ZWALCZANIE TERRORYZMU
Tematy
Tematy
wykładów
wykładów
1.
Współczesne zagrożenia państwa w kontekście zagrożeń
terrorystycznych
2.
Finansowanie terroryzmu
3.
Podmioty systemu bezpieczeństwa państwa w walce z
terroryzmem
4.
System zwalczania terroryzmu w Polsce
5.
Prawne aspekty zwalczania terroryzmu
6.
Akt terrorystyczny jako sytuacja kryzysowa
7.
Bioterroryzm
8.
Działania ratownicze w przypadku katastrof naturalnych i
awarii technicznych będących skutkiem ataku terrorystycznego
9.
Komunikacja z terrorystami i sprawcami aktów
terrorystycznych
10.
Materiały i urządzenia wybuchowe
11.
Zasady zachowania się w sytuacji zaistnienia ataku
terrorystycznego
12.
Fizyczne zwalczanie terroryzmu
Współczesne
Współczesne
zagrożenia państwa w
zagrożenia państwa w
kontekście zagrożeń
kontekście zagrożeń
terrorystycznych
terrorystycznych
dr Jerzy Szafrański
dr Jerzy Szafrański
TEZY
TEZY
podstawowe pojęcia i kategorie w
podstawowe pojęcia i kategorie w
dziedzinie bezpieczeństwa,
dziedzinie bezpieczeństwa,
podstawowe pojęcia związane z
podstawowe pojęcia związane z
terroryzmem,
terroryzmem,
zagrożenia dla Polski,
zagrożenia dla Polski,
charakterystyka sprawców
charakterystyka sprawców
zamachów terrorystycznych
zamachów terrorystycznych
LITERATURA
LITERATURA
red. K. Idecki Przestępczość terrorystyczna ujęcie
red. K. Idecki Przestępczość terrorystyczna ujęcie
praktyczno – dogmatyczne Poznań 2006;
praktyczno – dogmatyczne Poznań 2006;
red. Z. Piątek, Współczesny wymiar terroryzmu
red. Z. Piątek, Współczesny wymiar terroryzmu
Warszawa 2006;
Warszawa 2006;
red. E. Pływaczewski, Przestępczość
red. E. Pływaczewski, Przestępczość
zorganizowana, świadek koronny, terroryzm – w
zorganizowana, świadek koronny, terroryzm – w
ujęciu praktycznym Kraków 2005;
ujęciu praktycznym Kraków 2005;
Bolechów B., Terroryzm w świecie
Bolechów B., Terroryzm w świecie
podwubiegunowym, Wydawnictwo Adama
podwubiegunowym, Wydawnictwo Adama
Marszałka, Toruń 2002.
Marszałka, Toruń 2002.
M. Borucki, Terroryzm zło naszych czasów
M. Borucki, Terroryzm zło naszych czasów
Warszawa 2002;
Warszawa 2002;
B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001.
B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 2001.
K. Jałoszyński, Terroryzm antyizraelski, Warszawa
K. Jałoszyński, Terroryzm antyizraelski, Warszawa
2001, s. 27.
2001, s. 27.
LITERATURA
LITERATURA
K. Jałoszyński, K., Terroryzm czy terror kryminalny w Polsce,
Warszawa 2001.
K. Jałoszyński, Terroryzm i walka z nim we współczesnym
świecie, Legionowo 2002.
K. Jałoszyński, Zagrożenie terroryzmem w wybranych krajach
Europy Zachodniej oraz w Stanach zjednoczonych, AON
Warszawa 2001.
S. Pikulski, Prawne środki zwalczania terroryzmu, Olsztyn
2000.
Szafrański J., Szafrańska E., red. Kędzierska G., Organizacyjne
i prawne aspekty zwalczania terroryzmu, Szczytno 2002.
J. Szafrański, Współdziałanie jednostek obrony terytorialnej i
Policji w walce z terroryzmem;
red. J Szafrański, Współczesne zagrożenia terroryzmem oraz
metody działań antyterrorystycznych, Szczytno 2007;
red. J Szafrański, J. Kosiński, Współczesne zagrożenia
terrorystyczne oraz metody ich zwalczania, Szczytno 2007;
T. Aleksandrowicz, Terroryzm międzynarodowy, Warszawa
2008;
„
„
Bezpieczeństwo nie jest wszystkim,
Bezpieczeństwo nie jest wszystkim,
ale wszystko bez bezpieczeństwa jest
ale wszystko bez bezpieczeństwa jest
niczym”
niczym”
K. Nauman
K. Nauman
„Klnę się na Allaha,
chcemy umrzeć
bardziej, niż wy chcecie
żyć. Allah akbar.”
Mowsar Barajew
Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo rozumiane jest jako stan
Bezpieczeństwo rozumiane jest jako stan
braku zagrożenia, stan spokoju i
braku zagrożenia, stan spokoju i
pewności.
pewności.
Słownik języka polskiego, PWN Warszawa 1978, s.147
Słownik języka polskiego, PWN Warszawa 1978, s.147
.
.
„
„
Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo
- to taki rzeczywisty stan
- to taki rzeczywisty stan
stabilności wewnętrznej i suwerenności
stabilności wewnętrznej i suwerenności
państwa, który odzwierciedla brak
państwa, który odzwierciedla brak
występowania jakichkolwiek zagrożeń w
występowania jakichkolwiek zagrożeń w
sensie zaspokojenia podstawowych potrzeb
sensie zaspokojenia podstawowych potrzeb
egzystencjalnych i behawioralnych
egzystencjalnych i behawioralnych
społeczeństwa oraz traktowania państwa jako
społeczeństwa oraz traktowania państwa jako
suwerennego podmiotu w stosunkach
suwerennego podmiotu w stosunkach
międzynarodowych”.
międzynarodowych”.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON,
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON,
Warszawa 1999, s.10.
Warszawa 1999, s.10.
Węższym pojęciem
„bezpieczeństwo”
jest pojęcie „bezpieczeństwo
państwa”.
Jest to stan umożliwiający normalny rozwój
państwa – pomyślną realizację wszystkich
jego celów - uzyskiwany zazwyczaj w wyniku
zorganizowanej ochrony i obrony przed
wszelkimi zagrożeniami militarnymi i
niemilitarnymi, zewnętrznymi i
wewnętrznymi, przy użyciu sił i środków
pochodzących ze wszystkich dziedzin
działalności państwa.
ZAGROŻENIE
nagłe lub przewidziane zdarzenie wywołane
siłami natury lub wynikające z działalności
człowieka, zagrażające życiu ludności, mieniu,
środowisku lub dziedzictwu kulturowemu,
które, w zależności od rozmiaru i charakteru,
wywołuje bezpośrednio kryzys lub może
prowadzić do jego wystąpienia
Zagrożenie
Zagrożenie
Zagrożenie z jednej strony to pewien stan
Zagrożenie z jednej strony to pewien stan
psychiczny wywołany postrzeganiem
psychiczny wywołany postrzeganiem
zjawisk, które subiektywnie ocenia się
zjawisk, które subiektywnie ocenia się
jako niekorzystne lub niebezpieczne, a z
jako niekorzystne lub niebezpieczne, a z
drugiej jako czynniki obiektywne
drugiej jako czynniki obiektywne
powodujące stan niepewności i obaw
powodujące stan niepewności i obaw
S. Korycki, System bezpieczeństwa Polski, Warszawa 1994, s. 54.
S. Korycki, System bezpieczeństwa Polski, Warszawa 1994, s. 54.
Sytuacja, w której pojawia się
Sytuacja, w której pojawia się
prawdopodobieństwo powstania stanu
prawdopodobieństwo powstania stanu
niebezpiecznego dla otoczenia.
niebezpiecznego dla otoczenia.
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2001
Słownik terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego, AON, Warszawa 2001
,
,
Zagrożenie
Zagrożenie
Przyjmując za podstawę dziedziny,
Przyjmując za podstawę dziedziny,
w których może wystąpić zagrożenie,
w których może wystąpić zagrożenie,
wyróżnia się:
wyróżnia się:
zagrożenia militarne
zagrożenia militarne
zagrożenia niemilitarne.
zagrożenia niemilitarne.
ZAGROŻENIA
ZAGROŻENIA
•
polityczne,
polityczne,
•
ekonomiczne,
ekonomiczne,
•
wewnętrzne,
wewnętrzne,
•
psychospołeczne,
psychospołeczne,
•
ekologiczne,
ekologiczne,
•
militarne.
militarne.
P. Tyrała, Edukacja dla ochrony cywilnej. Wyd. FOSZE, Rzeszów 1999
P. Tyrała, Edukacja dla ochrony cywilnej. Wyd. FOSZE, Rzeszów 1999
W literaturze przedmiotu używany
jest również podział zagrożeń na:
1) Narodowe (pokrywają się militarnymi).
2) Ponadnarodowe (transgraniczne),
które obejmują zagrożenia
ekonomiczne, społeczne i ekologiczne.
Zagrożenia narodowe
(militarne) wynikają z:
1.
Konfliktów międzynarodowych
(globalnych).
2.
Konfliktów regionalnych.
3.
Terroryzmu, jeśli jest on elementem
wojny, czy też jedną z metod walki
w rejonie konfrontacji militarnej.
Do głównych zagrożeń o charakterze
ponadnarodowych, mogących wpłynąć na
bezpieczeństwo każdego kraju, należą:
1.
Terroryzm (globalny).
2.
Proliferencja broni masowego rażenia.
3.
Handel narkotykami.
4.
Masowe, niekontrolowane migracje ludności.
5.
Konflikty etniczne, nie generujące zagrożeń
militarnych.
6.
Zmiany klimatyczne i rywalizacja o dostęp do wody.
7.
Katastrofy ekologiczne.
8.
Międzynarodowa przestępczość zorganizowana.
9.
Głód.
10.
Epidemie i pandemie.
Akt terrorystyczny
Akt terrorystyczny
To umyślne działanie osoby lub osób
To umyślne działanie osoby lub osób
polegające na użyciu
polegające na użyciu
przemocy albo
przemocy albo
groźby jej użycia
groźby jej użycia
zmierzające do
zmierzające do
uzyskania efektu
uzyskania efektu
zastraszenia
zastraszenia
,
,
w celu
w celu
wymuszenia określonego zachowania
wymuszenia określonego zachowania
się organu państwowego lub
się organu państwowego lub
samorządowego, instytucji,
samorządowego, instytucji,
organizacji, osoby fizycznej lub
organizacji, osoby fizycznej lub
prawnej albo grupy osób.
prawnej albo grupy osób.
„
„
Terroryzm”
Terroryzm”
– pochodzi od łacińskiego
– pochodzi od łacińskiego
słowa „
słowa „
terror
terror
” co oznacza: strach,
” co oznacza: strach,
trwogę lub przerażenie.
trwogę lub przerażenie.
W. Kopaliński, Multimedialny słownik wyrazów i wyrażeń
W. Kopaliński, Multimedialny słownik wyrazów i wyrażeń
obcojęzycznych.
obcojęzycznych.
Terroryzm
Terroryzm
Według amerykańskiego
Według amerykańskiego
Departamentu Stanu
Departamentu Stanu
to
to
zaplanowana,
zaplanowana,
motywowana politycznie
motywowana politycznie
przemoc
przemoc
wobec celów nie
wobec celów nie
uczestniczących w walce, stosowana
uczestniczących w walce, stosowana
przez subnarodowe grupy czy tajnych
przez subnarodowe grupy czy tajnych
agentów, zwykle mające na celu
agentów, zwykle mające na celu
oddziaływanie na audytorium
oddziaływanie na audytorium
Terroryzm wg.
Terroryzm wg.
Federalnego Biura
Federalnego Biura
Śledczego
Śledczego
bezprawne użycie
bezprawne użycie
siły lub przemocy
siły lub przemocy
wobec
wobec
osób lub mienia
osób lub mienia
,
,
aby zastraszyć
aby zastraszyć
lub
lub
wywrzeć przymus na rząd, ludność
wywrzeć przymus na rząd, ludność
cywilną
cywilną
albo część wyżej
albo część wyżej
wymienionych, co zmierza do promocji
wymienionych, co zmierza do promocji
celów politycznych lub społecznych
celów politycznych lub społecznych
.
.
Według Departamentu Obrony USA
„
„
terroryzm” to bezprawne
terroryzm” to bezprawne
użycie – lub
użycie – lub
groźba użycia – siły czy przemocy
groźba użycia – siły czy przemocy
wobec
wobec
osoby lub mienia
osoby lub mienia
, by
, by
wymuszać lub
wymuszać lub
zastraszać
zastraszać
rządy czy społeczeństwa,
rządy czy społeczeństwa,
często dla
często dla
osiągnięcia celów politycznych,
osiągnięcia celów politycznych,
religijnych czy ideologicznych
religijnych czy ideologicznych
Raport 6. Komisji ONZ z listopada 2000 r.
zawiera określenie terroryzmu:
„Działalność przestępcza
, mająca na celu
wywołanie
strachu
w społeczeństwie,
grupie osób lub pojedynczej osobie z
przyczyn politycznych, jest
nieusprawiedliwiona niezależnie
od
przyczyn i okoliczności i żadne względy
polityczne, filozoficzne, ideologiczne,
rasowe, etniczne, religijne czy
jakiekolwiek inne
, nie mogą jej
usprawiedliwić”.
