Władza ustawodawcza



Władza ustawodawcza

(

legislatywa

władza

prawodawcza

) – jeden z elementów teorii

trójpodziału władzy Karola Monteskiusza,

polegający przede wszystkim na ustanawianiu

obowiązującego prawa.



We współczesnych państwach demokratycznych

tworzenie prawa jest podstawowym zadaniem

parlamentu, ale to nie jedyny organ władzy do tego

upoważniony. Parlament jest jedynym organem

upoważnionym do tworzenia najwyższych aktów

prawnych – ustaw, na podstawie których ustala się

inne akty prawne. W ten sposób parlament wpływa

na zasady działania państwa i na życie obywateli.

Parlament



Parlament

- w państwach o demokratycznych

systemach władzy, jest to najwyższy organ

przedstawicielski, a jednocześnie zasadniczy

organ władzy ustawodawczej.



Parlament - w myśl Monteskiuszowskiej teorii

podziału władzy - jest jednym z trzech pionów

władzy państwowej i w żaden sposób nie jest

ważniejszy od dwóch pozostałych. W systemach

parlamentarno-gabinetowych (np. Polska)

parlament jest najwyższym organem władzy

państwowej. Z kolei w państwach realnego

socjalizmu, parlamenty w mniejszym lub

większym zakresie były kontrolowane przez partie

komunistyczne.

Pozycja parlamentu na przestrzeni dziejów
zmieniała się. Wraz z przechodzeniem z
monarchii przez monarchię konstytucyjną do
parlamentarnej zauważany był wzrost roli
parlamentu. Jednak w pierwszej połowie XX
wieku dostrzegane jest osłabianie organu
przedstawicielskiego na rzecz władzy
wykonawczej.
W większości krajów rozwijających się krajów
zachodnich funkcjonują parlamenty
dwuizbowe (tzw. bikameralizm). Parlamenty
jednoizbowe (unikameralizm) występują np
w Danii, Finlandii, Grecji, Portugalii czy
Szwecji.

W dwuizbowym parlamencie występuje izba
pierwsza (bardziej popularna nazwa to izba
niższa) oraz izba druga (wyższa); np. w Polsce
odpowiednio Sejm i Senat Rzeczypospolitej
Polskiej, w Wielkiej Brytanii Izba Gmin i Izba
Lordów, w Stanach Zjednoczonych to Izba
Reprezentantów i Senat. Kompetencje obu izb
w różnych krajach są odmienne. Na ogół
jednak, izby drugie mają mniejsze
kompetencje (wśród współczesnych państw
demokratycznych tylko we Włoszech obie izby
mają takie same kompetencje). Izby pierwsze
pochodzą z wyborów powszechnych i
bezpośrednich. Najczęściej ordynacja
wyborcza do izby drugiej odznacza się
podwyższonym cenzusem wyborczym.

Izby drugie (choć często z mniejszymi
uprawnieniami) nazywa się wyższymi.
Określenie te zawdzięczają tradycji
historycznej. Odnoszą się one bowiem
do istniejących jeszcze w Średniowieczu
rad królewskich. Zasiadali w niej
mianowani hierarchowie kościelni i
wyżsi urzędnicy państwowi, a więc
osoby pochodzące z arystokratycznych
rodzin.

Kadencja

Parlamentarzyści pełnią swoje funkcje przez

określony czas (kadencja). W zależności od krajów

i izby długość ta może się wahać od dwóch

(amerykańska Izba Reprezentantów) do dziewięciu

(francuski Senat). Najczęściej izba niższa ma

krótszą kadencję od izby wyższej, choć długości te

mogą być równe (np. Polska czy Włochy). W

niektórych krajach dopuszcza się skrócenie

kadencji (np. w Polsce). W niektórych państwach

(Francja, Japonia czy Stany Zjednoczone) izba

druga jest odnawianie nie w całości, a tylko

częściowo; ma to zabezpieczyć stabilność

zmieniających się nastrojów politycznych w

społeczeństwie. Pojęcie kadencji nie funkcjonuje w

dosłownym jego znaczeniu w brytyjskiej Izba

Lordów, w której mandat był przypisany do rodziny

arystokratycznej i dziedziczony, a obecnie

otrzymywany dożywotnio.

