Podstawy współpracy w

zakresie zwalczania

terroryzmu w prawie Unii

Europejskiej

Geneza działań UE w

zwalczaniu terroryzmu

 Początkowo UE koncentrowała się

na:

Gospodarce;
Liberalizacji handlu;
Tworzeniu podstaw funkcjonowania

Wspólnego Rynku

Inicjatywa TREVI

 Grudzień 1975 r. – powstaje pierwsza inicjatywa

w zakresie poprawy bezpieczeństwa i współpracy

międzyrządowej państw EWG pod nazwą Grupa

TREVI.

 Jej skład stanowią ministrowie spraw

wewnętrznych i sprawiedliwości EWG.

 W ramach współpracy państwa powinny:
 Raportować przypadki aktów terroryzmu,
 Wymieniać informację o podejmowanych

działaniach,

 Stworzyć centralne jednostki kontaktowe w

sprawie wymiany informacji o terroryzmie.

Układ z Schengen

 Układ z Schengen – 1985 r. początkowo

obejmował tylko sygnatariuszy Układu

(pięć państw członkowskich) i skupiał się

na :

Wzmocnieniu kontroli na granicach

zewnętrznych.

 Oczekiwany efekt to ograniczenie :
• Nielegalnej migracji,
• Przestępczości zorganizowanej,
• Terroryzmu.

Traktat z Maastricht

 07-02-1992 r. – podpisanie Traktatu o Unii
Europejskiej opartej na trzech filarach.
 Najważniejsze ustalenia Traktatu to:
o Wspólna waluta,
o Wspólna polityka zagraniczna i

bezpieczeństwa – utworzenie EUROLOPU,

o Wzmocnienie roli Parlamentu Europejskiego,
o Utworzono Komitet Regionów,
o Wprowadzono obywatelstwo UE.

Traktat z Amsterdamu

 Traktat amsterdamski,, przyjęty na szczycie Unii w

Amsterdamie 17 czerwca 1997, podpisany 2
października 1997 w Amsterdamie na szczycie Rady
Europejskiej.

 Kończył konferencje międzyrządową UE, służącą

przeglądowi i rewizji zasad zawartych w Traktacie z
Maastricht.

 Był kolejną próbą reform Wspólnoty. Wszedł w życie 1

maja 1999.

 Zawierał zmiany w stosunku do prawa wspólnotowego,

które miały przygotować organizację do wyzwań o
charakterze światowym, a jednocześnie sprawić, aby
działania podejmowane wewnątrz Unii były bliższe
obywatelom i bardziej dla nich przejrzyste.

Traktat o Unii Europejskiej

Zgodnie z art. 29 TUE:

• Problematyka terroryzmu ujęta w ramach współpracy

policyjnej i sądowej w sprawach karnych,

Idea wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości

oparta o zapobieganie przestępczości

zorganizowanej lub innym formom przestępczości

poprzez walkę z:

• Terroryzmem,

• Handlem ludźmi i przestępstwami przeciwko

dzieciom,

• Handlem środkami odurzającymi, substancjami

psychotropowymi, bronią,

• Korupcją i nadużyciami finansowymi.

Szczyt Rady Europy w Tampere

 Październik 1999 r. Tampere, w ramach

obrad wskazano na:

 Konieczność zapewnienia lepszej

koordynacji działań,

 Znaczenie walki z finansowaniem

terroryzmu,

 Wzmocnienie współpracy z Europolem,
 Przeciwdziałanie terroryzmowi

internetowemu.

Inicjatywy legislacyjne UE po

zamachach w USA i Europie

 Zamachy terrorystyczne:
• 11 września 2001 – USA
• 11 marca 2004 – Hiszpania
• 7 lipiec 2005 Wielka Brytania
• 21 lipiec 2005 Wielka Brytania
 wrzesień 2002 – Narodowa

Strategia Bezpieczeństwa USA (NSB)

 grudzień 2003 – Europejska

Strategia Bezpieczeństwa (ESB)

Najważniejsze akty prawne

• Decyzja Rady z czerwca 2001 w sprawie prania brudnych

pieniędzy oraz identyfikacji, wykrywania, zamrożenia,

zajęcia i konfiskaty narzędzi oraz zysków pochodzących z

przestępstw,

• Decyzja Rady z czerwca 2002 w sprawie wspólnych

zespołów dochodzeniowo-śledczych,

• Decyzja Rady z czerwca 2002 w sprawie zwalczania

terroryzmu,

• Decyzja Rady z czerwca 2002 w sprawie europejskiego

nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między

Państwami Członkowskimi,

• Decyzja Rady z lutego 2002 ustanawiającą Eurojust w celu

zintensyfikowania walki z poważną przestępczością ,

• Decyzja Rady z listopada 2002 ustanawiająca mechanizm

oceny systemów prawnych i ich stosowania na poziomie

krajowym w walce z terroryzmem,

• Decyzja rady z września 2005 w sprawie wymiany

informacji i współpracy dotyczącej przestępstw

terrorystycznych./

Podstawy prawne współpracy

państwa UE w zwalczaniu

terroryzmu

 30 listopada 2005 – opublikowanie

„Strategii Unii Europejskiej w dziedzinie

walki z terroryzmem”

 Główna odpowiedzialność za zwalczanie

terroryzmu spoczywa na państwach

członkowskich w następujących formach:

 Wzmacnianie potencjału krajowego
 Ułatwianie współpracy europejskiej,
 Budowa zbiorowego potencjału,
 Wspieranie partnerstwa

międzynarodowego.