W. Laquer
W. Laquer
terroryzm, to zbiór różnych form
terroryzm, to zbiór różnych form
stosowania
stosowania
przemocy
przemocy
,
,
umotywowanego
umotywowanego
politycznie
politycznie
,
,
zwłaszcza przez
zwłaszcza przez
rewolucyjne lub
rewolucyjne lub
ekstremistyczne grupy lub
ekstremistyczne grupy lub
pojedyncze osoby
pojedyncze osoby
.
.
T. Hanausek,
T. Hanausek,
„
„
terroryzm jest to planowana, zorganizowana i
terroryzm jest to planowana, zorganizowana i
zazwyczaj
zazwyczaj
uzasadniona ideologicznie
uzasadniona ideologicznie
, a w k
, a w k
a
a
żdym bądź
żdym bądź
razie posiadająca
razie posiadająca
polityczne podłoże motywacyjne
polityczne podłoże motywacyjne
,
,
działalność osób lub grup mająca na celu
działalność osób lub grup mająca na celu
wymuszenie
wymuszenie
od władz państwowych, społeczeństwa lub
od władz państwowych, społeczeństwa lub
poszczególnych osób
poszczególnych osób
określonych świadczeń, zachowań
określonych świadczeń, zachowań
lub postaw
lub postaw
, a realizowana w przestępczych formach
, a realizowana w przestępczych formach
obliczonych na wywołanie szerokiego i maksymalnie
obliczonych na wywołanie szerokiego i maksymalnie
zastraszonego
zastraszonego
rozgłosu w opinii publicznej oraz z reguły
rozgłosu w opinii publicznej oraz z reguły
polegająca na
polegająca na
zastosowaniu środków fizycznych
zastosowaniu środków fizycznych
, które
, które
naruszają dobra osób postronnych, tj. takich, które nie
naruszają dobra osób postronnych, tj. takich, które nie
dały wyrazu swemu negatywnemu nastawieniu do aktu
dały wyrazu swemu negatywnemu nastawieniu do aktu
terrorystycznego, jego celu lub uzasadnienia, ani nawet
terrorystycznego, jego celu lub uzasadnienia, ani nawet
do określonej ideologii czy zapatrywań”
do określonej ideologii czy zapatrywań”
S. Pikulski
S. Pikulski
terroryzm –
terroryzm –
działalność przestępcza
działalność przestępcza
na
na
tle politycznym
tle politycznym
zorganizowanych grup przestępczych o
zorganizowanych grup przestępczych o
charakterze antypaństwowym
charakterze antypaństwowym
Podejmowane przez te ugrupowania akty
Podejmowane przez te ugrupowania akty
terrorystyczne zmierzają do
terrorystyczne zmierzają do
wymuszenia
wymuszenia
określonych następstw przez władze
określonych następstw przez władze
państwowe. Ugrupowania te osiągają swój cel
państwowe. Ugrupowania te osiągają swój cel
poprzez wywołanie
poprzez wywołanie
strachu i paniki w opinii
strachu i paniki w opinii
publicznej
publicznej
, a służy temu np.
, a służy temu np.
podkładanie
podkładanie
bomb
bomb
w miejscach publicznych czy
w miejscach publicznych czy
zamachy
zamachy
na życie znanych osób życia politycznego
na życie znanych osób życia politycznego
”.
”.
Alex P. Schmid przeanalizował ponad
Alex P. Schmid przeanalizował ponad
100 definicji terroryzmu:
100 definicji terroryzmu:
stosowanie przemocy, siły lub groźby ich użycia
stosowanie przemocy, siły lub groźby ich użycia
polityczna motywacja sprawców
polityczna motywacja sprawców
działanie w celu wywołania strachu, groźby
działanie w celu wywołania strachu, groźby
wywołanie psychologicznych skutków i reakcji
wywołanie psychologicznych skutków i reakcji
rozróżnienie celu zamachu i bezpośredniej
rozróżnienie celu zamachu i bezpośredniej
ofiary
ofiary
celowość i planowanie działania
celowość i planowanie działania
metoda walki
metoda walki
konflikt z obowiązującymi regułami zachowań społecznych
konflikt z obowiązującymi regułami zachowań społecznych
wymuszenia
wymuszenia
publicity, wykorzystywanie mediów, poszukiwanie rozgłos
publicity, wykorzystywanie mediów, poszukiwanie rozgłos
zbrodnia ślepa
zbrodnia ślepa
wykorzystywanie symboliki
wykorzystywanie symboliki
Nieobliczalność
Nieobliczalność
ukryty charakter organizacji stosującej metody
ukryty charakter organizacji stosującej metody
terrorystyczne.
terrorystyczne.
A
A
.
.
P. Schmid et al
P. Schmid et al
. Political Terrorism: A New Giude to Actors,
. Political Terrorism: A New Giude to Actors,
Authors, Concepts, Data Bases, Theories and Literature
Authors, Concepts, Data Bases, Theories and Literature
.
.
New
New
Brunswich, NJ 19888
Brunswich, NJ 19888
Źródła terroryzmu
Źródła terroryzmu
psychologowie
psychologowie
twierdzą, iż źródłem
twierdzą, iż źródłem
terroryzmu są urazy doznane w
terroryzmu są urazy doznane w
dzieciństwie i sięgnięcie do metod
dzieciństwie i sięgnięcie do metod
terrorystycznych stanowi akt odwetu
terrorystycznych stanowi akt odwetu
za faktyczne lub urojone krzywdy
za faktyczne lub urojone krzywdy
doznane od społeczeństwa ojców,
doznane od społeczeństwa ojców,
albo przeciwnie: akt odwetu na
albo przeciwnie: akt odwetu na
społeczeństwie, które skrzywdziło
społeczeństwie, które skrzywdziło
rodziców terrorystów.
rodziców terrorystów.
Socjolodzy
Socjolodzy
mówią o poszukiwaniu
mówią o poszukiwaniu
swojego miejsca w społeczeństwie,
swojego miejsca w społeczeństwie,
załamaniu się systemu wartości,
załamaniu się systemu wartości,
demoralizacji społeczeństwa.
demoralizacji społeczeństwa.
zdaniem politologów
zdaniem politologów
, źródłem
, źródłem
terroryzmu jest chęć zmiany
terroryzmu jest chęć zmiany
istniejącej sytuacji, która obiektywnie
istniejącej sytuacji, która obiektywnie
i/lub subiektywnie jest już nie do
i/lub subiektywnie jest już nie do
zniesienia, zaś obiektywnie i/lub
zniesienia, zaś obiektywnie i/lub
subiektywnie nie ma innej drogi do
subiektywnie nie ma innej drogi do
przeprowadzenia tych zmian jak tylko
przeprowadzenia tych zmian jak tylko
poprzez walkę (skrytą)
poprzez walkę (skrytą)
Typologia terroryzmu
Typologia terroryzmu
Przyjmując jako kryterium
Przyjmując jako kryterium
modus operandi
modus operandi
sprawców:
sprawców:
terroryzm indywidualny (zamachy
terroryzm indywidualny (zamachy
przeciwko wyselekcjonowanym
przeciwko wyselekcjonowanym
osobom)
osobom)
terroryzm skierowany przeciwko
terroryzm skierowany przeciwko
środkom transportu (np. terroryzm
środkom transportu (np. terroryzm
lotniczy, pociągom, autobusom ),
lotniczy, pociągom, autobusom ),
wzięcie zakładników,
wzięcie zakładników,
zamachy bombowe,
zamachy bombowe,
tzw. terroryzm nuklearny,
tzw. terroryzm nuklearny,
Przyjmując za kryterium nurty ideowe czy
Przyjmując za kryterium nurty ideowe czy
polityczne, w ramach których funkcjonują
polityczne, w ramach których funkcjonują
poszczególne organizacje mamy do czynienia z:
poszczególne organizacje mamy do czynienia z:
nurtem rewolucyjnym;
nurtem rewolucyjnym;
nurtem anarchistyczno – lewackim;
nurtem anarchistyczno – lewackim;
nurtem separatystyczno – narodowościowym;
nurtem separatystyczno – narodowościowym;
nurtem nacjonalistycznym;
nurtem nacjonalistycznym;
nurtem narodowo – wyzwoleńczym;
nurtem narodowo – wyzwoleńczym;
tzw.
tzw.
one – issue terrorism
one – issue terrorism
(terroryzm o
(terroryzm o
ograniczonym polu konfliktu, np. jako walka z
ograniczonym polu konfliktu, np. jako walka z
klinikami lekarskimi, w których dokonywane są
klinikami lekarskimi, w których dokonywane są
zabiegi aborcyjne lub z zakładami przemysłowymi
zabiegi aborcyjne lub z zakładami przemysłowymi
degradującymi środowisko naturalne)
degradującymi środowisko naturalne)
Bartosz Bolechów, „Terroryzm w świecie podwubiegunowym”
Bartosz Bolechów, „Terroryzm w świecie podwubiegunowym”
Klasyfikacja terroryzmu
Klasyfikacja terroryzmu
Terroryzm polityczny,
Terroryzm polityczny,
Terroryzm separatystyczny,
Terroryzm separatystyczny,
Terroryzm międzynarodowy,
Terroryzm międzynarodowy,
Terroryzm kryminalny (terror kryminalny),
Terroryzm kryminalny (terror kryminalny),
Terroryzm patologiczny,
Terroryzm patologiczny,
Terroryzm jednej sprawy,
Terroryzm jednej sprawy,
W literaturze przedmiotu można spotkać
W literaturze przedmiotu można spotkać
cyberterroryzm, ekoterroryzm, bioterroryzm, a
cyberterroryzm, ekoterroryzm, bioterroryzm, a
nawet terroryzm konsumencki.
nawet terroryzm konsumencki.
Nowy terroryzm
Nowy terroryzm
sieciowy charakter organizacji,
sieciowy charakter organizacji,
motywacja religijna czy też szerzej – ideologiczna,
motywacja religijna czy też szerzej – ideologiczna,
bardzo silny element ideologiczny w skrajnej,
bardzo silny element ideologiczny w skrajnej,
fundamentalistycznej postaci - konsekwencją jest
fundamentalistycznej postaci - konsekwencją jest
zarówno widoczny od połowy lat 90. wzrost
zarówno widoczny od połowy lat 90. wzrost
śmiertelności wśród ofiar zamachów, jak też wzrost
śmiertelności wśród ofiar zamachów, jak też wzrost
liczby zamachów samobójczych,
liczby zamachów samobójczych,
skala zamachu, uzyskanie totalnego zaskoczenia;
skala zamachu, uzyskanie totalnego zaskoczenia;
spowodowanie gigantycznego szoku w skali
spowodowanie gigantycznego szoku w skali
globalnej;
globalnej;
modus operandi
modus operandi
(np. zamach 11 września
(np. zamach 11 września
2001).
2001).
dowództwo,
dowództwo,
grupa
wywiadowcza
(prowadzenie
grupa
wywiadowcza
(prowadzenie
wszechstronnego
rozpoznania,
zbieranie
wszechstronnego
rozpoznania,
zbieranie
informacji),
informacji),
grupa wsparcia (przygotowanie kryjówki,
grupa wsparcia (przygotowanie kryjówki,
schronienia,
pieniędzy),
dokumentów,
schronienia,
pieniędzy),
dokumentów,
sprzętu, broni, opracowanie legend i alibi),
sprzętu, broni, opracowanie legend i alibi),
jednostka
taktyczna
(bezpośredni
jednostka
taktyczna
(bezpośredni
wykonawcy).
wykonawcy).
Terroryzm charakteryzuje się podejmowaniem
przez małe lub bardzo małe grupy działań,
które nie ograniczają się tylko do atakowania
określonych wrogów.
Uderzają także w przypadkowych ludzi by
wytworzyć w społeczeństwie atmosferę
strachu i zagrożenia bezpieczeństwa.
Ważnym elementem taktyki terroryzmu jest
wyzwolenie w ludziach poczucia bezsilności na
akty przemocy i niemożność schwytania
sprawców.
Ważny jest także rozgłos w mass mediach,
gdyż w ten sposób zastrasza się ludzi,
przekazuje ideologię i werbuje nowych
członków.
Bardzo istotnym elementem strategii
terrorystycznej jest reakcja władz na działania
terrorystów i podejmowanie środków
zaradczych, gdyż represje na podejrzanych i
eskalacja przemocy skutkuje spadkiem
popularności rządu i niezadowoleniem
obywateli.
Dobór celów ataku nie jest przypadkowy lecz
poprzedzony dokładną analizą wszystkich
okoliczności.
Strategia zamachów jest skierowana na jak
największe straty i rozgłos społeczny przy jak
najmniejszych stratach własnych i wykluczeniu
możliwości zlikwidowania organizacji
terrorystycznej.
