1

Reforma zdrowia w

Reforma zdrowia w

latach 1997-1999 i

latach 1997-1999 i

2001-2003

2001-2003

2

REFORMA…

REFORMA…

•

…

…

proces ewolucyjnego,

proces ewolucyjnego,

stopniowego

stopniowego

i zwykle

i zwykle

długotrwałego

długotrwałego

przekształcania elementów systemu

przekształcania elementów systemu

politycznego, nie naruszający jego podstawowych reguł i

politycznego, nie naruszający jego podstawowych reguł i

mechanizmów, przebiegający

mechanizmów, przebiegający

pod kontrolą

pod kontrolą

instytucji

instytucji

władzy politycznej. Reformy stanowią przeciwwagę i

władzy politycznej. Reformy stanowią przeciwwagę i

uzupełnienie zmian rewolucyjnych.

uzupełnienie zmian rewolucyjnych.

•

Wprowadzana jest przez uchwalenie lub wydanie jednego

Wprowadzana jest przez uchwalenie lub wydanie jednego

lub kilka aktów prawnych (z reguły jest to ustawa

lub kilka aktów prawnych (z reguły jest to ustawa

parlamentu i rozporządzenia do niej), a następnie przez

parlamentu i rozporządzenia do niej), a następnie przez

działania organów władzy wykonawczej.

działania organów władzy wykonawczej.

•

Zasadność wprowadzenia reformy, jej długofalowe koszty i

Zasadność wprowadzenia reformy, jej długofalowe koszty i

skutki społeczne często mogą być ocenione dopiero po

skutki społeczne często mogą być ocenione dopiero po

wielu latach od jej wprowadzenia.

wielu latach od jej wprowadzenia.

R. B. Saltman, The Western

European Experience with Health

Care Reform.

3

Reforma sektora

Reforma sektora

zdrowotnego

zdrowotnego

•

„

„

Reforma sektora zdrowotnego nie

Reforma sektora zdrowotnego nie

jest funkcja liniową. Przeciwnie, jest

jest funkcja liniową. Przeciwnie, jest

ona realizowana na wielu szczeblach

ona realizowana na wielu szczeblach

politycznych (decyzyjnych) i

politycznych (decyzyjnych) i

wykonawczych. Jej poszczególne

wykonawczych. Jej poszczególne

elementy są realizowane w różnym

elementy są realizowane w różnym

tempie z różnym stopniem

tempie z różnym stopniem

powodzenia.”

powodzenia.”

4

Dwie fazy procesu

Dwie fazy procesu

reformatorskiego:

reformatorskiego:

•

Pierwsze półtora roku

Pierwsze półtora roku

działania rządu,

działania rządu,

trwające do chwili

trwające do chwili

wdrożenia pakietu

wdrożenia pakietu

reformatorskiego,

reformatorskiego,

obejmujące

obejmujące

przygotowanie

przygotowanie

koncepcji, zasadniczą

koncepcji, zasadniczą

nowelizację ustawy o

nowelizację ustawy o

PUZ, kolejne akty

PUZ, kolejne akty

prawne i prace

prawne i prace

organizacyjne tworzące

organizacyjne tworzące

kasy chorych.

kasy chorych.

•

Druga część kadencji

Druga część kadencji

rządu J. Buzka,

rządu J. Buzka,

obejmująca

obejmująca

propozycje różnych

propozycje różnych

korekt, a wśród nich:

korekt, a wśród nich:

likwidacja KZKCh,

likwidacja KZKCh,

program

program

restrukturyzacji,

restrukturyzacji,

projekt ustawy o

projekt ustawy o

komercjalizacji i

komercjalizacji i

prywatyzacji, dalsze

prywatyzacji, dalsze

pomysły likwidacyjne.

pomysły likwidacyjne.