Parlamentarzyści



Liczba członków parlamentu waha się w

zależności od wielkości państwa i tradycji

od kilkunastu do kilkuset. Wielkość

parlamentu co do zasady jest określona

przez konstytucje, choć i tu zdarzają się

wyjątki (np. amerykański Kongres). Izby

niższe parlamentów są także liczniejsze.



W RP jest ich 560 ( 460 posłów i 100

senatorów )

Rozdział IV
SEJM I SENAT
Art. 95.
1. Władzę ustawodawczą w Rzeczypospolitej Polskiej
sprawują Sejm i Senat.
2. Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady
Ministrów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i
ustaw.
WYBORY I KADENCJA
Art. 96.
1. Sejm składa się z 460 posłów.
2. Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i
proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 97.
1. Senat składa się ze 100 senatorów.
2. Wybory do Senatu są powszechne, bezpośrednie i
odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 98.
1. Sejm i Senat są wybierane na czteroletnie kadencje.
Kadencje Sejmu i Senatu rozpoczynają się z dniem zebrania
się Sejmu na pierwsze posiedzenie i trwają do dnia
poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej
kadencji.

2. Wybory do Sejmu i Senatu zarządza Prezydent
Rzeczypospolitej nie później niż na 90 dni przed upływem 4 lat
od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu, wyznaczając wybory na
dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu 30 dni przed
upływem 4 lat od rozpoczęcia kadencji Sejmu i Senatu.

3. Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą
większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby posłów.
Skrócenie kadencji Sejmu oznacza jednoczesne skrócenie
kadencji Senatu. Przepis ust. 5 stosuje się odpowiednio.

4. Prezydent Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka
Sejmu i Marszałka Senatu, może w przypadkach określonych w
Konstytucji zarządzić skrócenie kadencji Sejmu. Wraz ze
skróceniem kadencji Sejmu skrócona zostaje również kadencja
Senatu.

5. Prezydent Rzeczypospolitej, zarządzając skrócenie kadencji
Sejmu, zarządza jednocześnie wybory do Sejmu i Senatu i
wyznacza ich datę na dzień przypadający nie później niż w ciągu
45 dni od dnia zarządzenia skrócenia kadencji Sejmu. Prezydent
Rzeczypospolitej zwołuje pierwsze posiedzenie nowo wybranego
Sejmu nie później niż na 15 dzień po dniu przeprowadzenia
wyborów.

6. W razie skrócenia kadencji Sejmu stosuje się odpowiednio
przepis ust. 1.

Art. 99.

1. Wybrany do Sejmu może być obywatel polski mający prawo
wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 21 lat.

2. Wybrany do Senatu może być obywatel polski mający
prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy
30 lat.

Art. 100.

1. Kandydatów na posłów i senatorów mogą zgłaszać partie
polityczne oraz wyborcy.

2. Nie można kandydować równocześnie do Sejmu i Senatu.

3. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i przeprowadzania
wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa.

Art. 101.

1. Ważność wyborów do Sejmu i Senatu stwierdza Sąd Najwyższy.

2. Wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu Najwyższego
protestu przeciwko ważności wyborów na zasadach określonych
w ustawie.

POSŁOWIE I SENATOROWIE

Art. 102.

Nie można być równocześnie posłem i senatorem.

Art. 103.

1. Mandatu posła nie można łączyć z funkcją Prezesa
Narodowego Banku Polskiego, Prezesa Najwyższej Izby Kontroli,
Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka i ich
zastępców, członka Rady Polityki Pieniężnej, członka Krajowej
Rady Radiofonii i Telewizji, ambasadora oraz z zatrudnieniem w
Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Kancelarii Prezydenta
Rzeczypospolitej lub z zatrudnieniem w administracji rządowej.
Zakaz ten nie dotyczy członków Rady Ministrów i sekretarzy
stanu w administracji rządowej.

2. Sędzia, prokurator, urzędnik służby cywilnej, żołnierz
pozostający w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz policji
oraz funkcjonariusz służb ochrony państwa nie mogą sprawować
mandatu poselskiego.

3. Inne przypadki zakazu łączenia mandatu poselskiego z
funkcjami publicznymi oraz zakazu jego sprawowania może
określić ustawa.

