Masy kauczukopodobne są to
elastyczne masy wyciskowe o
charakterze tworzyw sztucznych i
naturalnych, o właściwościach
kauczuku. Techniczna ich nazwa
brzmi: elastomery. Wiązanie mas jest
oparte na reakcji chemicznej,
zachodzącej pomiędzy
poszczególnymi składnikami w
czasie wiązania masy.
Masy te sprzedawane są w postaci dwuskładnikowej (najczęściej
w tubkach), jedną część stanowi baza, drugą -katalizator. Masę tę
przygotowujemy, mieszając ręcznie lub mechanicznie oba
składniki w ściśle określonych przez producenta proporcjach, aż
do uzyskania jednorodnej substancji. Materiały te produkowane są
w różnych konsystencjach. Najgęstsza o konsystencji kitu (putty
body, heavy body), gęstej pasty (regular body) i płynnej ( light
body). Różne konsystencje wynikają z faktu, iż najczęściej masami
tymi wykonuje się wyciski dwuwarstwowe, w których to materiał
putty lub heavy stanowi podstawę wycisku , a materiał light,
nałożony na heavy dodatkowo polepsza precyzję wycisku.
Zastosowanie: wyciski do protez stałych można również stosować
do wycisków czynnościowych dla protez całkowitych oraz
wycisków dopełniających.
Wśród mas elastomerowych wyróżniamy
:
silikonowe,
polieterowe, polisulfidowe.
MASY SILIKONOWE
Skład: elastomer silikonowy, płynny
silikon, ZnO
Postać: 2 składniki: masa o
konsystencji ciasta i płyn
(katalizator)
Masy silikonowe dzielimy na dwie
grupy:
a) kondensacyjne (typ C, typ I),
b) addycyjne (typ A, typ II).
Masy kondensacyjne
Baza zawiera polimer silikonowy z terminalnymi grupami
hydroksylowymi oraz wypełniacz. Katalizator zawiera związki
wyzwalające sieciowanie: alkoksyortokrzemiany i polimery
silikonowe, zawiera też kaprylan cynowy, będący aktywatorem
reakcji. Podstawą tężenia tych mas jest reakcja kondensacji, w
której to łańcuchy polimeru silikonowego łączą się ze sobą
dodatkowo przez czynnik sieciujący, tworząc łańcuchy
usieciowane z wytworzeniem cząsteczki alkoholu. Alkohol ten
odparowuje z masy. Proces polimeryzacji tych mas nie jest
zakończony w momencie uzyskania przez nią odpowiedniej
twardości. Przebiega on jeszcze po wyjęciu łyżki z ust pacjenta.
Wskazane jest natychmiastowe wykonanie modelu.
Zalety: łatwość zarabiania, duża wytrzymałość mechaniczna,
dobry kontrast przy ocenie wycisku, nie wymagają łyżek
indywidualnych.
Wady: Odlewanie w krótkim czasie, łatwo odkształcalne.
C SILIKON, ZETAPLUS, XANTOPREN, ORANWASCH
a)Heavy Body – masy o dużej prężności:
Zalety: optymalna elastyczność, bardzo
duża i trwałą twardość końcowa wycisku.
Bezpośredni kontakt z wilgotnym
podłożem nie wpływa na jakość
odwzorowania
Zastosowanie: przeznaczona na
pierwszą warstwę dwuwarstwowego
wycisku
b) Regular body- o średniej gęstości:
Zastosowanie: wyciski jednowarstwowe, z
wstrzykiwaniem do kieszeni dziąsłowej,
Używana również jako druga warstwa do
wycisków dwuwarstwowych jedno- lub
dwuczasowych.
c) Light Body – masa o małej prężności, płynna
konsystencja pasty:
Zalety: wycisk powstały pod lekkim naciskiem
jest bardzo dokładny, a dziąsło nienaruszone.
Zastosowanie:
- druga warstwa wycisków dwuwarstwowych
- wyciski czynnościowe
- podścielanie protez
Masy addycyjne
(kauczuki
poliwinylosiloksanowe)
Baza zawiera polimer silikonowy z terminalnymi
grupami wodoro-krzemowymi oraz związek
zawierający grupę krzemiano-winylową. Katalizator
zawiera kwas chloro-platynowy. Podstawą twardnienia
tych mas jest reakcja addycji, w której to nie dochodzi
do wytwarzania nowych produktów. Związek
krzemiano-winylowy prowadzi do usieciowania
polimerów silikonowych. Proces polimeryzacji tych mas
ulega zakończeniu już w ustach pacjenta. Model
gipsowy można odlać po kilku dniach. Nie wskazane
jest natychmiastowe odlewanie modelu, ze względu na
wodór uwalniany w procesie polimeryzacji.
Zalety: stabilność wymiarów, duża wytrzymałość
mechaniczna, dobry kontrast, kilkukrotne odlewanie.
Wady: drogie, trudne do odlania.
EXPRESS, ELITE, BISICO
Masy polieterowe
Baza zawiera nienasycony polieter z terminalnymi
grupami iminowymi, plastyfikator i wypełniacz.
Katalizator zawiera sulfoniany aromatyczne, kwas
krotonowy, plastyfikator, wypełniacz. Podstawą
twardnienia jest polimeryzacja kationowa, w
wyniku której następuje sieciowanie grup
iminowych.
Zalety: najwyższa precyzja, najmniejsza
kurczliwość wśród elastomerów 0.1% , duża
wytrzymałość mechaniczna, długa stabilność
wymiarów (do 7 dni), duży kontrast, hydrofilność,
kilkukrotne odlewanie.
Wady: wysoka cena, duża sztywność i trudne
zarabianie.
Masy polieterowe chemoutwardzalne:
Najmniejsza kurczliwość ze wszystkich mas
elastycznych 0,1%
Elastyczność
Możliwość kilkukrotnego odlewania modelu
z jednego wycisku
Spolimeryzowana masa absorbuje wodę
(wycisk należy osuszyć i przechowywać na
sucho)
Tuba 1: nienasycony poliester, wypełniacz,
plastyfikator
Tuba 2: katalizator (siarczan węglowodoru
aromatycznego), wypełniacz, plastyfikator
Masy polieterowe światłoutwardzalne:
2 postacie: płynny krem w strzykawkach
lub pasta w tubach
Światłoutwardzalna elastyczna polieterowa
żywica uretanu dwumetakrylanowego
Duża elastyczność
Niska kurczliwość
Wycisk może być odlany nawet po 2
tygodniach
Pobierane na łyżkach przezroczystych
Impregnum ESPE, Permadyne ESPE
Masy polisulfidowe
Baza zawiera polimer polisulfidowy oraz wypełniacz.
Katalizator zawiera dwutlenek ołowiu, siarkę oraz
olej. Twardnienie polega na tym, iż dwutlenek ołowiu
wyzwala polimeryzację oraz powoduje sieciowanie
poprzez utlenianie grup SH polimeru polisulfidowego i
tworzenie wiązań S-S między jego łańcuchami.
Zalety: duża wytrzymałość mechaniczna, duży
kontrast, łatwość zarabiania, kilkukrotne odlewanie,
dobra elastyczność.
Wady: konieczność stosowania łyżek indywidualnych,
hydrofobowe, nieprzyjemny zapach, brudzące,
największa kurczliwość wśród elastomerów, mogą
ulegać zmianom objętościowym pod wpływem czasu.
Omniflex, Neo-Galt