5

MODEL

MODEL

•

Rozróżnienie funkcji

Rozróżnienie funkcji

płatnika i

płatnika i

świadczeniodawcy

świadczeniodawcy

•

Duże regionalne kasy

Duże regionalne kasy

•

Umowa jako podstawa

Umowa jako podstawa

budowy więzi

budowy więzi

wewnątrzsystemowych

wewnątrzsystemowych

•

wewnętrzny rynek

wewnętrzny rynek

( łączenie zasady

( łączenie zasady

publicznej

publicznej

odpowiedzialności z

odpowiedzialności z

mechanizmami

mechanizmami

rynkowymi: wyborem i

rynkowymi: wyborem i

konkurencją)

konkurencją)

•

promowanie hasła

promowanie hasła

„pieniądz idzie za

„pieniądz idzie za

pacjentem”

pacjentem”

6

MODEL

MODEL

•

Dążenie do decentralizacji

Dążenie do decentralizacji

(wycofywanie się rządu z

(wycofywanie się rządu z

funkcji zarządzania

funkcji zarządzania

systemem)

systemem)

•

Powołanie do życia

Powołanie do życia

instytucji koordynacyjnych

instytucji koordynacyjnych

i kontrolnych: Urząd

i kontrolnych: Urząd

Nadzoru Ubezpieczeń

Nadzoru Ubezpieczeń

Zdrowotnych (UNUZ) i

Zdrowotnych (UNUZ) i

Krajowy Związek Kas

Krajowy Związek Kas

Chorych (KZKCh)

Chorych (KZKCh)

•

utworzenie Rejestru Usług

utworzenie Rejestru Usług

Medycznych

Medycznych

•

utworzenie systemu

utworzenie systemu

ratownictwa medycznego.

ratownictwa medycznego.

7

Co poprawiono?

Co poprawiono?

8

Przywrócenie jednej z naczelnych

Przywrócenie jednej z naczelnych

zasad ubezpieczeń- zasady

zasad ubezpieczeń- zasady

odpowiedzialności państwa

odpowiedzialności państwa

9

•

Ułatwienia dla pacjentów: zasada swobodnego wyboru

Ułatwienia dla pacjentów: zasada swobodnego wyboru

świadczeniodawcy, uzupełniono brak ubezpieczenia dzieci

świadczeniodawcy, uzupełniono brak ubezpieczenia dzieci

osób nie ubezpieczonych, częściowo wprowadzono

osób nie ubezpieczonych, częściowo wprowadzono

uprawnienia dla bezdomnych, tych, którzy wychodzili z

uprawnienia dla bezdomnych, tych, którzy wychodzili z

bezdomności, zniesiono wymóg wielokrotnego uzyskania

bezdomności, zniesiono wymóg wielokrotnego uzyskania

skierowania do specjalisty i uznano możliwość stałego

skierowania do specjalisty i uznano możliwość stałego

przejęcia leczenia przez specjalistę, umożliwiono

przejęcia leczenia przez specjalistę, umożliwiono

korzystanie z porad niektórych specjalistów bez skierowania

korzystanie z porad niektórych specjalistów bez skierowania

10

•

wprowadzono obowiązek zawierania

wprowadzono obowiązek zawierania

umów i finansowania z zakresu

umów i finansowania z zakresu

badań profilaktycznych i promocji

badań profilaktycznych i promocji

zdrowia u dzieci i młodzieży do 18

zdrowia u dzieci i młodzieży do 18

roku życia, prowadzenia profilaktyki

roku życia, prowadzenia profilaktyki

stomatologicznej u kobiet w ciąży,

stomatologicznej u kobiet w ciąży,

prowadzenia badań z zakresu

prowadzenia badań z zakresu

medycyny sportowej u młodzieży do

medycyny sportowej u młodzieży do

21 roku życia

21 roku życia

11

Wprowadzono zasadę

Wprowadzono zasadę

jawności nad wynikami

jawności nad wynikami

konkursu ofert.

konkursu ofert.

