Zasady pobierania i

transportu materiału do

badań mikrobiologicznych

Mocz

•

Każdy pacjent przed badaniem
powinien zostać zapoznany z zasadami
pobierania moczu

•

Najlepszy materiał do badań stanowi

•

mocz z nocy
lub

•

po 4-6 godzinach od ostatniego opróżnienia
pęcherza

Mocz

•

Przed pobraniem moczu należy:

•

umyć ręce wodą i mydłem

•

dokładnie umyć okolice krocza i

zewnętrzne narządy moczowo-płciowe z

użyciem bieżącej wody i mydła

•

nie używać środków dezynfekcyjnych

•

nie wycierać ręcznikami -

nawet sterylnymi !!!

•

u mężczyzn dodatkowo należy

•

odciągnąć napletek

•

umyć żołądź prącia

Mocz

•

Mocz należy pobrać

•

do jałowego pojemnika

•

z tzw. „środkowego strumienia”

•

Pojemnik należy

•

dokładnie zamknąć, nie dotykając jego
brzegu i wewnętrznej powierzchni

•

opisać

•

imieniem i nazwiskiem pacjenta

•

nazwą kliniki, w której leczony jest chory

Pobieranie moczu od noworodków i

niemowląt

•

Do pobrania moczu stosuje się jałowe
podlepiane woreczki

•

Po podklejeniu woreczka należy
odczekać do momentu pojawienia się w
nim moczu

•

Natychmiast odkleić woreczek,
zabezpieczyć i przekazać do Zakładu
Mikrobiologii

Pobieranie moczu poprzez

jednorazowe cewnikowanie

•

Pobieranie moczu za pomocą cewnika
stosuje się w przypadku, gdy:

•

nie można prawidłowo pobrać moczu ze
środkowego strumienia

Pobieranie moczu poprzez

jednorazowe cewnikowanie

•

W przypadku pacjentów, którzy nie są trwale
cewnikowani:

•

starannie umyć okolice krocza mydłem i
jałową wodą

•

wprowadzić cewnik

•

do jałowego naczynia pobrać drugą porcję
moczu

•

około 5 ml

Pobieranie moczu u pacjentów

cewnikowanych

•

Usunąć dotychczas używany cewnik

•

Przeprowadzić toaletę okolicy krocza

•

Zewnętrzne narządy płciowe

zdezynfekować przeznaczonym do tego

celu preparatem

•

W warunkach aseptycznych wprowadzić

nowy (jałowy) cewnik do pęcherza

moczowego

•

Na koniec dalszy cewnika założyć zacisk

Pobieranie moczu u pacjentów

cewnikowanych

•

Po upływie 30-40 minut przystąpić do
pobrania moczu

•

Drugą porcję moczu pobrać do jałowego
pojemnika

•

około 5 ml

•

Połączyć cewnik z workiem na mocz

Transport moczu do badania

mikrobiologicznego

•

Mocz do badania mikrobiologicznego należy
transportować jak najszybciej

•

do 30 minut

•

Próbkę można transportować

•

w temperaturze +4

0

C, ale nie dłużej niż 2

godziny!!!

•

W godzinach od 19.30 do 7.30

•

mocz należy pobierać na podłoże transportowe

Kał

•

W warunkach szpitalnych

•

powinien być oddany do wyjałowionego basenu lub
pieluchy (dzieci)

•

W warunkach domowych

•

do dokładnie umytego i wygotowanego /
wyparzonego naczynia (nocnik)

•

Ze świeżo oddanego kału do pojemnika

•

pobrać grudkę wielkości

•

ziarna grochu
lub

•

2-3 ml płynnego kału z ropą, krwią lub śluzem

Kał

•

Jeśli występuje biegunka

•

próbki powinny być pobierane we
wczesnym okresie zakażenia

•

Kał nie powinien być zanieczyszczony
moczem

Kał

•

W przypadku badań w kierunku

Clostridium

difficile

•

materiał pobrać dodatkowo na wymazówkę z

podłożem transportowym

UWAGA!! Nie pobierać wymazu z odbytu

•

Badanie w kierunku

rota-

i

adenowirusów

•

kał pobierać w zależności od konsystencji

•

1-2 ml
lub

•

2 g do jałowego naczynia

Wymaz z odbytu

•

Dopuszczalny

•

w przypadku badania w kierunku Shigella-
Salmonella, gdy nie udaje się uzyskać próbek kału

•

W przypadku badań w kierunku nosicielstwa VRE

•

Wprowadzić do odbytnicy poza zwieracz
zewnętrzny

•

jałową wymazówkę zwilżoną solą fizjologiczną

•

wielokrotnie nią obracając pobrać materiał

•

sprawdzić czy widoczna jest wystarczająca ilość
materiału, jeśli nie, powtórzyć czynność

Przechowywanie i transport

•

Badanie

„ogólne”

