metody antykoncepcji suk i kotek referat rozrod

Jolanta Data

Kier. Technik weterynarii

TW A – semestr II

Metody antykoncepcji

suk i kotek.

Praca kontrolna nr. 1

Przedmiot: Rozród zwierząt

Wykładowca: lek. wet. Kamila Kloc

W praktyce weterynaryjnej wyróżnia się dwa rodzaje antykoncepcji:

Warto także wymienić metodę tak zwaną naturalną, czyli pilnowanie suczki / kotki przed kontaktem z samcem, która jest metodą dość trudną ale często najkorzystniejszą w odniesieniu do samic hodowlanych.

Wybór skutecznej antykoncepcji powinien być oparty o założenia właściciela suczki lub kotki i powinien być dobrany do konkretnego przypadku. Zależy on również od wielu czynników, np.: czy właściciel suki / kotki nie chce mieć młodych tylko czasowo (w przypadku samic hodowlanych), czy tez w ogóle nigdy; od stanu zdrowia samicy, jej wieku i okresu w którym się w danym momencie znajduje (w której fazie rujowej). Musimy pamiętać, że właściciel samiczki musi zostać przez nas poinformowany o wszystkich wadach i zaletach antykoncepcji przed jej zastosowaniem.

Antykoncepcja hormonalna stanowi alternatywę dla sterylizacji. Z praktycznego punktu widzenia konieczne jest rozróżnienie następujących pojęć:

  1. Blokowanie cyklu – oznacza długotrwale, całkowite blokowanie funkcji płciowych przez okres kilku lat poprzez podawanie gestagenów

  2. Przesuniecie cieczki – krótkotrwałe przesuniecie rui o kilka dni lub tygodni – na prośbę właściciela – np.: planowana wystawa, zawody lub urlop

  3. Przerwanie rui – czyli zahamowanie już rozpoczętej rui

Długotrwale blokowanie cyklu uzyskuje się poprzez regularne podawanie progestagenów – proligestone (np.: Covinan®, Delvosterone®) lub octan medroksyprogesteronu.

Progestageny są syntetycznymi związkami, które naśladują działanie progesteronu, maja działanie antygonadowe przez co hamują wzrost pęcherzyków, wydzielanie estradiolu, owulacje i tworzenie się ciałek żółtych. Dostępne są także środki w postaci tabletek, dropsów podawanych doustnie. Podczas stosowania progestagenów należy przestrzegać pewnych zasad:

Skutki uboczne stosowania progestagenów – następstwem podawania zwierzętom mięsożernym egzogennych progestagenów mogą być:

Blokada cyklu płciowego u suk:

Preparaty progestagenowe w iniekcji o przedłużonym działaniu, zawierające proligeston (PLG) (Delvosteron®, Convinan®),
20-30 mg/kg m.c., s.c.

Octan medroksyprogesteronu (MAP)
(Depo-Promone®, Depogeston®), 50 mg/zwierzę, jeśli suka > 45 kg – 75 mg / zwierzę s.c.

iniekcje powtarza się co 5-6 miesięcy

Blokada cyklu płciowego u kotek:

Podawanie hormonów rozpoczyna się przez sezonem rozrodczym (wrzesień – styczeń) lub 7 dni po porodzie

Po 18 miesiącach przerwać podawanie hormonów na 2-3 miesiące.

Przesunięcie cieczki:

Uwaga! Przy zbyt późnym podaniu progestagenów może dojść do wystąpienia cieczki.

Przesunięcie rui u kotek:

W zależności od sezonu i długości leczenia ruja może wrócić po kilku dniach lub miesiącach od zaprzestania kuracji.

Przerywanie cieczki:

możliwe w ciągu pierwszych 3 dni proestrus, przy późniejszym podaniu może wystąpić ruja mimo kuracji - nie zaleca się podawania preparatów w iniekcji, poza PLG (podobnie u kotki)

Po zaprzestaniu podawania MAP lub MA ruja wraca po ok. 4 miesiącach, jednak może pojawić się w znacznie krótszym czasie.