Art. 104.

1. Posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich
instrukcje wyborców.

2. Przed rozpoczęciem sprawowania mandatu posłowie składają
przed Sejmem następujące ślubowanie:

"Uroczyście ślubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki
wobec Narodu, strzec suwerenności i interesów Państwa, czynić
wszystko dla pomyślności Ojczyzny i dobra obywateli,
przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej
Polskiej."

Ślubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi
dopomóż Bóg".

3. Odmowa złożenia ślubowania oznacza zrzeczenie się mandatu.
Art. 105.
1. Poseł nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją
działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu
poselskiego ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu.
Za taką działalność poseł odpowiada wyłącznie przed Sejmem, a
w przypadku naruszenia praw osób trzecich może być
pociągnięty do odpowiedzialności sądowej tylko za zgodą Sejmu.
2. Od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia
mandatu poseł nie może być pociągnięty bez zgody Sejmu do
odpowiedzialności karnej.
3. Postępowanie karne wszczęte wobec osoby przed dniem
wyboru jej na posła ulega na żądanie Sejmu zawieszeniu do
czasu wygaśnięcia mandatu. W takim przypadku ulega również
zawieszeniu na ten czas bieg przedawnienia w postępowaniu
karnym.
4. Poseł może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do
odpowiedzialności karnej. W takim przypadku nie stosuje się
przepisów ust. 2 i 3.
5. Poseł nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody
Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i
jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia
prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie
powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać
natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
6. Szczegółowe zasady pociągania posłów do odpowiedzialności
karnej oraz tryb postępowania określa ustawa.

Art. 106.

Warunki niezbędne do skutecznego wypełniania obowiązków
poselskich oraz ochronę praw wynikających ze sprawowania
mandatu określa ustawa.

Art. 107.

1. W zakresie określonym ustawą poseł nie może prowadzić
działalności gospodarczej z osiąganiem korzyści z majątku Skarbu
Państwa lub samorządu terytorialnego ani nabywać tego
majątku.

2. Za naruszenie zakazów, o których mowa w ust. 1, poseł,
uchwałą Sejmu podjętą na wniosek Marszałka Sejmu, może być
pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, który
orzeka w przedmiocie pozbawienia mandatu.

Art. 108.

Do senatorów stosuje się odpowiednio przepisy art. 103-107.

ORGANIZACJA I DZIAŁANIE

Art. 109.
1. Sejm i Senat obradują na posiedzeniach.
2. Pierwsze posiedzenia Sejmu i Senatu Prezydent
Rzeczypospolitej zwołuje na dzień przypadający w ciągu 30
dni od dnia wyborów, z wyjątkiem przypadków określonych
w art. 98 ust. 3 i 5.
Art. 110.
1. Sejm wybiera ze swojego grona Marszałka Sejmu i
wicemarszałków.
2. Marszałek Sejmu przewodniczy obradom Sejmu, strzeże
praw Sejmu oraz reprezentuje Sejm na zewnątrz.
3. Sejm powołuje komisje stałe oraz może powoływać
komisje nadzwyczajne.

Art. 111.

1. Sejm może powołać komisję śledczą do zbadania

określonej sprawy.
2. Tryb działania komisji śledczej określa ustawa.

Art. 112.

Organizację wewnętrzną i porządek prac Sejmu oraz tryb
powoływania i działalności jego organów, jak też sposób
wykonywania konstytucyjnych i ustawowych obowiązków organów
państwowych wobec Sejmu określa regulamin Sejmu uchwalony
przez Sejm.

Art. 113.

Posiedzenia Sejmu są jawne. Jeżeli wymaga tego dobro państwa,
Sejm może bezwzględną większością głosów w obecności co
najmniej połowy ustawowej liczby posłów, uchwalić tajność obrad.

Art. 114.

1. W przypadkach określonych w Konstytucji Sejm i Senat,
obradując wspólnie pod przewodnictwem Marszałka Sejmu lub w
jego zastępstwie Marszałka Senatu, działają jako Zgromadzenie
Narodowe.

2. Zgromadzenie Narodowe uchwala swój regulamin.

Art. 115.

1. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady
Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi na
interpelacje i zapytania poselskie w ciągu 21 dni.

2. Prezes Rady Ministrów i pozostali członkowie Rady
Ministrów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi w
sprawach bieżących na każdym posiedzeniu Sejmu.

Art. 116.

1. Sejm decyduje w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o
stanie wojny i o zawarciu pokoju.

2. Sejm może podjąć uchwałę o stanie wojny jedynie w
razie zbrojnej napaści na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej lub gdy z umów międzynarodowych wynika
zobowiązanie do wspólnej obrony przeciwko agresji.
Jeżeli Sejm nie może się zebrać na posiedzenie, o stanie
wojny postanawia Prezydent Rzeczypospolitej.

Art. 117.

Zasady użycia Sił Zbrojnych poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej określa ratyfikowana umowa
międzynarodowa lub ustawa. Zasady pobytu obcych wojsk
na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i zasady
przemieszczania się ich przez to terytorium określają
ratyfikowane umowy międzynarodowe lub ustawy.

Art. 118.

1. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom,
Senatowi, Prezydentowi Rzeczypospolitej i Radzie
Ministrów.

2. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również grupie co
najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania
do Sejmu. Tryb postępowania w tej sprawie określa
ustawa.

3. Wnioskodawcy przedkładając Sejmowi projekt ustawy,
przedstawiają skutki finansowe jej wykonania.

Art. 119.

1. Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach.

2. Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie
rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy
projektu, posłom i Radzie Ministrów.

3. Marszałek Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie
poprawki, która uprzednio nie była przedłożona komisji.

4. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku
postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia
drugiego czytania projektu.

Art. 120.

Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności
co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że
Konstytucja przewiduje inną większość. W tym samym trybie
Sejm podejmuje uchwały, jeżeli ustawa lub uchwała Sejmu nie
stanowi inaczej.

Art. 121.

1. Ustawę uchwaloną przez Sejm Marszałek Sejmu przekazuje
Senatowi.

2. Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy może ją
przyjąć bez zmian, uchwalić poprawki albo uchwalić odrzucenie
jej w całości. Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania
ustawy nie podejmie stosownej uchwały, ustawę uznaje się za
uchwaloną w brzmieniu przyjętym przez Sejm.

3. Uchwałę Senatu odrzucającą ustawę albo poprawkę
zaproponowaną w uchwale Senatu, uważa się za przyjętą, jeżeli
Sejm nie odrzuci jej bezwzględną większością głosów w
obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

Art. 122.

1. Po zakończeniu postępowania określonego w art. 121
Marszałek Sejmu przedstawia uchwaloną ustawę do podpisu
Prezydentowi Rzeczypospolitej.

2. Prezydent Rzeczypospolitej podpisuje ustawę w ciągu 21 dni
od dnia przedstawienia i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku
Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej.

3. Przed podpisaniem ustawy Prezydent Rzeczypospolitej może
wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie
zgodności ustawy z Konstytucją. Prezydent Rzeczypospolitej nie
może odmówić podpisania ustawy, którą Trybunał Konstytucyjny
uznał za zgodną z Konstytucją.

4. Prezydent Rzeczypospolitej odmawia podpisania ustawy, którą
Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodną z Konstytucją. Jeżeli
jednak niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych
przepisów ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są
one nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent
Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu,
podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za
niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu
usunięcia niezgodności.

5. Jeżeli Prezydent Rzeczypospolitej nie wystąpił z wnioskiem do
Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3, może z
umotywowanym wnioskiem przekazać ustawę Sejmowi do
ponownego rozpatrzenia. Po ponownym uchwaleniu ustawy przez
Sejm większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów Prezydent Rzeczypospolitej w ciągu 7 dni
podpisuje ustawę i zarządza jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw
Rzeczypospolitej Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy
przez Sejm Prezydentowi Rzeczypospolitej nie przysługuje prawo
wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego w trybie ust. 3.

6. Wystąpienie Prezydenta Rzeczypospolitej do Trybunału
Konstytucyjnego z wnioskiem w sprawie zgodności ustawy z
Konstytucją lub z wnioskiem do Sejmu o ponowne rozpatrzenie
ustawy wstrzymuje bieg, określonego w ust. 2, terminu do
podpisania ustawy.

