CHOROBY STERCZA

CHOROBY STERCZA

Mgr Bogusława Dolecka

Mgr Bogusława Dolecka

Gruczoł krokowy- stercz

Gruczoł krokowy- stercz

Stercz- centralny narząd

Stercz- centralny narząd

ukł.moczowo- płciowego

ukł.moczowo- płciowego

Stercz zbudowany jest z trzech stref

Stercz zbudowany jest z trzech stref

czynnościowo – anatomicznych:

czynnościowo – anatomicznych:



Strefa obwodowa

Strefa obwodowa



Strefa centralna

Strefa centralna



Strefa przejściowa

Strefa przejściowa



Z części obwodowej rozwija się RAK

Z części obwodowej rozwija się RAK

STERCZA , ZAPALENIE STERCZA

STERCZA , ZAPALENIE STERCZA



Z części centralnej rozwija się BPH-

Z części centralnej rozwija się BPH-

ŁAGODNY ROZROST STERCZA

ŁAGODNY ROZROST STERCZA

Gruczoł krokowy

Gruczoł krokowy

Strefa rozwoju łagodnego rozrostu
stercza i stanów zapalnych

Strefa rozwoju raka stercza

Łagodny rozrost stercza zwany również

Łagodny rozrost stercza zwany również

gruczolakiem stercza ( adenoma

gruczolakiem stercza ( adenoma

prostatae) występuje u 40 – 50 %

prostatae) występuje u 40 – 50 %

mężczyzn powyżej 50 r.ż. Po 80 r.ż.

mężczyzn powyżej 50 r.ż. Po 80 r.ż.

Występuje aż u 90 % badanych.

Występuje aż u 90 % badanych.

ETIOLOGIA-

ETIOLOGIA-

narząd hormonozależny

narząd hormonozależny



OBJAWY-

OBJAWY-

częstomocz dzienny i nocny

częstomocz dzienny i nocny



Zwężenie strumienia moczu

Zwężenie strumienia moczu



Wydłużenie czasu mikcji

Wydłużenie czasu mikcji



Zatrzymanie moczu ( na skutek

Zatrzymanie moczu ( na skutek

nadmiernego przekrwienia, zastoju

nadmiernego przekrwienia, zastoju

żylnego w przebiegu zapalenia

żylnego w przebiegu zapalenia

gruczołu krokowego lub po alkoholu)

gruczołu krokowego lub po alkoholu)

