Fizjoterapia w zespołach

bólowych stawu

biodrowego

Paweł Z

Fizjoterapia II SUM gr.1

Anatomia stawu biodrowego

Staw biodrowy jest stawem łączącym kość

miedniczą z kością udową i składa się z głowy

kości udowej i panewki. Głowa kości udowej

znajduje się na końcu bliższym kości udowej.

Pokryta jest chrząstką szklistą i stanowi około 3

powierzchni kuli. Na jej przyśrodkowej powierzchni

znajduje się wgłębienie - dołek głowy, do którego

przyczepia się więzadło głowy kości udowej. Głowa

połączona jest z trzonem szyjką kości udowej

Panewka położona jest na zewnętrznej

powierzchni kości miednicznej. Jest to głęboki dół

kształtu kulistego, którego część przyśrodkową

stanowi kość łonowa, część górną - kość biodrowa,

część dolną - kość kulszowa.

U dołu panewki znajduje się wcięcie panewki.

Panewkę pogłębia obrąbek panewkowy w postaci

pierścienia włóknisto - chrzęstnego, który

przytwierdzony jest do wolnego brzegu panewki.

Dzięki temu obrąbkowi panewka otacza głowę

stawową poza jej równik. W przebiegu nad

wcięciem panewki nosi on nazwę więzadła

poprzecznego panewki. Wcięcie panewki prowadzi

do dołu panewki. Właściwą powierzchnię stawową

stanowi powierzchnia księżycowata, która pokryta

jest chrząstką stawową. Natomiast dół panewki

wypełniony jest skupieniem tkanki tłuszczowej,

kosmkami maziowymi i więzadłem głowy kości

udowej. Podściółka tłuszczowa pokryta jest błoną

maziową, dlatego osłabia ucisk między głowa a

panewką.

Całość stawu pokrywa torebka stawowa,

która jest najmocniejsza i najgrubsza w stawie

biodrowym. Dodatkowo torebka stawowa

wzmocniona jest przez silny aparat więzadłowy

Budowa stawu biodrowego

Zakres ruchów w stawie

biodrowym

zgięcie: 125

wyprost: 15

odwiedzenie: 45

przywiedzenie: 15

rotacja zewnętrzna: 45

rotacja wewnętrzna: 40

Choroba zwyrodnieniowa

stawu biodrowego

(koksartroza)

Definicja

Choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego

(

coxarthrosis

, koksartroza) polega na

przedwczesnym zużyciu i zwyrodnieniu tkanek

tworzących staw biodrowy (chrząstki

stawowej, warstwy podchrzęstnej kości, płynu

stawowego, torebki stawowej, więzadeł i

mięśni). W przebiegu choroby dochodzi do

uszkodzenia chrząstki stawowej, przebudowy

kości z tworzeniem wyrośli kostnych

(osteofity), stwardnienia warstwy

podchrzęstnej oraz do powstawania torbieli

podchrzęstnych. Często dochodzi do

zaburzenia funkcji błony maziowej

(wewnętrznej warstwy torebki stawowej).

Chorobę zwyrodnieniową stawu biodrowego

charakteryzują skargi na ból pochodzący ze

stawu podczas ruchu i zmiany stwierdzone

badaniem radiologicznym

W zależności od kształtu

panewki stawu biodrowego

koksartrozę można podzielić na:

koksartrozę z panewką zbyt płytką

(dysplastyczna)

koksartrozę z panewką zbyt głęboką

(protruzyjna)

koksartrozę z prawidłową panewką

W zależności od stosunku

pomiędzy procesem destrukcji i

procesem wytwórczym można

podzielić na:

koksartrozę destrukcyjną uważaną

również za postać martwicy aseptycznej

głowy kości udowej dorosłych

koksartrozę hiperostotyczną - z przewagą

osteofitów nad cechami destrukcji. W

postaci tej dysfunkcja kończyny związana

jest głównie z ograniczeniem ruchomości

w stawie

postać mieszaną

Epidemiologia

Choroba zwyrodnieniowa stawów ujawnia się

już w 2 i 3 dekadzie życia a w wieku powyżej

60 lat występuje u około 60% osób, będąc

najczęstszą przyczyną bólu stawów. Na rozwój

choroby zwyrodnieniowej istotny wpływ mają

liczne czynniki predysponujące:

późny wiek

czynniki etniczne

czynniki wrodzone

nieprawidłowa biomechanika stawu

nadwaga

wykonywany zawód

aktywność fizyczna

duża masa kostna

- p

oziom hormonów

Objawy

Początek choroby jest dyskretny a

pierwszymi objawami mogą być osłabienie

kończyny dolnej i uczucie zmęczenia.

Najwcześniejszym objawem choroby jest

ból biodra

, początkowo zaostrzające się

podczas ruchu lub przy obciążaniu stawu,

a ustępują lub zmniejszają się po

odpoczynku. W miarę postępu choroby ból

staje się ciągły zarówno w ciągu dnia jak i

nocy, zmuszający chorego do

przyjmowania leków przeciwbólowych.

Zmniejsza się ruchomość stawów oraz

pojawiają się przykurcze zgięciowe, stawy

stają się bolesne przy dotyku, a w czasie

ruchu zauważalne jest trzeszczenie lub

"tarcie". U niektórych pacjentów choroba

objawia się bólem kolana, co wynika z

podrażnienia zakończeń nerwu

zasłonowego znajdujących się w torebce

stawu biodrowego.

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej

dochodzi do powiększanie się i

zniekształcenie obrysów stawów

jest wywołane rozrostem chrząstki,

kości, więzadeł, ścięgien i torebek oraz

przewlekłym stanem zapalnym błony

maziowej. Ograniczenie ruchów biodra

dotyczy przede wszystkim odwiedzenia i

rotacji wewnętrznej. Oszczędzanie chorej

kończyny doprowadza do zaników

mięśniowych w obrębie uda i pośladka.

W przebiegu choroby zwyrodnieniowej

stawu biodrowego może występować

skrócenie kończyny i utykanie podczas

chodzenia.

Rozpoznanie

Wywiad

– skargi na wywołane ruchem i

obciążeniem kończyny, najsilniejsze podczas

pierwszych ruchów po okresie bezruchu,

zlokalizowane od pachwiny do kolana,

najczęściej w przedniobocznej i przedniej

części uda.

