17 UKŁAD KRWIONOŚNY

background image

UKŁAD KRWIONOŚNY

background image

• Układ krwionośny składa się z serca i naczyń czyli żył,

tętnic i naczyń włosowatych.

• Ściany żył i tętnic zbudowane są z 3 warstw:

zewnętrznej łącznotkankowej, środkowej zbudowanej z

mięśni gładkich oraz wewnętrznej tkanki łącznej i

śródbłonka.

• Ściany tętnic są grube, elastyczne, ponieważ

wyrzucana do nich krew znajduje się pod dużym

ciśnieniem, podlegającym cyklicznym zmianom.

• Żyły mają cieńsze ściany, są wiotkie ponieważ

zawierają mało włókien sprężystych i mięśniowych.

• Płynie w nich krew pod małym ciśnieniem, prowadzą

one krew do serca. W świetle żył znajdują się zastawki

zapobiegające cofaniu się krwi.

background image

• Narządy wewnętrzne wykazują

charakterystyczne ukrwienie.

• Większość narządów posiada ukrwienie w postaci

sieci zwykłej tzn. że do narządu wchodzi tętnica,

która rozgałęzia się na sieć naczyń włosowatych.

• Włosowate naczynia tętnicze przechodzą w

żylne i z narządu wychodzi żyła.

• Niektóre narządy np. wątroba posiadają

ukrwienie wrotne tzn. że do narządu wchodzi

żyła i wychodzi również żyła.

• Inny typ ukrwienia mają nerki, przysadka

mózgowa. Jest to tzw. sieć dziwna. Do narządu

wchodzi: tętnica i wychodzi również tętnica.

background image

SERCE

background image

SERCE – umieszczone jest w worku osierdziowym,
wypełnionym niewielką ilością płynu.

ściana pokryta jest cienką błonką, na której leżą naczynia
wieńcowe, tworzące układ wieńcowy – odpowiedzialny za
odprowadzanie i doprowadzanie różnych substancji

Przedsionki i komory wyścielone są wewnątrz błoną
zbudowaną z tkanki łącznej pokrytej warstwą nabłonka
płaskie

serce działa na zasadzie pompy. Zastawki zapobiegają
zmianie kierunku krwi.

Między przedsionkiem a komorą prawej części serca
znajduje się zastawka trójdzielna, między przedsionkiem a
komorą lewej strony serca znajduje się zastawka dwudzielna.

U podstawy dwóch dużych tętnic – aorty i tętnicy płucnej,
odchodzących od komór znajdują się zastawki
półksiężycowate

background image

Duży krwiobieg

• Krew (bogata w tlen) wypływa z lewej komory

serca przez zastawkę aortalną do głównej

tętnicy ciała, aorty, rozgałęzia się na mniejsze

tętnice, dalej na tętniczki, a następnie

przechodzi przez sieć naczyń włosowatych (tzw.

kapilarnych) we wszystkich narządach ciała.

• Naczynia włosowate przechodzą w drobne żyłki,

które przechodzą w żyły większego kalibru i

żyłę główną górną i dolną.

• Krew powracająca żyłami jest odtlenowana

(uboga w tlen) i przechodzi do prawego

przedsionka serca, po czym przez zastawkę

trójdzielną wpływa do prawej komory.

background image

Mały krwiobieg

• Odtlenowana krew wypompowywana jest z prawej

komory serca przez zastawkę pnia płucnego do

pnia płucnego, który rozgałęzia się na dwie tętnice

płucne: lewą i prawą.

• Te w płucach rozgałęziają się na sieć naczyń

włosowatych oplatających pęcherzyki płucne, tam

dochodzi do wymiany gazowj.

