Swoboda

Świadcze

nia

Usług

1.

Podstawy prawne

2.

Pojęcie usługi

3.

Elementy

a) Odpłatność
b) Element transgraniczny
c) Charakter czasowy

4.

Swoboda świadczenia usług a swoboda prowadzenia
działalności gospodarczej

5.

Swoboda świadczenia usług a swoboda przepływu
pracowników

6.

Swoboda świadczenia usług a swoboda przepływu
towarów

7.

Zakres podmiotowy swobody świadczenia usług

8.

Zakres przedmiotowy swobody świadczenia usług

9.

Treść swobody świadczenia usług

10.

Dozwolone ograniczenia i wyłączenia swobody

11.

Znaczenia wzajemnego uznawania kwalifikacji

Art. 50 TWE

Świadczenie z reguły odpłatne, które dokonywane jest

transgranicznie i ma charakter czasowy.

Świadczący usługę może, w celu spełnienia świadczenia, wykonywać przejściowo działalność

w państwie świadczenia na warunkach, jakie państwo to nakłada na własnych obywateli.

Swobodny przepływ usług

dotyczy w szczególności:

• Turystyki
• Budownictwa
• Wynajmu lokali
• Leasingu
• Usług finansowych
• Doradztwa, pośrednictwa
• Działalności reklamowej
• Usług świadczonych przez inżynierów i

wolne zawody: lekarze, architekci,
prawnicy

Odpłatność jest koniecznym
elementem pozwalającym uznać
dane świadczenie
za usługę.

W orzeczeniu w sprawie 16/93,
Tolsman v. Inspecteur der
Omzetbelasting
ETS przyjął, że z powodu braku
elementu odpłatności nie jest usługą
granie na ulicy
w zamian za datki przechodniów.

W wyroku w sprawie 109/92,
Wirth v. Landeshaupstadt Hannover
ETS stwierdził, że prowadzenie różnego
rodzaju kursów lub szkoleń w ramach systemu
edukacji narodowej również nie jest
świadczeniem usług
z powodu braku elementu odpłatności.

Charakter odpłatny nie zawsze oznacza, że
za usługę musi płacić bezpośredni
odbiorca usługi.
W sprawie Schindler ETS uznał za usługę
transgraniczną emisję programu
telewizyjnego utrzymującego się z reklam,
chociaż to nie widzowie płacili za odbiór
tego programu, lecz reklamodawcy.

Sytuacja o charakterze całkowicie
wewnątrzkrajowym nie podlega
przepisom wspólnotowym o
swobodzie świadczenia usług.

W orzeczeniu w sprawie 52/79,

Prokuratura Królewska v. Debauve

ETS odnosił się do postępowania karnego przeciwko

belgijskim spółkom świadczącym usługi telewizji

kablowej z tytułu naruszenia zakazu transmisji reklam

o charakterze komercyjnym na terytorium Belgii.

ETS uznał, że przepisy TWE dotyczące swobody

świadczenia usług (art. 49 TWE) nie mają

zastosowania do takiej działalności, która została

ulokowana na terytorium jednego państwa

członkowskiego.

W przypadku usług kluczowym kryterium

decydującym o uznaniu sytuacji danego

podmiotu

za „wspólnotową”, czyli wykonywaną w wymiarze

transgranicznym jest to, że usługodawca

i usługobiorca są podmiotami pochodzącymi

z dwóch różnych państw członkowskich.
Możliwe jest także, że ze względu na szczególny

charakter świadczonych usług, granice

przekracza sama usługa.

I. Czynna swoboda świadczenia usług

Występuje, gdy usługodawca pochodzący z jednego państwa

członkowskiego i prowadzący w nim stałą działalność

gospodarczą przemieszcza się czasowo do innego państwa

członkowskiego w celu wykonania tam usługi



Lekarz w celu wykonania operacji pacjenta – obywatela państwa

goszczącego



Prawnik – by reprezentować przed sądem państwa goszczącego

klienta będącego obywatelem tego państwa.

TWE w sposób wyraźny reguluje tylko sytuację
polegającą na czynnym świadczeniu usług (akapit
trzeci art. 50 TWE)

II. Bierna swoboda świadczenia usług

Usługobiorca pochodzący z jednego państwa członkowskiego
przemieszcza się do innego państwa członkowskiego, w którym
posiada swoją siedzibę zawodową usługodawca w celu skorzystania
tam z usług.