Nowe trendy w strategii
Nowe trendy w strategii
działania terrorystów:
działania terrorystów:
związki terrorystów z zorganizowanymi grupami
związki terrorystów z zorganizowanymi grupami
przestępczymi – narkotyki, broń, nielegalna
przestępczymi – narkotyki, broń, nielegalna
migracja, pranie pieniędzy, handel kradzionymi
migracja, pranie pieniędzy, handel kradzionymi
pojazdami;
pojazdami;
terroryści - mieszkańcy lub
terroryści - mieszkańcy lub
obywatele krajów zachodnich;
obywatele krajów zachodnich;
prowadzenie równoczesnych
prowadzenie równoczesnych
ataków w kilku miejscach;
ataków w kilku miejscach;
wykorzystanie do ataków
wykorzystanie do ataków
środków transportu;
środków transportu;
zastępowanie materiałów wybuchowych
zastępowanie materiałów wybuchowych
substancjami płynnymi;
substancjami płynnymi;
Lotnisko w Glasgow 2007
przeprowadzanie ataków
przeprowadzanie ataków
podczas akcji ratowniczej;
podczas akcji ratowniczej;
Nowe trendy w strategii
Nowe trendy w strategii
działania terrorystów
działania terrorystów
Internet jako środek łączności,
Internet jako środek łączności,
do prowadzenia propagandy
do prowadzenia propagandy
lub nawoływania do walki z
lub nawoływania do walki z
„niewiernymi”
„niewiernymi”
Wzrost zagrożenia ze strony islamskich organizacji
Wzrost zagrożenia ze strony islamskich organizacji
terrorystycznych – „terroryzm islamski”
terrorystycznych – „terroryzm islamski”
używanie do przeprowadzania
używanie do przeprowadzania
ataków przedmiotów
ataków przedmiotów
codziennego użytku;
codziennego użytku;
wzrost liczby zamachów
wzrost liczby zamachów
samobójczych;
samobójczych;
możliwość zastosowania
możliwość zastosowania
urządzeń
urządzeń
do dyspersji radiologicznej,
do dyspersji radiologicznej,
tzw. „brudne bomby”
tzw. „brudne bomby”
(uwalniają materiały
(uwalniają materiały
radioaktywne,
radioaktywne,
ale nie powodują wybuchu
ale nie powodują wybuchu
jądrowego);
jądrowego);
Ataki terrorystyczne skierowane są
na różne obiekty. Analiza zjawiska
pozwala stwierdzić, że najbardziej
narażonymi na ataki
terrorystyczne są:
• władze rządowe,
• policja i wojsko,
• biznes,
• ludność
.
1.
1.
Wymuszenia podjęcia określonej decyzji,
Wymuszenia podjęcia określonej decyzji,
2.
2.
Wymuszenie zmiany decyzji
Wymuszenie zmiany decyzji
,
,
3.
3.
Zastraszenie
Zastraszenie
,
,
4.
4.
Wymuszenie okupu,
Wymuszenie okupu,
5
5
.
.
Skomplikowanie sytuacji międzynarodowej,
Skomplikowanie sytuacji międzynarodowej,
6.
6.
Prowokacja,
Prowokacja,
Motywy działania
terrorystów
Znaczący wpływ na pojawienie się w Europie w
Znaczący wpływ na pojawienie się w Europie w
drugiej połowie XX wieku
drugiej połowie XX wieku
islamistycznych
islamistycznych
organizacji terrorystycznych
organizacji terrorystycznych
miały następujące
miały następujące
czynniki:
czynniki:
dekolonizacja,
dekolonizacja,
rewolucja naukowa- techniczna,
rewolucja naukowa- techniczna,
konfrontacja pomiędzy krajami Wschodu i Zachodu,
konfrontacja pomiędzy krajami Wschodu i Zachodu,
masowa migracja z krajów biednego Południa do krajów
masowa migracja z krajów biednego Południa do krajów
Europy Zachodniej,
Europy Zachodniej,
zwycięstwo rewolucji islamskiej w Iranie (1979),
zwycięstwo rewolucji islamskiej w Iranie (1979),
wojna w Afganistanie, postrzegana jako konfrontacja kultury
wojna w Afganistanie, postrzegana jako konfrontacja kultury
islamskiej z wrogą cywilizacją europejską, a wycofanie wojsk
islamskiej z wrogą cywilizacją europejską, a wycofanie wojsk
radzieckich z tego kraju uznano za zwycięstwo Islamu,
radzieckich z tego kraju uznano za zwycięstwo Islamu,
w czasie i po wojnie w Afganistanie pojawienie i utrwalenie się
w czasie i po wojnie w Afganistanie pojawienie i utrwalenie się
etosu mudżahedina – wojownika za wiarę, do którego odwołują
etosu mudżahedina – wojownika za wiarę, do którego odwołują
się terroryści islamscy,
się terroryści islamscy,
pojawienie się nowych źródeł konfliktów / rozpad Jugosławii,
pojawienie się nowych źródeł konfliktów / rozpad Jugosławii,
wojny w Czeczenii/,
wojny w Czeczenii/,
załamanie się procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie,
załamanie się procesu pokojowego na Bliskim Wschodzie,
pojawienie się znaczącego „sponsora” dla międzynarodowych
pojawienie się znaczącego „sponsora” dla międzynarodowych
organizacji islamistycznych, którym jest Osama Bin Laden i
organizacji islamistycznych, którym jest Osama Bin Laden i
kierowana przez niego organizacja al Kaida.
kierowana przez niego organizacja al Kaida.
Postrzeganie i definiowanie
Postrzeganie i definiowanie
terroryzmu
terroryzmu
1)
1)
Wielość i różnorodność definicji
Wielość i różnorodność definicji
2)
2)
Przyczyny zróżnicowania pojęcia
Przyczyny zróżnicowania pojęcia
3)
3)
Sposoby prezentacji terroryzm
Sposoby prezentacji terroryzm
Pięć elementów składowych
Pięć elementów składowych
terroryzmu
terroryzmu
1.
1.
Kto?
Kto?
– sprawc
– sprawc
ą
ą
lub
lub
współsprawcą; kto był inicjatorem,
współsprawcą; kto był inicjatorem,
organizatorem, finansistą czy
organizatorem, finansistą czy
wykonawcą zamachu/zamachów?
wykonawcą zamachu/zamachów?
2.
2.
Jak?
Jak?
– w jaki sposób zamach
– w jaki sposób zamach
został przygotowany,
został przygotowany,
przeprowadzony, zrealizowany?
przeprowadzony, zrealizowany?
3.
3.
Dlaczego?
Dlaczego?
– doszło do ataku
– doszło do ataku
terrorystycznego? Jest to pytanie o
terrorystycznego? Jest to pytanie o
źródła, przyczyny, motywy itp.
źródła, przyczyny, motywy itp.
4.
4.
Kto/co był/było celem?
Kto/co był/było celem?
Kogo
Kogo
lub czego przejaw terroryzmu
lub czego przejaw terroryzmu
dotyczył? – pytanie o podmiot/podmioty
dotyczył? – pytanie o podmiot/podmioty
– przedmiot/przedmioty ataku.
– przedmiot/przedmioty ataku.
5.
5.
Z jakim skutkiem?
Z jakim skutkiem?
– pytanie
– pytanie
o
o
następstwa, straty, itp.
następstwa, straty, itp.
Wg. Prof. S.
Wojciechowskiego
Przyczyny terroryzmu
Przyczyny terroryzmu
1)
1)
Wielość i zróżnicowanie
Wielość i zróżnicowanie
czynników
czynników
2)
2)
Ewolucja przyczyn
Ewolucja przyczyn
3)
3)
Lekceważenie problemu
Lekceważenie problemu
Przyczyny terroryzmu – triada
Przyczyny terroryzmu – triada
terrorystycznej motywacji
terrorystycznej motywacji
A
A
„sfera idei – serca”
„sfera idei – serca”
B
B
„sfera ciała”
„sfera ciała”
C
C
„sfera umysłu”
„sfera umysłu”
X
X
– czynniki zewnętrzne
– czynniki zewnętrzne
Y
Y
– czynniki wewnętrzne
– czynniki wewnętrzne
Z
Z
– wzajemne interakcje
– wzajemne interakcje
A – idee – ideologie o charakterze politycznym, etnicznym, religijnym itp. („sfera idei – serca”);
B – uwarunkowania ekonomiczno-społeczne występujące np. w stronach rodzinnych czy
późniejszych miejscach przebywania terrorystów, choćby panująca tam bieda, bezrobocie czy
dysproporcje finansowe („sfera ciała”);
C – aspekty psychiczne wywołujące bardzo różne postawy u terrorystów („sfera umysłu”).
Wg. S. Wojciechowskiego
Tolerancja i jej granice
Tolerancja i jej granice
Poczucie zagrożenia atakami
Poczucie zagrożenia atakami
terrorystycznymi w Polsce
terrorystycznymi w Polsce
Czy zgadza się Pan (i) z opinią,
Czy zgadza się Pan (i) z opinią,
że
że
Polska może stać się celem
Polska może stać się celem
ataków
ataków
terrorystycznych ze strony
terrorystycznych ze strony
fundamentalistów
fundamentalistów
muzułmańskich**
muzułmańskich**
Wskazania respondentów według terminów
Wskazania respondentów według terminów
badań w % ***
badań w % ***
X*
X*
200
200
1
1
I
I
200
200
2
2
VI
VI
200
200
3
3
III
III
200
200
4
4
VIII
VIII
200
200
5
5
X
X
200
200
6
6
I
I
200
200
7
7
X
X
200
200
7
7
Zdecydowanie się zgadzam
Zdecydowanie się zgadzam
-
-
-
-
13
13
50
50
34
34
34
34
32
32
28
28
Raczej się zgadzam/tak
Raczej się zgadzam/tak
52
52
49
49
40
40
37
37
49
49
45
45
42
42
44
44
Zgadzam się
Zgadzam się
-
-
-
-
53
53
87
87
83
83
79
79
74
74
72
72
Raczej się nie zgadzam/nie
Raczej się nie zgadzam/nie
38
38
41
41
30
30
7
7
11
11
12
12
15
15
15
15
Zdecydowanie się nie zgadzam
Zdecydowanie się nie zgadzam
-
-
-
-
9
9
2
2
2
2
4
4
5
5
5
5
Nie zgadzam się
Nie zgadzam się
-
-
-
-
39
39
9
9
13
13
16
16
20
20
20
20
Trudno powiedzieć
Trudno powiedzieć
10
10
10
10
9
9
4
4
4
4
5
5
6
6
8
8
* Pytanie, podobnie, jak w badaniach z 2002 r. brzmiało:
„Czy uważa Pan(i), że Polska może również stać się celem zamachów terrorystycznych?”.
** Od lipca 2003 r. do października 2004 r. pytanie zwierało rozszerzenie
„w związku z obecnością polskich żołnierzy w Iraku”.
*** Przedstawione wartości nie sumują się.
Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej.
Kulturowo-religijna poprawność
Kulturowo-religijna poprawność
Czy jest prawdopodobne, że w ciągu
Czy jest prawdopodobne, że w ciągu
najbliższych 10 lat następujące
najbliższych 10 lat następujące
zagrożenia
zagrożenia
będą dotyczyć Pana (i) osobiście? (w
będą dotyczyć Pana (i) osobiście? (w
%)
%)
Źródło: Transatlantic Trends 2005 i 2007,
Czy jest prawdopodobne, że w ciągu najbliższych
Czy jest prawdopodobne, że w ciągu najbliższych
10 lat zagrożenie terroryzmem międzynarodowym
10 lat zagrożenie terroryzmem międzynarodowym
będzie dotyczyć Pana (i) osobiście? (w %)
będzie dotyczyć Pana (i) osobiście? (w %)
KATEGORIA
KATEGORIA
USA
USA
FRANCJ
FRANCJ
A
A
NIEMC
NIEMC
Y
Y
WIELKA
WIELKA
BRYTANI
BRYTANI
A
A
POLSK
POLSK
A
A
HISZPAN
HISZPAN
IA
IA
SŁOWACJ
SŁOWACJ
A
A
TURCJ
TURCJ
A
A
BARDZO
BARDZO
PRAWDOPODOBN
PRAWDOPODOBN
E
E
2005
2005
2007
2007
35
35
40
40
25
25
38
38
9
9
36
36
22
22
18
18
17
17
16
16
23
23
42
42
28
28
14
14
29
29
50
50
RACZEJ
RACZEJ
PRAWDOPODOBN
PRAWDOPODOBN
E
E
2005
2005
2007
2007
36
36
34
34
33
33
32
32
30
30
34
34
30
30
30
30
43
43
43
43
39
39
39
39
38
38
31
31
30
30
30
30
NIEZBYT
NIEZBYT
PRAWDOPODOBN
PRAWDOPODOBN
E
E
2005
2005
2007
2007
18
18
17
17
33
33
24
24
40
40
19
19
26
26
31
31
29
29
28
28
26
26
12
12
19
19
37
37
19
19
6
6
W OGÓLE
W OGÓLE
NIEPRAWDOPODO
NIEPRAWDOPODO
BNE
BNE
2005
2005
2007
2007
10
10
6
6
8
8
5
5
20
20
9
9
17
17
19
19
8
8
9
9
8
8
6
6
10
10
12
12
17
17
5
5
TRUDNO
TRUDNO
POWIEDZIEĆ
POWIEDZIEĆ
2005
2005
2007
2007
2
2
2
2
1
1
2
2
1
1
1
1
5
5
4
4
4
4
4
4
5
5
10
10
Źródło: Transatlantic Trends 2005 i 2007,
Regionalne porównanie liczby ataków
Regionalne porównanie liczby ataków
terrorystycznych i ich ofiar - 2007
terrorystycznych i ich ofiar - 2007
Ataki terrorystyczne na
Ataki terrorystyczne na
świecie
świecie
Kategoria
Kategoria
2005
2005
2006
2006
2007
2007
Liczba ataków terrorystycznych na świecie
Liczba ataków terrorystycznych na świecie
11,156
11,156
14,570
14,570
14,499
14,499
Ataki skutkujące co najmniej jedną ofiarą śmiertelną
Ataki skutkujące co najmniej jedną ofiarą śmiertelną
5,137
5,137
7,434
7,434
7,258
7,258
Ataki skutkujące brakiem ofiar
Ataki skutkujące brakiem ofiar
6,019
6,019
7,136
7,136
7,241
7,241
Ataki skutkujące co najmniej 10 ofiarami śmiertelnymi
Ataki skutkujące co najmniej 10 ofiarami śmiertelnymi
227
227
295
295
355
355
Ataki skutkujące co najmniej jedną ranną osobą
Ataki skutkujące co najmniej jedną ranną osobą
3,839
3,839
5,798
5,798
6,259
6,259
Liczba zabitych, rannych oraz porwanych w rezultacie ataków
Liczba zabitych, rannych oraz porwanych w rezultacie ataków
terrorystycznych
terrorystycznych
74,309
74,309
75,211
75,211
72,066
72,066
Ofiary śmiertelne
Ofiary śmiertelne
14,616
14,616
20,872
20,872
22,685
22,685
Ranni
Ranni
24,853
24,853
38,455
38,455
44,310
44,310
Porwani
Porwani
34,840
34,840
15,884
15,884
5,071
5,071
Źródło: Country Reports on Terrorism 2007, April 2008,
Źródło: Country Reports on Terrorism 2007, April 2008,
United States Department of State, Office of the Coordinator
United States Department of State, Office of the Coordinator
for Counterterrorism.
for Counterterrorism.
