Szkol Psychologia w pracy inspektora bhp

background image

Psychologia w pracy

Psychologia w pracy

inspektora bhp

inspektora bhp

Wykłady dla słuchaczy studiów podyplomowych

Wykłady dla słuchaczy studiów podyplomowych

background image

Psychologia wyrosła z filozofii, a jej rozwój

Psychologia wyrosła z filozofii, a jej rozwój

przeplata "się z

przeplata "się z

rozwojem fizjologii i innych nauk medycznych..."

rozwojem fizjologii i innych nauk medycznych..."

(E. R. Hilgard)

(E. R. Hilgard)

1.Ewolucja definicji psychologii

1.Ewolucja definicji psychologii

W różnych okresach rozwoju nauki

W różnych okresach rozwoju nauki

psychologię traktowano, jako:

psychologię traktowano, jako:

naukę o duszy

naukę o duszy

( z gr.

( z gr.

psyche

psyche

-

-

dusza,

dusza,

logos

logos

- nauka. Starożytność.)

- nauka. Starożytność.)

naukę o zjawiskach

naukę o zjawiskach

psychicznych

psychicznych

(druga połowa XIX

(druga połowa XIX

w.)

w.)

naukę o zachowaniu się

naukę o zachowaniu się

( ang.

( ang.

behavior

behavior

- zachowanie. Początek XX

- zachowanie. Początek XX

w.,psychologia amerykańska

w.,psychologia amerykańska

naukę o człowieku, jako

naukę o człowieku, jako

podmiocie własnego działania

podmiocie własnego działania

(psychologia humanistyczna)

(psychologia humanistyczna)

naukę o wyższych czynnościach

naukę o wyższych czynnościach

istot żywych

istot żywych

(ujęcie współczesne,

(ujęcie współczesne,

m.in. w polskiej psychologii

m.in. w polskiej psychologii

powojennej)

powojennej)

"Psychologia ma długą tradycję,

"Psychologia ma długą tradycję,

ale krótką historię"

ale krótką historię"

( Hermann

( Hermann

Ebbinghaus )

Ebbinghaus )

background image

Wilhelm Maximilian Wundt

(1832-1920)

Uniwersytet w Lipsku

Uniwersytet w Lipsku

1879 r.

1879 r.

Władze uczelni uznają

Władze uczelni uznają

gabinet

gabinet

W. Wundta za oficjalną

W. Wundta za oficjalną

placówkę uniwersytecką

placówkę uniwersytecką

Symboliczna

Symboliczna

data narodzin

data narodzin

psychologii

psychologii

jako nauki

jako nauki

background image

Podstawowe działy

Podstawowe działy

psychologii

psychologii

I. Psychologia teoretyczna

I. Psychologia teoretyczna

psychologia ogólna,

psychologia ogólna,

psychologia rozwojowa,

psychologia rozwojowa,

psychologia społeczna,

psychologia społeczna,

eksperymentalna psychologia zwierząt,

eksperymentalna psychologia zwierząt,

II. Psychologia stosowana

II. Psychologia stosowana

1. psychologia wychowawcza,

1. psychologia wychowawcza,

2. psychologia kliniczna,

2. psychologia kliniczna,

3. psychologia pracy,

3. psychologia pracy,

4. inne (psychologia sądowa, psychologia sportu, wojskowa,

4. inne (psychologia sądowa, psychologia sportu, wojskowa,

psychologia zwierząt itp.)

psychologia zwierząt itp.)

o

Psychoterapia

Psychoterapia

background image

Metody badań

Metody badań

psychologicznych

psychologicznych

obserwacja

obserwacja

(całościowa i wycinkowa, systematyczna i doraźna,

(całościowa i wycinkowa, systematyczna i doraźna,

psychologiczna i pedagogiczna – stosowana w każdej

psychologiczna i pedagogiczna – stosowana w każdej

specjalności psychologicznej ),

specjalności psychologicznej ),

rozmowa i wywiad

rozmowa i wywiad

(swobodny, skategoryzowany - stosowany w

(swobodny, skategoryzowany - stosowany w

każdej specjalności psychologicznej. W psychologii klinicznej i

każdej specjalności psychologicznej. W psychologii klinicznej i

patopsychologii także wywiad kliniczny),

patopsychologii także wywiad kliniczny),

analiza wytworów

analiza wytworów

(pisma, rysunki, rękodzieła - stosowana w

(pisma, rysunki, rękodzieła - stosowana w

każdej specjalności psychologicznej)

każdej specjalności psychologicznej)

eksperyment

eksperyment

(naturalny, laboratoryjny, symulacyjny - stosowany

(naturalny, laboratoryjny, symulacyjny - stosowany

w każdej specjalności psychologicznej, a w psychologii klinicznej

w każdej specjalności psychologicznej, a w psychologii klinicznej

jako tzw. eksperyment kliniczny),

jako tzw. eksperyment kliniczny),

kwestionariusze i testy

kwestionariusze i testy

(wiadomości, umiejętności, zdolności

(wiadomości, umiejętności, zdolności

specjalnych, osobowości, inteligencji- stosowana w każdej

specjalnych, osobowości, inteligencji- stosowana w każdej

specjalności psychologicznej),

specjalności psychologicznej),

metody socjometryczne

metody socjometryczne

(badania struktury grupy – stosowane

(badania struktury grupy – stosowane

w psychologii społecznej, wychowawczej, pracy. W psychologii

w psychologii społecznej, wychowawczej, pracy. W psychologii

klinicznej raczej nie stosuje się),

klinicznej raczej nie stosuje się),

background image

Testy i kwestionariusze

Testy i kwestionariusze

Kwestionariusz

Kwestionariusz

- zbiór (zestaw) zadań (lub pytań) nie mających

- zbiór (zestaw) zadań (lub pytań) nie mających

jedynego, prawidłowego rozwiązania. Służy do badania

jedynego, prawidłowego rozwiązania. Służy do badania

predyspozycji, preferencji, cech zmiennych ( np. osobowość jako

predyspozycji, preferencji, cech zmiennych ( np. osobowość jako

całość, poszczególne cechy osobowości)

całość, poszczególne cechy osobowości)

Test

Test

- zbiór (zestaw) zadań mających prawidłowe rozwiązania. Testy

- zbiór (zestaw) zadań mających prawidłowe rozwiązania. Testy

służą do badania konkretnych umiejętności, zdolności czy sprawności

służą do badania konkretnych umiejętności, zdolności czy sprawności

Nazwa od ang. słowa

Nazwa od ang. słowa

test

test

- próba, doświadczenie, badanie. łac.