• Utlenowana krew powraca żyłami płucnymi (to

jedyne żyły, którymi płynie utlenowana krew) do

lewego przedsionka serca, a tam przez zastawkę

dwudzielną (mitralną) krew wpływa do lewej

komory serca.

background image
background image
background image

Praca serca

• Pełny cykl pracy serca trwa około 0,8 sekundy i

wyróżnić w nim można trzy fazy:

• okres pauzy, który trwa około połowy czasu

przeznaczonego na cały cykl; w tej fazie mięśnie
komór i przedsionków są rozkurczone. Krew
napływa do serca z żył głównych oraz żył
płucnych. Zastawki półksiężycowate pozostają
zamknięte.

background image

• diastole jest fazą, w czasie której

następuje wypełnienie komór poprzez
skurcz przedsionków. Diastole trwa
ponad 0,1 sekundy.

• systole trwa 0,3 s; w czasie tej fazy

następuje skurcz komór i wyrzut do aorty
i tętnicy płucnej przez otwarte zastawki
półksiężycowate.

background image

Krążenie płodowe

• O krążeniu płodowym mówimy podczas rozwoju płodu w

łonie matki, gdy nie jest ono zdolne do wymiany gazowej

poprzez swoje płuca, a produkty metabolizmu muszą być

dostarczane bezpośrednio z organizmu matki.

• Krew dwoma tętnicami pępkowymi przechodzi z płodu

do łożyska. Tam zostaje natlenowana i uzupełniona w

produkty metabolizmu. Jednocześnie oddaje zbędne

substancje przemiany materii. Następnie krew jedną żyłą

pępkową wraca do płodu i przechodzi przez pierścień

pępkowy płodu i dąży ku wątrobie gdzie łączy się z lewą

odnogą żyły wrotnej wątroby. Rozchodzi się na dwa

strumienie:

– przewód żylny

– sieć naczyń zatokowych wątroby

• Oba schodzą się w żyłę, która biegnie do prawego

przedsionka serca. Do prawego przedsionka wpada

również krew z kończyn górnych, szyi, głowy i zatoki

wieńcowej (unaczynienie serca). Wymieszana krew

prawego przedsionka obiera dwie następujące drogi:

background image

• Przez otwór owalny (foramen ovale) – większa część

wymieszanej krwi prawego przedsionka przechodzi

przez otwór owalny do lewego przedsionka, miesza się

z krwią żylną dopływającą żyłami płucnymi z płuc i

przez skurcz tego przedsionka dostaje się do lewej

komory. Jej skurcz powoduje wyrzut krwi przez tętnicę

główną (aortę) na krwiobieg wielki.

• Przez ujście przedsionkowo-komorowe prawe –

mniejsza część krwi przedsionka prawego dostaję się

do komory prawej, której skurcz powoduje wyrzut krwi

pniem płucnym, przez tętnice płucne do płuc.

• Płuca płodu nie wykonują pracy służącej wymianie

gazowej, która zaczyna się dopiero po porodzie. Stąd

w przypadku ukrwienia płuc mowa tylko o

unaczynieniu odżywczym narządu.

• Krew z krążenia wielkiego wraca tętnicami pępkowymi

background image
background image

Elementy krwi

• W skład krwi wchodzą składniki komórkowe

(ok. 44%) i osocze (ok. 55%), czyli wodny

roztwór (90% wody) białek, soli i związków

chemicznych o niewielkiej masie cząsteczkowej,

jak np. monosacharydy.

• Dalsze składniki krwi to hormony, rozpuszczone

gazy oraz substancje odżywcze (cukier,

tłuszcze i witaminy), transportowane do

komórek, a także produkty przemiany materii

(np. mocznik i kwas moczowy), niesione z

komórek do miejsc gdzie mają być wydalone.

background image

1) Erytrocyty

• Krwinki czerwone, nazywane inaczej erytrocytami lub

czerwonymi ciałkami, są to krwinki wytwarzane w szpiku

kostnym czerwonym.

• Widziane z boku mają kształt biszkopta, co zwiększa ich

powierzchnię. Przed wydostaniem się do krwi tracą jądro

komórkowe.