Badanie przedmiotowe

– ograniczenie

ruchomości w stawie i ból przy skrajnych

ruchach. Najlepiej różnicujące są badania:

rotacji wewnętrznej (40

), przeprostu (15

) i

rotacji zewnętrznej (60

Badanie RTG



Badanie radiologiczne

- rozstrzyga zwykle o

rozpoznaniu. Za dowód rozpoznania należy uważać

obecność osteofitów na krawędzi panewki lub wokół

główki kości udowej. W zdecydowanej większości

przypadków proste zdjęcie radiologiczne jest

wystarczające

ustalenia

rozpoznania.

wystarczające

ustalenia

rozpoznania.

Dolegliwości

wywołane

koksartrozą

zmuszają

Dolegliwości

wywołane

koksartrozą

zmuszają

chorych do zgłoszenia się do lekarza zwykle dopiero

w okresie, w którym zmiany anatomiczne są dość

zaawansowane i dobrze widoczne na zdjęciu

radiologicznym.

Dlatego w każdym przypadku

podejrzenia koksartrozy nie potwierdzonego

wynikiem badania radiologicznego należy

szukać innych przyczyn dolegliwości.

Leczenie

Istnieje wiele sposobów leczenia chorób

zwyrodnieniowych, jednak najważniejsze

jest, aby leczenie było kompleksowe

obejmujące:

- leczenie niefarmakologiczne (odpowiedni

tryb życia, żywienie, odchudzenie,

stosowanie wkładek do obuwia, ćwiczenia

zwiększające masę mieśniową)

- leczenie farmakologiczne (przyjmowanie

leków)

- rehabilitację fizyczną (kinezyterapia i

fizykoterapia)

Farmakoterapia

Najczęściej stosowanymi lekami w chorobie

zwyrodnieniowej stawów są l

eki nieopioidowe

(paracetamol), które działają przeciwbólowo i

przeciwgorączkowo, albo

niesteroidowe leki

przeciwzapalne

(tzw. NLPZ: diklofenak, ibuprofen,

kwas acetylosalicylowy, indometacyna, ketoprofen,

naproxen, piroksykam, sulindak) działające

przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwgorączkowo.

Leki te mogą być podawanie doustnie, doodbytniczo

lub stosowane miejscowo na skórę pod postacią

kremów, maści czy żeli. Jeżeli ból jest niewielki lub

występuje na niedużej powierzchni, wystarczy

zastosować żel, krem lub maść na bolące miejsce a w

przypadaku bardziej nasilonych dolegliwości

wskazane są doustne lub dododbytnicze formy leków.

Większość z leków przeciwbólowych jest bezpieczna w

stosowaniu.

Czasem podaje się

glikokortykosteroidy

bezpośrednio do bolącego stawu lub w jego

okolicę. Leków tych nie wolno podać więcej niż 1-

3 iniekcji w ciągu jednego roku gdyż większa ilość

substancji wstrzykniętej może doprowadzić do

szybszego i większego zniszczenia stawu. W

przypadku części chorób stosuje się

leki

zmieniające przebieg choroby

(suflasalazyna,

D-penicylamina, preparaty złota, leki

immunosupresyjne np. metotreksat). Leki

modyfikujące, immunosupresyjne czy steroidy są

znacznie silniejsze jednak mogą wywołać różne

działania niepożądane takie jak wymioty nudności,

bóle głowy, wymioty, zaczerwienienie i swędzenie

skóry z wysypką, zaburzenia żołądkowo jelitowe,

biegunki.

Ponadto stosuje się

leki miorelaksacyjne

(

tetrazepam, tolperizon).

Kinezyterapia

Przystępując do właściwej fizjoterapii należy

zaznaczyć, że największe oddziaływanie

terapeutyczne w chzsb ma ruch, dlatego też

kinezyterapia uznawana jest za przodującą formę

w leczeniu tej choroby. Jak już wcześniej

wspomniano zasadniczą rolą jest zapobieganie

ograniczeniom ruchomości i zanikom mięśniowym,

które pośrednio biorą się z oszczędzania stawu

przez chorego. Jest to jakby rodzaj sprzężenia

zwrotnego, gdzie nadmierna ruchomość wywołuje

ból, co skutkuje odruchowym odciążaniem

kończyny poprzez przeniesienie obciążenia na

przeciwną nogę, co z kolei wywołuje zarówno

pogorszenie się stanu zdrowej kończyny, jak

również zesztywnienie i osłabienie chorego stawu.

Rolą fizjoterapii jest przerwanie tego ciągu poprzez

zastosowanie ruchu w odciążeniu i co

najważniejsze, w pełnym zakresie we wszystkich

płaszczyznach

Rodzaj zabiegu

kinezyterapeutycznego

Zastosowanie w

koksartrozie

Ćwiczenia w odciążeniu

Umożliwiają bezbolesne

wykonanie ruchu w pełnym jego

zakresie, poprawiając

metabolizm śródstawowy, co

powoduje lepsze odżywienie

chrząstki stawowej biodra.

Ćwiczenia w odciążeniu

z oporem

Działają jak powyższe,

zwiększając ponadto siłę

i powodując przyrost masy

mięśniowej.

Ćwiczenia w wodzie

Wpływają na ogólną wydolność,

aktywując układ krążeniowo-

oddechowy, umożliwiając

dawkowanie wysiłku

Wyciągi pośrednie

Rozciągają przykurczone

struktury, odciążając

powierzchnie stawowe.

Ćwiczenia izometryczne

Wzmacniają siłę i napięcie

mięśniowe.

Nauka chodu o kulach

Pozwala w sposób kontrolowany

odciążać czasowo (np. podczas

spacerów) staw biodrowy.

Ćwiczenia czynne i oporowe

kończyn górnych

Wzmacnia obręcze kończyn

górnych, przeciwdziałając

wtórnym uszkodzeniom barków,

występującym przy korzystaniu

z kul.

Ćwiczenia ogólnokondycyjne

Pomagają utrzymać prawidłową

wagę, wydolność i sprawność

organizmu. Można tu

zaproponować jazdę na

rowerze, będącą dobrą formą

treningu bez obciążania stawu

biodrowego.