kału

•

materiał umieszczony w jałowym pojemniku powinien

być dostarczony do Zakładu Mikrobiologii w ciągu 2-3

godzin

•

Badanie w kierunku

rota-

i

adenowirusów

•

materiał należy transportować do Zakładu

Mikrobiologii nie dłużej niż 6 godzin od pobrania

•

jeśli badania nie można wykonać natychmiast

•

kał może być przechowywany do 72 godzin w temperaturze

2-8°C

•

dłuższe przechowywanie kału wymaga zamrożenia próbki

•

trwałość próbki do kilku miesięcy

Przechowywanie i transport

•

Wymaz z odbytu

•

jeśli materiał będzie badany w ciągu 1-2
godzin

•

transportować go w temperaturze pokojowej

•

jeśli czas transportu może przekroczyć 2
godziny

•

zastosować wymazówkę z podłożem
transportowym

Wymaz z gardła

•

Pacjent powinien być na czczo

•

Należy przepłukać jamę ustną

•

przegotowaną, letnią wodą

•

Unieruchomić język szpatułką

•

Wymaz pobrać z miejsc

•

zmienionych zapalnie oraz czopów ropnych

•

W czasie pobierania

•

nie dotykać języka, języczka podniebiennego, błony śluzowej

policzka i śliny

•

W przypadku braku możliwości natychmiastowego

przesłania materiału do badań

•

wymaz należy pobrać na wymazówkę z podłożem

transportowym

•

w razie konieczności przechowywać w temperaturze pokojowej

Wymaz z przedsionka

nosowego

•

Materiał pobiera się w celu oceny

nosicielstwa

Staphylococcus aureus

•

Materiał należy pobierać z

•

błon śluzowych kanałów

•

Wymazówkę należy zwilżyć jałowym
roztworem soli fizjologicznej

Plwocina

•

Plwocina powinna być odkrztuszana przez
chorego

•

rano

•

na czczo

•

w objętości przynajmniej 1-3 ml

•

po uprzednim przepłukaniu jamy ustnej
przegotowaną, letnią wodą

•

Jeżeli pacjent nosi protezę zębową

•

powinien ją przed badaniem wyjąć

Plwocina

•

Materiał odkrztusić do

•

jałowego pojemnika z szerokim otworem

•

opisanym

•

imieniem i nazwiskiem chorego

•

nazwą kliniki, w której leczony jest chory

•

Pojemnik

•

natychmiast zamknąć

•

nie dotykać jego brzegu i wnętrza

Plwocina

•

W przypadku trudności z odkrztuszaniem i
uzyskiwaniem odpowiedniej objętości plwociny

•

1-2 dni przed pobraniem materiału stosować u
pacjenta środki wykrztuśne

•

w dniu pobrania można zastosować dodatkowo
nawilżanie, nebulizację zawierającą

•

glikol propylenowy
lub

•

3-10% roztwór soli fizjologicznej

•

fizykoterapię klatki piersiowej (oklepywanie)

Przechowywanie i transport

•

Pobraną plwocinę

•

natychmiast po zebraniu przesłać do
badania

•

transportować w temperaturze pokojowej

•

Plwocina powinna być badana

•

w ciągu 1 godziny od pobrania

Wymaz z rany

•

W sytuacji pobierania materiału

•

za pomocą wymazówki bez podłoża
transportowego

•

należy przed pobraniem zwilżyć ją jałowym
roztworem soli fizjologicznej

Ropa

•

W sytuacji, kiedy ilość ropy jest skąpa

•

materiał należy pobrać na wymazówkę bez podłoża

•

w godzinach 19.30-7.30 - na wymazówkę z podłożem

transportowym

•

W przypadku aspiracji ropy ze zbiornika płynu

•

materiał można przesłać w strzykawce z zabezpieczoną

igłą + jałowy korek gumowy lub w jałowym pojemniku

•

W godzinach od 19.30 do 7.30

•

jest możliwe wprowadzenie próbki ze strzykawki do

podłoża do posiewu krwi i przechowanie w Zakładzie

Diagnostyki Laboratoryjnej

Materiał śródoperacyjny

•

Fragmenty tkanek

•

umieścić w jałowym pojemniku

•

natychmiast transportować do Zakładu
Mikrobiologii

•

w godzinach 19.30-7.30

•

dodać do pojemnika 5-10 ml jałowego roztworu
soli fizjologicznej przestrzegając zasad aseptyki

•

przekazać do Zakładu Diagnostyki
Laboratoryjnej

Materiał śródoperacyjny

•

Materiał płynny

•

zaaspirowany przy pomocy strzykawki można

przesłać w zabezpieczonej strzykawce
lub

•

wprowadzić do jałowego pojemnika

•

w godzinach 19.30-7.30

•

wprowadzić do podłoża do posiewu krwi i płynów

ustrojowych

•

przekazać do Zakładu Diagnostyki Laboratoryjnej

Materiał śródoperacyjny

•

Treść ropna

•

gdy nie można zaaspirować do strzykawki –

pobrać wymaz na jałową wymazówkę

•

transportować natychmiast

•

w godzinach 19.30-7.30 i w przypadku badań

w kierunku drobnoustrojów rosnących w

warunkach beztlenowych (strzykawka +

jałowy plaster) – na wymazówkę z podłożem

transportowym

•

przechować w temperaturze pokojowej

Krew do badań serologicznych

•

Zawsze pobierać systemem zamkniętym

•

Do jałowych, suchych probówek bez

odczynników, na skrzep

•

Do badań w kierunku

antygenu pp65 CMV

•

do probówki z cytrynianem sodu

•

Materiał nie nadaje się do przechowywania!!!

•

Transportować w temperaturze pokojowej

•

W godzinach 19.30-7.30

•

materiał należy przechowywać w lodówce

Co zrobić w razie wątpliwości?

•

Skontaktować się z mikrobiologiem
dyżurującym

•

tel. 585-

4580

•

Rejestracja Katedry i Zakładu Mikrobiologii
Klinicznej w godzinach 7.30-20.00

Kiedy telefonować w sprawie

wyników badań?

•

Badanie mikrobiologiczne

•

nie wcześniej niż

po 24 godzinach

od

nadesłania próbki –

informacja wstępna

•

W dni powszednie

•

po godzinie 10.00

•

W dni wolne od pracy

•

po godzinie 12.00

Kiedy powiadomić Zakład

Mikrobiologii o planowanym

badaniu?

•

Zawsze w przypadku badania w
kierunku

•

drobnoustrojów rosnących w warunkach
beztlenowych

•

w tym w kierunku

Clostridium difficile

•

trybie pilnym