• Żyją około 120 dni. Przez cały ten okres (120 dni) pełnią

rolę "przenośnika" gazów w krwi, co możliwe jest dzięki

zawartemu w nich barwnikowi-hemoglobinie.

• Erytrocyty transportują głównie tlen który zabierają z

płuc i przenoszą do narządów ciała, ale także dwutlenek

węgla, który transportowany jest z komórek do płuc

głównie w osoczu krwi.

• Po tym okresie niszczone są głównie w śledzionie

background image

2) Trombocyty

• Płytki krwi nazywane są inaczej krwinkami płytkowymi lub

trombocytami.

• Są to małe fragmenty cytoplazmy oderwane od wielkich

komórek szpiku nazywanych megakariocytami.

• Biorą one udział w procesie krzepnięcia krwi-zawierają one

duże ilości serotoniny, która obkurcza naczynia krwionośne.

• Krwinki te gromadzą się w miejscach uszkodzeń naczyń,

gdzie "przyczepiają" się do uszkodzonej ściany naczyniowej,

a następnie uwalniają serotoninę.

• Substancja ta powoduje lokalny skurcz ściany naczyniowej,

co zmniejsza krwawienie. Zapoczątkowała ona tworzenia

włókienek białkowych, czopując ranę.

• W utworzoną wcześniej "sieć" wpadają krwinki tworząc

skrzep, który po wyschnięciu przemienia się w tzw. strup i

umożliwia rozpoczęcie procesu odbudowy uszkodzonych

tkanek.

background image

3) Leukocyty

• Krwinki białe, nazywane są inaczej leukocytami.
• 1 mm³ krwi powinien zawierać około 4000-11000

leukocytów. Liczba ta stanowi tylko małą część
ogólnych zasobów tych krwinek w ustroju.

• Duże zapasy ich są stale gromadzone w szpiku

kostnym, śledzionie i węzłach chłonnych, skąd
wyrzucane są do krwi pod wpływem
odpowiedniego impulsu.

• Będąc w krwi mogą zwiększyć swą liczbę nawet

dziesięciokrotnie.

• Po wpływem odpowiednich bodźców może także

zwiększyć się wytwarzanie krwinek białych.

• Krwinki białe dzielą się pod względem wyglądu i

budowy na kilka rodzajów: granulocyty, limfocyty i
monocyty.

background image

Największą grupę stanowią granulocyty. Ich nazwa pochodzi
od zawartości licznych ziarnistości w cytoplazmie

(A) Granulocytami określa się rodzaj leukocytów, które w
cytoplazmie zawierają liczne ziarnistości oraz posiadają
podzielone na segmenty (segmentowane) jądro komórkowe.

W zależności od pochłaniania określonych barwników
wyróżnia się trzy rodzaje granulocytów:

eozynofile, czyli granulocyty kwasochłonne

neutrofile, czyli granulocyty obojętnochłonne

bazofile, czyli granulocyty zasadochłonne

Granulocyty zdolne do fagocytozy, czyli obojętnochłonne i w
mniejszym stopniu kwasochłonne, zwane są mikrofagami.

background image

(B) Agranulocyty są to komórki krwi które należą

do grupy leukocytów. Są to komórki które nie
zawierają w cytoplazmie granul czyli ziarnistości.

• Wyróżnia się dwa rodzaje agranulocytów -

monocyty i limfocyty.

• Dojrzałe monocyty (a) nazywa się makrofagami.
• Monocyty mają zdolność wydostawania się poza

światło naczyń układu krążenia oraz szybkiego
ruchu pełzakowatego. Są to komórki żerne, które
oczyszczają krew ze skrawków obumarłych tkanek
oraz bakterii (żyją około 4 dni). Produkują
interferon, który hamuje namnażanie się wirusów.

• Powstają przeważnie w szpiku kostnym

background image

Limfocyt (b) - komórka układu odpornościowego

należąca do leukocytów, zdolna do swoistego
rozpoznawania antygenów.