Obywatel jednego państwa członkowskiego przemieszcza się do drugiego w celu
zjedzenia tam kolacji w restauracji lub skorzystania z usługi salonu fryzjerskiego.

Rada potwierdziła istnienie swobody świadczenia usług w
formie biernej w dyrektywie 73/148 art. 1 b.
ETS potwierdził, że przepisy TWE dotyczące swobody
świadczenia usług odnoszą się również do przypadków, w
których do innego państwa członkowskiego przemieszcza
się usługobiorca, w sprawie 286/82 i 26/83, Luisi i
Carbone v. Ministerstwo Skarbu.

III.

Granicę przekracza sama usługa

Stan faktyczny, w którym przez granicę transmitowany jest
program telewizyjny lub przesyłana jest opinia prawna
zamówiona przez obywatela jednego państwa członkowskiego
u prawnika będącego obywatelem drugiego państwa .

IV. Usługodawca będący obywatelem jednego

państwa członkowskiego i usługobiorca, będący
obywatelem drugiego państwa członkowskiego
znajdują się w państwie trzecim, w którym
świadczona jest usługa.



Przewodnikiem wycieczki do państwa trzeciego jest osoba
posiadająca obywatelstwo jednego państwa członkowskiego, a
uczestnikami wycieczki są obywatele innego państwa
członkowskiego.

Elementem wyróżniającym świadczenie usług jest
okoliczność, że działalność objęta tą swobodą jest
wykonywana na terytorium innego państwa
czasowo.
Świadczenie usług musi mieć z góry określony
początek i koniec.

Ten element tymczasowości nie występuje w przypadku swobody
przedsiębiorczości.

Zasadniczy problem z punktu widzenia prawa
wspólnotowego stanowił fakt, że pewna
działalność była dozwolona w jednym państwie
członkowskim, podczas gdy w innym państwie
była uważana za działalność niemoralną lub
bezprawną.

Zagadnienie to było podstawą wielu orzeczeń
wydanych przez ETS.

ETS rozważał legalność zakazu zastosowanego przez
władze niemieckie wobec banku francuskiego, który
uniemożliwiał dochodzenie należności od obywatela
niemieckiego z uwagi na nielegalny charakter usługi
wykonanej na jego rzecz.
Mimo uznania transakcji za nielegalne ETS przyjął, że
stanowiły one świadczenie usług, a państwu
członkowskiemu przysługiwało jedynie prawo odmowy
uznania roszczeń banku wobec jego obywatela za
uzasadnione

.

ETS rozważał czy może być uważane za
świadczenie usług korzystające z ochrony prawa
wspólnotowego oferowanie do sprzedaży losów
loteryjnych w państwie, którego prawo zakazuje
prowadzenia loterii.

ETS uznał, że nie jest władny narzucać żadnemu
państwu członkowskiemu oceny świadczonych
usług co do ich legalności. Jednak, ze względu na
fakt, że loterie są dozwolone w niektórych
państwach członkowskich, świadczenie usług
polegające na sprzedaży losów jest usługą.

CHARAKTER SUBSYDIARNY

Nie jest możliwe jednoczesne powoływanie się na obie zasady, gdyż:

 Mogłoby to prowadzić do obchodzenia surowszych

przepisów

• dotyczących swobody przedsiębiorczości - warunki formalne: kwalifikacje

zawodowe, rejestrowanie się w korporacjach zawodowych, uzyskiwanie
koncesji

• na rzecz bardziej liberalnej regulacji dotyczącej swobody świadczenia usług.

 Zakres podmiotowy obu swobód jest taki sam:

• osoby fizyczne i prawne
• pochodzące z państw członkowskich
• prowadzące działalność w formie zakładowych przedsiębiorstw i spółek oraz

w formie samozatrudnienia.

Sprawa 55/94, Gephard Consiglio

dell’Ordine Avvocati e Procuratori

di Milano

• Czy obywatel niemiecki będący adwokatem wpisanym na listę

adwokatów w Niemczech i mający w ojczystym państwie
członkowskim (Niemcy) kancelarię prawniczą, a związany
rodzinnie i zawodowo od wielu lat z drugim państwem
członkowskim (Włochy), może w tym drugim państwie powoływać
się na swobodę świadczenia usług, jeśli również we Włoszech
założył kancelarię prawniczą?

• Orzeczenie ETS z 1995 r.