Uwaga! PLG wchłania się powoli, więc do 7 dni po podaniu suka może być jeszcze płodna.

Przerwanie rui u kotek:

Przeciwwskazania do stosowania progestagenów nie stosujemy gdy nieznany jest nam dokładny czas wystąpienia poprzedniej cieczki / rui lub nieznany jest moment ostatniego leczenia progestagenami, wtedy gdy wystąpił nieprawidłowy przebieg ostatniej cieczki / rujki, nie stosujemy u suk / kotek z wyciekiem z pochwy.

Mając powyższe dane możemy jasno przedstawić zalety i wady antykoncepcji hormonalnej.

Zalety:

Wady:

Uwagi: u suk / kotek hodowlanych powinno się zrezygnować z hormonalnego wpływu na cykl rujowy z powodu ryzyka wystąpienia skutków ubocznych

Drugą metodą stosowaną w weterynarii jest sterylizacja chirurgiczna zwana także kastracją, polega ona na usunięciu jajników przez co funkcje płciowe zostają nieodwracalnie wyłączone do końca życia samicy. W metodzie tej wyróżnia się dwa rodzaje zabiegów chirurgicznych:

Zabiegi te zaleca się wykonać w miarę szybko, to znaczy w miarę możliwości przed pierwsza cieczką / rują, ponieważ tym sposobem zmniejsza się ryzyko powstania guzów gruczołu mlekowego o 0.5 %. Jednakże wybór zabiegu musi być adekwatny do stanu zdrowia samicy, jej wieku i woli właściciela. Należy odradzać operację w trakcie rui gdyż suki / kotki pod wpływem estrogenów wykazują podwyższoną tendencję do krwawień, dlatego niebezpieczeństwo zrostów jest większe. Zabiegi te przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym.

Ovariectomia – wykonuje się ją jeśli nie wykryto u samicy choroby macicy. Usuwa się tylko jajniki a pozostawiona macica ulega atrofii, gdy nie jest już pod wpływem steroidów płciowych.

Ovariohysterectomia – stosuje się u suk / kotek z objawami chorób macicy ale także u zdrowych samic.

Hemiowariohysterectomia – suki które były operowane tą metodą mają regularne cieczki, przy czym okres ich występowania jest znacznie wydłużony, mogą one być pokryte bez ryzyka zajścia w ciąże. Podczas cieczki nie występuje krwisty wypływ z pochwy. Zaleta tej operacji polega na tym że nie ma ona żadnych skutków ubocznych hormonalnej kontroli cyklu lub kastracji, jednakże posiada ona również wiele wad:

Skutki uboczne sterylizacji - na pewno dużą zaletą sterylizacji dla właściciela, który nie planuje potomstwa po swojej samicy jest fakt, że zostanie ona bezpłodna do końca życia i nie będzie problemów w objawami rui, będzie zminimalizowane prawdopodobieństwo wystąpienia chorób macicy i narządów rodnych, czy jak np.: u kotów – zarażenie się śmiertelną chorobą FIP (Feline infectious peritonitis) – czyli zakaźne zapalenie otrzewnej, którym może się zarazić kotka od chorego samca podczas kopulacji, jednorazowy koszt (gdzie koszt leczenia hormonalnego zazwyczaj po 2-3 latach stosowania znacznie przewyższa koszt sterylizacji). Zalety te mogą jednak zostać przyćmione przez cały szereg skutków niepożądanych / powikłań:

Jednakże ze względu na procentowo niska liczbę zanotowanych przypadków samic, u których wystąpiły powikłania jest to najbezpieczniejsza i najpewniejsza metoda antykoncepcji stosowana w weterynarii zarówno u suk jak i kotek.

