o Miasto i nowoczesność

o Sytuacja jednostki

o Życie umysłowe

o Pieniądz, ilość i kalkulacja

o Postawy znieczulenia

o Kultura obiektywna i kultura
subiektywna

o Indywidualizm

Georg
Simmel

„Mentalność mieszkańców
wielkiego miasta”

Klasyczne teorie miasta:

Ekologia społeczna (Human Ecology)

∙ Szkoła Chicagowska: badacze i studenci
pierwszego wydziału socjologii i antropologii;
1872 r.

∙ R. E. Park, E. W. Burgess

∙ „The City: Suggestions for the Investigation
of Human Behavior” R. Park (1915); „Miasto”
R. Parka ( 1925)

∙ W. Thomas i F. Znaniecki The Polish
Peasant („Chłop polski w Ameryce”) 1918-
1920

∙ Przemysłowy rozwój Chicago, przestrzeń
miejska ulegająca bardzo szybkim
przemianom.

∙ Chicago: miejsce emigracji, m. in. Polaków

∙ Rozkwit „cywilizacji samochodowej”, budowa
wysokościowców. Dzięki samochodom
nastąpił rozwój przedmieść

Dom towarowy Carsons, arch. Pirie, Scott, Louis Sullivan,

1899

-

1904

Socjologia miasta dość długo
pozostawała na peryferiach
zainteresowań badawczych socjologów.
Zmiana nastąpiła na początku XX w., gdy
w Stanach Zjednoczonych ukształtowała
się tzw. Szkoła Chicagowska (środowisko
socjologów skupione wokół Roberta
Parka na Wydziale Socjologii i
Antropologii Uniwersytetu w Chicago).
Centralnym punktem dociekań
badawczych grupy stało się miasto i
zachodzące w nim przekształcenia.
Interesowano się wszelkimi zjawiskami,
które mogą w mieście występować i
wpływać na kształ miejskiego
środowiska.

R.

R.

Park

Park

i ekologia

i ekologia

społeczna:

społeczna:

P

P

roces

roces

y biotyczne

y biotyczne

:

:

Walka o

Walka o

przetrwanie,

przetrwanie,

Konkurencja o

Konkurencja o

pozyskanie zasobów

pozyskanie zasobów

Procesy

Procesy

przestrzenne:

przestrzenne:

E

E

kspansja,

kspansja,

In

In

wazja,

wazja,

Su

Su

kcesja,

kcesja,

K

K

oncentra

oncentra

cja

cja

i

i

Decentralizacja

Decentralizacja

Procesy kulturalne

Procesy kulturalne

:

:

Segregacja i

Segregacja i

zróżnicowanie

zróżnicowanie

sposobów życia

sposobów życia

Robert E. Park

Szkoła Chicagowska

Model stref koncentrycznych
CBD jest centralną najłatwiej dostępną i najdroższą częścią
miasta
Strefa wokółśródmiejska to obszar bezpośrednio
otaczający CBD
Reprezentuje przeciwne warunki społeczne i ekonomiczne
Strefa przemysłowa
Strefa mieszkaniowa Dzieli się na trzy sektory:
1) Niski dochód: Imigranci w 1-szym pokoleniu, biedne
zbiorowości
2) Średni dochód: Imigranci w 2-gim pokoleniu, zbiorowości
średnio-zamożne
3) Rezydencje klasy wyższej: najbogatsi mieszkańcy
Strefa migracji wahadłowych (Commuters Zone)

E. W. Burgess

Legenda:

A Centralna Dzielnica Biznesu.
B Strefa przejściowa.
C Strefa mieszkalnictwa
czynszowego.
D Strefa zabudowy
jednorodzinnej.
E Strefa podmiejska

Henry Mayhew: London Labor and the London

Poor, 1861

METODA PUNKTOWA

Rozmieszczenie określonych zjawisk na
powierzchni pewnego obszaru można
przedstawić przy pomocy punktów.

W tym celu do punktu przywiązuje się określoną
wartość statystyczną i punkt, określający
jednostkową wartość zjawiska, umieszczany jest
odpowiednio na mapie.

Prawidłowe rozmieszczenie pewnej ilości takich
punktów pokazuje rozmieszczenie badanego
zagadnienia w danym obszarze.

Exhibit 17. Percentile map of burglary
rates

Boston,

Mass.

Urbanizm jako styl
(sposób) życia

Louis E. Wirth

Urbanizm jako sposób
życia
(“Urbanism as a Way
of Life”)

• Wielkość populacji – konsekwencje społeczne

• Im większa liczebnie populacja, tym większe szanse zróżnicowania i

indywidualności. Konkurencja i formalne mechanizmy kontroli

społecznej zastępują stosunki pokrewieństwa jak środki organizowania

się społeczeństwa.

• Im większa liczebnie populacja, tym większa specjalizacja i funkcjonalna

rozmaitość społecznych ról. Anonimowość i fragmentaryczność

interakcji społecznych wynikają wprost z liczebności populacji.

• Gęstość zaludnienia

• Większa gęstość zaludnienia wzmacnia skutki wielkości populacji.

• Większa gęstość tworzy postawy zdystansowania, jednocześnie

skłaniając do zachowań ekscesywnych. Wytwarza większą tolerancję dla

życia obok siebie obcych ludzi, ale też zwiększa związany z tym stres.

• Ucieczka przed gęstością powoduje rozwój osadnictwa podmiejskiego i

zwiększa wartość ziemi na przedmieściach.

• Gęstość zwiększa konkurencję, powiększając zarazem społeczne skutki

wielkości populacji.

• Heterogeniczność

• Im większa różnorodność, tym większa jest wzajemna tolerancja pośród

rozmaitych grup. Heterogeniczność (zróżnicowanie) pozwala na

przełamywanie etnicznych i klasowych barier.

• Indywidualne role i interakcje stają się fragmentaryczne i rozdrobnione,

stosownie do różnorodności i zmienności kręgów interakcyjnych.

Wzrastają anonimowość i depersonalizacja życia publicznego.

• Jakie czynniki społeczne wywołują funkcjonalne
zróżnicowanie przestrzeni miejskiej, zwłaszcza dzielnic
mieszkaniowych?

• Czy istnieje prawidłowość w rozmieszczeniu tych
czynników na terenie miasta?

• Czy rozmieszczenie struktur społecznych pokrywa się z
rozmieszczeniem struktur fizycznych

 Odległość ekologiczna: czas i odstęp od przestrzeni.

 Im bliżej głównych tras komunikacji, tym większe jest
funkcjonalne zróżnicowanie i droższe są te tereny, np.
tereny przy rzekach, przy drogach.

 Centrum miasta jest przestrzenią bardzo zróżnicowaną
funkcjonalnie.

 Przestrzeń determinuje zachowania.
a) Pozycja społeczna – status ekonomiczny rodzin,
zawodów
b) Stopień zurbanizowania – będący wyrazem „siły
rodziny”, mierzony zatrudnieniem kobiet, posiadaniem
samodzielnego domu jednorodzinnego, liczba dzieci, itp.
c) Segregacji – status etniczny, wzrastający wskaźnik
mobilności przestrzennej