Strategia UE w walce z

terroryzmem

 Cztery filary:

- Zapobieganie,
- Ochrona,
- Ściganie,
-

Reagowanie.

Zapobieganie

 Kluczowe priorytety obejmują:

• Wypracowywanie wspólnych sposobów podejścia

do wykrywania zachowań problemowych i stawianiu

czoła

takim

zachowaniom,

obejmującym

w

szczególności niewłaściwe wykorzystanie Internetu,

• Rozwiązywanie problemu podżegania i rekrutacji w

kluczowych środowiskach, w szczególności w

więzieniach oraz miejscach kształcenia i kultu

religijnego, zwłaszcza poprzez wprowadzanie w

życie przepisów uznających takie zachowania za

przestępstwo,

• Formułowanie strategii obecności w mediach i

komunikacji pozwalającej lepiej objaśniać politykę

UE,

• Propagowanie

dobrych

rządów,

demokracji,

edukacji i pomyślnego rozwoju gospodarczego

poprzez programy pomocy Wspólnoty i państw

członkowskich,

Zapobieganie

• Rozwijanie dialogu między kulturami

w obrębie Unii i poza nią,

• Tworzenie wolnego od emocji języka

pozwalającego dyskutować o

powyższych kwestiach,

• Dalsze badania, wymianę

doświadczeń i wyników analiz w celu

głębszego zrozumienia tych kwestii i

przygotowania reakcji politycznych.

Ochrona

 Kluczowe priorytety obejmują:

• Poprawę bezpieczeństwa unijnych paszportów

przez wprowadzenie danych biometrycznych,

• Stworzenie systemu informacji wizowej (VIS) i

systemu informacji Schengen drugiej generacji,

• Przeprowadzenie za pośrednictwem agencji Frotex

(

Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych

Granicach Państw Członkowskich )

oceny rzeczywistego

zagrożenia granic zewnętrznych UE,

• Wprowadzenie w życie uzgodnionych wspólnych

standardów bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego,

ochrony portów i bezpieczeństwa morskiego,

• Uzgodnienie europejskiego programu ochrony

infrastruktury strategicznej,

• Jak najlepsze wykorzystanie efektów prac

badawczych na szczeblu UE i Wspólnoty.

Ściganie

 Kluczowe priorytety obejmują:

• Umacnianie zdolności krajowych do walki z

terroryzmem, w świetle zaleceń dokonanych w

procesie wzajemnej oceny krajowych systemów walki

z terroryzmem;

• Pełne wykorzystanie Europolu i Eurojustu dla

ułatwienia współpracy policyjnej i sądowej oraz dalsze

włączenie ocen zagrożeń przeprowadzanych przez

Wspólne Centrum Sytuacyjne do procesu

formułowania polityki walki z terroryzmem;

• dalszy rozwój wzajemnego uznawania orzeczeń

sądowych, w tym poprzez wprowadzenie

europejskiego nakazu dowodowego;

• zapewnienie pełnego wprowadzenia w życie i oceny

istniejącego prawodawstwa, a także ratyfikacja

stosownych międzynarodowych traktatów i konwencji;

Ściganie

• Rozwijanie zasady dostępności informacji

związanej z ochroną porządku publicznego;

• Kwestia dostępu terrorystów do broni i

materiałów wybuchowych, od materiałów

wybuchowych domowej roboty po materiały

chemiczne, biologiczne, radiologiczne i nuklearne;

• Ograniczanie źródeł finansowania terroryzmu, w

tym poprzez wprowadzanie w życie uzgodnionych

przepisów prawa, działania zapobiegające

nadużywania sektora nonprofit i dokonywanie

ocen ogólnych wyników działań UE w tej

dziedzinie;

• Udzielanie pomocy technicznej zwiększającej

zdolność działania priorytetowych państw

trzecich.

Reagowanie

Kluczowe priorytety obejmują:

• Przyjęcie na szczeblu UE ustaleń dotyczących

koordynacji działań w sytuacjach kryzysowych i

wspomagających je procedur operacyjnych;

• Przegląd prawodawstwa dotyczącego

wspólnotowego mechanizmu ochrony ludności;

• Przeprowadzanie oceny ryzyka jako źródło

informacji pozwalające rozwijać zdolność do

reagowania na atak;

• Poprawa koordynacji działań z organizacjami

międzynarodowymi w dziedzinie zarządzania

reakcjami na ataki terrorystyczne i inne sytuacje

kryzysowe;

• Wymiana zasad dobrej praktyki, wypracowywanie

sposobów podejścia dotyczących udzielania

pomocy ofiarom terroryzmu i ich rodzinom.