Przykładowe ćwiczenia



Ćw. 1 - leżymy na plecach, kończyny dolne wyprostowane,

kończyny górne również wyprostowane spoczywają

wzdłuż tułowia. Włączamy ruch- naprzemianstronne, a

potem równoczesne zginanie nóg w stawach biodrowych i

kolanowych z ewentualnym chwytem za kolana i

ostrożnym przyciąganiem ud do klatki piersiowej.



Ćw.2 - leżymy na plecach, nogi wyprostowane, kończyny

górne również wyprostowane spoczywają wzdłuż tułowia.

Ruch- próbujemy przejścia do siadu z równoczesnym

zginaniem nóg w stawach biodrowych i kolanowych.

Kończyny górne są w czasie tego ruchu wyciągnięte w

przód.



Ćw.3 - pozycja wyjściowa: siad z wyprostowanymi nogami,

dłonie oparte na podłożu poza pośladkami. Ruch-

naprzemianstronne unoszenie wyprostowanych nóg.



Ćw. 4 - leżenie na plecach , nogi wyprostowane i oddalone od

siebie (odwiedzione) tak, żeby odstęp miedzy piętami wynosił

50-60 cm., wyprostowane kończyny górne spoczywają wzdłuż

tułowia. Ruch- obracanie stóp na zewnątrz i do wewnątrz.



Ćw. 5 - leżenie na plecach, nogi zgięte w stawach biodrowych i

kolanowych, stopy oparte o podłoże, ręce na karku. Ruch-

unosimy miednicę nad podłożem.



Ćw. 6 - leżenie na plecach, nogi zwarte i wyprostowane,

kończyny górne spoczywają swobodnie na podłożu. Ruch-

równoczesne oddalanie od siebie (odwodzenie) obu nóg i

powrót do pozycji wyjściowej. W czasie tego ruchu nogi

przesuwają się po podłożu.



Ćw. 7 - leżenie na plecach, nogi zgięte w stawach

biodrowych i kolanowych (kolana się stykają), stopy

spoczywają na podłożu, ręce na leżą na karku. Ruch-

oddalanie od siebie jak najdalej kolan i powrót do pozycji

wyjściowej.



Ćw. 8 - leżymy na boku na zdrowej nodze zgiętej w stawie

biodrowym i kolanowym, noga chora wyprostowana. Ręka

kończyny górnej spoczywającej na podłożu znajduje się pod

głową. Drugą ręką chwytamy kolano zdrowej nogi,

przyciągając je do klatki piersiowej. Ruch- cofamy do tyłu

wyprostowaną nogę chorą. Przy słabych mięśniach w czasie

ruchu stopa przesuwa się po podłożu. Należy ćwiczyć, leżąc

raz na prawym, a raz na lewym boku.



Ćw.9 - leżymy ponownie na boku zdrowej nogi. Obie nogi

są zgięte w stawach biodrowych i kolanowych. Kończyna

górna spoczywająca na podłożu jest wyprostowana, ramie

spoczywa pod głową, dłoń przylega do podłoża. Druga jest

zgięta w stawie łokciowym, dłoń opiera się o podłoże. Ruch-

unosimy do góry chorą nogę zgięta w stawie kolanowym.

Należy ćwiczyć ponownie raz na prawym boku a raz na

lewym boku.



Ćw. 10 - leżymy na brzuchu, ręce pod brodą, podudzia

zgięte w stawach kolanowych pod kątem ok. 90º. Ruch-

kierujemy podudzia raz na zewnątrz, a raz do wewnątrz

krzyżując je.

Fizykoterapia

Oprócz opisanej powyżej kinezyterapii stosuje się w

prewencji leczenia operacyjnego koksartrozy

fizykoterapię, której główną rolą jest oddziaływanie

przeciwbólowe, działające wybiórczo na staw

biodrowy z pominięciem układu pokarmowego i

krążeniowego. Jest to niezbędny zabieg w

przygotowaniu do ćwiczeń poprzez czasowe

podwyższenie progu pobudliwości bólowej, a co za

tym idzie, umożliwienie wykonania pełnego,

bezbolesnego ruchu chorą kończyną. Dodatkowo

dzięki oddziaływaniu fizykalnemu możliwe jest

również wydłużenie czasu działania znieczulenia

miejscowego poprzez zastosowanie kolejnych

dawek po zakończonym treningu ruchowym.

Fizykoterapia



Elektroterapia:



Prądy DD



uzyskanie działania przeciwbólowego,

polegającego na podwyższeniu progu odczuwania

bólu, wykorzystuje się kolejno prądy: DF, CP lub LP



poprzeczne ułożenie elektrod, przy czym

elektrodę czynną – katodę, przykłada się w

miejscu bolesnym



Czas trwania zabiegu wynosi zwykle 2-8 minut, a

dla uzyskania pożądanego efektu zaleca się

przeprowadzenie serii 6-10 powtórzeń,



Jonoforeza:



Elektrodę czynną umieszcza się w obrębie zmian

chorobowych, a bierną w odpowiedniej od niej

odległości, stosując poprzeczny (przez staw) lub

podłużny przepływ prądu.



W przypadku jonoforezy, pod elektrodą czynną

umieszcza się podkład z odpowiednim roztworem

leku o działaniu przeciwbólowym,



Z reguły stosuje się czuciowo-progową dawkę

prądu tj. około 0,2 mA/cm2, w czasie 15-20

minut.



Zabiegi wykonuje się codziennie lub co drugi

dzień, w serii 10-20 powtórzeń.



Prądy interferencyjne



wykorzystuje się zazwyczaj dwa zakresy

częstotliwości: 0-100 Hz – o silnym działaniu

przeciwbólowym lub 50-100 Hz – o działaniu

przeciwbólowym i odżywczym w stosunku do

leczonych tkanek.



Maksymalny czas trwania zabiegu w przypadku

prądów średniej częstotliwości wynosi około 15

minut, a dawkowanie natężenia jest uzależnione

od indywidualnej wrażliwości chorego.