12

Zobowiązano

Zobowiązano

ministra do

ministra do

utworzenia

utworzenia

centralnej bazy

centralnej bazy

osób

osób

ubezpieczonych

ubezpieczonych

http://www.nfz-rzeszow.pl/img/moduly.gif

13

Likwidacja UNUZ z dniem 1

Likwidacja UNUZ z dniem 1

stycznia 2003 roku

stycznia 2003 roku

14

•

Rozstrzygnięto

Rozstrzygnięto

decyzję w sprawie

decyzję w sprawie

podwyższania

podwyższania

składki na

składki na

ubezpieczenie

ubezpieczenie

zdrowotne, miał to

zdrowotne, miał to

być proces

być proces

sukcesywny o

sukcesywny o

0,25%

0,25%

15

Błędy/ Wady reformy

Błędy/ Wady reformy

zdrowotnej 1997-1999

zdrowotnej 1997-1999

1.

1.

Błędy legislacyjne

Błędy legislacyjne

16

•

Wypracowane cele:

Wypracowane cele:

a. wprowadzenie systemu PUZ opartego na funduszach

a. wprowadzenie systemu PUZ opartego na funduszach

ubezpieczeniowych niezależnych od administracji

ubezpieczeniowych niezależnych od administracji

rządowej oraz na samorządnych instytucjach

rządowej oraz na samorządnych instytucjach

zarządzających funduszami;

zarządzających funduszami;

b. rozwój

b. rozwój

innych

innych

form ubezpieczenia;

form ubezpieczenia;

c.

c.

określenie zasad

określenie zasad

korzystania ze świadczeń

korzystania ze świadczeń

zdrowotnych;

zdrowotnych;

d. oddłużenie zakładów i niedopuszczenie do powstania

d. oddłużenie zakładów i niedopuszczenie do powstania

zadłużenia w przyszłości

zadłużenia w przyszłości

e.

e.

zmiany

zmiany

otoczenia organizacyjnego ochrony zdrowia.

otoczenia organizacyjnego ochrony zdrowia.

•

Były bardzo ogólnikowe i formalne, brak było

Były bardzo ogólnikowe i formalne, brak było

wskazanych celów operacyjnych, konkretnych działań

wskazanych celów operacyjnych, konkretnych działań

17

Częste nowelizacje ustawy o

Częste nowelizacje ustawy o

PUZ(12-krotnie!!)

PUZ(12-krotnie!!)

18

•

Duża

Duża

samodzielność Kas

samodzielność Kas

Chorych,

Chorych,

zwłaszcza jeżeli

zwłaszcza jeżeli

chodzi o umowy ze

chodzi o umowy ze

świadczeniodawca

świadczeniodawca

mi

mi

•

Brak reguł

Brak reguł

określających

określających

prawa i obowiązki

prawa i obowiązki

poszczególnych

poszczególnych

aktorów

aktorów

19

•

Opóźnienia legislacyjne ( późne

Opóźnienia legislacyjne ( późne

podpisywanie rozporządzeń co

podpisywanie rozporządzeń co

skutkowało pogłębiającą się

skutkowało pogłębiającą się

początkową dezorganizację)

początkową dezorganizację)

20

•

RUM ( ogólny

RUM ( ogólny

chaos

chaos

spowodowany

spowodowany

brakiem rozwiązań

brakiem rozwiązań

prawnych)

prawnych)

•

Brak określenia

Brak określenia

charakteru składki

charakteru składki

na ubezpieczenie

na ubezpieczenie

zdrowotne( czy jest

zdrowotne( czy jest

to składka

to składka

publiczna czy nie

publiczna czy nie

publiczna)

publiczna)

21

2. Błędy organizacyjne

2. Błędy organizacyjne

22

•

Łączenie stanowisk w administracji

Łączenie stanowisk w administracji

rządowej i w różnych organizacjach

rządowej i w różnych organizacjach

środowiska lekarskiego

środowiska lekarskiego

•

Równoczesne przekształcanie

Równoczesne przekształcanie

wszystkich ZOZ w zakłady

wszystkich ZOZ w zakłady

samodzielne.

samodzielne.