- próba, doświadczenie, badanie. łac.

testori

testori

- świadczyć

- świadczyć

Stosował je jako pierwszy do badania uzdolnień

Stosował je jako pierwszy do badania uzdolnień

umysłowych. Franciszek Galton w latach siedemdziesiątych XIX w.

umysłowych. Franciszek Galton w latach siedemdziesiątych XIX w.

Używa się testów w innych naukach i dziedzinach produkcji np.:

Używa się testów w innych naukach i dziedzinach produkcji np.:

inżynieria (wytrzymałość materiałów), chemia, medycyna

inżynieria (wytrzymałość materiałów), chemia, medycyna

(testowanie leków), pedagogika (sprawdziany wiadomości i

(testowanie leków), pedagogika (sprawdziany wiadomości i

umiejętności) itp.

umiejętności) itp.

W psychologii testy stosuje się do badania określonych próbek. Test,

W psychologii testy stosuje się do badania określonych próbek. Test,

to "znormalizowana sytuacja mająca dostarczyć próbki zachowania

to "znormalizowana sytuacja mająca dostarczyć próbki zachowania

danej jednostki."

danej jednostki."

background image

Rodzaje testów

Rodzaje testów

TESTY

Zdolności

Inwentarze osobowości

Projekcyjne

background image

Najsłynniejsze testy

Najsłynniejsze testy

projekcyjne

projekcyjne

Henry A. Murray

Henry A. Murray

(

(

1893

1893

-

-

1988

1988

),

),

amerykański

amerykański

psycholog

psycholog

, dyrektor

, dyrektor

HarvardPsychological Clinic.

HarvardPsychological Clinic.

Zajmował się głównie badaniem

Zajmował się głównie badaniem

osobowości

osobowości

. Autor

. Autor

Thematic

Thematic

Apperception Test

Apperception Test

(

(

TAT

TAT

). Jego

). Jego

najważniej sze prace to

najważniej sze prace to

Explorations

Explorations

in Personality

in Personality

(1938) oraz

(1938) oraz

Personality in Nature, Society, and

Personality in Nature, Society, and

Culture

Culture

(1953, współautor).

(1953, współautor).

Hermann Rorschach

Hermann Rorschach

(ur.

(ur.

8 listopada

8 listopada

1884

1884

w

w

Zurychu

Zurychu

, zm.

, zm.

2 kwietnia

2 kwietnia

1922

1922

w Herisau) - szwajcarski

w Herisau) - szwajcarski

psychiatra i psychoanali -tyk.Twórca

psychiatra i psychoanali -tyk.Twórca

Testu plam atramentowych

Testu plam atramentowych

Rorschacha

Rorschacha

Autor

Autor

"Psychodiagnostyki” (

"Psychodiagnostyki” (

1921) Zmarł

1921) Zmarł

w wyniku powikłań po wycięciu

w wyniku powikłań po wycięciu

wyrostka robaczkowego.

wyrostka robaczkowego.

background image

Pionierzy psychologii pracy

Pionierzy psychologii pracy

Kurt Lewin

Kurt Lewin

Hugo M

Hugo M

ü

ü

nsterberg

nsterberg

Douglas McGregor

Douglas McGregor

Wiliam Mc Dougal

Wiliam Mc Dougal

Elton Mayo

Elton Mayo

background image

Kurt Lewin (

Kurt Lewin (

1890

1890

-

-

1947

1947

)

)

od

od

1922

1922

pracował na

pracował na

uniwersytecie w

uniwersytecie w

Berlinie,

Berlinie,

w

w

1932

1932

emigrował do

emigrował do

U.S.A. (University of

U.S.A. (University of

Science and Technology

Science and Technology

w

w

Ames

Ames

i Massachusetts

i Massachusetts

Institute of Technology

Institute of Technology

w

w

Cambridge

Cambridge

).

).

Prekursor

Prekursor

action

action

research

research

i teorii zmiany

i teorii zmiany

organizacyjnej

organizacyjnej

.

.

Typy zarządzania:

Typy zarządzania:

Autorytarny (autokratyczny)

Autorytarny (autokratyczny)

Demokratyczny

Demokratyczny

Liberalny ( R.Lippit i .White –

Liberalny ( R.Lippit i .White –

1943)

1943)

background image

Douglas McGregor (1906-

Douglas McGregor (1906-

1964)

1964)

Psycholog społeczny. Profesor Instytutu Technologii Uniwersytetu Massachusetts .

Psycholog społeczny. Profesor Instytutu Technologii Uniwersytetu Massachusetts .

W 1960 r. wydał pracę „ The Human Side of Enterprise” w której ogłosił swoja

W 1960 r. wydał pracę „ The Human Side of Enterprise” w której ogłosił swoja

teorię spostrzegania cech ludzkich nazwaną „Teoria X – Y”

teorię spostrzegania cech ludzkich nazwaną „Teoria X – Y”

Ta socjo-psychologiczna teoria głosi, że spostrzegamy innych według trzech

Ta socjo-psychologiczna teoria głosi, że spostrzegamy innych według trzech

podstawowych schematów:

podstawowych schematów:

X

X

- człowiek jest zły ze swej natury, kieruje się w działaniu najniższymi

- człowiek jest zły ze swej natury, kieruje się w działaniu najniższymi

instynktami. Dąży do ciągłej rywalizacji.Przeciętny pracownik unika pracy, kiedy

instynktami. Dąży do ciągłej rywalizacji.Przeciętny pracownik unika pracy, kiedy

tylko jest możliwe. Wymaga stałego i ciągłego nadzoru. Jest mało ambitny.

tylko jest możliwe. Wymaga stałego i ciągłego nadzoru. Jest mało ambitny.