Seriia: 10 zabiegów



Krioterapia



Zimno zmniejsza produkcję mediatorów bólu

oraz blokuje bramki bólowe. Wpływa na

zwiększenie produkcji betaendorfin, działających

przeciwbólowo. Zmniejsza aktywność komórek

objętych zapaleniem, przez co ogranicza się

obrzęk.



Zabieg wykonujemy miejscowo (przed

kinezyterapią), czas 2-3min., seria 10-15

zabiegów.



Temperatura zabiegu -100 do -160

̊ C



Laseroterapia

Jest to zabieg akceptowany przez pacjentów przez

jego bezbolesność oraz stosunkowo dużą

efektywność. Poprzez wzmożenie wydzielania

endorfin oraz wpływ na regenerację obwodowych

aksonów po uszkodzeniu nerwów, zabieg ten działa

przeciwbólowo. Przyśpiesza resorpcję obrzęków i

wysięków oraz wpływa korzystnie na mikrokrążenie

i regenerację komórek. Pobudza tworzenie włókien

kolagenowych oraz fibroblastów, wpływa na

regenerację naczyń krwionośnych.



Częstotliwość 1500-2000Hz po 8-10 minut lub

2000-2500Hz po 1-2 minuty



Seria: 10 zabiegów



Ultradźwięki

Ich działanie opiera się o zjawisko mikromasażu

powstające wskutek wahania ciśnień w przebiegu

fali dźwiękowej. Działanie: przeciwbólowe,

przeciwzapalne, zmniejszające napięcie mięśniowe,

rozszerzające naczynia krwionośne oraz

zwiększające przemianę materii.



dawka słaba od 0,05-0,5W/cm2 w ostrych i

podostrych stanach chorobowych dawka średnia:

od 0,5 do 1,5 W/cm2w stanach przewlekłych



10 zabiegów po 5 minut



Pole magnetyczne



Natezenie: stopniowo od 4 do 10 mT,

częstoliwość 10-50 Hz, czas zabiegu 15-30minut



Seria 10 zabiegów.



Zabiegi borowinowe (zawijania)



Metoda lecznicza przeprowadzana okładami z

borowiny będącej rodzajem torfu. Substancje

zawarte w borowinie mogą wchłaniać się przez

skórę, dając określony korzystny efekt leczniczy.

Borowina zawiera szereg składników chemicznych,

takich jak kwasy huminowe, garbniki, żywice,

woski, białka, cukry i aminokwasy, które działają

przeciwzapalnie na skórę i błony śluzowe.



Metodyka: plaster borowiny rozgrzany do 50

gorąca żelka, ręcznik, koc



Czas trwania zabiegu 20-30min, seria 10 zabiegów

Choroba Perthesa

Definicja

Choroba Perthesa

(martwica Legg-Calve-

Waldenstrom-Perthesa, Coxa plana,

Osteochondrosis coxae iuvenilis) jest

idiopatyczną młodzieńczą, niedokrwienną

martwicą głowy kości udowej. Jest to

samoistnie przemijające schorzenie biodra

dziecięcego, charakteryzujące się czasowym

obumarciem głowy i szyjki kości udowej

(martwicą). Choroba Perthesa występuje 4-5

razy częściej u chłopców, głównie w wieku 3-

14 lat przy czym objawy najczęściej

pojawiają się między 5 a 8 rokiem życia.

Najczęściej dotyczy jednego biodra chociaż

w 10-20% przypadków występuje

obustronnie.

Choroba Perthesa jest chorobą kości i

najcięższą z tak zwanych jałowych

martwic kości i tylko wczesne jej

rozpoznanie a co za tym idzie

odpowienie leczenie mogą doprowadzić

do wyleczenia a także zmniejszenia

bardzo poważnych powikłań. Nieleczona

choroba prowadzi do dużego

ograniczenia ruchów nogi w biodrze i

zmian zwyrodnieniowych.

Przyczyny

Przyczyny choroby nie są do końca

ustalone a wyniki badań wykazują, że

choroba zaczyna się od niewielkiego,

podchrząstkowo położonego pola

martwicy a potem się rozwija. Istnieje

wiele opinii co do rozwoju choroby.

Obecnie za przyczynę choroby uważa

się zaburzenia procesu kostnienia.

Czynniki sprzyjające

zachorowaniu:

przebyta dysplazja stawu biodrowego w

niemowlęctwie

stosowanie leków sterydowych

nadwaga

szybki wzrost organizmu w okresie

dojrzewania

płeć męska

wiek między 5 a 8 rokiem życia

Objawy

Choroba zaczyna się od utykania. Ból

pojawia się wcześniej i zazwyczaj jest

ignorowany choć powoduje ograniczanie

ruchu biodra. Dość często dzieci uskarżają

się na ból kolana, po stronie chorego

biodra. Bardzo często chora noga ulega

skróceniu, a mięśnie nogi i pośladka

zanikają.

Przebieg choroby

Przebieg choroby jest długotrwały, (trwa około 3-4

lata) i jak w większości chorób, dzieli się go

na okresy:

Okres "synovitis"

- Ten okres jest wynikiem

niedokrwienia i trwa zwykle kilka tygodni.

Pojawia się ból w wyniku zapalenia błony

maziowej. Badanie USG pokazuje zmiany w

przeciwięństwie do badania radiologicznego.

USG pokazuje płyn w jamach stawowych.

Okres nekrozy lub zapadnięcia

- w tym

czasie trwającym od 6 do 12 miesiecy, głowa

kości ulega zmianą, zmniejsza się.

Okres fragmentacji

- następuje deformacja

głowy kości udowe i trwa to od roku do 2 lat

Okres odbudowy

- następuje proces

formowania się nowej kości. Okres ten trwa

od paru miesięcy do 2 lat.

Powikłania

Bagatelizowanie dolegliwości i

opóźnianie leczenia zawsze prowadzi do

poważnych powikłań takich jak:

ciężkie zniekształcenia stawu

biodrowego

skrócenie długości chorej kończyny

znaczne ograniczenie zakresu ruchu

biodra

utrwalone przykurcze

zaburzenia chodu

stany zapalne chorego biodra

Rozpoznanie

W badaniu klinicznym pierwszym objawem

jest ograniczenie rotacji wewnętrznej,

następnie odwiedzenia w stawie

biodrowym. Jednak chorobę rozpoznaje się

na podstawie zdjęcia rentgenowskiego

biodra, które uwidacznia

charakterystyczne zmiany martwicze.