23

•

Kontrakty menedżerskie:

Kontrakty menedżerskie:

a. trwałość zatrudnienia,

a. trwałość zatrudnienia,

b. wysokie wynagrodzenie

b. wysokie wynagrodzenie

24

•

udział Kas Chorych nie tylko w

udział Kas Chorych nie tylko w

finansowaniu sektora usług

finansowaniu sektora usług

zdrowotnych, ale także w procesie

zdrowotnych, ale także w procesie

jego reformowania

jego reformowania

25

•

nie wystarczający stan

nie wystarczający stan

przygotowań do

przygotowań do

przeprowadzenia

przeprowadzenia

reformy:

reformy:

a.

a.

brak informacji

brak informacji

b.

b.

kilka reform w

kilka reform w

jednym czasie

jednym czasie

•

zaniedbanie sprawy

zaniedbanie sprawy

pozyskania środków

pozyskania środków

finansowych

finansowych

c.

c.

narastające

narastające

zadłużenia

zadłużenia

26

3. Błędy polityczne

3. Błędy polityczne

27

•

Krytyka poprzedników, pomijanie

Krytyka poprzedników, pomijanie

zastanego dorobku

zastanego dorobku

•

Napięcia wewnątrz koalicji

Napięcia wewnątrz koalicji

28

4. Pozostałe:

4. Pozostałe:

29

•

Nastawienie na efektywne wykorzystanie

Nastawienie na efektywne wykorzystanie

zasobów w procesie zarządzania, a nie na

zasobów w procesie zarządzania, a nie na

zdrowie pacjenta

zdrowie pacjenta

•

Niedostatek koncepcyjny

Niedostatek koncepcyjny

•

Bardzo powolne wprowadzenie

Bardzo powolne wprowadzenie

możliwych do przeprowadzenia zmian

możliwych do przeprowadzenia zmian

organizacyjnych

organizacyjnych

30

REFORMA W LATACH

REFORMA W LATACH

2001- 2003

2001- 2003

31

Aspekt polityczny

Aspekt polityczny

Powszechna krytyka reformy 1997- 2001

Powszechna krytyka reformy 1997- 2001

(SLD diagnoza:

(SLD diagnoza:

utrata poczucia bezpieczeństwa obywateli, wysokie

utrata poczucia bezpieczeństwa obywateli, wysokie

wynagrodzenia i rozbudowana w kasach chorych

wynagrodzenia i rozbudowana w kasach chorych

administracja)

administracja)

↓

↓

Wygrane wybory koalicji SLD- UP- PSL

Wygrane wybory koalicji SLD- UP- PSL

↓

↓

Premier:

Premier:

Leszek Miler

Leszek Miler

Minister Zdrowia:

Minister Zdrowia:

Mariusz Łapiński

Mariusz Łapiński

podstawowe narzędzie naprawy złej sytuacji w ochronie zdrowia

podstawowe narzędzie naprawy złej sytuacji w ochronie zdrowia

↓

↓

likwidacja kas chorych i powołanie do życia Narodowego

likwidacja kas chorych i powołanie do życia Narodowego

Funduszu Zdrowia

Funduszu Zdrowia

32

Największe błędy zostały

Największe błędy zostały

popełnione w pierwszej fazie

popełnione w pierwszej fazie

zmian, kiedy przygotowywano

zmian, kiedy przygotowywano

koncepcje i podejmowano

koncepcje i podejmowano

wdrażanie reformy 1997-2001

wdrażanie reformy 1997-2001

33

Z upływem czasu błędy były

Z upływem czasu błędy były

korygowane. Powstała szansa, że w

korygowane. Powstała szansa, że w

nowej reformie

nowej reformie

wzmacniane będą cechy,

wzmacniane będą cechy,

które stanowiły mocną stronę wdrożonej

które stanowiły mocną stronę wdrożonej

reformy:

reformy:

•

Powołanie do życia odpowiedzialnych

Powołanie do życia odpowiedzialnych

za pełnienie roli racjonalnego

za pełnienie roli racjonalnego

płatnika oraz istnienie i stosowanie

płatnika oraz istnienie i stosowanie

na poziomie makro zasady

na poziomie makro zasady

gromadzenia i podziału środków na

gromadzenia i podziału środków na

opiekę zdrowotną;

opiekę zdrowotną;

•

Kasy chorych zyskały ważnego

Kasy chorych zyskały ważnego

sojusznika- lekarzy rodzinnych (POZ);

sojusznika- lekarzy rodzinnych (POZ);

34

c.d.

c.d.