Nieudane, udaremnione i przeprowadzone zamachy
Nieudane, udaremnione i przeprowadzone zamachy
terrorystyczne w poszczególnych państwach UE w
terrorystyczne w poszczególnych państwach UE w
latach 2006 – 2007
latach 2006 – 2007
Islamiś
Islamiś
ci
ci
Separaty
Separaty
ści
ści
Skrajna
Skrajna
lewica
lewica
Skrajna
Skrajna
prawica
prawica
Terrory
Terrory
zm
zm
„jednej
„jednej
sprawy”
sprawy”
Niesklasyfik
Niesklasyfik
owane
owane
Suma
Suma
20
20
06
06
200
200
7
7
2006
2006
20
20
07
07
200
200
6
6
200
200
7
7
200
200
6
6
200
200
7
7
2007
2007
2006
2006
2007
2007
200
200
6
6
200
200
7
7
Austria
Austria
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
-
1
1
-
-
1
1
1
1
Dania
Dania
-
-
1
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
0
1
1
Francja
Francja
-
-
-
-
283
283
25
25
3
3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
11
11
14
14
294
294
267
267
Niemcy
Niemcy
1
1
1
1
-
-
15
15
10
10
4
4
-
-
-
-
-
-
2
2
-
-
13
13
20
20
Grecja
Grecja
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
2
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
0
0
2
2
Irlandi
Irlandi
a
a
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
0
0
Włochy
Włochy
-
-
-
-
-
-
-
-
11
11
6
6
-
-
-
-
-
-
-
-
3
3
11
11
9
9
Polska
Polska
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
0
0
Portug
Portug
alia
alia
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
1
1
1
1
-
-
-
-
1
1
2
2
Hiszpa
Hiszpa
nia
nia
-
-
-
-
136
136
26
26
4
4
8
8
8
8
-
-
-
-
-
-
1
1
7
7
145
145
279
279
Wielka
Wielka
Brytani
Brytani
a
a
-
-
2
2
4
4
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
1
-
-
5
5
2
2
Suma
Suma
1
1
4
4
424
424
53
53
2
2
30
30
21
21
1
1
1
1
1
1
16
16
24
24
472
472
583
583
Źródło: Te – Sat 2008, EU Terrrorism Situation and Trend Report, Europol, Hague 2008.
Liczba nieudanych, udaremnionych i przeprowadzonych
Liczba nieudanych, udaremnionych i przeprowadzonych
ataków terrorystycznych oraz liczba osób aresztowanych
ataków terrorystycznych oraz liczba osób aresztowanych
w państwach UE w latach 2006 - 2007
w państwach UE w latach 2006 - 2007
Źródło: Te – Sat 2008, EU Terrrorism Situation and Trend Report, Europol, Hague 2008.
Liczba ofiar śmiertelnych ataków
Liczba ofiar śmiertelnych ataków
terrorystycznych w wybranych państwach -
terrorystycznych w wybranych państwach -
2007
2007
Ataki terrorystyczne według
Ataki terrorystyczne według
liczby ofiar śmiertelnych - 2007
liczby ofiar śmiertelnych - 2007
Liczba ofiar śmiertelnych a
Liczba ofiar śmiertelnych a
zastosowane metody terroru -
zastosowane metody terroru -
2007
2007
Liczba ofiar śmiertelnych ataków
Liczba ofiar śmiertelnych ataków
terrorystycznych wg kategorii - 2007
terrorystycznych wg kategorii - 2007
Najpopularniejsze metody
Najpopularniejsze metody
stosowane przy atakach
stosowane przy atakach
terrorystycznych - 2007
terrorystycznych - 2007
Opinie na temat przygotowania polskich
Opinie na temat przygotowania polskich
służb ratowniczych do przeciwdziałania
służb ratowniczych do przeciwdziałania
skutkom
skutkom
Źródło: Ośrodek Badania Opinii Publicznej, Sierpień 2004, Pracownia Badań Społecznych 2005.
Ograniczenia „na rzecz”
Ograniczenia „na rzecz”
bezpieczeństwa
bezpieczeństwa
Źródło: Centrum Badania Opinii Społecznej, wrzesień 2005.
Gwarancja bezpieczeństwa?
Gwarancja bezpieczeństwa?
Żadna inna publikacja nie podjęła dotąd tematu
Żadna inna publikacja nie podjęła dotąd tematu
związków pomiędzy
związków pomiędzy
terroryzmem islamskim a zorganizowaną przestępczością.
terroryzmem islamskim a zorganizowaną przestępczością.
Dr Paul L. Williams,
Dr Paul L. Williams,
konsultant FBI i ekspert w sprawach światowego terroryzmu, porusza temat
konsultant FBI i ekspert w sprawach światowego terroryzmu, porusza temat
zagrożenia, jakim jest dla Amerykanów międzynarodowy terroryzm i groźba
zagrożenia, jakim jest dla Amerykanów międzynarodowy terroryzm i groźba
nuklearnego ataku.
nuklearnego ataku.
Autor ujawnia wiarygodne dowody, które świadczą o tym,
Autor ujawnia wiarygodne dowody, które świadczą o tym,
że Al-Kaida nawiązała stosunki z mafią sycylijską, dzięki czemu może
że Al-Kaida nawiązała stosunki z mafią sycylijską, dzięki czemu może
finansować terroryzm poprzez sprzedaż popularnego narkotyku, heroiny nr 4. W
finansować terroryzm poprzez sprzedaż popularnego narkotyku, heroiny nr 4. W
dodatku, poprzez związki z mafią czeczeńską, Al-Kaida zdołała już pozyskać ze
dodatku, poprzez związki z mafią czeczeńską, Al-Kaida zdołała już pozyskać ze
stosunkowo słabo zabezpieczonych i źle strzeżonych magazynów w Rosji broń
stosunkowo słabo zabezpieczonych i źle strzeżonych magazynów w Rosji broń
atomową
atomową
. Być może najbardziej dosadnym dowodem na tezę Williamsa o
. Być może najbardziej dosadnym dowodem na tezę Williamsa o
ekspansji Al-Kaidy jest świadectwo jej rozbudowanych stosunków z
ekspansji Al-Kaidy jest świadectwo jej rozbudowanych stosunków z
salwadorskim gangiem ulicznym „Mara Salvatrucha”, który w ostatnich czasach
salwadorskim gangiem ulicznym „Mara Salvatrucha”, który w ostatnich czasach
znacznie urósł w siłę. W zamian za duże pieniądze grupa anarchistycznych
znacznie urósł w siłę. W zamian za duże pieniądze grupa anarchistycznych
bandytów szmuglowała broń masowej zagłady i uśpionych agentów przez
bandytów szmuglowała broń masowej zagłady i uśpionych agentów przez
meksykańską granicę na ziemię amerykańską, albo, jak oni sami określają, do
meksykańską granicę na ziemię amerykańską, albo, jak oni sami określają, do
kraju "Wielkiego Szatana". Nuklearny atak terrorystyczny w Ameryce jest
kraju "Wielkiego Szatana". Nuklearny atak terrorystyczny w Ameryce jest
możliwy i może nastąpić w najbliższej przyszłości...
możliwy i może nastąpić w najbliższej przyszłości...
Rok wydania:
2007
Wydanie: 1
Kategoria:
Beletrystyka
Książka wydana w USA
Książka wydana w USA
Al-Kaida
Al-Kaida
/Międzynarodowy terroryzm,
/Międzynarodowy terroryzm,
zorganizowana przestępczość
zorganizowana przestępczość
i nadciągająca apokalipsa.
i nadciągająca apokalipsa.
Diagnoza wiarygodności informacji o skali
powiązań
struktur terrorystycznych z przestępczością
zorganizowaną.
Określenie skali i zakresu
powiązań ugrupowań
terrorystycznych z
międzynarodową
przestępczością jest
niezmiernie trudne z
powodów:
Dysponentami informacji o
tym zjawisku są terroryści,
organizacje kryminalnej
przestępczości
zorganizowanej i walczące z
nimi policje oraz służby
bezpieczeństwa.
Informacje te są przez te
podmioty skrzętnie
skrywane.
Część informacji o tym
zjawisku jest ujawniana
tylko w celu
dezinformowania
terrorystów, przestępców
pospolitych lub
społeczeństw w ramach
działań socjotechnicznych.
Analiza posiadanych
materiałów źródłowych
wskazuje, tylko ok. 60 – 70
procent z nich jest w miarę
wiarygodna. Pozostałe
informacji miały cechy
manipulacji lub były
niemożliwe do
potwierdzenia.
Jednym z ważniejszych źródeł pozyskiwanie środków
Jednym z ważniejszych źródeł pozyskiwanie środków
materialnych przez organizacje terrorystyczne są
materialnych przez organizacje terrorystyczne są
pieniądze pochodzące z przestępczości zorganizowanej
pieniądze pochodzące z przestępczości zorganizowanej
Terroryzm współczesny staje się
Terroryzm współczesny staje się
interesem ekonomicznym, który
interesem ekonomicznym, który
łączy coraz bardziej świat globalnej
łączy coraz bardziej świat globalnej
przestępczości zorganizowanej
przestępczości zorganizowanej
(narkobisnes, przemyt towarów i
(narkobisnes, przemyt towarów i
ludzi, handel bronią) z globalnym
ludzi, handel bronią) z globalnym
terroryzmem islamskim.
terroryzmem islamskim.
Terroryzm i przestępczość
zorganizowaną łączy jedna
wspólna cecha – działania
dobrze zorganizowane i
przestępcze.
W ostatnich dwóch - trzech latach zaobserwowano pojawienie
się nowych lub udoskonalonych wcześniej form współdziałania
organizacji terrorystycznych z międzynarodowymi gangami
przestępczymi i klasycznymi mafiami o wymiarach
przynajmniej regionalnych, jak słynna mafia albańska,
kosowska, czeczeńska, czy mafie środkowo-azjatyckie.
Normatywnej, uniwersalnej
definicji terroryzmu nie określają
żadne konwencje
międzynarodowe.
W każdej z nich podjęto tylko
próby zdefiniowania tego pojęcie
pewnym, wycinkowym zakresie.
Z tego powodu mamy do
czynienia z wielką ilością
określeń tego zjawiska.
(literatura; K. Indecki, W
sprawie definicji normatywnej
terroryzmu, Przestępczość
zorganizowana, s. 261.
Nie istnieje w skali
Nie istnieje w skali
międzynarodowej także pojęcie
międzynarodowej także pojęcie
„
„
przestępczość zorganizowana
przestępczość zorganizowana
” .
” .
Przyczyna - jest to pojęcie
Przyczyna - jest to pojęcie
niezwykle kontrowersyjne oraz
niezwykle kontrowersyjne oraz
skomplikowane ze względu na
skomplikowane ze względu na
różnorodność i zmienność form jej
różnorodność i zmienność form jej
występowania w różnych krajach i
występowania w różnych krajach i
dlatego poszczególne kraje
dlatego poszczególne kraje
definiują to zjawisko na swoje
definiują to zjawisko na swoje
sposoby.
sposoby.
(literatura; E. Pływaczewski
(literatura; E. Pływaczewski
,
,
Przestępczość zorganizowana z
Przestępczość zorganizowana z
punktu widzenia polityki, teorii i
punktu widzenia polityki, teorii i
praktyki
praktyki
, Przestępczość
, Przestępczość
zorganizowana, s. 91.
zorganizowana, s. 91.
Uniwersalne, jednolite pojęcia;
Uniwersalne, jednolite pojęcia;
„terroryzm” i „przestępczość
„terroryzm” i „przestępczość
zorganizowana” nie istnieją.
zorganizowana” nie istnieją.