Wcześniej zmiany te można wykazać

badaniem rezonansu magnetycznego

(MR

). W niektórych przypadkach pomocna

jest scyntygrafia biodra oraz badanie

ultrasonograficzne.

Leczenie

Leczenie w chorobie Perthesa polega na jak

najszybszym zastosowaniu odciążenia

chorego biodra w celu ochrony miękkiej

głowy kości udowej przed zgniataniem.

Ogranicza to powstawanie zniekształceń

głowy i stwarza najlepsze warunki do jej

odbudowy.

Należy podkreślić, że ruch w

chorym stawie bez obciążania nie jest

szkodliwy, wręcz przeciwnie, bardzo

korzystny dla procesu gojenia i

odzyskiwania sprawności chorej

kończyny.

Celem leczenie jest również doprowadzenie

do porządnego zagłębieniu głowy kości

udowej w panewce, które można uzyskać

zarówno metodami zachowawczymi jak i

operacyjnymi.

Podstawą leczenia, które powinno trwać

od 6-12 miesięcy, jest leżenie w łóżku z

bezwzględnym zakazem chodzenia,

stawania i klękania. W początkowym

okresie leczenia często istnieje

konieczność zastosowania wyciągu za

chorą kończynę. W kolejnym okresie

leczenia, przez około 2 lata stosuje się

specjalne gipsy lub aparaty ortopedyczne

odciążające chore biodro.

Próby przyspieszenia rewitalizacji jądra

kostnego sprowadzają się do stosowania

środków powodujących przekrwienie

okolicy stawu:

fizykoterapia (laseroterapia -

częstotliwość

1500-2000Hz, czas 8 minut ;

magnetoterapia

prostokątny przebieg

impulsów, częstotliwość

0 Hz, czas 20

minut

;

solux)

podawane miejscowo preparaty drażniące

kinezyterapia (wzmacnianie mm

pośladkowych, ćw. zapobiegające

przykurczom, ćw. ogólnousprawniające)

Leczenie operacyjne

Ze względu na wyjątkowo długi i

uciążliwy dla pacjenta okres leczenia

oraz trudny do uzyskania zadowalający

efekt końcowy, coraz częściej w

leczeniu choroby stosuje się wczesną

interwencję operacyjną. Wyniki takiego

leczenia są bardzo obiecujące.

Usprawnianie po wykonaniu

zabiegu chirurgicznego w

przebiegu choroby Perthesa:

Przed zabiegiem należy rozciągać

małe mm pośladkowe

Faza I:

-zapobieganie bólowi (biodro ułożone w pozycji

neutralnej rotacji z lekkim odwiedzeniem)

-wykonywać optymalne ruchy (przeciwwskazana

jest rotacja)

-podczas ćwiczeń zachować lekki opór

-chód 3 punktowy

Faza II:

-docelowy trening małych mm pośladkowych

(wchodzenie po schodach)

-ćwiczenia na końcu zakresów ruchu (ostrożne

rozciąganie mm)

-wzrost obciążenia podczas chodu (odstawić

pomoce, różne podłoże)

-trening ADL

Rokowanie jest gorsze u dziewcząt niż u

chłopców i w przypadku gdy choroba

wystąpi po 10 roku życia, natomiast dobre

u dzieci poniżej 6 roku życia i rozpoznanie

w początkowej fazie choroby co w

połączeniu z prawidłowym leczeniem

uchroni przed wczesnymi zmianami

zwyrodnieniowymi i ciężkim kalectwem.

Dysplazja stawu

biodrowego

Definicja

Dysplazja

stawu biodrowego

– jest to

wada charakteryzuj

ca si

post

puj

cym

wraz ze wzrostem dziecka niedorozwojem

struktur stawu biodrowego, głównie

panewki, głowy ko

ci udowej, torebki i

zade

. Panewka jest sp

ycona, w

mniejszym stopniu pokrywaj

ca głow

ci udowej. Cechuje si

stromym

nachyleniem. Nieprawidłowo

ukształtowana jest równie

owa ko

udowej.

Etiologia

Etiologia wady nie zosta

a ca

kowicie

wyja

niona. Przyjmuje si

w powstaniu

wady graj

rol

czynniki genetyczne,

biomechaniczne i hormonalne.

Objawy dysplazji:

1.Objaw przeskakiwania – Ortolaniego.

W czasie odwodzenia ud zgiętych w

stawach biodrowych wyczuwa się przeskakiwanie

głowy kości udowej przez krawędź panewki

stawowej. Występuje to przy wiotkiej torebce i

niedużym napięciu mięśni.

2. Ograniczenie odwodzenia i rotacji

wewn

trznej.

3. Zwi

kszenie k

ta antetorsji szyjki ko

udowej (przodoskr

cenie) o ponad 30°.

4. Asymetria fałdów udowo-po

ladkowych.

Asymetria mo

e równie

wyst

powa

przy

prawid

owo zbudowanych stawach i nie ma

znaczenia diagnostycznego.

Leczenie

Dysplazja stawu biodrowego, rozpoznana w

pierwszym miesiącu życia i prawidłowo leczona,

może zostać zlikwidowana nawet w przeciągu pół

roku. Szybkie rozpoznanie i leczenie zabezpieczają

przed komplikacjami w postaci podwichnięcia czy

zwichnięcia stawu biodrowego. Zmniejsza się

również ryzyko wystąpienia powikłań, np.

niedokrwienia głowy kości udowej z następstwami.

Na pierwszy plan leczenie wysuwa się stworzenie

warunków do pełnego ukształtowania się stawu, tak

aby głowa kości udowej byłe dobrze scentrowana w

panewce, ta zaś prawidłowo ją pokrywała, aby nie

doszło do przesunięcia się głowy ku górze.

Po rozpoznaniu dysplazji lekarze

najczęściej zalecają:



układanie na brzuchu

- tzw. szerokie pieluchowanie, czyli układanie

pieluszek w taki sposób, aby trzymały nóżki

dziecka w pozycji ,,żabki”.