Art. 123.

1. Rada Ministrów może uznać uchwalony przez siebie projekt
ustawy za pilny, z wyjątkiem projektów ustaw podatkowych,
ustaw dotyczących wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu,
Senatu oraz organów samorządu terytorialnego, ustaw
regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a także
kodeksów.

2. Regulamin Sejmu oraz regulamin Senatu określają odrębności
w postępowaniu ustawodawczym w sprawie projektu pilnego.

3. W postępowaniu w sprawie ustawy, której projekt został
uznany za pilny, termin jej rozpatrzenia przez Senat wynosi 14
dni, a termin podpisania ustawy przez Prezydenta
Rzeczypospolitej wynosi 7 dni.

Art. 124.

Do Senatu stosuje się odpowiednio przepisy art. 110, art. 112,
art. 113 i art. 120.

REFERENDUM

Art. 125.

1. W sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa może być
przeprowadzone referendum ogólnokrajowe.

2. Referendum ogólnokrajowe ma prawo zarządzić Sejm
bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy
ustawowej liczby posłów lub Prezydent Rzeczypospolitej za zgodą
Senatu wyrażoną bezwzględną większością głosów w obecności
co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów.

3. Jeżeli w referendum ogólnokrajowym wzięło udział więcej niż
połowa uprawnionych do głosowania, wynik referendum jest
wiążący.

4. Ważność referendum ogólnokrajowego oraz referendum, o
którym mowa w art. 235 ust. 6, stwierdza Sąd Najwyższy.

5. Zasady i tryb przeprowadzania referendum określa ustawa.

Posłowie i Senatorowie



W Polsce, zgodnie z art. 95 ust.1 konstytucji,

władzę ustawodawczą sprawują

Sejm

Senat

. Obie te izby parlamentu, jeśli

obradują razem, mają status

Zgromadzenia

Narodowego

. Zgromadzenie Narodowe

uchwala konstytucję, odbiera przysięgę od

nowo wybranego Prezydenta i podejmuje

uchwałę o postawieniu Prezydenta przed

Trybunałem Stanu.

Sejm składa się z 460 posłów, zaś Senat - ze

100 senatorów.

Kadencja tych organów trwa 4 lata. Zaczyna się
w dniu pierwszego posiedzenia nowo wybranego
Sejmu i trwa do dnia poprzedzającego dzień
zebrania się Sejmu następnej kadencji.

Sejm może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą
większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby
posłów. Skrócenie kadencji Sejmu jest równoznaczne
ze skróceniem kadencji Senatu. Ponadto ustawowa
kadencja parlamentu może być skrócona przez
Prezydenta, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu i
Senatu, w przypadkach określonych w konstytucji.
Będzie tak np. w sytuacji gdy nie doszło do wybrania
nowej Rady Ministrów w trybie konstytucyjnym.

Sejm składa się z posłów, wybieranych
w wyborach:
- powszechnych,
- równych,
- bezpośrednich,
- proporcjonalnych,
- w głosowaniu tajnym.

Senatorowie są wybierani w wyborach:
- powszechnych,
- bezpośrednich
- w głosowaniu tajnym.

Bierne prawo wyborcze do Sejmu, czyli
prawo bycia wybranym na posła ma
każdy obywatel polski mający prawo
wybierania (czyli mający czynne prawo
wyborcze), który najpóźniej w dniu
wyborów kończy 21 lat. W przypadku
senatorów granica wieku jest surowsza i
wynosi 30 lat. Wynika to z faktu, iż Senat
z założenia ma być "izba rozsądku",
powinien zatem składać się z osób
mających określone doświadczenie i
wiedzę oraz obycie polityczne.

Poseł jest reprezentantem całego narodu
i nie może być związany żadnymi
instrukcjami wyborców. Chroni go
immunitet poselski.

Wykonywanie mandatu posła i senatora wiąże
się z koniecznością dochowania godności
urzędu oraz powstrzymania się od wszelkich
działań, które mogłyby podważać zaufanie
wyborców, wywoływać wątpliwości co do
uczciwości parlamentarzysty itp. Konstytucja
wprowadza w tym zakresie stosowne
regulacje, polegające m.in. na wyłączeniu
możliwości sprawowania jednocześnie
mandatu posła i senatora, zakazie łączenia
mandatu poselskiego czy senatorskiego z
funkcjami publicznymi.