Punkty styczne i różnice dla terroryzmu
i przestępczości zorganizowanej
A. Struktury ponadnarodowej lub lokalnej
przestępczości zorganizowanej dzielą się
organizacjami terrorystycznymi zyskami
uzyskanymi z działalności o charakterze
kryminalnym z różnych powodów,
finansując w ten sposób terrorystów i nie
otrzymując od nich nic w zamian.
B. Te same struktury ponadnarodowej
przestępczości zorganizowanej,
współpracują z ugrupowaniami
terrorystycznymi na różne sposoby
świadcząc sobie wzajemne korzyści, jak
wspólne bezpieczeństwo, logistyka itp.
Łączy ich też wspólna idea, cele polityczne,
narodowościowe i religijne.
C. Organizacje terrorystyczne łączą
popełnianie przestępstw o charakterze
terrorystycznym z przestępstwami o
charakterze kryminalnym w celu
osiągnięcia zysków do prowadzenia działań
terrorystycznych.
Symbioza terroryzmu i przestępczości
kryminalnej występuje w trzech podstawowych
formach
• Pozyskiwanie środków
finansowych z narkobiznesu
przez ugrupowania
terrorystyczne odbywa się w
różnych płaszczyznach.
• Ugrupowania terrorystyczne nie
uprawiają maku i nie produkują
opium.
• Pieniądze otrzymują od
właścicieli upraw maku na
terenach, gdzie pozycja ruchu
oporu jest silna.
Kolejna pula pieniędzy
pochodzi od handlarzy i
przemytników narkotyków.
Coraz więcej informacji
wskazuje też na to, że
narkobiznes staje się
pokaźnym źródłem
finansowania najbardziej
znanych organizacji
oskarżanych o stosowanie
terroryzmu obecnych w Azji
Środkowej.
Współpraca w narkobiznesie
Charakterystyka organizacji terrorystycznych
Charakterystyka organizacji terrorystycznych
finansujących działalność terrorystyczną z
finansujących działalność terrorystyczną z
zysków pochodzących z przestępstw
zysków pochodzących z przestępstw
kryminalnych
kryminalnych
• Organizację terrorystyczne
nie są zazwyczaj
zaangażowane w
przestępstwa stricte
kryminalne, co w
przypadku wykrycia przez
policję, narażałyby je
dekonspirację.
• Angażują się one w
przestępstwa gospodarcze,
dewizowe, celne, a nawet
wyłudzanie pomocy
socjalnej przeznaczonej dla
osób biednych lub
emigrantów, azylantów i
ich rodzin.
• Popełniają przestępstwa,
które niosą minimalne
ryzyko wykrycia i skazania,
a generują relatywnie duży
przychód.
Organizacje terrorystyczne wydzielają
ze swoich struktur grupy, w celu
organizowania działań przestępczych
do pozyskiwania środków finansowych
dla potrzeb sfinansowania akcji
terrorystycznych, głównie do:
• zakupu środków wybuchowych i
odpowiedniego sprzętu do zamachów,
• opłatę informatorów,
• żołd dla bojowników,
• rekompensaty dla rodzin poległych,
• prowadzenie socjotechniki i
propagandy.
Przestępstwa najczęściej popełniane
przez organizacje terrorystyczne w celu
uzyskania środków materialnych
• Porwania ludzi
dla okupu.
• Wymuszenia
rozbójnicze.
• Przemyt
towarów.
• Przemyt ludzi.
• Fałszerstwa
bankowe.
• Kradzieże
pojazdów.
Uwaga.
Określenie skali i zakresu
powiązań ugrupowań
terrorystycznych obecnych
w wymienionych
obszarach z
międzynarodową
przestępczością
zorganizowaną jest
niezmiernie trudne.
Dysponentami informacji o
tym zjawisku są terroryści,
organizacje przestępcze i
walczące z nimi policje
oraz służby
bezpieczeństwa.
Informacje te są przez te
podmioty skrzętnie
skrywane.
Porwania dla okupu i
Porwania dla okupu i
wymuszenia
wymuszenia
Porwania ludzi dla okupu
przez organizacje i różne
grupy terrorystyczne
stanowi doraźne źródło
przychodów dla nich
• Zjawisko masowych
porwań ludzi dla okupu w
Czeczenii jest obecnie
stosowane przez bliżej
nieokreślone ugrupowania.
• Na masową skalę stosują
irackie ugrupowania ruchu
oporu i obecne w Iraku.
organizacje terrorystyczne
(np. uprowadzenie Teresy
Borcz).
• 29 sierpnia 2007 r. w Ghazni w
południowym Afganistanie jeden z
członków Rady Islamskiego
Talibanu oświadczył podczas
konferencji prasowej, że pieniądze
otrzymane od rządu w Seulu w
kwocie ponad 20 mln dolarów
okupu za uwolnienie 19
misjonarzy koreańskich będą
wydane przez Talibów nie tylko na
zakup broni i środków łączności,
ale też na kupno pojazdów do
przeprowadzenia jeszcze większej
ilości samobójczych ataków.
• Dotąd nie ustalono kto dokonał 19
lipca 2007 r. uprowadzenia 23
chrześcijańskich wolontariuszy z
Korei Południowej.
Wg różnych źródeł mogli tego
dokonać nie Talibowie, albo
powiązana z nimi grupa należąca
do struktur międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej.
WNIOSKI I
• W ostatnich latach zaobserwowano
pojawienie się nowych lub
udoskonalonych wcześniej form
współdziałania organizacji
terrorystycznych z
międzynarodowymi gangami
przestępczymi i klasycznymi
mafiami o wymiarach przynajmniej
regionalnych, jak słynna mafia
albańska, kosowska, czeczeńska,
czy mafie środkowo-azjatyckie.
• Całkowicie nowe sojusze
terrorystów z przestępcami
spowodowała wojna w Iraku i w
Afganistanie, czy też prowadzona
bezwzględna walka sił rosyjskich z
terroryzmem czeczeńskim oraz
kaukaskim.
• Rosyjski specjalista terroryzmu
Anatolij Safonow przewiduje, że
coraz bardziej będą się zazębiały
działania struktur terrorystycznych
z organizacjami kryminalnymi,
ponieważ zysk z takiej współpracy
płynie dla obu stron
W odniesieniu do terrorystów
czeczeńskich i kaukaskich stwierdza
się przesuwanie obszaru działań
mafii czeczeńskich do Europy
Wschodniej, gdzie pieniądze
zarobione na przemycie narkotyków,
ludzi i towarów najprawdopodobniej
zasilają grupy terrorystyczne z
Czeczenii i Kaukazu.
Wiele sygnałów wskazuje też na to,
że terroryści z Kaukazu przy pomocy
mafii czeczeńskiej wchodzą w sojusz
z ugrupowaniami islamistycznymi i
organizacjami przestępczości
zorganizowanej z Albanii oraz
Kosowa.
WNIOSKI II
• Postępujący sojusz świata
przestępczości zorganizowanej
ze światem terroryzmu w
Czeczenii, Afganistanie i
prowincji Kosowo może być
właśnie tym czynnikiem, który
ułatwi terrorystom na
zainstalowanie się w naszym
kraju.
• Ich celem wcale nie może być
Polska, ale cele krajów
zachodnich i rosyjskich
ulokowane w naszym kraju.
• Nikt nie zna rzeczywistego
ryzyka ataku terrorystycznego
w Polsce i krajach sąsiednich
• Ryzyko zagrożeń terrorystycznych
wynika z irracjonalności i
nieprzywidywalności działań
organizacji terrorystycznych i
wspomagających ich organizacji
ponadnarodowej przestępczości
zorganizowanej.
• Polska może być postrzegana nawet
przez spontanicznie powstające
grupy terrorystów islamskich jako
łatwy cel do działań
terrorystycznych, w których
struktury międzynarodowej
przestępczości zorganizowanej mogą
stanowić dogodny pomost do
zainstalowania się w naszym kraju.
• Eksperci zjawiska terroryzmu
ostrzegają, że do każdego kraju
może dotrzeć drogą okrężną i
skomplikowaną pod względem
geograficznym oraz wyznaniowym
terroryzm samobójczy. Może to być
droga, która nade wszystko będzie
miała niewiele wspólnego z wiarą, a
tak wiele z polityką
Strategia Bezpieczeństwa
Narodowego RP
zatwierdzona
13 listopada 2007 r.
przez Prezydenta RP
Nadrzędnym celem strategicznym
Rzeczypospolitej Polskiej jest zapewnie
korzystnych i bezpiecznych warunków
realizacji interesów narodowych poprzez
eliminacje zewnętrznych i wewnętrznych
zagrożeń, redukowanie ryzyka oraz
odpowiednie oszacowanie
podejmowanych wyzwań i umiejętne
wykorzystywanie pojawiających się
szans.
Bezpieczeństwo Polski zależy od zdolności
Bezpieczeństwo Polski zależy od zdolności
państwa do stawienia czoła wyzwaniom, które
państwa do stawienia czoła wyzwaniom, które
wykraczają poza tradycyjnie rozumiane
wykraczają poza tradycyjnie rozumiane
zagrożenia bezpieczeństwa.
zagrożenia bezpieczeństwa.
Wyzwania te są konsekwencją sprzężonych ze
Wyzwania te są konsekwencją sprzężonych ze
sobą procesów politycznych, ekonomiczno -
sobą procesów politycznych, ekonomiczno -
społecznych, demograficznych i ekologicznych
społecznych, demograficznych i ekologicznych
o zasięgu często wykraczającym daleko poza
o zasięgu często wykraczającym daleko poza
granice kraju.
granice kraju.
Wyzwania i zagrożenia
Wyzwania i zagrożenia
bezpiecze
bezpiecze
ń
ń
stwa wg SBN RP
stwa wg SBN RP
Zmiany demograficzne w Polsce, a
Zmiany demograficzne w Polsce, a
szczególności charakter i skala migracji z
szczególności charakter i skala migracji z
Polski do innych państw w poszukiwaniu
Polski do innych państw w poszukiwaniu
pracy i lepszych warunków życia, a także
pracy i lepszych warunków życia, a także
malejący przyrost naturalny i w konsekwencji
malejący przyrost naturalny i w konsekwencji
starzenie się społeczeństwa.
starzenie się społeczeństwa.
Zwiększające się różnice w zamożności i
Zwiększające się różnice w zamożności i
poziomie życia obywateli oraz dystans miedzy
poziomie życia obywateli oraz dystans miedzy
poszczególnymi regionami Polski mogą
poszczególnymi regionami Polski mogą
wywołać napięcia, przyczyniając się do
wywołać napięcia, przyczyniając się do
zmniejszenia spójności społeczeństwa.
zmniejszenia spójności społeczeństwa.
Malejący poziom zastępowalności pokoleń
Malejący poziom zastępowalności pokoleń
spowoduje, że aby utrzymać tempo rozwoju
spowoduje, że aby utrzymać tempo rozwoju
gospodarczego, Polska i inne kraje UE będą
gospodarczego, Polska i inne kraje UE będą
musiały w perspektywie długookresowej
musiały w perspektywie długookresowej
przyjmować znaczne ilości imigrantów.
przyjmować znaczne ilości imigrantów.
Pogłębiające się dysproporcje w poziomie
Pogłębiające się dysproporcje w poziomie
życia pomiędzy państwami UE a innymi
życia pomiędzy państwami UE a innymi
obszarami świata, jak również niestabilna
obszarami świata, jak również niestabilna
sytuacja polityczna i konflikty zbrojne, mogą
sytuacja polityczna i konflikty zbrojne, mogą
stać się przyczyną masowych ruchów
stać się przyczyną masowych ruchów
migracyjnych.
migracyjnych.
Zagrożeniem dla Polski może być
Zagrożeniem dla Polski może być
nielegalna migracja, a zwłaszcza jej
nielegalna migracja, a zwłaszcza jej
zorganizowane formy.
zorganizowane formy.
Do wyzwań o charakterze
Do wyzwań o charakterze
wewnętrznym należy zaliczyć
wewnętrznym należy zaliczyć
konieczność dokończenia
konieczność dokończenia
transformacji polskiego systemu
transformacji polskiego systemu
prawnego
prawnego
, ze szczególnym
, ze szczególnym
uwzględnieniem prawa własności i
uwzględnieniem prawa własności i
wynikających z tego konsekwencji.
wynikających z tego konsekwencji.
Wyzwaniem pozostaje również poprawa stanu
Wyzwaniem pozostaje również poprawa stanu
infrastruktury, w szczególności stworzenie
infrastruktury, w szczególności stworzenie
nowoczesnej sieci transportowej,
nowoczesnej sieci transportowej,
telekomunikacyjnej i sieci służącej do przesyłu i
telekomunikacyjnej i sieci służącej do przesyłu i
magazynowania nośników energii.
magazynowania nośników energii.
Niezbędne jest zwiększenie sprawności struktur
Niezbędne jest zwiększenie sprawności struktur
administracyjnych w celu optymalnego
administracyjnych w celu optymalnego
wykorzystania możliwości rozwojowych, które
wykorzystania możliwości rozwojowych, które
oferuje uczestnictwo w Unii Europejskiej i w
oferuje uczestnictwo w Unii Europejskiej i w
innych instytucjach międzynarodowych.
innych instytucjach międzynarodowych.