Najlepsze są do tego pieluchy tetrowe - dwie

składamy w prostokąt, a trzecią, złożoną w trójkąt

nakładamy na pozostałe. Taki „zawój" można też

założyć na pieluchę jednorazową.

- stosowanie poduszki Fejki , szyny Koszli, szyna

Van Rosena lub pajacyka Grucy.

Uzyskujemy odpowiednie ułożenie kkd, czyli w

odwiedzeniu i zgięciu , stawy kolanowe i stopy są

wolne ruchowo.

Nie leczona dysplazja w miar

rozwoju

dziecka (gdy zaczyna chodzi

), mo

przekszta

w nadwichni

cie, a w

konsekwencji zwichni

cie stawu

biodrowego.

Zwichni

cie stawu biodrowego

– jest to wysuni

cie g

owy ko

udowej z panewki.

Objawy zwichni

cia stawu biodrowego u

dziecka nie chodz

cego:

W zwichni

ciu jednostronnym skrócenie d

ugo

wzgl

dnej ko

czyny (mierzonej od kostki przyśrodkowej –

kolec biodrowy przedni górny).

Asymetria fa

dów udowych, po

ladkowych oraz warg

sromowych (u dziewczynek).

Zwi

kszenie obwodu po

ladkowego – uwypuklenie okolicy

tarza wi

kszego.

Ograniczenie odwodzenia, rotacji wewn

trznej.

Objaw przeskakiwania – w czasie przywodzenia główka

wyskakuje z panewki, a w czasie odwodzenia wraca.

Objaw „pompowania” – w czasie naciskania wzd

osi

ugiej uda wyczuwa si

ruch ko

czyny, a miednica jest

nieruchoma.

Brak głowy ko

ci udowej w panewce – nadmierna

obracalno

ść

uda.

Objawy zwichni

cia stawu

biodrowego u dziecka chodz

cego:

Objaw Trendelenburga – przy obci

ąż

aniu nogi

chorej – opada miednica po stronie zdrowej.

sie

ladkowy

redni jest stabilizatorem

miednicy w płaszczy

nie czołowej i w fazie

obci

ąż

enia ko

czyny chorej pozbawiony jest

fizjologicznego napi

cia z powodu obni

enia

przyczepów.

Objaw Duchenna – jest nast

pstwem objawu

Trendelenburga – tułów odchyla si

w stron

chor

Chód kaczkowaty przy obustronnym zwichni

ciu

(luksacji) – jest poł

czeniem objawu

Trendelenburga z objawem Duchenna.

Chód utykaj

cy przy jednostronnej

luksacji.

Zwi

kszona lordoza l

ędź

wiowa

(hiperlordoza) – przy obustronnym

zwichni

ciu – zwi

kszone

przodopochylenie miednicy.

Skrócenie czynno

ciowe ko

czyny

zwichni

tej, które nale

y sprawdzi

pozycji stoj

cej przez podkładanie

deseczek pod stop

, a

do momentu

osi

gni

cia jednakowego poziomu kolców

biodrowych przednich górnych.

Leczenie

Postępowanie uzależnione jest od wieku

dziecka. Im wcześniej wykryta wada,

tym większe istnieją szanse wyleczenia.

Maksymalne szanse daje rozpoczęcie

leczenia przed upływem 1 roku życia

dziecka.

W zachowawczym leczeniu wrodzonego

zwichnięcia stawu biodrowego

najczęściej korzysta się ze sposobu

powolnego wprowadzania zwichniętej

głowy do panewki za pomocą stałego

wyciągu. Najczęściej korzysta się z

wyciągów pośrednich gąbkowych,

działających całodobowo.

Trzy etapy działania wyciągu:

1-7 dzień leczenia – nóżki dziecka

wyciągane są w osi tułowia. Obciążenie 1,5

- 3kg. Przeciwwyciąg zapewnia uniesienie

nożnej części łóżka.

II.

8-14 dzień leczenia – stopniowe unoszenie

wyprostowanych nóżek do pionu. Nóżki

nadal ustawione w osi tułowia. Łóżko

wyprostowane. Wyciąg obniżony tak, aby

pośladki dziecka unosiły się lekko nad

poziomem łóżka.

III.

15-28 dzień leczenia. Kończyny nadal

zawieszone nad głową. Stopniowe

odwodzenie nóżek, aż do uzyskania ich

pełnego rozwarcia.

Przedstawiony sposób umożliwia

stopniowe rozciąganie mięśni, a tym

samym wprowadzenie zwichniętej głowy

do panewki. Powolne rozciąganie

umożliwia też zaadaptowanie się krążenia

krwi do zmienionych warunków

anatomicznych w stawie.

W sytuacji, gdy leczenie zachowawcze nie

dało spodziewanych rezultatów, stosuje si

leczenie operacyjne, najcz

ęś

ciej w

przypadkach dotycz

cych bioder z

najci

ęż

szym stopniem dysplazji, tj. bioder

zdecentrowanych, zwichni

tych,

podwichni

tych oraz bioder z cechami

przetrwałej dysplazji.

Rodzaje zabiegów:

1. Otwarta prosta repozycja biodra.

2. Osteotomia miednicy.

3. Jednoczasowa repozycja –

rekonstrukcja biodra – wykonywana u nie

leczonych dzieci, u których ze wzgl

du na

moment rozpoznania wady niemo

liwe

jest ju

leczenie bezoperacyjne lub prosta

repozycja biodra.

Ćwiczenia stosowane po zabiegach

operacyjnych wprowadza si

stopniowo, w miar

upływu czasu od

daty operacji

Pierwszy etap

wicze

– rozpoczyna si

zało

eniu gipsu ćwiczebnego i trwa około 3

tygodni.

Prowadzi się ćwiczenia przyłó

kowe:

ćwiczenia oddechowe;

ćwiczenia czynne ko

czyn górnych;

ćwiczenia czynne z oporem ko

czyn górnych,

obr

czy barkowej;

ćwiczenia czynne z oporem kończyny dolnej po

stronie zdrowej;

ćwiczenia izometryczne tułowia;

Drugi etap

wicze

– rozpoczyna si

po zdj

ciu

gipsu ćwiczebnego i zało

eniu wyci

gu po

redniego

i trwa około 2 tygodni.