Wymieniając metody antykoncepcji samic należy także wymienić metodę naturalna, czyli separacje samicy od samca. Metoda tania, bez ingerencji hormonów lub skalpela. Zalecana u suk / kotek hodowlanych przy pierwszych rujkach. Wymaga bardzo uważnego obserwowania samicy, aby moc zauważyć pierwsze objawy rui, zazwyczaj jest to dość łatwe o ile rujka / cieczka nie przebiega bezobjawowo, wtedy istnieje ryzyko, ze właściciel nie zauważy wystąpienia rui za to samiec dostrzeże ją doskonale. Jest to metoda uciążliwa dla właściciela – podczas rui zmienia się charakter samiczki, często staje się ona skłonna do ucieczek, włóczęgostwa w poszukiwaniu samca, staje się mniej posłuszna, nie słucha, próbuje uciekać przy każdej nadążającej się okazji. Zdarza się ze kotki / suczki tracą wręcz instynkt samozachowawczy! Instynkt rozmnażania jest wyjątkowo silny i trudny do opanowania, samice całą swoją energie skupiają na poszukiwaniu partnera a w skrajnych przypadkach zwierzęta przestają jeść, bawić się.

Niezakończony w sposób naturalny – ciążą – cykl płciowy może prowadzić do poważnych chorób i stanów zapalnych narządów rodnych – ropnego zapalenia macicy (tzw. ropomacicze), guzy nowotworowe na tle hormonalnym (guzy gruczołu mlekowego), ponieważ musimy być świadomi, że każdorazowe wystąpienie rui / cieczki to wyrzut ogromnej ilości hormonów w organizm samicy, które „niewykorzystane” musza się gdzieś odłożyć.

Reasumując, wszystkie rodzaje antykoncepcji maja swoje wady i zalety, które musza być zawsze brane pod uwagę przy doborze skutecznej i nieszkodliwej metody antykoncepcji dla pacjentki.

Bibliografia:

„Praktyka kliniczna – psy” – Hans G. Niemand, Peter F. Suter – wyd. Galaktyka 2003

„Koty – położnictwo i rozród” Andrzej Max – redakcja naukowa prof. Dr hab. Tomasz Janowski, Łódź 2010

„Zaburzenia rozrodu psów i kotów”, Sławomir Zduńczyk, Tomasz Janowski.  Olsztyn : Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2007

„Uwagi na temat wyboru metody antykoncepcji u suk i kotek”, Dejneka, Grzegorz, Medycyna Weterynaryjna vol. 12, nr 81`2003

„Rozród psów : praca zbiorowa pod red. Andrzeja Dubiela”. - Wyd. 2 popr. - Rozdz.: Ginekologia i położnictwo. - Wrocław : Wydawnictwo Akademii Rolniczej, 2004.

„Antykoncepcja i przerywanie ciąży u suk i kotek.” Ingarden Jacek, Dejneka, Grzegorz, Magazyn Weterynaryjny Vol. 3:1994 nr 2

„Sposoby ograniczania zdolności rozrodczych kotek.” Dejneka, Grzegorz, Życie Weterynaryjne 1999 R.74 nr 2


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Antykoncepcja u suk i kotek
Antykoncepcja i przerywanie ciazy u suk i kotek
Nowoczesne metody antykoncepcji dla kobiet i mezczyzn
Metody i zasady pracy socjalnej referat
NOWOCZESNE METODY ANTYKONCEPCJI
Metody antykoncepcyjne w dawnych latach
NOWOCZESNE METODY ANTYKONCEPCJI
Sztuczne metody antykoncepcji
Metody Antykoncepcji
wspolczesne metody antykoncepcji u suki i kotow
metody antykoncepcyjne (1)
Nowoczesne metody antykoncepcji dla kobiet i mezczyzn
mastitis u suk i kotek
ETIOLOGIA, DIAGNOSTYKA I LECZENIE SCHORZEŃ POCHWY I MACICY U SUK I KOTEK
Sztuczne metody antykoncepcji (1)
ANTYKONCEPCJA I MENOPAUZA ZALECANE METODY TERAPII, HTZ, OTC, SUPLEMENTY DIETY
Referat - Hierarchiczny model celów WF, Notatki AWF, Metodyka wychowania fizycznego, Metodyka - 1 se

więcej podobnych podstron