OBJAWY ZWIĄZANE Z

OBJAWY ZWIĄZANE Z

NAPEŁNIENIEM PĘCHERZA

NAPEŁNIENIEM PĘCHERZA

MOCZOWEGO

MOCZOWEGO



Częstomocz

Częstomocz



Uczucie gwałtownego parcia na

Uczucie gwałtownego parcia na

pęcherz

pęcherz



Trudności w powstrzymywaniu mikcji

Trudności w powstrzymywaniu mikcji



Ból i pieczenie podczas mikcji

Ból i pieczenie podczas mikcji

OBJAWY ZWIĄZANE Z

OBJAWY ZWIĄZANE Z

OPRÓŻNIANIEM PĘCHERZA

OPRÓŻNIANIEM PĘCHERZA



Trudności w rozpoczęciu mikcji

Trudności w rozpoczęciu mikcji



Zwężenie strumienia moczu

Zwężenie strumienia moczu



Wydłużony czas mikcji

Wydłużony czas mikcji



Przerywany strumień moczu

Przerywany strumień moczu



Oddawanie moczu kroplami

Oddawanie moczu kroplami



Uczucie niecałkowitego opróżniania

Uczucie niecałkowitego opróżniania

pęcherza

pęcherza

ROZPOZNANIE-

ROZPOZNANIE-

wywiad lekarski

wywiad lekarski



Badanie per rectum

Badanie per rectum



Badanie pęcherza moczowego

Badanie pęcherza moczowego



Badanie ogólne moczu

Badanie ogólne moczu



Oznaczenie poziomu PSA- norma 0,0-

Oznaczenie poziomu PSA- norma 0,0-

4,0mg/ml

4,0mg/ml



Usg

Usg



Uloflometria

Uloflometria

Badanie per rectum

Badanie per rectum

LECZENIE

LECZENIE

- & -blokery- np. doxazosyna

- & -blokery- np. doxazosyna

- Leki z grupy hormonalnej-

- Leki z grupy hormonalnej-

np.finasteryd

np.finasteryd

Elektroresekcja

Elektroresekcja

przezcewkowa

przezcewkowa

Elektroresektor

Elektroresektor

Podłączenia kabli

Podłączenia kabli

TURP

TURP

LECZENIE OPERACYJNE-

LECZENIE OPERACYJNE-

-

Techniki z użyciem lasera- przezcewkowa

Techniki z użyciem lasera- przezcewkowa

koagulacja laserowa

koagulacja laserowa

-

Przezcewkowa resekcja

Przezcewkowa resekcja

-

techniki z zastosowaniem ciepła (TUMT)

techniki z zastosowaniem ciepła (TUMT)

-

Przezcewkowa elektroresekcja gruczołu

Przezcewkowa elektroresekcja gruczołu

krokowego –TURP- usunięcie przez cewkę

krokowego –TURP- usunięcie przez cewkę

moczową części ,gruczolaka przy pomocy

moczową części ,gruczolaka przy pomocy

pętli elektrycznej.

pętli elektrycznej.

-

Adenomektomia- załonowe usunięcie

Adenomektomia- załonowe usunięcie

gruczolaka, jeżeli objętość przekracza 80 –

gruczolaka, jeżeli objętość przekracza 80 –

100 ml

100 ml

Adenomectomia

Adenomectomia

POWIKŁANIA

POWIKŁANIA

-Zatrzymania moczu wymagające dłuższego

-Zatrzymania moczu wymagające dłuższego

utrzymywania cewnika w pęcherzu

utrzymywania cewnika w pęcherzu

-

Krwawienie

Krwawienie

-

Zakażenie ukł. moczowego

Zakażenie ukł. moczowego

-

Zwężenie cewki lub szyi pęcherza

Zwężenie cewki lub szyi pęcherza

moczowego

moczowego

-

Zaburzenia erekcji

Zaburzenia erekcji

-

Wytrysk wsteczny

Wytrysk wsteczny

OPIEKA PIELĘGNIARSKA PO

OPIEKA PIELĘGNIARSKA PO

OPERACJACH NA GRUCZOLE

OPERACJACH NA GRUCZOLE

KROKOWYM

KROKOWYM

Opieka zależy od rodzaju operacji.

Opieka zależy od rodzaju operacji.

Po zabiegu należy kontrolować- stan

Po zabiegu należy kontrolować- stan

ogólny chorego, czynność serca,

ogólny chorego, czynność serca,

oddechy, RR, krwawienie ( przez

oddechy, RR, krwawienie ( przez

cewkę moczową i ranę)

cewkę moczową i ranę)

Najistotniejszym elementem

Najistotniejszym elementem

pielęgnacji w każdym rodzaju

pielęgnacji w każdym rodzaju

zabiegu

zabiegu



Jest zachowanie drożności cewników

Jest zachowanie drożności cewników



Obserwacja krwawienia

Obserwacja krwawienia

W celu zachowania drożności stosuje się

W celu zachowania drożności stosuje się

–

–

odsysanie skrzepów i płukanie pęcherza,

odsysanie skrzepów i płukanie pęcherza,

za pomocą strzykawki lub stałego płukania.

za pomocą strzykawki lub stałego płukania.

Stałe płukanie wykonuje się za pomocą

Stałe płukanie wykonuje się za pomocą

dwubieżnego cewnika lub przez przetokę

dwubieżnego cewnika lub przez przetokę

nadłonową. W skrajnych przypadkach przy

nadłonową. W skrajnych przypadkach przy

intensywnym krwawieniu wykonuje się

intensywnym krwawieniu wykonuje się

operacyjną kontrolę loży po wyłuszczonym

operacyjną kontrolę loży po wyłuszczonym

gruczole.

gruczole.