Wśród zagrożeń bezpieczeństwa o charakterze
Wśród zagrożeń bezpieczeństwa o charakterze
zewnętrznym największe znaczenie ma
zewnętrznym największe znaczenie ma
uzależnienie polskiej gospodarki od dostaw
uzależnienie polskiej gospodarki od dostaw
surowców energetycznych - ropy naftowej i gazu
surowców energetycznych - ropy naftowej i gazu
ziemnego - z jednego źródła.
ziemnego - z jednego źródła.
Pewien potencjał destabilizujący kryją w sobie
Pewien potencjał destabilizujący kryją w sobie
napięcia w Naddniestrzu i na Kaukazie
napięcia w Naddniestrzu i na Kaukazie
Południowym, które wciąż czekają na trwałe
Południowym, które wciąż czekają na trwałe
rozwiązania pokojowe. Nie w pełni
rozwiązania pokojowe. Nie w pełni
uregulowane są także kwestie sporne na
uregulowane są także kwestie sporne na
Bałkanach, aczkolwiek obecnie
Bałkanach, aczkolwiek obecnie
niebezpieczeństwo powrotu do otwartego
niebezpieczeństwo powrotu do otwartego
konfliktu jest niewielkie.
konfliktu jest niewielkie.
Zagrożeniem dla Europy, w tym i dla Polski,
Zagrożeniem dla Europy, w tym i dla Polski,
jest
jest
zorganizowany terroryzm
zorganizowany terroryzm
międzynarodowy
międzynarodowy
. Polska musi się liczyć z
. Polska musi się liczyć z
możliwością działań skierowanych przeciwko
możliwością działań skierowanych przeciwko
niej w związku z udziałem w kampanii
niej w związku z udziałem w kampanii
antyterrorystycznej.
antyterrorystycznej.
Nie można wykluczyć akcji odwetowych będących
Nie można wykluczyć akcji odwetowych będących
konsekwencja prowadzonych przez NATO lub UE
konsekwencja prowadzonych przez NATO lub UE
operacji stabilizacyjnych i pokojowych. Szczególnym
operacji stabilizacyjnych i pokojowych. Szczególnym
zagrożeniem dla polskich podmiotów, realizujących
zagrożeniem dla polskich podmiotów, realizujących
zadania poza granicami państwa, są działania
zadania poza granicami państwa, są działania
zbrojne prowadzone przez ugrupowania
zbrojne prowadzone przez ugrupowania
terrorystyczne na obszarze odpowiedzialności
terrorystyczne na obszarze odpowiedzialności
Polskich Kontyngentów Wojskowych.
Polskich Kontyngentów Wojskowych.
Obecny poziom zintegrowania światowego życia
Obecny poziom zintegrowania światowego życia
ekonomicznego oraz rynków finansowych powoduje,
ekonomicznego oraz rynków finansowych powoduje,
iż gwałtowne zmiany i kryzysy zachodzące nie tylko
iż gwałtowne zmiany i kryzysy zachodzące nie tylko
w najbliższym otoczeniu Polski, ale i w innych
w najbliższym otoczeniu Polski, ale i w innych
rejonach świata, mogą oddziaływać negatywnie na
rejonach świata, mogą oddziaływać negatywnie na
stabilność, konkurencyjność i możliwości rozwojowe
stabilność, konkurencyjność i możliwości rozwojowe
polskiej gospodarki, a tym samym i bezpieczeństwo
polskiej gospodarki, a tym samym i bezpieczeństwo
państwa.
państwa.
Zagrożeniem dla Polski jest zorganizowana przestępczość
Zagrożeniem dla Polski jest zorganizowana przestępczość
międzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego położenia
międzynarodowa. Wynika ono z tranzytowego położenia
Polski oraz charakteru i sposobów działania
Polski oraz charakteru i sposobów działania
międzynarodowych grup przestępczych.
międzynarodowych grup przestępczych.
Przystąpienie Polski do pełnej realizacji Układu z Schengen,
Przystąpienie Polski do pełnej realizacji Układu z Schengen,
a co za tym idzie, zniesienie kontroli granicznej na
a co za tym idzie, zniesienie kontroli granicznej na
odcinkach wewnętrznej granicy UE, może skutkować
odcinkach wewnętrznej granicy UE, może skutkować
ograniczeniem barier dla przepływu osób poszukiwanych,
ograniczeniem barier dla przepływu osób poszukiwanych,
utrudnieniem przeciwdziałania zagrożeniom
utrudnieniem przeciwdziałania zagrożeniom
terrorystycznym, a także ułatwieniem wwozu na teren
terrorystycznym, a także ułatwieniem wwozu na teren
Polski odpadów zanieczyszczających środowisko, substancji
Polski odpadów zanieczyszczających środowisko, substancji
odurzających z państw UE, w których dozwolone jest ich
odurzających z państw UE, w których dozwolone jest ich
posiadanie czy też nielegalnym wywozem z Polski dóbr
posiadanie czy też nielegalnym wywozem z Polski dóbr
kultury.
kultury.
Innym zagrożeniem może być oddziaływanie w
Innym zagrożeniem może być oddziaływanie w
cyberprzestrzeni, skierowane w systemy i sieci
cyberprzestrzeni, skierowane w systemy i sieci
teleinformatyczne infrastruktury krytycznej. Skutkiem
teleinformatyczne infrastruktury krytycznej. Skutkiem
takich działań mogą być zarówno straty materialne, jak i
takich działań mogą być zarówno straty materialne, jak i
sparaliżowanie istotnych sfer życia publicznego.
sparaliżowanie istotnych sfer życia publicznego.
Polska może podlegać również zagrożeniom o
Polska może podlegać również zagrożeniom o
charakterze ekologicznym, będącym następstwem
charakterze ekologicznym, będącym następstwem
niewłaściwego wykorzystania postępu technicznego
niewłaściwego wykorzystania postępu technicznego
i technologicznego oraz naruszenia równowagi
i technologicznego oraz naruszenia równowagi
pomiędzy człowiekiem a przyrodą. Zagrożenia te
pomiędzy człowiekiem a przyrodą. Zagrożenia te
mogą być także związane z potencjalnymi awariami
mogą być także związane z potencjalnymi awariami
przestarzałych elektrowni atomowych, handlem
przestarzałych elektrowni atomowych, handlem
materiałami rozczepianymi, ze składowaniem i
materiałami rozczepianymi, ze składowaniem i
transportem materiałów radioaktywnych, substancji
transportem materiałów radioaktywnych, substancji
chemicznych i odpadów organicznych, z awariami
chemicznych i odpadów organicznych, z awariami
rurociągów transportujących ropę naftową i paliwa.
rurociągów transportujących ropę naftową i paliwa.
Czynniki zwiększające ryzyko ataku terrorystycznego w Polsce
Czynniki zwiększające ryzyko ataku terrorystycznego w Polsce
Obecność wojsk
polskich w
Afganistanie,
Czadzie;
Planowana budowa
tarczy
antyrakietowej na
terytorium Polski i
Czech;
Przystąpienie
Polski do strefy
Schengen –
otwarcie granic
wewnętrznych
UE;
Organizacja
wspólnie z Ukrainą
mistrzostw Europy
w piłce nożnej –
EURO 2012.
Stan Zagrożenia - Analiza
Stan Zagrożenia - Analiza
Specjaliści przewidują, iż terroryści mogą
Specjaliści przewidują, iż terroryści mogą
sięgnąć po nowe sposoby przeprowadzania
sięgnąć po nowe sposoby przeprowadzania
zamachów, które będą polegać na
zamachów, które będą polegać na
wykorzystaniu:
wykorzystaniu:
bojowych środków chemicznych
bojowych środków chemicznych
(np. sarin i gaz musztardowy);
(np. sarin i gaz musztardowy);
bojowych środków biologicznych
bojowych środków biologicznych
(np. zarodniki wąglika);
(np. zarodniki wąglika);
urządzeń do dyspersji radiologicznej, tzw.
urządzeń do dyspersji radiologicznej, tzw.
„brudne bomby” (uwalniają materiały
„brudne bomby” (uwalniają materiały
radioaktywne, ale nie powodują wybuchu
radioaktywne, ale nie powodują wybuchu
jądrowego);
jądrowego);
paliw bądź innych substancji łatwopalnych.
paliw bądź innych substancji łatwopalnych.
następuje radykalna decentralizacja kierownictwa
podziały
dużych
organizacj
i na
mniejsze
grupy
cel
cel
łatwiejsze finansowanie,
utrudnione śledzenie
ich działań.
skazani w latach 90-tych za kierowanie lub udział w
zorganizowanych grupach przestępczych niebawem
opuszczą zakłady penitencjarne
Stan Zagrożenia - Analiza
Stan Zagrożenia - Analiza
ZAGROŻENIA ZE STRONY
ZAGROŻENIA ZE STRONY
WSPÓŁCZESNEGO
WSPÓŁCZESNEGO
TERRORYZMU
TERRORYZMU
Ta sytuacja BUDZI NIEPOKÓJ
Ta sytuacja BUDZI NIEPOKÓJ
Dżihadysta
Dżihadysta
-
-
Ideologia
Ideologia
Ideologia Dżihadu lub
Ideologia Dżihadu lub
Sihadi-Salaifi
Sihadi-Salaifi
Kieruje ruchem
Kieruje ruchem
Wskazuje sprawy
Wskazuje sprawy
Kieruje rekrutacją
Kieruje rekrutacją
Baza do działań terrorystycznych,
Baza do działań terrorystycznych,
często skierowanych przeciwko
często skierowanych przeciwko
krajowi goszczącemu
krajowi goszczącemu
Salafizm
Salafizm
Sunnicka interpretacja islamu
Sunnicka interpretacja islamu
Dosłowne znaczenie Koranu
Dosłowne znaczenie Koranu
Prawa szariatu
Prawa szariatu
Światowy kalifat
Światowy kalifat
–
–
bez państw
bez państw
narodowych
narodowych
Cele usprawiedliwiają użycie ostrych
Cele usprawiedliwiają użycie ostrych
środków
środków
Proces radykalizacji
Proces radykalizacji
Wstępna radykalizacja
Wstępna radykalizacja
Samoidentyfikacja
Samoidentyfikacja
Indoktrynacja
Indoktrynacja
„
„
Dżihadyzacja”
Dżihadyzacja”
Wstępna radykalizacja
Wstępna radykalizacja
Punkt wyjścia przed zmianami
Punkt wyjścia przed zmianami
Sytuacja życiowa
Sytuacja życiowa
Zwykli ludzie
Zwykli ludzie
Zwykłe życie
Zwykłe życie
Zwyczajna praca
Zwyczajna praca
Samoidentyfikacja
Samoidentyfikacja
Początki zagłębiania się w ideologię salafizmu
Początki zagłębiania się w ideologię salafizmu
Wiązanie się z ludźmi o podobnych poglądach
Wiązanie się z ludźmi o podobnych poglądach
Podatny na nowe poglądy
Podatny na nowe poglądy
Przyczyny
Przyczyny
–
–
Ekonomiczne,
Ekonomiczne,
Społeczne,
Społeczne,
Polityczne,
Polityczne,
Osobiste.
Osobiste.
Indoktrynacja
Indoktrynacja
Wzmacnia radykalne przekonania
Wzmacnia radykalne przekonania
Przyjmuje ideologię Salafizmu
Przyjmuje ideologię Salafizmu
Rozważa podjęcie działań jako
Rozważa podjęcie działań jako
bojownik dżihadu
bojownik dżihadu
Większy wpływ podobnie
Większy wpływ podobnie
usposobionych osób lub grup
usposobionych osób lub grup
Dżihadyzacja
Dżihadyzacja
Akceptacja odrębnej osobowości dla
Akceptacja odrębnej osobowości dla
dżihadu
dżihadu
Święci wojownicy
Święci wojownicy
Planowanie
Planowanie
Akty terrorystyczne
Akty terrorystyczne
Radykalizacja
Radykalizacja
–
–
Miejsca
Miejsca
spotkań
spotkań
•
Meczety
Meczety
•
Kafeterie
Kafeterie
•
Uniwersytety
Uniwersytety
•
Więzienia
Więzienia
•
Księgarnie
Księgarnie
INTERNET –
INTERNET –
strony internetowe i czaty
strony internetowe i czaty
Badania w Wielkiej Brytanii
Badania w Wielkiej Brytanii
Średni wiek -
Średni wiek -
29
29
lat
lat
Głosiciele nienawiści – mniej wpływowi
Głosiciele nienawiści – mniej wpływowi
Mniejszy wpływ meczetów
Mniejszy wpływ meczetów
Wpływ propagandy
Wpływ propagandy
Bieda nie jest istotnym czynnikiem
Bieda nie jest istotnym czynnikiem
Wielu żonatych, posiadających rodziny
Wielu żonatych, posiadających rodziny
1/3
1/3
– dobrze wykształceni
– dobrze wykształceni
Notowani za sprawy nie związane z
Notowani za sprawy nie związane z
terroryzmem
terroryzmem
Islam i jego zasadnicze cechy
Islam i jego zasadnicze cechy
• ścisły monoteizm, świat to pole walki Boga z
szatanem;.
• całość życia człowieka (wszystkie jego aspekty)
powinny być poddane woli Bożej (stąd nazwa
„islam” – poddanie woli Bożej). Wola Boża
wyrażona
jest
w
Koranie,
hadisach
(opowieściach z życia proroka Mahometa) i w
prawie muzułmańskim (tzw. szariat). Prawo to
reguluje
wszystkie,
nawet
najdrobniejsze
elementy życia człowieka.
