METODY

ANTYKONCEPCJI

Opracowała

Monika Kaczmarska

Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 2

im. Hetmana Stefana Czarnieckiego

we Włoszczowie

Antykoncepcja

(anti conceptio - przeciw poczęciu) –

wszelkie działania mające na celu

zapobieganie niezaplanowanemu

poczęciu dziecka w trakcie stosunku

płciowego.

Współczynnik Pearla

Informuje o skuteczności danej metody

antykoncepcyjnej. Określa ile kobiet

spośród 100 stosujących daną metodę

przez rok zaszło w ciążę. Im niższy

wskaźnik Pearla tym skuteczniejsza

metoda.

Metody antykoncepcyjne

dzielimy na:

• Mechaniczne

• Chemiczne

• Hormonalne

Metody mechaniczne

Prezerwatywy

Kapturki

i błony dopochwowe

Wkładki

domaciczne

Prezerwatywy

dla kobiet

Prezerwatywa

wskaźnik Pearla: 4-13

jest mechanicznym

środkiem

antykoncepcyjnym

stosowanym przez

mężczyzn. Zakłada

się ją na penisa w

stanie erekcji

bezpośrednio

przed stosunkiem

płciowym.

Prezerwatywa

chroni także przed

niektórymi

chorobami

przenoszonymi

drogą płciową,

takimi jak: kiła i

rzeżączka oraz

wirus HIV.

Jej skuteczność zależy

od:

• doświadczenia partnera
• założenia prezerwatywy przed kontaktem z

narządami płciowymi partnerki

• unikania mechanicznego uszkodzenia

prezerwatywy

• unikania stosowania środków zwilżających

na bazie oleju (który niszczy gumę)

• stosowania nowej prezerwatywy przed

kolejnym stosunkiem

• stosowania prezerwatywy dobrej jakości

Kapturki naszyjkowe

Kapturki są wykonane z tworzywa
sztucznego. Pokryty kremem
plemnikobójczym krążek zakłada się do
pochwy na 2 godziny przed stosunkiem,
wyjmuje 6 - 12 godzin po stosunku.
Prawidłowego zakładania uczy lekarz lub
położna, także dobierają odpowiedni
rozmiar tak, aby szczelnie osłaniały
szyjkę macicy. Skuteczność krążków i
kapturków wzrasta do 90%, jeśli kobieta
jednocześnie używa któregoś ze środków
plemnikobójczych

.

wskaźnik

Pearla: 6 -

18

Diafragmy – błony

dopochwowe

Jest to kopułka z delikatnej gumy rozpięta

na sprężystym pierścieniu. Wkładając błonę

do pochwy, należy mocno ją zgiąć, a

następnie wsunąć tak głęboko, by dotarła

do wylotu szyjki macicy. Diafragmę

zdejmuje się ok. 10 godzin po odbytym

stosunku. Dobrze jest użyć dodatkowo

środka plemnikobójczego.

Wkładka domaciczna
(spirala)

Wskaźnik Pearla 0,1-1

•zakładana jest przez lekarza do wnętrza

macicy, decyzję o użyciu tej metody
podejmuje lekarz

•jej działanie trwa 5 do 7 lat

•uniemożliwia zagnieżdżenie zarodka w

ściance macicy

•dodatek miedzi ma działanie

plemnikobójcze

•środek antykoncepcyjny polecany raczej

dla dojrzałych kobiet, które mają już
dzieci

Femidom, prezerwatywa
dla
kobiet

wskaźnik Pearla: 5-25

Przeznaczona dla kobiet
prezerwatywa chroni przed
niechcianą ciążą i
chorobami przenoszonymi
drogą płciową
Nie zdobyła sobie wielkiego
uznania

ze względu na wyższą cenę
i dość skomplikowany
sposób zakładania

Metody chemiczne

Pianki

plemnikobójcze

Żele

plemnikobójcze

Globulki

dopochwowe

Pianki i żele

plemnikobójcze

wskaźnik Pearla: 4-20

Dostępne w aptekach bez recepty środki

w postaci żelu lub pianki. Wprowadza się

je do pochwy za pomocą specjalnego

aplikatora przed planowanym stosunkiem.

Do ich zalet należy stosunkowo niska

cena, łatwość stosowania, miejscowe

działanie nie mające skutków ubocznych

dla całego organizmu,nie wpływają na

jakość doznań seksualnych. Wadą jest

dość niska skuteczność, rzadko zdarzają

się przypadki uczulenia na składniki

preparatu.

Globulki i tabletki

dopochwowe

Mają takie samo działanie plemnikobójcze

jak żele i pianki. Należy je jednak umieścić

w pochwie nieco wcześniej (5-15 minut

przed stosunkiem – według dołączonej

ulotki) aby zdążyły się rozpuścić.

Dla podniesienia skuteczności środków

plemnikobójczych zaleca się łączenie ich z

inną metodą antykoncepcyjną np. z

prezerwatywą.