Po zabiegach TURP należy zwrócić

Po zabiegach TURP należy zwrócić

uwagę na objawy jak : - mdłości

uwagę na objawy jak : - mdłości

-

Wymioty

Wymioty

-

Wzdęcia

Wzdęcia

Mogą świadczyć o uszkodzeniu ściany

Mogą świadczyć o uszkodzeniu ściany

pęcherza moczowego

pęcherza moczowego



Cewnik zostaje usunięty jeżeli mocz

Cewnik zostaje usunięty jeżeli mocz

przestaje być krwawy tj. 5-6 doba.

przestaje być krwawy tj. 5-6 doba.

Rak stercza

Rak stercza

Etiologia

Etiologia



W Polsce zajmuje III miejsce po raku

W Polsce zajmuje III miejsce po raku

płuc i raku jelita

płuc i raku jelita

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka



Czynniki dziedziczne

Czynniki dziedziczne



Wiek

Wiek



Uwarunkowania środowiskowe

Uwarunkowania środowiskowe



Wirusy Sinian Virus 40

Wirusy Sinian Virus 40



Niski wiek inicjacji seksualnej

Niski wiek inicjacji seksualnej



Duża liczba partnerek

Duża liczba partnerek



Choroby przenoszone drogą płciową

Choroby przenoszone drogą płciową



Częściej u rasy czarnej , najrzadziej rasa

Częściej u rasy czarnej , najrzadziej rasa

żółta

żółta



Histologicznie- charakter gruczolaka

Histologicznie- charakter gruczolaka



Rozwija się w strefie obwodowej

Rozwija się w strefie obwodowej

( 75%)

( 75%)



Początkowo ma niewielkie rozmiary –

Początkowo ma niewielkie rozmiary –

następnie dochodzi do rozrostu masy

następnie dochodzi do rozrostu masy

guza i szerzenia się po za gruczoł

guza i szerzenia się po za gruczoł

krokowy, naciekania na torebkę

krokowy, naciekania na torebkę

stercza, pęcherzyki nasienne oraz dno

stercza, pęcherzyki nasienne oraz dno

miednicy mniejszej

miednicy mniejszej

Przerzuty

Przerzuty



Węzły zasłonowe, biodrowe,

Węzły zasłonowe, biodrowe,

okołoaortalne, nadobojczykowe,

okołoaortalne, nadobojczykowe,

pachwinowe zewnętrzne

pachwinowe zewnętrzne



Kości miednicy, kręgosłupa, żeber,

Kości miednicy, kręgosłupa, żeber,

górne nasady kości biodrowych

górne nasady kości biodrowych



Wątroba, płuca

Wątroba, płuca

Objawy

Objawy



Na początku bezobjawowo

Na początku bezobjawowo



Czasem z BPH

Czasem z BPH



Dominują trudności w mikcji

Dominują trudności w mikcji



Rzadko pierwszymi objawami

Rzadko pierwszymi objawami

krwiomocz, niewydolność nerek,

krwiomocz, niewydolność nerek,

niedokrwistość

niedokrwistość

Rozpoznanie

Rozpoznanie



Badanie per rectum

Badanie per rectum



Oznaczenie stężenia swoistego

Oznaczenie stężenia swoistego

antygenu PSA

antygenu PSA



Biopsja stercza

Biopsja stercza



USG przezodbytnicze

USG przezodbytnicze

Biopsja prostaty

Biopsja prostaty

Biopsja stercza

Biopsja stercza

Leczenie

Leczenie



Prostatectomia radykalna-

Prostatectomia radykalna-

chirurgiczne wycięcie gruczołu

chirurgiczne wycięcie gruczołu

krokowego oraz pęcherzyków

krokowego oraz pęcherzyków

nasiennych.

nasiennych.