•

Zmiany w strukturze świadczeniodawców:

Zmiany w strukturze świadczeniodawców:

–

Usamodzielnienie zakładów publicznych;

Usamodzielnienie zakładów publicznych;

–

Powstawanie zakładów niepublicznych i

Powstawanie zakładów niepublicznych i

praktyk;

praktyk;

–

Zwiększony udział świadczeń produkowanych

Zwiększony udział świadczeń produkowanych

poza sektorem publicznym;

poza sektorem publicznym;

–

Przejawy działania mechanizmu konkurencji

Przejawy działania mechanizmu konkurencji

między świadczeniodawcami;

między świadczeniodawcami;

35

Nowy model-

Nowy model-

Narodowy Fundusz

Narodowy Fundusz

Zdrowia

Zdrowia

Uprawnienia:

Uprawnienia:

•

W ustawie uprawnienia do świadczeń połączono z

W ustawie uprawnienia do świadczeń połączono z

tytułem ubezpieczonym, zgodnie z zasadą

tytułem ubezpieczonym, zgodnie z zasadą

wprowadzoną 1 stycznia 1999 roku.

wprowadzoną 1 stycznia 1999 roku.

•

Utrzymano obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia

Utrzymano obowiązek zgłoszenia do ubezpieczenia

•

Wyliczenie kolejnych grup podlegających

Wyliczenie kolejnych grup podlegających

obowiązkowi ubezpieczenia.

obowiązkowi ubezpieczenia.

•

Świadczenia dostępne w oparciu o inne tytuły.

Świadczenia dostępne w oparciu o inne tytuły.

Obowiązek udzielania świadczeń spoczął na

Obowiązek udzielania świadczeń spoczął na

wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, a nie tylko

wszystkich zakładach opieki zdrowotnej, a nie tylko

na publicznych.

na publicznych.

•

Utrzymanie, że badania pracownicze nie wchodzą w

Utrzymanie, że badania pracownicze nie wchodzą w

zakres świadczeń finansowanych z ubezpieczenia.

zakres świadczeń finansowanych z ubezpieczenia.

•

Swoboda wyboru świadczeniodawcy

Swoboda wyboru świadczeniodawcy

36

Działania funduszu

Działania funduszu

•

Zabezpieczenie ubezpieczonym świadczeń

Zabezpieczenie ubezpieczonym świadczeń

zdrowotnych służących zachowaniu,

zdrowotnych służących zachowaniu,

ratowaniu, przywracaniu, i poprawie zdrowia,

ratowaniu, przywracaniu, i poprawie zdrowia,

udzielanych w przypadku choroby, urazu,

udzielanych w przypadku choroby, urazu,

ciąży, porodu i połogu oraz w celu

ciąży, porodu i połogu oraz w celu

zapobiegania chorobom, a także promocję

zapobiegania chorobom, a także promocję

zdrowia

zdrowia

•

Zawieranie przez Fundusz umów odbywa się

Zawieranie przez Fundusz umów odbywa się

po przeprowadzeniu postępowania w trybie

po przeprowadzeniu postępowania w trybie

konkursu ofert lub rokowań-

konkursu ofert lub rokowań-

podstawowy

podstawowy

tryb konkurs ofert

tryb konkurs ofert

37

Organami Funduszu są: Rada,

Organami Funduszu są: Rada,

Prezes i Zarząd.

Prezes i Zarząd.

•

Działalnością Funduszu kieruje

Działalnością Funduszu kieruje

prezes Funduszu.

prezes Funduszu.

•

Wewnątrz Funduszu władza

Wewnątrz Funduszu władza

skoncentrowana w rękach prezesa

skoncentrowana w rękach prezesa

38

Prof. Stanisława Golinowska

Prof. Stanisława Golinowska

Fundacja Naukowa CASE, Collegium Medicum

Fundacja Naukowa CASE, Collegium Medicum

Uniwersytetu Jagielloński.