Metody hormonalne

Pigułki

antykoncepcyjne

Plastry

antykoncepcyjne

Zastrzyki

i implanty

Tabletka

„po stosunku”

Pigułki antykoncepcyjne

Popularne „pigułki” to nazwa

obejmująca zarówno tabletki
jednofazowe, dwufazowe,
trzyfazowe jak i tzw. minipigułki.

Wszystkie one działają na cztery

sposoby uniemożliwiając zajście w
ciążę:

• hamują owulację czyli wydzielanie komórki

jajowej z jajnika

• spowalniają ruchy rzęsek w jajowodzie, więc

nawet gdy dojdzie do zapłodnienia, zarodek nie

dotrze na czas do macicy i obumrze

• zagęszczają śluz w szyjce macicy tak, że

utrudnia poruszanie się plemników

• czynią ścianę macicy nieprzystępną dla

zarodka, więc gdy dojdzie do zapłodnienia i

zarodek dotrze do macicy, nie może się w niej

zagnieździć

Tabletki dwu- i trzyfazowe

Opakowanie tych tabletek zawiera 2 lub 3

rodzaje pigułek, które należy zażywać we

wskazanej kolejności. Dostarczają one

różne dawki hormonów zależnie od dnia

cyklu. Zawartość hormonów w tych

tabletkach jest wyższa więc skutecznie

hamują owulację, mają też jednak

większy ogólny wpływ na organizm

kobiety

wskaźnik Pearla: 0,2 – 0,8

Pigułki jednofazowe i

minipigułki

Wszystkie tabletki opakowaniu mają

taką samą zawartość, więc kolejność

zażywania jest dowolna. Minipigułki

zawierają minimalną dawkę hormonów

więc ich działania uboczne są również

mniejsze. Bardzo istotne jest ich

regularne zażywanie. Hamowanie

owulacji jest mniej skuteczne a

większego znaczenia nabierają

pozostałe działania antykoncepcyjne.

Wskaźnik Pearla dla minipigułki: 0,9 – 2,9

Zasady zażywania pigułek

• pigułki zawsze powinien dobrać i przepisać lekarz
• zażywanie należy rozpocząć w pierwszym dniu

miesiączki

• codziennie o tej samej porze należy zażywać

kolejną tabletkę

• jeśli kobieta zapomni przyjąć tabletkę w danym

dniu, powinna przyjąć ją najszybciej jak to

możliwe i przyjąć także tabletkę normalnie

przypadającą na dany dzień

• po skończeniu opakowania robi się 7-dniową

przerwę, w czasie której następuje krwawienie

(minipigułki nie wymagają robienia przerwy)

Plastry antykoncepcyjne

Ich działanie jest analogiczne do działania

pigułek, związki antykoncepcyjne wnikają

jednak do organizmu przez skórę. Plaster

nakleja się raz na np. tydzień, nie trzeba

więc pamiętać o codziennym zażywaniu

pigułek. Za każdym razem powinno się

naklejać plaster w innym miejscu

(producent podaje na ulotce miejsca gdzie

należy naklejać plaster).

Zastrzyki i implanty

Środki antykoncepcyjne można przyjmować

także w formie zastrzyków lub implantów,

czyli malutkich zbiorniczków wszczepianych

pod skórę i uwalniających hormony (w

Polsce nie stosowane). Ich działanie jest

długoterminowe, jednak w przypadku

działań niepożądanych trudno jest

natychmiast wycofać środek z organizmu.

Tabletka „po stosunku”

Przepisywana przez lekarza w wyjątkowych

sytuacjach, gdy doszło do stosunku bez

zabezpieczeń (np. gwałt). Powstrzymuje

owulację (jajeczkowanie) lub uniemożliwia

zagnieżdżenie się zarodka w macicy.

Powinna być zastosowana do 72 godzin po

stosunku (im wcześniej tym lepiej). Ze

względu na dużą dawkę hormonów nie

powinna być stosowana często i

zastępować zwykłą antykoncepcję.

Uwagi dotyczące stosowania

antykoncepcji hormonalnej

• Stosując jakikolwiek lek należy się liczyć z możliwością wystąpienia działań

niepożądanych

• Środki hormonalne mogą powodować: bóle głowy, bóle piersi, dolegliwości

żołądkowe, zmiany ciężaru ciała, spadek zainteresowania seksem – zwykle
objawy te z czasem ustępują

• Istnieje szereg przeciwwskazań do ich stosowania: nie poleca się

stosowania środków hormonalnych u kobiet z zaburzeniami krążenia krwi,
chorobami wątroby, rakiem piersi lub narządów rodnych

• Tylko minipigułki można przyjmować podczas karmienia piersią
• Długotrwałe przyjmowanie środków hormonalnych zwiększa ryzyko

zachorowania na choroby zakrzepowe krwi i zawały serca (zwłaszcza u
osób palących, po 35 roku życia nie należy łączyć hormonów z paleniem)

• Długotrwałe przyjmowanie środków hormonalnych zwiększa ryzyko

zachorowania na choroby nowotworowe piersi i szyjki macicy – dotyczy to
głównie pigułek 2- i 3-fazowych przyjmowanych przez młode kobiety przez
5 i więcej lat. Zmniejsza się natomiast ryzyko raka jajników i macicy.