• z istoty islamu wynika brak oddzielenia sfery
laickiej życia od sfery religijnej. Wszystko jest
regulowane religią.
• pięć podstawowych zasad życia muzułmanina
(„filarów”): wyznanie wiary, modlitwa (5 razy
dziennie),
post
w
miesiącu
ramadan,
pielgrzymka do Mekki, jałmużna.
• nakaz „dżihadu” – „walki”, rozumianej przez
umiarkowanych
muzułmanów
jako
walka
duchowa ze złem i pokusami szatana, przez
fundamentalistów także jako walka zbrojna.
Koran (arab. Al-Qur’an), co znaczy
muzułmanów jest ostatnią z ksiąg
źródłem prawa – szari’at i zasad
islamu, zawiera historię Objawienia,
Ostatecznego, ale również legendy
około 610 r. (archanioł Gabriel
objawił się Mahometowi i kazał mu
recytować pierwsze słowa z Koranu
(96:1–5) – od tej chwili objawienia
te stale towarzyszyły Prorokowi aż
język Koranu to klasyczny język
funkcjonującego obecnie w świecie
arabskim w roli języka oficjalnego;
Al-Fatiha (arab. „otwierająca”), pierwsza
sura w Koranie, jest krótka i liczy tylko
siedem
Podstawowe obowiązki
Podstawowe obowiązki
muzułmanina
muzułmanina
F I L A R Y W I A R Y
F I L A R Y W I A R Y
Wyznanie wiary
SZAHADA
Modlitwa
SALAT
Post
SAUM
Jałmużna
ZAKAT
Pielgrzymka do Mekki
HADŻDŻ
Wyznanie wiary w jednego Boga –
Wyznanie wiary w jednego Boga –
to formuła, będąca potwierdzeniem dwóch
to formuła, będąca potwierdzeniem dwóch
dogmatów wiary:
„Nie ma innego bóstwa prócz Allaha, a Mahomet jest
jego wysłannikiem”
la illaha illa llahu wa-Muhammadun rasulu
la illaha illa llahu wa-Muhammadun rasulu
muzułmaninem. Szepcze się ją do ucha nowo
muzułmaninem. Szepcze się ją do ucha nowo
muzułmanie, którzy polegli w walce za wiarę,
muzułmanie, którzy polegli w walce za wiarę,
nazywani są od szahady –
nazywani są od szahady –
szahidami (męczennikami)
szahidami (męczennikami)
.
.
Polegli za wiarę idą po śmierci prosto do raju, nie
Polegli za wiarę idą po śmierci prosto do raju, nie
muszą czekać na Dzień Sądu Ostatecznego;
muszą czekać na Dzień Sądu Ostatecznego;
szahada jest elementem zdobniczym meczetów,
szahada jest elementem zdobniczym meczetów,
madras, mauzoleów.
madras, mauzoleów.
każdy muzułmanin powinien odmawiać
każdy muzułmanin powinien odmawiać
pory roku i położenia geograficznego.
pory roku i położenia geograficznego.
Dodatkowo w krajach muzułmańskich o
Dodatkowo w krajach muzułmańskich o
modlitwę można odmawiać wszędzie, nie
modlitwę można odmawiać wszędzie, nie
trzeba w tym celu koniecznie iść do
trzeba w tym celu koniecznie iść do
modlitwy powinno być uprzątnięte,
modlitwy powinno być uprzątnięte,
muzułmanin modli się bez butów. Do
muzułmanin modli się bez butów. Do
modlitwy, w czasie której bije pokłony,
modlitwy, w czasie której bije pokłony,
dywanika. Nie wolno odmawiać modlitwy
dywanika. Nie wolno odmawiać modlitwy
w miejscach nieczystych, takich jak
w miejscach nieczystych, takich jak
cmentarz, rzeźnia, śmietnik czy łaźnia;
cmentarz, rzeźnia, śmietnik czy łaźnia;
modlitwa powinna być odmawiana w
modlitwa powinna być odmawiana w
stanie rytualnej czystości, który osiąga
stanie rytualnej czystości, który osiąga
odmawianie modlitw odbywa się w
odmawianie modlitw odbywa się w
Modlitwę poprzedza wypowiedzenie
Modlitwę poprzedza wypowiedzenie
intencji – bez niej modlitwa jest
intencji – bez niej modlitwa jest
Modlitwa składa się z określonej
Modlitwa składa się z określonej
podstawowe modlitwy specjalne to:
podstawowe modlitwy specjalne to:
modlitwa piątkowa, modlitwa dwóch
modlitwa piątkowa, modlitwa dwóch
świąt – Święta Zakończenia Postu i
świąt – Święta Zakończenia Postu i
Święta Ofiary, modlitwy nocne w
Święta Ofiary, modlitwy nocne w
podróżne, pogrzebowe, o deszcz,
podróżne, pogrzebowe, o deszcz,
niebezpieczeństwa, zaćmienia słońca
niebezpieczeństwa, zaćmienia słońca
znaczenie ma modlitwa piątkowa,
znaczenie ma modlitwa piątkowa,
modłów całej gminy. Piątek to dla
modłów całej gminy. Piątek to dla
muzułmanów najważniejszym dzień
każdego dorosłego muzułmanina i
dziewiątym, najświętszym miesiącu
pierwszy fragment Koranu. W ciągu
zachodu słońca dorosłym, zdrowym
muzułmanom nie wolno jeść, pić,
uprawiać seksu i posługiwać się
symbol oczyszczenia religijnego,
nie służy pokucie czy umartwianiu
się, lecz ćwiczeniu samokontroli.
Post służy wyrażeniu solidarności z
biednymi i głodującymi, a także
pogłębieniu własnej pobożności,
z postu zwolnieni są: starcy, dzieci,
kobiety w ciąży i karmiące, chorzy
zasiadają do pierwszego posiłku
zasiadają do pierwszego posiłku
zw. iftar, po którym przez całą
zw. iftar, po którym przez całą
w miejscach publicznych (np. w
Zasady obowiązkowej jałmużny są
zapisane w Koranie i dodatkowo
muzułmańskie.
Koran stwierdza, że ludzie biedni i
prości mają prawo do części majątku
bogatszych. Z drugiej strony istnieje
posiadanych dóbr.
Ten podatek jest płacony raz do roku
przez każdego muzułmanina i wynosi
kosztowności, złoto, inwentarz żywy,
płody rolne) ponad tak zwane minimum
obowiązuje dopiero po osiągnięciu
pewnego pułapu zamożności.
Płaci się go gotówką lub w naturze i
jest przeznaczony dla biednych, sierot,
słońca pielgrzymi stoją wznosząc do
Boga modły. 9 zu al-hidżdża ma miejsce
symboliczne
Trzy diabły, które miały kusić
swego syna w ofierze Bogu, wyobrażone
są tu w postaci trzech kamieni.
Pielgrzymi obrzucają je uzbieranymi
wcześniej kamieniami
.
Następnego dnia zarówno
pielgrzymi, jak i muzułmanie
na całym świecie jednoczą
się
pielgrzymi), a mężczyźni się
golą. Pielgrzymi odbywają
jeszcze jeden
też udać się na kolejne
kamienowanie szatana.
Pielgrzymka mniejsza umra - pielgrzymi
siedmiokrotnie okrążają świątynię
w którą wmurowany jest, dany Adamowi przez
Boga
każdym okrążeniem podejść do Czarnego
Kamienia i go pocałować
dżihad (arab. داهج - zmaganie,
walka)
w tradycji europejskiej termin ten
często nieprecyzyjnie tłumaczy
się jako
oznacza wszelkie starania podejmowane w imię szerzenia i
umacniania islamu: zarówno wewnętrzne zmagania wyznawcy z pokusami
(duchowa walka ze złem), jak i nawracanie "pogańskich" Arabów oraz innych
ludów nie wierzących w religie objawione. Z czasem termin
doktrynie fundamentalistyczno-ekstremistycznej) z pojęciem
i zaczął oznaczać także walkę przeciwko "niewiernym" (a więc i
chrześcijanom) w obronie islamu;
osoba, która zginie w dżihadzie jest uważana za męczennika
po śmierci do krainy szczęśliwości. Bojownicy
Koranie pięć filarów islamu to obowiązki indywidualne, o tyle
obowiązek zbiorowy - czyli taki, który ma być wypełniany we wspólnocie
Innymi słowy wspólnota powinna dążyć do szerzenia
islamu, ale nie każdy jej członek musi osobiście, bezpośrednio w tym uczestniczyć
Charakterystyka Aktywistów
Charakterystyka Aktywistów
-Bojowników
-Bojowników
Zwolennicy
Zwolennicy
Poszukujący
Poszukujący
Samodzielni
Samodzielni
Muktar Said Ibrahim
Muktar Said Ibrahim
L
L
i
i
der
der
wydarzeń z
wydarzeń z
21
21
lipca 2005
lipca 2005
Próba samobójczych
Próba samobójczych
ataków w Londynie
ataków w Londynie
Północny Londyn 29
Północny Londyn 29
Północnoafrykańskie
Północnoafrykańskie
pochodzenie
pochodzenie
Radykalizacja
Radykalizacja
w więzieniu
w więzieniu
Afganistan
Afganistan
Mohammed Siddique Khan
Mohammed Siddique Khan
Przywódca zamachowców z 7 lipca 2005
Przywódca zamachowców z 7 lipca 2005
Wiek - 30 lat
Wiek - 30 lat
Zachodnie
Zachodnie
Yorkshire
Yorkshire
Radykalizacja w meczecie, a następnie
Radykalizacja w meczecie, a następnie
w islamskim centrum edukacyjnym
w islamskim centrum edukacyjnym
Szkolenie z materiałów wybuchowych
Szkolenie z materiałów wybuchowych
w Pakistanie w 2003 r.
w Pakistanie w 2003 r.
W
W
2004
2004
r. spotkanie w Pakistanie z
r. spotkanie w Pakistanie z
przywódcą Al - Kaidy
przywódcą Al - Kaidy
Skierowany, żeby atakować w Wielkiej
Skierowany, żeby atakować w Wielkiej
Brytanii
Brytanii
Ataki samobójcze
Ataki samobójcze
to
to
:
:
“
“
Sposób walki w którym
Sposób walki w którym
sens ataku jest
sens ataku jest
uzależniony od śmierci
uzależniony od śmierci
przeprowadzającego
przeprowadzającego
atak
atak
”
”
Gen. bryg. dr Tomasz BĄK
Gen. bryg. dr Tomasz BĄK
terroryzm samobójczy
terroryzm samobójczy
wykorzystywanie ludzi do
wykorzystywanie ludzi do
przeprowadzania ataków
przeprowadzania ataków
terrorystycznych, jako elementów
terrorystycznych, jako elementów
przenoszenia środków walki (środków,
przenoszenia środków walki (środków,
służących do przeprowadzenia ataku –
służących do przeprowadzenia ataku –
materiały i urządzenia wybuchowe, środki
materiały i urządzenia wybuchowe, środki
biologiczne, chemiczne i radiacyjne) na
biologiczne, chemiczne i radiacyjne) na
miejsce (w cel) ataku, przy jednoczesnym
miejsce (w cel) ataku, przy jednoczesnym
założeniu oddania życia przez te osoby
założeniu oddania życia przez te osoby
podczas realizacji ataku lub próbie jego
podczas realizacji ataku lub próbie jego
udaremnienia przez siły policyjne lub
udaremnienia przez siły policyjne lub
wojskowe
wojskowe
ujęcie przedmiotowe
ujęcie przedmiotowe
terroryzm samobójczy
terroryzm samobójczy
wykorzystywanie ludzi do przeprowadzania
wykorzystywanie ludzi do przeprowadzania
samobójczych ataków terrorystycznych, jako
samobójczych ataków terrorystycznych, jako
elementu psychologicznego oddziaływania
elementu psychologicznego oddziaływania
w prowadzonej walce, podsycania i
w prowadzonej walce, podsycania i
podtrzymywania nienawiści, podnoszenia
podtrzymywania nienawiści, podnoszenia
rangi sprawie lub głoszonej idei oraz dla
rangi sprawie lub głoszonej idei oraz dla
pozyskania nowych zwolenników i rekrutów
pozyskania nowych zwolenników i rekrutów
dżihadzistów gotowych oddać życie
dżihadzistów gotowych oddać życie
ujęcie podmiotowe
ujęcie podmiotowe
Korzyści płynące z ataku
samobójczego
Dla organizatora
Liczne ofiary
Nagłośnienie przez media
Właściwe miejsce i czas
Gwarantowany sukces
Brak potrzeby ewakuacji
zamachowca
Niskie zagrożenie dla
pozostałych członków
Dla zamachowca
“Shahida”
Wizerunek
Przesłanie religijne
patriotzm narodowy
Korzyści dla rodziny
Poprawa:
Statusu społecznego
Statusu finansowego
„Niebiańskie korzyści”
Wieczne życie w raju
Zezwolenie na ujrzenie Allaha
Specjalne względy 72 młodych dziewic
Zapewnienie miejsca w niebie dla
siebie i 70 jego krewnych
Fazy ataku
samobójczego
Decyzja o przeprowadzeniu ataku
Indoktrynacja
Przygotowanie
materiałów
wybuchowych
Oczyszczenie
Wprowadzenie w
rejon
Przeprowadzenie ataku
Rekrutacja zamachowca
Zebranie informacji
Trening
samobójczy ładunek wybuchowy
samobójczy ładunek wybuchowy
paczki zawierające
paczki zawierające
ładunki wybuchowe z
ładunki wybuchowe z
kulkami do
kulkami do
fragmentacji
fragmentacji
Kamizelka
Kamizelka
samobójcza z dwoma
samobójcza z dwoma
detonatorami
detonatorami
oraz mat. wyb
oraz mat. wyb
wypełnionym
wypełnionym
kulkami
kulkami
detonator z dwoma
detonator z dwoma
przełącznikami oraz
przełącznikami oraz
zasilającą baterią
zasilającą baterią
9V
9V
strona zewnętrzna kamizelki
strona zewnętrzna kamizelki
samobójczej znalezionej
samobójczej znalezionej
w Bagdadzie
w Bagdadzie
samobójczy ładunek wybuchowy
samobójczy ładunek wybuchowy
Symptomy zagrożenia
Symptomy zagrożenia
Nietypowe zachowania osób;
Nietypowe zachowania osób;
Pozostawione przedmioty - paczki, torby, pakunki;
Pozostawione przedmioty - paczki, torby, pakunki;
Podejrzane przesyłki (listy, paczki);
Podejrzane przesyłki (listy, paczki);
Samochody zaparkowane lub wjeżdżające w
Samochody zaparkowane lub wjeżdżające w
nietypowe miejsca – w miejsca skupisk ludzi
nietypowe miejsca – w miejsca skupisk ludzi
(imprezy, kościoły);
(imprezy, kościoły);
Rozchodzący się silny zapach powodujący uczucie
Rozchodzący się silny zapach powodujący uczucie
podrażnienia oraz pieczenia oczu, dróg oddechowych
podrażnienia oraz pieczenia oczu, dróg oddechowych
lub skóry;
lub skóry;
Występowanie szkła laboratoryjnego (fiolki, kolby)
Występowanie szkła laboratoryjnego (fiolki, kolby)
oraz pozostałości na szkle substancji (żrących);
oraz pozostałości na szkle substancji (żrących);
Media a terroryzm
Media a terroryzm
Poprzez media należy rozumieć wszelkie środki
Poprzez media należy rozumieć wszelkie środki
masowego przekazu informacji, zarówno w
masowego przekazu informacji, zarówno w
formie wizualnej jak i dźwiękowej.