Jeśli obywatel jednego państwa członkowskiego wykonuje
większość działalności zawodowej na terytorium jednego państwa
członkowskiego, natomiast w drugim państwie utrzymuje pewną
stałą infrastrukturę , po to aby obchodzić surowsze przepisy prawa
wspólnotowego dotyczące swobody przedsiębiorczości, to osoba
taka traktowana winna być w kraju, w którym stale przebywa i
świadczy usługi jako korzystająca ze swobody przedsiębiorczości.

Samozatrudnienie (o czasowym charakterze)
poddane jest zasadom właściwym swobodzie
świadczenia usług, w odróżnieniu od
wykonywania działalności zawodowej w ramach
stosunku pracy.

ETS przyjął, iż w sytuacji, gdy przedsiębiorstwo mające
siedzibę w jednym państwie członkowskim świadczy usługi
w innym państwie członkowskim, ma prawo przemieszczać
się z całym swoim personelem (dotyczy również
pracowników usługodawcy pochodzących spoza państw UE).

ETS stwierdził, że przemieszczanie się pracowników podlega
przepisom regulującym swobodę świadczenia usług, lecz
jednocześnie prawo wspólnotowe nie sprzeciwia się
zastosowaniu regulacji z zakresu prawa pracy państwa
goszczącego.

Dyrektywa 96/71 PE i Rady w art. 3 przewiduje, że
w przypadku pracowników delegowanych w
ramach świadczenia usług do innego państwa
członkowskiego powinny zostać im
zagwarantowane stosowne w państwie
goszczącym warunki zatrudnienia

• TOWAR

• Przedmiot posiadający wartość materialną i

mogący być przedmiotem obrotu

• USŁUGA

• Świadczenie odpłatne wykonywane

transgranicznie

• Charakter niematerialny (w ramach usług

przekazywane jest know – how)

Wyrok ETS

w sprawie Sacchi 1974

• Emisja programów radiowych i

telewizyjnych

• Swoboda świadczenia usług

• Handel nagraniami, filmami i kasetami

wykorzystywanymi do rejestrowania,
odtwarzania
i emitowania programów telewizyjnych i
radiowych

• Swoboda przepływu towarów

Orzeczenie ETS

w sprawie Schindler

• ETS przyjął, że art. 49 TWE nakazuje zniesienie wszelkich

ograniczeń w swobodnym przepływie towarów, jeśli
ograniczenia te pozostawałyby w związku z realizacją
swobody świadczenia usług.

• Przesyłanie materiałów reklamowych, ściśle związane z

usługą przeprowadzenia loterii – podlega przepisom o
świadczeniu usług.

Orzeczenie ETS

w sprawie Omega

• ETS przyjął, że jeśli przepis prawa krajowego lub praktyka

realizowana na jego podstawie narusza zarówno swobodę
świadczenia usług, jak i swobodę przepływu towarów, to nie
jest możliwe uznanie, że narusza on obie te swobody.

• Należy ustalić, która ma charakter dominujący, a która jest

jej uzupełnieniem.

• W sprawie Omega dominującą była swoboda świadczenia

usług

• Zakup technologii i wyposażenia dotyczył urządzeń specyficznie

przeznaczonych do organizowania określonego rodzaju gier i był
akcesoryjny w stosunku do świadczonych przy ich pomocy usług.

• Krajowe regulacje prawne dotyczące produktu, które w

sposób bezpośredni lub pośredni utrudniają prowadzenie
działalności przez osobę świadczącą usługi, a także
wpływają na odbiór usług.

• Kontrola przepisów krajowych, które dotyczą wyposażenia

osoby świadczącej usługi.

• Przepisy dotyczące wiarygodności zawodowej, w tym

kwalifikacji, dyplomów poświadczających kwalifikacje,
zaświadczeń o posiadanych umiejętnościach.

Zakazy te są adresowane do państw i wywołują skutek

bezpośredni.

Obowiązek postępowania zgodnie z tymi zasadami obciążą

również organy administracyjne i sądy w ramach ich właściwości.

• Prawo wyjazdu usługodawcy lub usługobiorcy z

kraju ojczystego oraz prawo wjazdu i pobytu w
państwie goszczącym.

• Dyrektywa 73/148 rozszerza zakres tych

uprawnień akcesoryjnych na członków rodziny
osoby świadczącej usługi.