Szyję pęcherza zespala się z cewką

Szyję pęcherza zespala się z cewką

moczową, zabieg wykonuje się z

moczową, zabieg wykonuje się z

dostępu załonowego lub krokowego

dostępu załonowego lub krokowego

Prostatectomia radykalna

Prostatectomia radykalna

Wskazania

Wskazania



Zaawansowanie nowotworu T1 – T2,

Zaawansowanie nowotworu T1 – T2,

Nx- N0, M0

Nx- N0, M0



Przewidywany czas przeżycia dłużej

Przewidywany czas przeżycia dłużej

niż 10 lat

niż 10 lat

Powikłania

Powikłania



Zaburzenia wzwodu

Zaburzenia wzwodu



Wysiłkowe nietrzymanie moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu



Zwężenie szyi pęcherza

Zwężenie szyi pęcherza



Śródoperacyjne uszkodzenie

Śródoperacyjne uszkodzenie

odbytnicy

odbytnicy



Zakrzepica żył głębokich

Zakrzepica żył głębokich



Zator tętnicy płucnej

Zator tętnicy płucnej

Radioterapia

Radioterapia

Radioterapia

Radioterapia

Metoda stosowana w przypadku guza

Metoda stosowana w przypadku guza

ograniczonego do narządu u chorych

ograniczonego do narządu u chorych

nie wyrażających zgody na leczenie

nie wyrażających zgody na leczenie

operacyjne lub ze względu na

operacyjne lub ze względu na

współistniejące choroby.

współistniejące choroby.

Działanie uboczne

Działanie uboczne



Krwiomocz

Krwiomocz



Częstomocz

Częstomocz



Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu

Zatrzymanie lub nietrzymanie moczu



Zaburzenia wzwodu

Zaburzenia wzwodu

Leczenie hormonalne

Leczenie hormonalne



Stosowane u chorych z

Stosowane u chorych z

zaawansowanym nowotworem.

zaawansowanym nowotworem.

Pozwala na spowolnienie rozwoju

Pozwala na spowolnienie rozwoju

guza i zmniejszenie jego masy. Czas

guza i zmniejszenie jego masy. Czas

przeżycia 12- 33 m

przeżycia 12- 33 m

Orchidectomia – usunięcie

Orchidectomia – usunięcie

jąder

jąder

Kastracja chirurgiczna

Kastracja chirurgiczna



Polega na usunięciu obydwu jąder-

Polega na usunięciu obydwu jąder-

umożliwia osiągnięcie poziomu

umożliwia osiągnięcie poziomu

kastracyjnego stężenia testosteronu

kastracyjnego stężenia testosteronu

we krwi

we krwi

Estrogeny LH-RH

Estrogeny LH-RH



Powodują utratę libido, uderzenia

Powodują utratę libido, uderzenia

gorąca, zmiany w owłosieniu,

gorąca, zmiany w owłosieniu,

osteroporozę , ginekomastię

osteroporozę , ginekomastię

Antyandrogeny

Antyandrogeny



Leczenie hormonami – leczenie

Leczenie hormonami – leczenie

paliatywne, nie powoduje

paliatywne, nie powoduje

przedłużenia życia chorego

przedłużenia życia chorego

Pielęgnowanie chorego

Pielęgnowanie chorego



Przygotowanie do zabiegu – tj do

Przygotowanie do zabiegu – tj do

operacji na jamie brzusznej,

operacji na jamie brzusznej,

Pielęgnowanie po zabiegu – kontrola

Pielęgnowanie po zabiegu – kontrola

podstawowych parametrów życiowych-

podstawowych parametrów życiowych-

tętno, RR, oddechy

tętno, RR, oddechy



Obserwacja rany pod kątem

Obserwacja rany pod kątem

krwawienia

krwawienia



Zachowanie drożności cewników

Zachowanie drożności cewników



Wczesne uruchamianie chorego

Wczesne uruchamianie chorego



Dreny usuwa się w ok. 5-7 dobie

Dreny usuwa się w ok. 5-7 dobie



Z chwilą powrotu perystaltyki podaje

Z chwilą powrotu perystaltyki podaje

się najpierw dietę płynną aż do

się najpierw dietę płynną aż do

powrotu do normalnego żywienia

powrotu do normalnego żywienia