Uniwersytetu Jagielloński.

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE

SYSTEM OCHRONY ZDROWIA W POLSCE

PO DOTYCHCZASOWYCH REFORMACH.

PO DOTYCHCZASOWYCH REFORMACH.

•

Odwrót od koncepcji rynku wewnętrznego

Odwrót od koncepcji rynku wewnętrznego

i kas chorych został zapowiedziany w

i kas chorych został zapowiedziany w

programie wyborczym SLD.

programie wyborczym SLD.

•

Po przejęciu władzy przez zwycięską

Po przejęciu władzy przez zwycięską

koalicję (SLD/UP/PSL) - nowa reforma

koalicję (SLD/UP/PSL) - nowa reforma

szybko została zrealizowana.

szybko została zrealizowana.

•

Świadczeniodawcy zaczęli masowo

Świadczeniodawcy zaczęli masowo

zadłużać się, a atakowane kasy chorych

zadłużać się, a atakowane kasy chorych

przestały z dotychczasową determinacją

przestały z dotychczasową determinacją

egzekwować stosowanie mechanizmu

egzekwować stosowanie mechanizmu

ograniczenia budżetowego.

ograniczenia budżetowego.

39

•

Centralizacja kas chorych i utworzenie

Centralizacja kas chorych i utworzenie

jednego funduszu, z podporządkowanymi

jednego funduszu, z podporządkowanymi

mu oddziałami regionalnymi, wymagała

mu oddziałami regionalnymi, wymagała

powrotu do administracyjnych narzędzi

powrotu do administracyjnych narzędzi

regulacyjnych.

regulacyjnych.

•

Deficyty informacyjne oraz brak podstaw

Deficyty informacyjne oraz brak podstaw

analitycznych do zarządzania

analitycznych do zarządzania

skomplikowanym systemem ujawniły z całą

skomplikowanym systemem ujawniły z całą

siłą nieprzygotowanie do kolejnej

siłą nieprzygotowanie do kolejnej

radykalnej zmiany.

radykalnej zmiany.

40

Wprowadzenie w 2003 r. NFZ już na

Wprowadzenie w 2003 r. NFZ już na

wstępie wykazało także jego inne

wstępie wykazało także jego inne

wady konstrukcyjne.

wady konstrukcyjne.

▼

▼

Główna dotyczy odpowiedzialności

Główna dotyczy odpowiedzialności

ministra zdrowia i prezesa funduszu

ministra zdrowia i prezesa funduszu

w procesie zarządzania środkami.

w procesie zarządzania środkami.

Zapisy nie rozdzieliły tej

Zapisy nie rozdzieliły tej

odpowiedzialności.

odpowiedzialności.

41

42

Bibliografia

Bibliografia

•

1. C. Włodarczyk: Reformy zdrowotne-

1. C. Włodarczyk: Reformy zdrowotne-

uniwersalny kłopot. Wyd. Uniwersytetu

uniwersalny kłopot. Wyd. Uniwersytetu

Jagiellońskiego, Kraków 2003.

Jagiellońskiego, Kraków 2003.

•

Polska transformacja ustrojowa. Próba

Polska transformacja ustrojowa. Próba

dyskursu - zarys perspektyw, Wyd.:

dyskursu - zarys perspektyw, Wyd.:

Fundacja Innowacja / WSSE, str. 21-23

Fundacja Innowacja / WSSE, str. 21-23

•

Bartłomiej Leśniewski. Fundusz –

Bartłomiej Leśniewski. Fundusz –

potworek, rozmowa z Anną Knysok, b.

potworek, rozmowa z Anną Knysok, b.

wiceminister zdrowia. „Menedżer zdrowia

wiceminister zdrowia. „Menedżer zdrowia

1/2010 autor: Bartłomiej Leśniewski

1/2010 autor: Bartłomiej Leśniewski

•

Pola Dychalska. Narodowa Fikcja Zdrowia.

Pola Dychalska. Narodowa Fikcja Zdrowia.

„Menedżer zdrowia” 1/2010

„Menedżer zdrowia” 1/2010