Y

Y

- człowiek jest istotą wciąż rozwijającą się. Jego naturalną tendencją jest

- człowiek jest istotą wciąż rozwijającą się. Jego naturalną tendencją jest

współpraca. Czy jest dobry czy zły zależy to od konkretnych okoliczności.Kontrola

współpraca. Czy jest dobry czy zły zależy to od konkretnych okoliczności.Kontrola

i grożenie sankcjami nie są jedynymi sposobami wzbudzania motywacji do pracy.

i grożenie sankcjami nie są jedynymi sposobami wzbudzania motywacji do pracy.

Zaangażowanie pracownika zależy od nagród przyznawanych za osiąganie

Zaangażowanie pracownika zależy od nagród przyznawanych za osiąganie

poszczególnych celów.

poszczególnych celów.

Z - człowiek jest istotą myślącą i kieruje się w swoim działaniu głównie potrzebą

Z - człowiek jest istotą myślącą i kieruje się w swoim działaniu głównie potrzebą

niezależności. Z natury jest dobry, a złym staje się w szczególnie

niezależności. Z natury jest dobry, a złym staje się w szczególnie

niesprzyjających okolicznościach. Jako pracownik nie wymaga żadnej kontroli.

niesprzyjających okolicznościach. Jako pracownik nie wymaga żadnej kontroli.

Jest samodzielny i ambitny.

Jest samodzielny i ambitny.

Teoria ta bazowała na znanej psychologicznej teorii potrzeb Abrahama Maslowa.

Teoria ta bazowała na znanej psychologicznej teorii potrzeb Abrahama Maslowa.

Do teorii D.McGregora nawiązał William Ouchi (ur.1943) proponując w swej pracy

Do teorii D.McGregora nawiązał William Ouchi (ur.1943) proponując w swej pracy

z 1981 „Theory Z: How American management can Meet the Japanese

z 1981 „Theory Z: How American management can Meet the Japanese

Challenge” interpretację nazwaną „Teorią Z”. W. Ouchi jest professor

Challenge” interpretację nazwaną „Teorią Z”. W. Ouchi jest professor

zarządzania UCLA w Los Angeles.

zarządzania UCLA w Los Angeles.

background image

Hugo Münsterberg (1863-

Hugo Münsterberg (1863-

1917)

1917)

filozof niemiecki, przedstawiciel

filozof niemiecki, przedstawiciel

neokantowskiej

neokantowskiej

szkoły badeńskiej

szkoły badeńskiej

. Zajmował się także zastosowaniem

. Zajmował się także zastosowaniem

psychologii do prawa, biznesu, przemysłu, medycyny,

psychologii do prawa, biznesu, przemysłu, medycyny,

nauczania, socjologii oraz oddziaływania filmu na widza.

nauczania, socjologii oraz oddziaływania filmu na widza.

doktorat z psychologii na uniwersytecie w

doktorat z psychologii na uniwersytecie w

Lipsku

Lipsku

(

(

1885

1885

),

),

habilitacja na uniwersytecie w

habilitacja na uniwersytecie w

Heidelbergu

Heidelbergu

(

(

1887

1887

),

),

w latach

w latach

1887

1887

-

-

1892

1892

profesor na uniwersytecie we

profesor na uniwersytecie we

Fryburgu

Fryburgu

,

,

w latach

w latach

1892

1892

-

-

1895

1895

oraz

oraz

1897

1897

-

-

1916

1916

praca w laboratorium

praca w laboratorium

psychologicznym na uniwersytecie

psychologicznym na uniwersytecie

Harvarda

Harvarda

,

,

w roku

w roku

1898

1898

został przewodniczącym

został przewodniczącym

Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego

Amerykańskiego Towarzystwa Psychologicznego

.

.

background image

Elton

Elton

Mayo(1880-1949)

Mayo(1880-1949)

Socjolog amerykański; 1926-47 prof. Harvard University w Cambridge;

Socjolog amerykański; 1926-47 prof. Harvard University w Cambridge;

jeden z twórców i głównych przedstawicieli socjologii przemysłu w

jeden z twórców i głównych przedstawicieli socjologii przemysłu w

Stanach Zjednoczonych, twórca teorii human relations; "The Human

Stanach Zjednoczonych, twórca teorii human relations; "The Human

Problem of Industrial Civilization” (1933).

Problem of Industrial Civilization” (1933).

Efekt Hawthorne

Efekt Hawthorne

W 1927 r. profesor Elton Mayo i jego współpracownicy zostali

W 1927 r. profesor Elton Mayo i jego współpracownicy zostali

zaproszeni przez inżynierów Western Electric do wzięcia udziału w

zaproszeni przez inżynierów Western Electric do wzięcia udziału w

pracach nad badaniem wydajności robotników. Podczas

pracach nad badaniem wydajności robotników. Podczas

eksperymentów Hawthorne Mayo stwierdził, iż zachęty materialne nie

eksperymentów Hawthorne Mayo stwierdził, iż zachęty materialne nie

były przyczyną wzrostu wydajności pracy, ale że wzrost ten wywołany

były przyczyną wzrostu wydajności pracy, ale że wzrost ten wywołany

został poprzez wyróżnienie i poświęcenie uwagi pracownikom. Doszedł

został poprzez wyróżnienie i poświęcenie uwagi pracownikom. Doszedł

do wniosku, że pracownicy będą usilniej pracować, jeśli uznają, że

do wniosku, że pracownicy będą usilniej pracować, jeśli uznają, że

kierownictwo troszczy się o ich dobrobyt i jeśli nadzór będzie im

kierownictwo troszczy się o ich dobrobyt i jeśli nadzór będzie im

poświęcać szczególną uwagę. Stwierdził również, że ludzi cenią sobie

poświęcać szczególną uwagę. Stwierdził również, że ludzi cenią sobie

przynależność do grup nieformalnych tworzących się w organizacjach

przynależność do grup nieformalnych tworzących się w organizacjach

na zasadzie przyjaźni, współpracy. Dobrze byłoby, aby owe grupy

na zasadzie przyjaźni, współpracy. Dobrze byłoby, aby owe grupy

nieformalne przekształcić w grupy formalne. Zjawisko to zostało

nieformalne przekształcić w grupy formalne. Zjawisko to zostało

nazwane efektem Hawthorne.