Poseł i senator np. nie może być jednocześnie
Prezesem NBP, NIK, Rzecznikiem Praw
Obywatelskich, Rzecznikiem Praw Dziecka ani ich
zastępcą, członkiem Rady Polityki Pieniężnej,
Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, a ponadto
nie może być zatrudniony w Kancelarii Sejmu i
Senatu, oraz Kancelarii Prezydenta ani w
administracji rządowej. Zakazy te nie dotyczą
jednak członków Rady Ministrów i sekretarzy
stanu w administracji rządowej. Istnieje również
grupa osób, które nie mogą sprawować mandatu
poselskiego i senatorskiego ze względu na
wykonywany zawód czy służbę. Dotyczy to
sędziów, prokuratorów, urzędników służby
cywilnej, żołnierzy w czynnej służbie wojskowej,
policjantów oraz funkcjonariuszy służb ochrony
państwa (np. UOP).

Posłowie i senatorowie w toku sprawowania swoich
funkcji korzystają z immunitetu. Oznacza to, iż nie
mogą być oni pociągnięci do odpowiedzialności za
swoje czynności wchodzące w zakres sprawowania
mandatu - ani w czasie jego trwania ani też po jego
wygaśnięciu. Poseł czy senator podejmujący np.
działania w celu ochrony interesów swoich wyborców
nie ponosi za nie odpowiedzialności tak jak każdy
obywatel, a jedynie może ponieść odpowiedzialność
przed Sejmem (senator - przed Senatem). W wypadku,
gdyby naruszył prawa osób trzecich, może odpowiadać
przed sądem tylko za zgodą Sejmu (Senatu). Jeśli poseł
(senator) popełnił czyn, za który może być pociągnięty
do odpowiedzialności karnej, to w trakcie trwania
mandatu taka odpowiedzialność zależy od wyrażenia
zgody przez odpowiednią izbę parlamentu (uchylenia
immunitetu).

Posłowie tworzą w Sejmie kluby lub koła oparte na
zasadzie przynależności do partii lub ugrupowań
politycznych (klub tworzy co najmniej 15 posłów,
koło - 3 posłów).

Zarówno Sejm, jak i Senat są organami kolegialnymi,
obradującymi na posiedzeniach. Posłowie i
senatorowie wybierają ze swego grona odpowiednio
Marszałka i wicemarszałków Sejmu i Senatu.
Marszałkowie przewodniczą obradom, reprezentują
izbę na zewnątrz oraz stoją na straży jej praw. W
Sejmie i Senacie działają komisje stałe, zajmujące się
określoną dziedziną spraw wchodzących w zakres
kompetencji parlamentu, np. Komisja d/s Służb
Specjalnych, Komisja Odpowiedzialności
Konstytucyjnej, Komisja Budżetu i Finansów, Komisja
Etyki, itp. Ponadto mogą być powoływane ad hoc
komisje nadzwyczajne, dla zbadania określonej
sprawy.

Organy Sejmu

Organami Sejmu są:

- Marszałek Sejmu,

- Prezydium Sejmu,

- Konwent Seniorów,

- komisje sejmowe.

Kompetencje Marszałka Sejmu są
następujące:
1) stoi on na straży praw i godności Sejmu,
2) reprezentuje Sejm,
3) zwołuje posiedzenia Sejmu,
4) przewodniczy obradom Sejmu,
5) czuwa nad tokiem i terminowością prac
Sejmu i jego organów,
6) kieruje pracami Prezydium Sejmu i
przewodniczy jego obradom,
7) zwołuje Konwent Seniorów i przewodniczy
jego obradom,
8) nadaje bieg inicjatywom ustawodawczym i
uchwałodawczym oraz wnioskom organów
państwa skierowanym do Sejmu, po
zasięgnięciu opinii Prezydium Sejmu,