Współpraca instytucjonalna w zakresie

zwalczania terroryzmu

 Na poziomie grup roboczych w ramach Sekretariatu

Generalnego Rady UE na podkreślenie zasługują dwie

następujące grupy robocze:

• III-filarowa grupa robocza ds. terroryzmu (ang. Terrorism

Working Group – TWG), w kompetencji której leży

problematyka przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu w

aspekcie wewnętrznym, tj. występującego na terytorium

państw członkowskich UE. W grupie TWG zasiadają

przedstawiciele służb specjalnych oraz policyjnych państw

członkowskich;

• II-filarowa grupa robocza ds. terroryzmu – COTER, we

właściwości której pozostaje problematyka terroryzmu w

aspekcie zewnętrznym UE, który może mieć bliższe czy

dalsze konsekwencje dla państw członkowskich. W grupie

COTER zasiadają przedstawiciele odpowiednich służb

specjalnych oraz przedstawiciele ministerstw właściwych w

sprawach zagranicznych. W kompetencji tej formacji znajduje

się m.in. dokonywanie zmian na tzw. liście antyterrorystycznej

UE.

Tabela 1. Współpraca instytucjonalna w ramach UE

dotycząca zwalczania terroryzmu

Współpraca w ramach II filaru

Współpraca w ramach III filaru

Komitet Polityczny i
Bezpieczeństwa
(Political and Security
Committee – PSC);

Wysoki Przedstawiciel Unii
Europejskiej do
Spraw Wspólnej Polityki
Zagranicznej i

Bezpieczeństwa;
Grupa robocza ds. terroryzmu
– COTER;

Koordynator UE do spraw
Terroryzmu,
ulokowany w ramach
Sekretariatu

Generalnego Rady;
Centrum Sytuacyjne UE
(SITCEN).

Europejskie Centrum
Satelitarne.

Rada ds. Wymiaru
Sprawiedliwości i Spraw
Wewnętrznych;
Komitet Koordynacyjny – art.

36 TUE;
Grupa Zadaniowa Szefów
Policji UE (Task
Force Police Chiefs – TFPC);

Europol;
Eurojust;
Frontex.

Koordynator UE ds. Terroryzmu

• Stanowisko Koordynatora UE ds. Terroryzmu

utworzono 25 marca 2004 r. po zamachach

terrorystycznych w Madrycie, na podstawie

Deklaracji UE w sprawie zwalczania

terroryzmu.

• Został nim były wiceminister spraw

wewnętrznych Królestwa Niderlandów – Gijs

de Vries.

• Tworząc to stanowisko Rada Europejska

podkreśliła, że kompleksowe i

skoordynowane podejście jest jedyną metodą

odpowiadania na zagrożenie terrorystyczne.

Koordynator UE ds. Terroryzmu

 Kompetencje i działania Koordynatora wynikają z

Europejskiego Planu Działania odnośnie do Zwalczania

Terroryzmu i dotyczą przede wszystkim:

• Opracowania zapisów Europejskiego Planu Działania

odnośnie do Zwalczania Terroryzmu;

• Współpracy międzynarodowej w zakresie zwalczania

terroryzmu;

• Koordynacji prac ciał i grup roboczych zajmujących się

zwalczaniem terroryzmu w ramach prac UE;

• Identyfikowania krajów priorytetowych UE w kontekście

zagrożenia terroryzmem i jego prewencji;

• Współpracy w zwalczaniu terroryzmu z organami Rady

Europy;

• Wzmacniania współpracy w dziedzinie zwalczania

terroryzmu z USA i innymi partnerami;

• Zapewnienia Europolowi dostępu do wszystkich

istotnych informacji wywiadowczych, które mogą

dostarczyć państwa członkowskie;

Koordynator UE ds. Terroryzmu

•

Przedstawiania wyników ewaluacji państw członkowskich pod

kątem ich zabezpieczenia przed zagrożeniem

terrorystycznym;

•

Działania na rzecz wzmacniania mechanizmów współpracy

pomiędzy służbami policyjnymi, bezpieczeństwa i

wywiadowczymi;

•

Przygotowania raportów dotyczących implementacji działań

podejmowanych na forum UE odnośnie do zwalczania

terroryzmu;

•

Wnoszenia wkładu do rozwijania długoterminowych strategii

działań UE w dziedzinie zwalczania terroryzmu;

•

Wnoszenia wkładu do rozwijania programów dobrego

zarządzania i rządów prawa;

•

Wspomagania dialogu europejsko-arabskiego;

•

Uczestniczenia w udzielaniu pomocy technicznej i analitycznej

w krajach

•

priorytetowych;

•

Zapewnienia właściwego miejsca dla zapisów odnoszących się

do priorytetów Europejskiego Planu Działania w zapisach

porozumień z najważniejszymi krajami;

•

Stałej obserwacji postępów, czynionych przez państwa w

kwestii zwalczania terroryzmu