nazwane efektem Hawthorne.

background image

Początki w Polsce…

Początki w Polsce…

Rok 1925

Rok 1925

inż. J.Wojciechowski – zakłada pracownie badań

inż. J.Wojciechowski – zakłada pracownie badań

psychologicznych dla kolejnictwa i przy

psychologicznych dla kolejnictwa i przy

Państwowej Szkole Budownictwa w Warszawie

Państwowej Szkole Budownictwa w Warszawie

inż.B. Biegeleisen zakłada Instytut

inż.B. Biegeleisen zakłada Instytut

Psychotechniczny w Krakowie

Psychotechniczny w Krakowie

Józefa Joteyko zakłada Polskie

Józefa Joteyko zakłada Polskie

Towarzystwo Psychotechniczne

Towarzystwo Psychotechniczne

background image

Wybrane zagadnienia psychologii

Wybrane zagadnienia psychologii

inżynieryjnej

inżynieryjnej

Główne metody badań w psychologii inżynieryjnej:

Główne metody badań w psychologii inżynieryjnej:

obserwacja,

obserwacja,

eksperyment,

eksperyment,

badanie wypadków,

badanie wypadków,

Niezawodność

Niezawodność

-

-

podstawowa cecha układu człowiek - maszyna,

ogólna sprawność tego układu.

Psychologiczne czynniki niezawodności operatora

Psychologiczne czynniki niezawodności operatora

(człowieka) w układzie człowiek

(człowieka) w układzie człowiek

-

-

maszyna:

maszyna:

właściwe rozłożenie funkcji pomiędzy człowieka i maszynę

właściwe rozłożenie funkcji pomiędzy człowieka i maszynę

(organizacja stanowiska pracy i procesu pracy),

(organizacja stanowiska pracy i procesu pracy),

maksymalne przystosowanie właściwości maszyny do

maksymalne przystosowanie właściwości maszyny do

psychicznych i fizycznych właści wości człowieka (ergonomia),

psychicznych i fizycznych właści wości człowieka (ergonomia),

maksymalne przystosowanie właściwości człowieka do

maksymalne przystosowanie właściwości człowieka do

właściwości maszyny (szkolenie)

właściwości maszyny (szkolenie)

background image

Przystosowanie właściwości

Przystosowanie właściwości

maszyny do człowieka, to:

maszyny do człowieka, to:

przystosowanie do liczby organów

przystosowanie do liczby organów

zmysłowych i reguł (mechanizmów) ich

zmysłowych i reguł (mechanizmów) ich

funkcjonowania,

funkcjonowania,

przystosowanie do właściwości

przystosowanie do właściwości

centralnego układu nerwowego,

centralnego układu nerwowego,

przystosowanie do właściwości i zasad

przystosowanie do właściwości i zasad

funkcjonowania układu mięśniowego,

funkcjonowania układu mięśniowego,

background image

Cechy maszyny:

1. statyczne

1. statyczne

(determinujące przebieg

izolowanego elementu cyklu regulacyjnego,

łatwość i skuteczność podstawowej obsługi),

2.dynamiczne:

2.dynamiczne:

a.

wyznaczające tempo pracy operatora,

określone przez liczbę i tempo operacji

w określonej jednostce czasu,

b.wyznaczające częstotliwość i kolejność

korzystania z poszczególnych urządzeń

sygnalizacyjnych i poszczególnych urządzeń

sterujących podczas wykonywania

określonych zadań produkcyjnych,

background image

Słabe cechy człowieka w

Słabe cechy człowieka w

układzie

układzie

człowiek-maszyna

człowiek-maszyna

Niepewność

Niepewność

- brak dostatecznej wiedzy dotyczącej stanu

- brak dostatecznej wiedzy dotyczącej stanu

maszyny lub przebiegu procesu produkcyjnego.

maszyny lub przebiegu procesu produkcyjnego.

Im wyższy jest stopień niepewności

Im wyższy jest stopień niepewności

operatora, tym większa jest jego

operatora, tym większa jest jego

zawodność!!!

zawodność!!!

Człowiek jest bardziej plastycznym ogniwem układu -

Człowiek jest bardziej plastycznym ogniwem układu -

maszyna bardziej sprawnym w zakresie określonych,

maszyna bardziej sprawnym w zakresie określonych,

wąskich funkcji.

wąskich funkcji. (L. Paluszkiewicz)

background image

Człowiek przewyższa

Człowiek przewyższa

maszynę pod względem:

maszynę pod względem:

odbioru bodźców słabych i bardzo słabych (np.

odbioru bodźców słabych i bardzo słabych (np.

wykrywania małych ilości światła i głosu),

wykrywania małych ilości światła i głosu),

odbioru i tworzenia zespołów informacji za pomocą

odbioru i tworzenia zespołów informacji za pomocą

światła i głosu,

światła i głosu,

zdolności improwizacyjnych i elastycznego działania,

zdolności improwizacyjnych i elastycznego działania,

pamiętania dużej ilości informacji przez długi okres

pamiętania dużej ilości informacji przez długi okres

czasu i przypominania sobie odpo wiednich faktów w

czasu i przypominania sobie odpo wiednich faktów w

odpowiednim momencie,

odpowiednim momencie,

rozumowania indukcyjnego,

rozumowania indukcyjnego,

tworzenia sądów (opinii) na podstawie doświadczenia,

tworzenia sądów (opinii) na podstawie doświadczenia,

rozwijania nowych pomysłów i tworzenia (nowych)

rozwijania nowych pomysłów i tworzenia (nowych)

metod,

metod,

background image

Maszyna przewyższa

Maszyna przewyższa

człowieka pod względem:

człowieka pod względem:

szybkiej reakcji na sygnały sterownicze,

szybkiej reakcji na sygnały sterownicze,

rozwijania dużych sił w sposób płynny i

rozwijania dużych sił w sposób płynny i

dokładny,

dokładny,

wielokrotnego wykonywania tych samych

wielokrotnego wykonywania tych samych

zadań,

zadań,

szybkiego zapamiętywania informacji, a

szybkiego zapamiętywania informacji, a

następnie wymazywania ich,

następnie wymazywania ich,

wykonywania szybkich obliczeń,

wykonywania szybkich obliczeń,

wykonywania jednocześnie wielu czynności,

wykonywania jednocześnie wielu czynności,

(wg E.J.McCormicka, 1964)