• Limfocyty dzielimy na limfocyty B i limfocyty T,

często też zalicza się do nich komórki NK

Antygenem może być każda substancja, która

wykazuje dwie cechy: immunogenność, czyli
zdolność wzbudzenia przeciwko sobie odpowiedzi
odpornościowej swoistej, oraz antygenowość,
czyli zdolność do reagowania z przeciwciałami.

background image

GRUPY KRWI

Znamy dziś 4 główne grupy krwi, oznaczane jako A, B, AB i 0.
Różnice między krwią różnych grup sprowadzają się do
obecności lub nieobecności w erytrocytach pewnych
substancji zwanych antygenami, oraz obecnością lub
nieobecnością w surowicy krwi substancji zwanych
aglutyninami albo przeciwciałami.

Wyróżniamy dwa aglutynogeny, które oznaczamy literami A i
B.

Dana krew może zawierać albo aglutynogen A, albo B, albo A i
B, czy też może nie zawierać ani aglutynogenu A, ani B.

Krew zawierająca aglutynogen A i B należy do grupy zwanej
AB, krew zawierająca aglutynogen A- do grupy A, a
zawierająca aglutynogen B- do grupy B, natomiast krew nie
zawierająca A ani B należy do grupy zwanej zerową (0).

background image

• Aglutyniny występujące w surowicy są też dwóch kategorii.

Oznaczamy je literą a i b. Dana surowica może zawierać
bądź tylko a, bądź tylko b lub a i b, albo też nie zawierać
żadnej z tych aglutynin.

• Aglutynogen A i aglutynina a w warunkach normalnych nie

występuje u jednego osobnika, tak że jeżeli dana krew
zawiera A w czerwonych krwinkach, to nie może zawierać a
w surowicy.

• Podobnie też nie występują razem aglutynogen B i

aglutynina b. Spotkanie tych substancji równocześnie w
krwi powoduje aglutynację (zlepianie się) krwinek.

• Z tego wynika, że krew grupy AB nie zawiera ani aglutyniny

a ani b, natomiast krew grupy 0 zawiera obie aglutyniny.

background image
background image

• KONFLIKT SEROLOGICZNY

Oprócz antygenów A i B mozemy wyróznić antygen Rh
jeśli antygen wystepuje że osobnik ma krew Rh+, a jeżeli
brak antygenu Rh-.

• Płód ze zwiazku mężczyzny mającego czynnik Rh+ z

kobietą bez czynnika Rh (Rh-) moze odziedziczyć po ojcu
Rh+. Fakt ten może niekorzystnie odbic się na rozwoju
płodu w surowicy matki (Rh- pojawiają się przeciwciała
anty Rh+).

• Dopiero wtedy gdy krwinki płodu Rh+ dostana się przez

łozysko do krwi matki co najczęściej ma miejsce dopiero
w trakcie porodu. Podczas nastepnych ciąż konflikt krwi
matki (zawiera juz teraz przeciwciała anty Rh+) z krwią
płodu Rh+ może wywołać zlepienie i zniszczenie krwinek
czerwonych zwanych hemolizą płodu. w efekcje będzie to
prowadziło do uszkodzenia płodu, a nawet do poronienia.

background image

UKŁAD LIMFATYCZNY

• Inaczej układ chłonny. Układ limfatyczny połączony jest

z żylną częścią krwionośnego układu.

• Niemal w każdej międzykomórkowej przestrzeni

występują limfatyczne naczynia zbierające limfę, czyli
płyn tkankowy.

• Naczynia średniej wielkości posiadają zastawki

zapobiegające cofaniu się limfy.