Zakaz dyskryminacji, czyli zasada traktowania narodowego

wynika

z art. 50 TWE, który przewiduje, że świadczący usługę może

wykonywać przejściowo działalność w państwie świadczenia

na tych samych warunkach, jakie państwo to nakłada

na własnych obywateli.

Przepis ten wprost zakazuje dyskryminacji z uwagi na

obywatelstwo.
ETS (w sprawie Säger C – 76/90) stwierdził, że państwo

goszczące nie może wymagać od świadczących usługi na jego

terytorium usługodawców pochodzących z innych państw

członkowskich, aby spełnili wszelkie warunki wymagane w

tym kraju dla podjęcia stałej działalności gospodarczej.

Art. 49 TWE stanowi, iż państwo goszczące ma

obowiązek powstrzymania się od czynienia

jakichkolwiek różnic pomiędzy usługodawcami

pochodzącymi z innych państw członkowskich a swoimi

obywatelami ze względu na obywatelstwo, lub ze

względu na okoliczność, że usługodawcy ci mieszkają

lub mają siedzibę, zarząd lub siedzibę głównego

przedsiębiorstwa w innym kraju członkowskim niż to, w

którym usługa ma być wykonana.

ETS uznał za całkowicie nieuprawniony wymóg

posiadania siedziby na terytorium państwa

goszczącego.

Zakaz wydawania takich przepisów prawa
krajowego w państwach członkowskich, które
mimo że formalnie nie dyskryminują
usługodawców czy usługobiorców pochodzących z
innych państw członkowskich przebywających w
państwie goszczącym, to jednak utrudniają im
korzystanie ze swobody świadczenia usług.

W sprawie 279/80 Webb ETS stwierdził, że zakazane są wszelkie

ograniczenia w swobodzie świadczenia usług.

Warunki odstępstw od zasady:

• Środki wprowadzające ograniczenia mają za zadanie chronić dobro ogólne

• Dotyczą w takim samym zakresie wszelkich podmiotów działających w

danym państwie

• Są proporcjonalne do zamierzonego celu

• Respektują kontrolę sprawowaną nad usługodawcą w kraju jego

pochodzenia

Za wymogi interesu ogólnego ETS uznał:

• Ochronę konsumentów

• Ochronę ludności w odniesieniu do usług wykonywanych przez

przedstawicieli wolnych zawodów

• Ochronę osób wykonujących działalność artystyczną przy pośrednictwie

pracy

• Wartości w ramach polityki kulturalnej

W każdym przypadku, gdy stwierdzono

ograniczenie swobody świadczenia usług o

charakterze niedyskryminacyjnym w jednym z

państw członkowskich, konieczne jest ustalenie

czy takie wyłączenie jest uzasadnione

obiektywnie ze względu na ogólny interes o

charakterze publicznym.

Usługodawca świadczący usługi na terytorium innego państwa członkowskiego niż
to, w którym ma on siedzibę swojej firmy nie podlega w państwie goszczącym
kontroli kwalifikacji.

21 grudnia 1988r. wprowadzona została dyrektywa 89/48 dotycząca ogólnego
systemu uznawania dyplomów szkolnictwa wyższego uzyskiwanych w wyniku
kształcenia trwającego przez okres co najmniej 3 lat.

Dyrektywa 92/51 z 18 czerwca 1992r. wprowadzała drugi ogólny system
uznawania kwalifikacji zawodowych i wykształcenia uzupełniający dyrektywę 89/48.

14 maja 2001r. wydana została dyrektywa 2001/19 PE i Rady zmieniająca
dyrektywę Rady 89/48 oraz dyrektywę Rady 92/51, a także dyrektywy wertykalne
dotyczące wykonywania poszczególnych zawodów w ramach UE.

Została przyjęta Dyrektywa 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
7 września 2005r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Dyrektywa ma na
celu zreformowanie systemu wielostronnego uznawania dyplomów , który
dostosowany został do nowych zasad świadczenia usług w ramach jednolitego
rynku UE.



J.Barcz, Prawo Unii Europejskiej. Zagadnienia systemowe.
Prawo materialne i polityki, Wydawnictwo Prawo i Praktyka
Gospodarcza, Warszawa 2006



R. Skubisz, E. Skrzydło – Tefalska, Prawo Europejskie,
Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003



A. Przyborowska – Klimczak, E. Skrzydło – Tefalska,
Dokumenty Wspólnot Europejskich, Lubelskie Wydawnictwo
Prawnicze, Lublin 1994