(wg E.J.McCormicka, 1964)

background image

Zasady doboru sygnałów

Zasady doboru sygnałów

(wg C.T Morgana i in.

(wg C.T Morgana i in.

-1963)

-1963)

Sygnalizację słuchową stosować, gdy;

Sygnalizację słuchową stosować, gdy;

informacja jest prosta,

informacja jest prosta,

wiadomość jest krótka,

wiadomość jest krótka,

wiadomość nie musi być wykorzystywana później,

wiadomość nie musi być wykorzystywana później,

wiadomość dotyczy zdarzeń w czasie,

wiadomość dotyczy zdarzeń w czasie,

wiadomość wymaga natychmiastowego działania,

wiadomość wymaga natychmiastowego działania,

narząd wzroku jest przeciążony na stanowisku pracy,

narząd wzroku jest przeciążony na stanowisku pracy,

warunki otoczenia zakłócają spostrzeganie

warunki otoczenia zakłócają spostrzeganie

wzrokowe,

wzrokowe,

praca wymaga stałej zmiany usytuowania operatora

praca wymaga stałej zmiany usytuowania operatora

background image

Zasady doboru sygnałów

Zasady doboru sygnałów

c.d

c.d

Sygnalizację wzrokową stosować, gdy:

Sygnalizację wzrokową stosować, gdy:

informacja jest złożona,

informacja jest złożona,

wiadomość jest długa,

wiadomość jest długa,

wiadomość musi być wykorzystywana później,

wiadomość musi być wykorzystywana później,

wiadomość dotyczy zdarzeń w przestrzeni,

wiadomość dotyczy zdarzeń w przestrzeni,

wiadomość nie wymaga natychmiastowego

wiadomość nie wymaga natychmiastowego

działania,

działania,

narząd słuchu jest przeciążony,

narząd słuchu jest przeciążony,

w otoczeniu panuje nadmierny hałas,

w otoczeniu panuje nadmierny hałas,

praca nie wymaga zmian usytuowania

praca nie wymaga zmian usytuowania

operatora

operatora

background image

Zmęczenie

Zmęczenie

Zmęczenie - stan psychofizyczny

charakteryzujący się zmniejszeniem
indywidualnej wydajności pracy oraz
rosnącym wysiłkiem w wykonywania pracy.

Kryteria zmęczenia (wg. F.C. Bartletta):

dezorganizacja procesu pracy
(struktury czynności),

dezorganizacja reakcji na sygnały

,

,

background image

Objawy psychofizjologiczne

Objawy psychofizjologiczne

zmęczenia wg. F.C. Bartletta :

zmęczenia wg. F.C. Bartletta :

l.W pracach powtarzających się i łatwych (np. w
produkcji potokowej) zmęczenie obejmuje tylko
pewne aspekty pracy i objawia się najczęściej
zmniejszeniem wydajności pracy.

2.W pracach złożonych oraz produkcji seryjnej i
indywidualnej ) gdy w grę wchodzi konieczność
zastosowania wyższych kwalifikacji zawodowych)
zmęczenie objawia się występowaniem znacznych
wahań wydajności pracy. Wahania te przekraczają
granice uwarunkowane rodzajem pracy

.

.

background image

Objawy psychofizjologiczne

Objawy psychofizjologiczne

zmęczenia wg. F.C. Bartletta

zmęczenia wg. F.C. Bartletta

c.d:

c.d:

3.Zmęczenie powoduje dezorganizację procesu

pracy w ten sposób, że:

a.

utrzymanie jednego parametru pracy zaburza

inny parametr (np. utrzymanie szybkości ruchów

pogarsza ich dokładność, utrzymanie dokładności

odbywa się kosztem obniżenia szybkości itd),

b.

występuje nieregularność w tempie przebiegu

poszczególnych faz czynności,

c.

zmienia się pole funkcyjne zmysłów (poszerzenie

lub zawężenie),

d.

pojawia się dezintegracja pola sygnałów

(pomijanie, zmiana czasu reakcji itp.),

(cyt. za: B. Biegeleisen - Żelazowski, 1968)

background image

Monotonia pracy

Monotonia pracy

Monotonia pracy - praca, której

Monotonia pracy - praca, której

wykonanie połączone jest z

wykonanie połączone jest z

jednostajnością przebiegu zarówno

jednostajnością przebiegu zarówno

samej pracy, jak i warunków

samej pracy, jak i warunków

otoczenia. W teorii K. Lewina -"

otoczenia. W teorii K. Lewina -"

psychiczne nasycenie."

psychiczne nasycenie."

background image

Część druga

Część druga

background image

Stres

Stres

Stres

Stres

- niespecyficzna

- niespecyficzna

reakcja

reakcja

organizmu na

organizmu na

wszelkie stawiane mu wymagania,

wszelkie stawiane mu wymagania,

charakteryzująca się stanem

charakteryzująca się stanem

wzmożonego

wzmożonego

napięcia

napięcia

Rodzaje stresu:

Rodzaje stresu:

fizjologiczny

fizjologiczny

( związany z funkcjonowaniem

( związany z funkcjonowaniem

fizycznym organizmu),

fizycznym organizmu),

psychologiczny

psychologiczny

( związany z funkcjonowaniem

( związany z funkcjonowaniem

psychicznym człowieka),

psychicznym człowieka),

społeczny

społeczny

(związany z funkcjonowaniem

(związany z funkcjonowaniem

społecznym człowieka, z pełnionymi rolami)

społecznym człowieka, z pełnionymi rolami)

background image

Fazy

Fazy

funkcjonowania

funkcjonowania

organizmu w stresie

organizmu w stresie

faza

faza

alarmowa

alarmowa

(silna,często gwałtownie

(silna,często gwałtownie

narastająca

narastająca

aktywacja

aktywacja

centralnego układu

centralnego układu

nerwo wego, nieprzyjemne uczucie

nerwo wego, nieprzyjemne uczucie

napięcia)

napięcia)

faza

faza

adaptacji

adaptacji

(poszukiwanie rozwiązań,

(poszukiwanie rozwiązań,

próby przystosowania się do zmienionych

próby przystosowania się do zmienionych

warun ków)

warun ków)

faza

faza

wyczerpania

wyczerpania

( spadek sprawności i

( spadek sprawności i

umiany dynamiki czynności, zmęczenie i

umiany dynamiki czynności, zmęczenie i

przemę czenie, w skrajnych przypadkach -

przemę czenie, w skrajnych przypadkach -

śmierć)

śmierć)

background image

Typy reakcji na stres

Typy reakcji na stres

eustres

eustres

- stres organizujący (chwilowo)

- stres organizujący (chwilowo)

zachowanie w sytuacji krytycznej

zachowanie w sytuacji krytycznej

dystres

dystres

- stres dezorganizujący

- stres dezorganizujący

zachowanie się w sytuacji krytycznej

zachowanie się w sytuacji krytycznej

neustres

neustres

– stresor obojętny dla danej

– stresor obojętny dla danej

jednostki chociaż potencjalnie wywołujący

jednostki chociaż potencjalnie wywołujący

stres u innych

stres u innych

background image

Skala Stresu (wg. T.Holmesa i

Skala Stresu (wg. T.Holmesa i

R.Rahe)

R.Rahe)

Śmierć współmałżonka

Śmierć współmałżonka

100

100

Rozwód

Rozwód

73

73

Separacja

Separacja

65

65

Kara więzienia

Kara więzienia

63

63

Śmierć bliskiego członka rodziny

Śmierć bliskiego członka rodziny

63

63

Własna choroba lub uszkodzenie ciała

Własna choroba lub uszkodzenie ciała

53

53

Małżeństwo

Małżeństwo

50

50

Utrata pracy

Utrata pracy

47

47

Pogodzenie się ze współmałżonkiem

Pogodzenie się ze współmałżonkiem

45

45

Odejście na emeryturę

Odejście na emeryturę

45

45

Zmiana stanu zdrowia członka rodziny

Zmiana stanu zdrowia członka rodziny

44

44

Ciąża

Ciąża

40

40

Kłopoty seksualne

Kłopoty seksualne

39

39

Pojawienie się w nowego członka rodziny

Pojawienie się w nowego członka rodziny

39

39

Reorganizacja przedsiębiorstwa

Reorganizacja przedsiębiorstwa

39

39

Zmiana stanu finansów

Zmiana stanu finansów

38

38

Śmierć bliskiego przyjaciela

Śmierć bliskiego przyjaciela

37

37

Zmiana kierunku pracy

Zmiana kierunku pracy

36

36

Zmiana częstotliwości kłótni

Zmiana częstotliwości kłótni

ze współmałżonkiem

ze współmałżonkiem

35

35

Wysoki kredyt bankowy

Wysoki kredyt bankowy

31

31

Pozbawienie prawa do kredytu lub pożyczki

Pozbawienie prawa do kredytu lub pożyczki

30

30

Zmiana obowiązków w pracy

Zmiana obowiązków w pracy

29

29

Syn lub córka opuszczają dom

Syn lub córka opuszczają dom

29

29

Kłopoty z teściową

Kłopoty z teściową

29

29

Wybitne osiągnięcia osobiste 28

Wybitne osiągnięcia osobiste 28

Żona przestaje lub zaczyna pracować

Żona przestaje lub zaczyna pracować

26

26

Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej

Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej

26

26

Zmiana warunków życia 25

Zmiana warunków życia 25

Zmiana nawyków osobistych 24

Zmiana nawyków osobistych 24

Kłopoty z szefem 23

Kłopoty z szefem 23

Zmiana godzin lub warunków pracy 20

Zmiana godzin lub warunków pracy 20

Zmiana miejsca zamieszkania 20

Zmiana miejsca zamieszkania 20

Zmiana szkoły 20

Zmiana szkoły 20

Zmiana rozrywek 19

Zmiana rozrywek 19

Zmiana w zakresie aktywności religijnej

Zmiana w zakresie aktywności religijnej

19

19

Zmiana aktywności towarzyskiej 18

Zmiana aktywności towarzyskiej 18

Nieduży kredyt lub pożyczka 17

Nieduży kredyt lub pożyczka 17

Zmiana nawyków dotyczących snu 16

Zmiana nawyków dotyczących snu 16

Zmiana liczby członków rodziny

Zmiana liczby członków rodziny

zbierających się razem

zbierających się razem

15

15

Zmiana w nawykach dotyczących jedzenia

Zmiana w nawykach dotyczących jedzenia

15

15

Urlop 13

Urlop 13

Boże Narodzenie 12

Boże Narodzenie 12

Pomniejsze naruszenie prawa 10

Pomniejsze naruszenie prawa 10

background image

Charakterystyka wybranych

Charakterystyka wybranych

procesów poznawczych

procesów poznawczych

Wrażenia

Wrażenia

- najprostsza postać poznawania

- najprostsza postać poznawania

rzeczywistości przez człowieka. Prosta reakcja

rzeczywistości przez człowieka. Prosta reakcja

odbioru podstawowego bodźca.

odbioru podstawowego bodźca.