formie wizualnej jak i dźwiękowej.
Środkami tymi są w szczególności prasa, radio i
Środkami tymi są w szczególności prasa, radio i
telewizja, ale są to także kino, nośniki
telewizja, ale są to także kino, nośniki
dźwięku i obrazu (płyty, kasety), ulotki,
dźwięku i obrazu (płyty, kasety), ulotki,
plakaty, a także dynamicznie rozwijający się
plakaty, a także dynamicznie rozwijający się
konkurent mass mediów - Internet.
konkurent mass mediów - Internet.
Głównym zadaniem mediów jest dostarczanie
Głównym zadaniem mediów jest dostarczanie
informacji, a także rozrywki
informacji, a także rozrywki
cele korzystania ze środków
cele korzystania ze środków
masowego przekazu przez
masowego przekazu przez
terrorystów
terrorystów
chęć zastraszenia społeczeństwa,
chęć zastraszenia społeczeństwa,
potrzeba propagowania swojej
potrzeba propagowania swojej
ideologii lub przekazania swego
ideologii lub przekazania swego
przesłania, żądań lub warunków.
przesłania, żądań lub warunków.
Karta Etyczna Mediów z 29 marca 1995 r. -
Karta Etyczna Mediów z 29 marca 1995 r. -
zobowiązuje dziennikarzy, wydawców,
zobowiązuje dziennikarzy, wydawców,
producentów i nadawców że w swojej pracy
producentów i nadawców że w swojej pracy
kierować się będą następującymi zasadami:
kierować się będą następującymi zasadami:
prawdy
prawdy
– co znaczy, że dziennikarze, wydawcy,
– co znaczy, że dziennikarze, wydawcy,
producenci i nadawcy dokładają wszelkich starań,
producenci i nadawcy dokładają wszelkich starań,
aby przekazywane informacje były zgodne z
aby przekazywane informacje były zgodne z
prawdą, sumiennie i bez zniekształceń relacjonują
prawdą, sumiennie i bez zniekształceń relacjonują
fakty w ich właściwym kontekście, a w razie
fakty w ich właściwym kontekście, a w razie
rozpowszechnienia błędnej informacji niezwłocznie
rozpowszechnienia błędnej informacji niezwłocznie
dokonują sprostowania;
dokonują sprostowania;
obiektywizmu
obiektywizmu
– co znaczy, że autor przedstawia
– co znaczy, że autor przedstawia
rzeczywistość niezależnie od swoich poglądów,
rzeczywistość niezależnie od swoich poglądów,
rzetelnie relacjonuje różne punkty widzenia;
rzetelnie relacjonuje różne punkty widzenia;
oddzielania informacji od komentarza
oddzielania informacji od komentarza
– co znaczy,
– co znaczy,
że wypowiedź ma umożliwiać odbiorcy odróżnianie
że wypowiedź ma umożliwiać odbiorcy odróżnianie
faktów od opinii i poglądów;
faktów od opinii i poglądów;
uczciwości
uczciwości
– co znaczy działanie w zgodzie z
– co znaczy działanie w zgodzie z
własnym sumieniem i dobrem odbiorcy, nieuleganie
własnym sumieniem i dobrem odbiorcy, nieuleganie
wpływom, nieprzekupność, odmowę działania
wpływom, nieprzekupność, odmowę działania
niezgodnego z przekonaniami;
niezgodnego z przekonaniami;
szacunku i tolerancji
szacunku i tolerancji
– czyli poszanowania ludzkiej
– czyli poszanowania ludzkiej
godności, praw dóbr osobistych, a szczególnie
godności, praw dóbr osobistych, a szczególnie
prywatności i dobrego imienia;
prywatności i dobrego imienia;
pierwszeństwa dobra odbiorcy
pierwszeństwa dobra odbiorcy
– co znaczy, że
– co znaczy, że
podstawowe prawa czytelników, widzów, słuchaczy
podstawowe prawa czytelników, widzów, słuchaczy
są nadrzędne wobec interesów redakcji,
są nadrzędne wobec interesów redakcji,
dziennikarzy, wydawców, producentów i nadawców;
dziennikarzy, wydawców, producentów i nadawców;
wolności i odpowiedzialności
wolności i odpowiedzialności
– co znaczy, że
– co znaczy, że
wolność mediów nakłada na dziennikarzy,
wolność mediów nakłada na dziennikarzy,
wydawców, producentów, nadawców
wydawców, producentów, nadawców
odpowiedzialność za treść i formę przekazu oraz
odpowiedzialność za treść i formę przekazu oraz
wynikające z nich konsekwencje.
wynikające z nich konsekwencje.
„
„
Kodeks Etyki Dziennikarskiej „
Kodeks Etyki Dziennikarskiej „
Stowarzyszenia Dziennikarzy zawiera
Stowarzyszenia Dziennikarzy zawiera
m.in. następujące zapisy:
m.in. następujące zapisy:
przy ujawnianiu przestępstw i osób podejrzanych o ich
przy ujawnianiu przestępstw i osób podejrzanych o ich
dokonanie, należy zachować daleko idącą rozwagę,
dokonanie, należy zachować daleko idącą rozwagę,
unikać opisów umożliwiających naśladowanie czynów
unikać opisów umożliwiających naśladowanie czynów
antyspołecznych, oraz nie przesądzać o winie, zanim sąd
antyspołecznych, oraz nie przesądzać o winie, zanim sąd
nie wyda prawomocnego wyroku;
nie wyda prawomocnego wyroku;
w relacjach z wojen, zamieszek i demonstracji
w relacjach z wojen, zamieszek i demonstracji
dziennikarze powinni zachować postawę
dziennikarze powinni zachować postawę
niezaangażowanych obserwatorów, tak by nie stać się
niezaangażowanych obserwatorów, tak by nie stać się
przedmiotem manipulacji;
przedmiotem manipulacji;
niedopuszczalne jest pokazywanie w bliskim planie scen
niedopuszczalne jest pokazywanie w bliskim planie scen
śmierci, a krwawe skutki wojen i katastrof, przejawy
śmierci, a krwawe skutki wojen i katastrof, przejawy
okrucieństwa i przemocy mogą być opisywane i
okrucieństwa i przemocy mogą być opisywane i
pokazywane jedynie pod warunkiem zachowania
pokazywane jedynie pod warunkiem zachowania
równowagi między ścisłością relacji a względem na
równowagi między ścisłością relacji a względem na
wrażliwość odbiorców, zwłaszcza rodzin ofiar i osób im
wrażliwość odbiorców, zwłaszcza rodzin ofiar i osób im
bliskich.
bliskich.
20.06.2005 r. Zgromadzenie Parlamentarne
20.06.2005 r. Zgromadzenie Parlamentarne
Rady Europy przyjęło tekst Rekomendacji
Rady Europy przyjęło tekst Rekomendacji
1706 (2005) "Media i terroryzm", dotyczący
1706 (2005) "Media i terroryzm", dotyczący
zwalczania terroryzmu oraz wpływu tych
zwalczania terroryzmu oraz wpływu tych
działań na rzeczywistość polityczno -
działań na rzeczywistość polityczno -
społeczną współczesnego świata.
społeczną współczesnego świata.
W Rekomendacji podniesiono w
W Rekomendacji podniesiono w
szczególności problem, że terroryści kierują
szczególności problem, że terroryści kierują
swoje akcje zarówno przeciwko
swoje akcje zarówno przeciwko
społeczeństwu jak i do społeczeństwa,
społeczeństwu jak i do społeczeństwa,
wykorzystując media celem osiągnięcia
wykorzystując media celem osiągnięcia
możliwie najsilniejszego wpływu na życie
możliwie najsilniejszego wpływu na życie
polityczne i społeczne krajów.
polityczne i społeczne krajów.
W celu unikania sensacyjnego relacjonowania
W celu unikania sensacyjnego relacjonowania
wydarzeń związanych z aktami terrorystycznymi
wydarzeń związanych z aktami terrorystycznymi
Zgromadzenie Parlamentarne zwróciło się do
Zgromadzenie Parlamentarne zwróciło się do
dziennikarzy i osób zawodowo związanych z
dziennikarzy i osób zawodowo związanych z
mediami o:
mediami o:
rozwijanie (przy pomocy organizacji zawodowych)
rozwijanie (przy pomocy organizacji zawodowych)
kodeksu postępowania dziennikarzy, wydawców i
kodeksu postępowania dziennikarzy, wydawców i
fotografów, mających do czynienia z terrorystami
fotografów, mających do czynienia z terrorystami
i aktami terrorystycznymi, aby informowanie
i aktami terrorystycznymi, aby informowanie
społeczeństwa nie przyczyniało się do wywierania
społeczeństwa nie przyczyniało się do wywierania
na nie wpływu przez terrorystów,
na nie wpływu przez terrorystów,
organizowanie kursów szkoleniowych dla
organizowanie kursów szkoleniowych dla
dziennikarzy i osób zawodowo związanych z
dziennikarzy i osób zawodowo związanych z
mediami, w celu zwiększenia ich świadomości co
mediami, w celu zwiększenia ich świadomości co
do wagi relacjonowania terroryzmu,
do wagi relacjonowania terroryzmu,
współpracę mającą zmniejszyć konkurencję w
współpracę mającą zmniejszyć konkurencję w
pogoni za sensacyjnymi wiadomościami, co
pogoni za sensacyjnymi wiadomościami, co
przyczynia się do osiągania celów zamierzonych
przyczynia się do osiągania celów zamierzonych
przez organizacje terrorystyczne,
przez organizacje terrorystyczne,
„
„
unikanie przyczyniania się do sukcesu akcji
unikanie przyczyniania się do sukcesu akcji
propagandowych terrorystów poprzez wzmacnianie
propagandowych terrorystów poprzez wzmacnianie
strachu społeczeństw oraz dostarczanie im
strachu społeczeństw oraz dostarczanie im
platformy komunikacji ze społeczeństwem,
platformy komunikacji ze społeczeństwem,
powstrzymywanie się od publikowania szokujących
powstrzymywanie się od publikowania szokujących
zdjęć i obrazów, które naruszają godność i
zdjęć i obrazów, które naruszają godność i
prywatność ofiar terroryzmu, przyczyniając się tym
prywatność ofiar terroryzmu, przyczyniając się tym
samym do zwiększenia efektów aktów
samym do zwiększenia efektów aktów
terrorystycznych zarówno w stosunku do całego
terrorystycznych zarówno w stosunku do całego
społeczeństwa, jak i bezpośrednich ofiar ataków,
społeczeństwa, jak i bezpośrednich ofiar ataków,
unikanie pogarszania, poprzez przekazywane
unikanie pogarszania, poprzez przekazywane
informacje i komentarze, napięć społecznych
informacje i komentarze, napięć społecznych
stanowiących podłoże terroryzmu, a także
stanowiących podłoże terroryzmu, a także
powstrzymanie się od propagowania w jakikolwiek
powstrzymanie się od propagowania w jakikolwiek
sposób „mowy nienawiści”.
sposób „mowy nienawiści”.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