• Naczynia duże wlewają swą zawartość do licznych żył

w okolicy serca.

background image

Do limfatycznego układu zaliczamy:

śledziona: nieparzysty narząd u kręgowców oraz
człowieka, położony w okolicy podżebrza lewego
brzusznej jamy; otoczona jest łącznotkankową torebką; w
miąższu tego organu wyróżnia się czerwoną oraz białą
miazgę w czerwonej miazdze zachodzi proces rozpadu
oraz fagocytozy leukocytów i erytrocytów, a także rozkład
hemoglobiny; w białej miazdze powstają i ulegają
rozpadowi limfocyty; śledziona produkuje również
odpornościowe ciała i niszczy liczne drobnoustroje,
stanowi tez magazyn krwi;

grasica- dokrewny gruczoł; po osiągnięciu dojrzałości
płciowej przez osobnika, ulega on tłuszczowemu
zwyrodnieniu i zanika; umieszczony jest w górnej części
piersiowej klatki poniżej tarczycy, czyli po wewnętrznej
stronie mostka; grasica wytwarza limfocyty, a także
hamuje rozwój płciowych gruczołów;

background image

• węzły chłonne- położone na limfatycznych

naczyniach w całym ustroju; skupiska limfatycznej
tkanki mające wielkość i kształt ziarna grochu, są
otoczone łącznotkankową torebką; węzły chłonne
wytwarzają limfocyty, zawierają także liczne
komórki -fagocyty. które niszczą drobnoustroje;

• migdałki- to skupienie limfatycznej tkanki, które

wchodzi w skład pierścienia gardłowego
Waldeyera; podniebienne migdałki położone są po
obu stronach gardła, mają zachyłki- krypty;
migdałek gardłowy umieszczony jest na górnej-
tylnej ścianie gardła; językowy migdałek jest
grupą mieszków położonych na nasadzie języka,
tuż za graniczną bruzdą;

background image

• szpik kostny- to krwiotwórcza tkanka znajdująca

się w kościach; wyróżnia się kostny szpik
czerwony, który wytwarza komórki wchodzące
następnie do krwiobiegu oraz kostny szpik żółty,
który jest zbudowany z tłuszczowej tkanki; zrąb
kostnego szpiku czerwonego buduje tkanka
łączna siateczkowata, w której leżą
hemocytoblasty; podział hemocytoblastów może
doprowadzić do powstania trzech postaci krwinek:
białych, czerwonych i płytkowych

background image

PŁYN MÓZGOWO RDZENIOWY

• Płyn mózgowo-rdzeniowy - to przejrzysta, bezbarwna ciecz,

która wypełnia przestrzeń podpajęczynówkową mózgu,
komory mózgu oraz kanał rdzenia kręgowego.
Funkcje: amortyzacyjne, chroniąc tkankę nerwową mózgu i
rdzenia przed gwałtownymi zmianami pozycji i urazami.
Uważa się, że ma on znaczenie odżywcze dla neuronów i
komórek glejowych. Przepłukując ośrodkowy układ nerwowy
usuwa toksyczne produkty przemiany materii. Ze względu na
obecność w nim biologicznie czynnych substancji,
przypuszcza się, że może on dla nich pełnić funkcję
transportującą.
Płyn mózgowo-rdzeniowy jest nieustannie wytwarzany w
stałej objętości w ciągu doby poprzez sploty naczyniaste i
wyściółkę układu komorowego mózgu. Podlega on
dwukrotnej wymianie w ciągu 24 godzin.

background image

ODPORNOŚĆ ORGANIZMU

Odporność –zdolność do czynnej i biernej ochrony

organizmu przed patogenami.

ODPORNOŚĆ

nieswoista

swoista

BIERNA

CZYNNA

BIERNA

CZYNNA

NATURALNA SZTUCZNA

NATURALNA SZTUCZNA

background image

• ODPORNOŚĆ NIESWOISTA - niespecyficzna, wrodzona

wynika z istnienia naturalnych barier ochronnych -
mechanicznych i chemicznych w postaci skóry, błon
śluzowych i wydzielin, oraz komórkowych mechanizmów
odporności (fagocytów - makrofagi).