Rodzaje wrażeń:

Rodzaje wrażeń:

- wzrokowe,

- wzrokowe,

- węchowe,

- węchowe,

- termiczne,

- termiczne,

-słuchowe,

-słuchowe,

- stawowe (ułożenia części ciała)

- stawowe (ułożenia części ciała)

- mięśniowe,

- mięśniowe,

- smakowe,

- smakowe,

- równowagi ciała,

- równowagi ciała,

- ustrojowe (krążenia, oddychania itp.)

- ustrojowe (krążenia, oddychania itp.)

background image

Charakterystyka procesów
poznawczych (2)

Uwaga - kierowanie strumienia świadomości na przedmiot spostrzegany.

Cechy uwagi:

- pojemność (zakres, rozpiętość)

-podzielność (zdolność do jednoczesnego objęcia uwagą kilku elementów

spostrzeganych),

- oscylacja (stałość - zdolność do utrzymywania uwagi z określonym natężeniem

przez określony czas),

- koncentracja (intensywność, natężenie),

- przerzutność (czułość, wrażliwość - zdolność do przenoszenia uwagi na inny

element)

- selektywność (wybiórczość - kierowanie uwagi na wybrane elementy obiektu

spostrzeganego)

Zmiany uwagi:

- dekoncentracja,

- rozproszenie,

- paraproseksja (zjawisko zawodzenia uwagi w sytuacji napięcia

emocjonalnego

)

background image

Pamięć

Pamięć

Pamięć - czynność pobierania, przechowywania i

Pamięć - czynność pobierania, przechowywania i

odtwarzania informacji.

odtwarzania informacji.

Fazy pamięci:

Fazy pamięci:

recepcja

recepcja

(zapamiętywanie, przyswajanie),

(zapamiętywanie, przyswajanie),

retencja

retencja

(przechowywanie, pamiętanie)

(przechowywanie, pamiętanie)

reprodukcja

reprodukcja

(przypominanie, odpamiętywanie)

(przypominanie, odpamiętywanie)

Rodzaje pamięci:

Rodzaje pamięci:

mechaniczna i logiczna,

mechaniczna i logiczna,

mimowolna i dowolna,

mimowolna i dowolna,

bezpośrednia i odroczona,

bezpośrednia i odroczona,

background image

Pamięć

Pamięć

Cechy pamięci:

Cechy pamięci:

szybkość zapamiętywania,

szybkość zapamiętywania,

zakres pamięci,

zakres pamięci,

trwałość pamięci,

trwałość pamięci,

wierność pamięci (odpamiętywania),

wierność pamięci (odpamiętywania),

gotowość pamięci (szybkość odpamiętywania),

gotowość pamięci (szybkość odpamiętywania),

Typy pamięci

Typy pamięci

- pamięć jest właściwością

- pamięć jest właściwością

poszczególnych analizatorów. Mówić zatem

poszczególnych analizatorów. Mówić zatem

można o pamięć "wzrokowej", "słuchowej",

można o pamięć "wzrokowej", "słuchowej",

"smakowej", "węchowej" i "dotykowej" (Z.

"smakowej", "węchowej" i "dotykowej" (Z.

Putkiewicz)

Putkiewicz)

background image

Zaburzenia pamięci:

Zaburzenia pamięci:

hipomnezja

hipomnezja

(niedoczynność pamięci),

(niedoczynność pamięci),

hipermnezja

hipermnezja

(nadczynność pamięci),

(nadczynność pamięci),

amnezja (niepamięć),

amnezja (niepamięć),

paramnezja

paramnezja

(zafałszowanie pamięci),

(zafałszowanie pamięci),

ekmnezja

ekmnezja

(niepamięć upływu czasu),

(niepamięć upływu czasu),

kryptomnezja

kryptomnezja

(nieświadomy plagiat,

(nieświadomy plagiat,

"cudze za własne")

"cudze za własne")

pseudologia fantastyczna

pseudologia fantastyczna

(myślenie

(myślenie

życzeniowe)

życzeniowe)

background image

Percepcja

Percepcja

Spostrzeganie

Spostrzeganie

- czynność odbierania

- czynność odbierania

informacji z otoczenia zewnętrznego

informacji z otoczenia zewnętrznego

za pomocą zmysłów.

za pomocą zmysłów.

Rodzaje spostrzeżeń:

wzrokowe,

wzrokowe,

słuchowe,

słuchowe,

smakowe,

smakowe,

węchowe,

węchowe,

dotykowe

dotykowe

background image

Przyczyny zaburzeń

Przyczyny zaburzeń

spostrzegani

spostrzegani

(wg. Marka Jarosza):

(wg. Marka Jarosza):

zaburzenia spowodowane strukturą

zaburzenia spowodowane strukturą

przedmiotu spostrzeganego

przedmiotu spostrzeganego

(złudzenia),

(złudzenia),

zaburzenia spowodowane

zaburzenia spowodowane

nastawieniem osoby spostrzegające

nastawieniem osoby spostrzegające

(apercepcje , projekcje),

(apercepcje , projekcje),

zaburzenia spowodowane cechami

zaburzenia spowodowane cechami

psychopatologicznymi

psychopatologicznymi

(omamy)

(omamy)

background image

Iluzje

Iluzje

background image

Iluzje

Iluzje

background image

Iluzje

Iluzje

background image

Iluzje

Iluzje

background image

Iluzje

Iluzje

background image

Myślenie i inteligencja

Myślenie i inteligencja

Myślenie

Myślenie

- czynność przetwarzania informacji.

- czynność przetwarzania informacji.

Rodzaje (typy) myślenia:

-dedukcyjne

-dedukcyjne

- znajdowanie związków następczych,

- znajdowanie związków następczych,

przyczynowo - skutkowych,

przyczynowo - skutkowych,

-indukcyjne

-indukcyjne

- wyprowadzanie wniosków ogólnych z danych

- wyprowadzanie wniosków ogólnych z danych

szczegółowych

szczegółowych

Inteligencja

Inteligencja

- zdolność twórczego rozwiązywania problemów.

- zdolność twórczego rozwiązywania problemów.