Prowadzi si

wiczenia jak

ej, g

ównie w płaszczy

nie strzałkowej.

Trzeci etap ćwicze

– rozpoczyna si

w 10–11

tygodni od daty zabiegu operacyjnego i trwa do

momentu rozpocz

cia nauki chodzenia.

Usprawnianie po zdj

ciu gipsu:

ćwiczenia jak wy

ej + ćwiczenia stopy i kolana

strony chorej;

ćwiczenia czynno-bierne w stawach biodrowych

we wszystkich płaszczyznach;

ćwiczenia mi

ęś

ni po

ladkowych – zwi

kszenie si

ęś

ni i zakresu ruchu pozwala na przyj

cie pozycji

pionowej i rozpocz

cie nauki chodzenia (zale

y od

RTG, USG);

chód w odci

ąż

eniu – w wodzie i z kulami – w

zale

ci od indywidualnych mo

liwości dziecka;

ćwiczenia ogólnousprawniaj

Przykłady ćwiczeń

1.P.w. – leżenie tyłem, RR wzdłuż T

1 – wznoszenie KD prawej przodem w górę,

2 – opuszczenie

3 – wznos KD lewej przodem w górę,

4 – opuszczenie

2. P.w. – j.w.

1 – przyciągnąć prawe kolano do kl. piersiowej za pomocą rąk,

2 – powrót do p.w.

3 – przyciągnąć lewe kolano do klatki piersiowej za pomocą rąk,

4 – powrót do p.w.

3. P.w. – j.w.

1 – przyciągnąć palce stóp w kierunku głowy z równoczesnym

dociśnięciem kolan do podłoża,

2 – wytrzymać,

3 – rozluźnić,

4. P.w. – j.w.

1 - przenoszenie KD prawej w lewo z dotykiem stopy do podłoża,

2 – powrót,

3 – przenoszenie KD lewej w prawo z dotykiem stopy do podłoża,

4 – powrót.

5. P.w. – leżenie tyłem, NN zgięte w st. kolanowych i biodrowych,

stopy oparte o podłoże RR wzdłuż T.

1 – wznos bioder (napiąć pośladki),

2 – wytrzymać,

3 – powrót do p.w.,

6. P.w. – jw.

1 – wznos bioder z równoczesnym wyprostem NL w st. kolanowym

i przyciągnięciem palców stopy w kierunku głowy,

2 – wytrzymać,

3 – powrót do p.w.

To samo NL.

. P.w. – j.w.

1 – wznoszenie KD prawej przodem w górę z równoczesnym

chwytem dłońmi za udo,

2 – wytrzymać,

3 – powrót.

To samo KD lewa.

. P.w. – j.w.

1 – odchylić kolana w bok na zewnątrz,

2 – złączyć.

9. P.w. – j.w.

–

krążenia KD prawej prostej w st. kolanowym w górę na

zewnątrz,

To samo KD lewa.

10. P.w. – leżenie tyłem, KD lewa zgięta w st. biodrowym i

kolanowym, stopa oparta o podłoże. KD prawa zgięta w st.

biodrowym i kolanowym, pięta oparta na lewym st. kolanowym,

RR wzdłuż T.

1 – nacisnąć prawą dłonią na prawe kolano odchylając kolano na

zewnątrz,

2 – pogłębić,

3 – powrót.

To samo NL

11. P.w. – leżenie tyłem, KKD w rozkroku zgięte w st.

biodrowych i kolanowych, stopy oparte o podłoże, RR

wzdłuż T.

1 – skręcić KD prawą do wewnątrz do podłoża,

2 – powrót,

3 – skręcić KD lewą do wewnątrz do podłoża,

4 – powrót.

12. P.w. – leżenie tyłem, KKD wyprostowane pionowo w

górze, RR wzdłuż T.

1-2 – nożyce pionowe,

13. P.w. – leżenie tyłem, KKD wyprostowane w lekkim

rozkroku, RR wzdłuż T.

1 – skręcić stopy na zewnątrz,

2 – skręcić stopy do wewnątrz.

14. P.w. – leżenie tyłem, KKD wyprostowane pionowo w

górze, RR wzdłuż T.

1-2 – nożyce poziome,

15. P.w. – leżenie tyłem KKD wyprostowane, RR wzdłuż T.

1 – przyciągnąć prawe kolano do kl. piersiowej z

równoczesnym wznosem KG lewej przodem w górę za

głowę - wdech,

2 – powrót – wydech,

3 – przyciągnąć lewe kolano do kl. piersiowej z

równoczesnym wznosem KG prawej przodem w górę za

głowę – wdech,

4 – powrót – wydech.

Stosowane zabiegi

Postępowanie fizjoterapeutyczne jest

takie samo w przypadku nastawienia

zwichnięcia sposobem zachowawczym,

jak i sposobem operacyjnym. Ze względu

na wiek pacjenta (małe dziecko) zabiegi

ogranicza się do minimum i w miarę

możliwości powinny one być

wykonywane w formie zabawy.

Fizykoterapia

razie

potrzeby

jako

zabieg

razie

potrzeby

jako

zabieg

wspomagający

można

zastosować

wspomagający

można

zastosować

łagodne ciepło przed bądź w trakcie

masażu.

Masaż

W okresie unieruchomienia stosuje się masaż

podudzi w celu poprawy krążenia krwi. Po zdjęciu

opatrunku celem masażu jest polepszenie

ukrwienia tkanek oraz złagodzenie ich napięcia, a

także wzmocnienie obręczy biodrowej i utrzymanie

pełnego zakresu ruchów w stawach kończyny

dolnej. Masaż wykonujemy w dwóch pozycjach: na

plecach i na brzuchu. W ułożeniu dziecka na

plecach wykonujemy masaż klasyczny całych

kończyn dolnych z zastosowaniem: głaskań,

rozcierań, ugniatań podłużnych i delikatnej wibracji

poprzecznej. W ułożeniu na brzuchu, stosując te

same techniki, wykonujemy masaż mięśni

pośladkowych. Dodatkowo dołączamy masaż

pleców. Należy bowiem pamiętać, że przeważnie

przy zwichnięciu obustronnym dochodzi do

pogłębienia fizjologicznej lordozy lędźwiowej, a przy

zwichnięciu jednostronnym - do skoliozy.