• pierwsza bariera przeciwko czynnikom chorobotwórczym

to nie uszkodzona skóra oraz wydzielany przeznią opH od
3,5 do 5,5 we łzachi slinie obecny jest enzym - lizozym
który rozpuszcza otoczki komórkowe niektórych bakterii.

• Drobnoustroje w układzie pokarmowym niszczone są

przez kwas solny i enzymy w żołądku. Śluz w drogach
oddechowych powoduje zatrzymanie wielu
drobnoustrojów które są unieszkodliwiane przez fagocyty,
a nastepnie usuwane przez ruch żęsek nabłonka.
Odruchy obronne takie jak kaszel, kichanie, wymioty ,
biegunka są prawie natychmiastowa reakcja na wnikanie
obcych substancji i patogenów (bakterie, wirusy..).

background image

• Jesli patogeny pokonają pierwszą linie obrony

dostaną się do krwi i limfy, zostaja uruchomione
inne nie swoiste mechanizmy obronne .

• Nie jednokrotnie miejscowo i ogólnie w ustroju

powieksza się temperatura, co stwarza niekorzystne
warunki do rozwoju mikroorganizmów.

• Komórki zainfekowane wirusami wytwarzają

specyficzne białko nazywane interferonem,
Organizm ludzki wytwarza wiele typów interferonów,
które wzmagają aktywność limfocytów i niszczenie
komórek zakazonych wirusami, oraz fagocytowanie
(pożeranie) drobnoustrojów

.

background image

• ODPORNOŚĆ SWOISTA– białe krwinki rozpoznają

konkretny rodzaj drobnoustroju i wytwarzają
przeciwciała, które niszczą ten konkretny rodzaj
drobnoustroju.

• Jest to bardzo skuteczny mechanizm. W błonie

komórkowej komórek ciała znajdują się
specyficzne białka antygenowe, które tworzą tzw.
układ zgodności tkankowej (ukł. HLA).

• Limfocyty T sprawdzają białka układu HLA każdej

napotkanej komórki i gdy trafią na komórki z innym
układem tych białek to rozpoznają ją jako obcą.

background image

Etapy odporności swoistej:
1) Monocyty (makrofagi) – fagocytują drobnoustroje i ich
fragmenty, prezentują na swojej powierzchni limfocyty T
sprawdzają prezentowany fragment i gdy białka nie są
zgodne z białkami układu HLA organizmu to limfocyt T
wydziela substancję (interleukinę), która pobudza
odpowiednie limfocyty B.
2) uaktywniony limfocyt B przechodzi wielokrotne podziały
w wyniku których powstają tzw. komórki plazmatyczne i
limfocyty pamięci.
3) Komórki plazmatyczne produkują i wydzielają do osocza
ogromną liczbę przeciwciał, które niszczą konkretny rodzaj
drobnoustroju.
Limfocyty pamięci - odpowiadają za tzw. pamięć
immunologiczną, ,,zapamiętują” rodzaj drobnoustroju i
przy ponownej inwazji tego samego zarazka, limfocyty B
od razu dzielą się i produkują przeciwciała nie
dopuszczając do rozwoju choroby.


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Uklad krwionosny
3.Skazy krwotoczne, Farmacja, Farmakologia(1), Hemostaza, Układ krwionośny
Układ krwionośny
zakrzepica, Farmacja, Farmakologia(1), Hemostaza, Układ krwionośny
ćwiczenie8 leki dzialajace na uklad krwionosny
Układ krwionośny serce, Ratownicto Medyczne, Anatomia
Anatomia Ezamin Układ Krwionośny
UKLAD KRWIONOSNY
uklad krwionosny, studia, IV semestr, anatomia
ćw 17 Układ zasilania aparatu Epsteina do rozdziału strat metodą częstotliwościową
układ krwionośny (notatki)
układ krwionośny 5
układ krwionośny
Przepisane wykłady Układ krwionośny
Fizjologia układ krwionośny giełda kolokwium
uklad krwionośny
Układ krwionośny

więcej podobnych podstron