Umiejętność zachowania się w sytuacjach nowych

Umiejętność zachowania się w sytuacjach nowych

(problemowych).

(problemowych).

Iloraz inteligencji

Iloraz inteligencji

(ang.

(ang.

intelligence quotient,

intelligence quotient,

IQ) ustalana

IQ) ustalana

empirycznie (najczęściej testowo) liczbowa wartość

empirycznie (najczęściej testowo) liczbowa wartość

określająca stopień rozwoju intelektualnego wg formuły:

określająca stopień rozwoju intelektualnego wg formuły:

background image

David Wechsler

David Wechsler

(1896-1981) Psycholog

(1896-1981) Psycholog

 

 

Wykształcenie

Wykształcenie

Columbia University (MA, 1917; Ph.D., 1925) u R. S. Woodwortha

Columbia University (MA, 1917; Ph.D., 1925) u R. S. Woodwortha

Kariera zawodowa

Kariera zawodowa

Psycholog w Camp Logan of US Army, Texas (1917) 

Psycholog w Camp Logan of US Army, Texas (1917) 

Skieowany przez armię do University of London, pracuje z

Skieowany przez armię do University of London, pracuje z

C.

C.

Spearman

Spearman

em i

em i

K.

K.

Pearson

Pearson

em 

e

psycholog kliniczny w Bureau of Child Guidance, New York (1922-1925) 

psycholog kliniczny w Bureau of Child Guidance, New York (1922-1925) 

Acting Secretary, Psychological Corporation (1925-1927) 

Acting Secretary, Psychological Corporation (1925-1927) 

Prywatna praktyka kliniczna (1927-1932) 

Prywatna praktyka kliniczna (1927-1932) 

Szef psychologów w Bellevue Psychiatric Hospital, New York (1932-1967) 

Szef psychologów w Bellevue Psychiatric Hospital, New York (1932-1967) 

profesor psychologii klinicznej w Medical College, New York University (1933-1967) 

profesor psychologii klinicznej w Medical College, New York University (1933-1967) 

Największe osiągnięcia

Największe osiągnięcia

Konstrukcja dwóch ,o światowej sławie, skal badania inteligencji : 

Konstrukcja dwóch ,o światowej sławie, skal badania inteligencji : 

Wechsler Adult Intelligence Scales

Wechsler Adult Intelligence Scales

(WAIS)

(WAIS)

 

 

Wechsler Intelligence Scale for Children

Wechsler Intelligence Scale for Children

(WISC) 

(WISC) 

Definicja inteligencji

Definicja inteligencji

: Suma albo ogólna zdolność celowego zachowania

: Suma albo ogólna zdolność celowego zachowania

się, racjonalnego myślenia i efektywnego radzenia sobie w otoczeniu

się, racjonalnego myślenia i efektywnego radzenia sobie w otoczeniu

Inteligencja jest w większym stopniu aspektem ogólnej struktury

Inteligencja jest w większym stopniu aspektem ogólnej struktury

osobowości niż izolowaną jej cechą.

osobowości niż izolowaną jej cechą.

background image

Świadomość

Świadomość

Świadomość -

Świadomość -

optymalny stan

optymalny stan

pobudzenia centralnego systemu

pobudzenia centralnego systemu

nerwowego, w którym procesy nerwowe i

nerwowego, w którym procesy nerwowe i

uczenia się zachowują swój twórczy

uczenia się zachowują swój twórczy

charakter. /I. Pawłow/

charakter. /I. Pawłow/

Stany /etapy/ świadomości (wg I. Pawłowa)

Stany /etapy/ świadomości (wg I. Pawłowa)

koma- sen -senność –czuwanie-

koma- sen -senność –czuwanie-

podniecenie- afekt

podniecenie- afekt

background image

Psychologiczne aspekty

Psychologiczne aspekty

wypadków przy pracy

wypadków przy pracy

Przyczyny wypadków w przemyśle (wg H.

Przyczyny wypadków w przemyśle (wg H.

Heinricha):

Heinricha):

błędy człowieka ( 90 % )

nieprzydatność (ewentualnie niewydolność) fizyczna

nieprzydatność (ewentualnie niewydolność) fizyczna

lub umysłowa,

lub umysłowa,

nieuwaga, nieostrożność,

nieuwaga, nieostrożność,

brak dozoru,

brak dozoru,

przyczyny techniczne ( 10 % )

wady maszyn i urządzeń,

wady maszyn i urządzeń,

uszkodzenia i awarie, -inne,

uszkodzenia i awarie, -inne,

background image

Teorie przyczyn wypadków przy

Teorie przyczyn wypadków przy

pracy:

pracy:

teorie

teorie

" czystego przypadku",

" czystego przypadku",

teorie

teorie

normalnego

normalnego

(statystycznego)

(statystycznego)

rozkładu przyczyn i częstotliwości

rozkładu przyczyn i częstotliwości

wypadków,

wypadków,

teorie nieprzypadkowego rozkładu

teorie nieprzypadkowego rozkładu

przyczyn wypadków,

przyczyn wypadków,

teorie

teorie

"skłonności

"skłonności

" do wypadków,

" do wypadków,

teorie

teorie

"błędu psychicznego"

"błędu psychicznego"


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Jakie umiejętności psychologiczne i socjologiczne są niezbędne w pracy technika bhp
Szkol. Uciążliwości pracy przy komputerach, Szkolenia-inne z bhp, Szkolenia-Różne-DOC
Opis zawodu Inspektor bhp, Opis-stanowiska-pracy-DOC
organizacja i metodyka pracy sluzby bhp
Psychologia pracy
1 Wprowadzenie do psychologii pracy (14)id 10045 ppt
Instrukcja Bezpieczeństwa i higieny pracy w magazynie, BHP(1)
Drukuj orzeczenie psychologia pracy
Szkolenia okresowe bhp dla pomocy domowej i opiekuna osoby starszej, BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY,
Czas pracy inwalidy, BHP, Niepełnosprawni, Niepełnosprawni
Rejestr wypadków przy pracy 2007, BHP


więcej podobnych podstron