Masaż okostnowy

Wskazaniami do masażu kostnego są w

większej mierze choroby występujące w

obrębie głowy i tułowia, jednakże można go

stosować z równie dobrymi efektami podczas

zmian zwyrodnieniowych stawu, w stanach po

zwichnięciach i złamaniach, zwłaszcza po

długotrwałym unieruchomieniu.

W masażu zachodzące zmiany zmierzają do

funkcjonalnego optimum np. powraca

normalne napięcie mięśni – co w przypadku

mogących pojawić się przykurczów przy

dyspalzaji stawu biodrowego ułatwi nam

późniejsze wykonywanie masażu i ćwiczeń

Technika masażu okostnowego polega na wykonywaniu

zabiegu uciskiem opuszką kciuka bądź palca wskazującego i

generalnie zachowane są ogólne zasady masażu. Pacjent

siedzi bądź leży w zależności od okolicy ciała poddanej

masażowi. W punkcie masażu należy odsunąć mięśnie aby

osiągnąć możliwie bliski kontakt z kością. Gdy palec

uciskający poczuje opór tkanki kostnej należy wykonać na

nim kilka małych ruchów obrotowych na powierzchni około

5mm, następnie krótko zmniejsza się nacisk, bez odrywania

palca od miejsca zabiegu, masaż jednego punktu trwa 4 –

10s. Ponowny zabieg w tym miejscu można wykonać po

około2 – 4 min. Zakończeniem zabiegu jest głaskanie

głębokie opuszkami palców lub kłębem kciuka w miejscu

zabiegu. Przeciętny czas trwania zabiegu około 20 min i

zależy od liczby masowanych punktów. Częstotliwość

uzależniona od rodzaju choroby.

W obszarze miednicy punkty okostnowe występują na

grzbietowej powierzchni kości krzyżowej, okolicy stawu

krzyżowo – biodrowego, grzebienia kości biodrowej i guza

kulszowego. W obrębie kończyn stosuje się głównie w

zaburzeniach funkcjonalnych i zwyrodnieniowych stawów,

procesach

neurodystroficznych

chorobach

naczyń

procesach

neurodystroficznych

chorobach

naczyń

obwodowych.

Masaż wirowy

Temperatura wody 37 – 38

. Ruch wirowy wody

wpływa na zwiększenie przepływu krwi i

chłonki, poprawia przemianę materii w

tkankach, działa korzystanie na przykurcze

poprzez

ich

rozluźnienie,

ciepła

woda

poprzez

ich

rozluźnienie,

ciepła

woda

zmniejsza napięcie mięśniowe, usprawnia

koordynację nerwowo – mięśniową.

Masaże wirowe kończyn dolnych wykonuje się

przez 10 – 15 dni, w zależności od wskazań

codziennie lub co 2 dzień. Czas zabiegu 10 –

20 min. Masaż dla obu kończyn wykonywany

jest jednocześnie

Przeciwwskazania: ropne i alergiczne choroby

skóry, niewygojone blizny, ostre stany zapalne,

niepełny zrost kostny i odwapnienie kości.

Masaż podwodny

Prawidłowo wykonany zabieg wymaga aby pacjent po

wejściu do wanny stopniowo zanurzył się, wygodnie

ułożył i całkowicie się odprężył. Po około 5 min następuje

przystosowanie się układu krążenia do ciśnienia

hydrostatycznego wody. Odpowiednio do wskazań zabieg

można wykonywać na całym ciele lub na poszczególnych

odcinkach ciała funkcjonalnie ze sobą związanych.

Temperatura wody 36 – 40

, ciśnienie strumienia waha

się w granicach 0,5 do 3 atm. Optymalne ciśnienie

wywołuje przyjemne wrażenie ciepła i zaróżowienie

skóry. Odległość nasadki od powierzchni ciała powinna

wynosić 10 – 30 cm, strumień wody padający pod kątem

prostym działa na tkanki głębiej położone.

Masaż kończyn wykonuje się od części dystalnych w

kierunku dosercowym, wzdłuż osi długiej kończyny.

Kierunek prowadzenia strumienia wody po tkankach

masowanych powinien uwzględniać topograficzny

przebieg tkanek. Należy unikać kierowania silnego

strumienia na brzegi kości (zwłaszcza u szczupłych osób

i dzieci), na świeże blizny, narządy płciowe, w miejscach

powierzchownego przebiegu nerwów obwodowych.

Dziękuje za uwagę

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
Slide 70
Slide 71
Slide 72
Slide 73
Slide 74
Slide 75
Slide 76
Slide 77
Slide 78
Slide 79
Slide 80
Slide 81

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
FIZJOTERAPIA W ZESPOŁACH BÓLOWYCH SZYJNEGO ODCINKA KRĘGOSŁUPa(2)
fizjoterapia po endoprotezoplastyce stawu biodrowego
FIZJOTERAPIA PO ENDOPROTEZOPLASTYCE STAWU BIODROWEGO, FIZJO, Fizjoterapia
Fizjoterapia w zespołach bólowych krzyża (odcinka lędźwiowo krzyżowego)
Diagnostyka fizjoterapeutyczna w zespolach bolowych
Fizjoterapia w zespolach bolowych stopy
66 Fizjoterapia po endoprotezoplastyce stawu biodrowego
fizjoterapia w zespolach bolowych szyjnego odcinka kregoslupa
Postępowanie z chorym po totalnej alloplastyce stawu biodrowego, Fizjoterapia
ZESPÓŁ FUNKCJONALNY OKOLICY KOŃCZYNY DOLNEJ I STAWU BIODROWEGO, anatomia
Ćwiczenia w zespołach bólowych kręgosłupa L(1)(1), Fizjoterapia
Fizjoterapia w zwyrodnieniu stawu biodrowego
Endoprotezoplastyka stawu biodrowego, FIZJOTERAPIA, Egzamin praktyczny
Mięśnie stawu biodrowego, Fizjoterapia, kinezjologia
Kinezyterapia we wrodzonym zwichnięciu stawu biodrowego, Artukuły fizjoterapia

więcej podobnych podstron

Fizjoterapia w zespolach bolowych stawu biodrowego

Document Outline