dawką

szczepieni 1 dawką

# małe dzieci –

# małe dzieci –

dawka podzielona w odstępie 4

dawka podzielona w odstępie 4

tygodni

tygodni

Odporność utrzymuje się zwykle ok.. 4 –6 m-cy

Odporność utrzymuje się zwykle ok.. 4 –6 m-cy

( ochrona w sezonie epidemicznym)

( ochrona w sezonie epidemicznym)

Postępowanie w przypadku epidemii:

Postępowanie w przypadku epidemii:

- możliwie szybka diagnostyka wirusologiczna,

- możliwie szybka diagnostyka wirusologiczna,

- ograniczenie kontaktów, zjazdów, odwiedzin

- ograniczenie kontaktów, zjazdów, odwiedzin

szpitalnych

szpitalnych

- zawieszenie zawieszenie szkolnych i studenckich,

- zawieszenie zawieszenie szkolnych i studenckich,

- rygorystyczna ochrona miejsc hospitalizacji osób

- rygorystyczna ochrona miejsc hospitalizacji osób

przewlekle chorych

przewlekle chorych

i leczonych immunosupresją,

i leczonych immunosupresją,

- wzmożona informacja i promocja zachowań

- wzmożona informacja i promocja zachowań

pozwalających na

pozwalających na

ograniczenie skutków epidemii.

ograniczenie skutków epidemii.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
PROFILAKTYKA CHORÓB ZAKAŹNYCH
profilaktyka chorób zakaźnych, Medycyna, Choroby zakaźne
9. Profilaktyka chorób zakaźnych, szkoła medyczna
Profilaktyka chorób zakaźnych w stadzie kóz
profilaktyka chorob zakaznych szczepienia, Dla studentów, pielegniarstwa
SEM[1]. 01 - profilaktyka chorob zakaznych, Medycyna, Choroby zakaźne
Podstawowe Pojęcia Epidemiologiczne Oraz Zasady Profilaktyki Chorób Zakaźnych
Problemy profilaktyki wybranych chorob zakaznych
SZCZEPIENIA PROFILAKTYCZNE KONI[1], Konie, Choroby zakaźne
przeciwdziałanie chorobom zakźnym - profilaktyka, Ratownictwo Medyczne, III rok, Choroby zakaźne
choroby zakaźne w ciąż
walki z chorobami zakaznymi
Choroby zakazne wieku dzieciecego do druku

więcej podobnych podstron