9) prowadzi sprawy z zakresu stosunków z Senatem,
10) prowadzi sprawy z zakresu stosunków Sejmu z
parlamentami innych krajów,
11) przedstawia okresowe oceny wykonania przez
organy administracji państwowej obowiązków wobec
Sejmu i jego organów oraz posłów; wnioski w tym
zakresie przekazuje Prezesowi Rady Ministrów,
prezydiom komisji sejmowych oraz posłom,
12) udziela posłom niezbędnej pomocy w ich pracy, w
tym czuwa nad wykonaniem wobec posłów przez organy
administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz
inne jednostki organizacyjne obowiązków, określonych w
ustawie o wykonywaniu mandatu posła i senatora,
13) sprawuje pieczę nad spokojem i porządkiem na
całym obszarze należącym do Sejmu oraz wydaje
stosowne zarządzenia porządkowe,

14) nadaje w drodze zarządzenia statut
Kancelarii Sejmu,
15) ustala projekt budżetu Kancelarii Sejmu po
zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i
Spraw Poselskich i Prezydium Sejmu oraz
nadzoruje jego wykonanie,
16) powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Sejmu
po zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i
Spraw Poselskich,
17) powołuje i odwołuje zastępców Szefa
Kancelarii Sejmu, po zasięgnięciu opinii Szefa
Kancelarii Sejmu,
18) podejmuje inne czynności wynikające z
Regulaminu Sejmu.,
19) wykonuje inne zadania wynikające z
konstytucji i ustaw.

Wybierani przez Sejm Marszałek i Wicemarszałkowie
tworzą Prezydium Sejmu, które:
1) ustala plan prac Sejmu, po zasięgnięciu opinii
Konwentu Seniorów,
2) ustala tak zwane tygodnie posiedzeń z
wyprzedzeniem co najmniej 3-miesięcznym,
3) dokonuje wykładni Regulaminu Sejmu po
zasięgnięciu opinii Komisji Regulaminowej i Spraw
Poselskich,
4) opiniuje sprawy wniesione przez Marszałka Sejmu,
5) organizuje współpracę między komisjami
sejmowymi i koordynuje ich działania,
6) ustala zasady organizowania doradztwa naukowego
na rzecz Sejmu i jego organów, powoływania doradców
sejmowych oraz korzystania z opinii i ekspertyz,
7) podejmuje inne czynności wynikające z Regulaminu
Sejmu.

Konwent Seniorów jest organem zapewniającym
współdziałanie klubów w sprawach związanych z
działalnością i tokiem prac Sejmu. W skład
Konwentu Seniorów wchodzą:
- Marszałek,
- wicemarszałkowie,
- przewodniczący lub wiceprzewodniczący klubów oraz

- klubów parlamentarnych, jeśli reprezentują co
najmniej 15 posłów oraz kół parlamentarnych
reprezentujących w dniu rozpoczęcia kadencji Sejmu
osobną listę wyborczą.

Kompetencje Konwentu Seniorów są wyłącznie
doradcze. Konwent Seniorów opiniuje w szczególności:

1) projekty planów prac Sejmu,
2) projekty porządku dziennego poszczególnych
posiedzeń Sejmu i ich terminy,
3) wnioski co do trybu dyskusji nad poszczególnymi
punktami porządku dziennego posiedzenia Sejmu,
4) wnioski co do wyboru przez Sejm jego organów,
5) zadania i przebieg pracy Kancelarii Sejmu,
6) inne sprawy przekazane przez Marszałka lub
Prezydium Sejmu.

Konwent Seniorów zwołuje Marszałek Sejmu z własnej
inicjatywy, z inicjatywy Prezydium Sejmu, na wniosek
klubu reprezentowanego w Konwencie Seniorów lub
grupy co najmniej 15 posłów.

Sejm wyłania ze swego grona stałe komisje, które
rozpatrują i przygotowują sprawy stanowiące przedmiot
prac Sejmu, opiniują sprawy przekazane pod ich obrady
przez Sejm, Marszałka lub Prezydium Sejmu. Do
najważniejszych zadań komisji stałych należy
rozpatrywanie projektów ustaw i uchwał, poprawek
Senatu wniesionych do uchwalonych przez Sejm ustaw,
weta Prezydenta. Komisje sejmowe są również
organami Sejmu w zakresie kontroli działalności
organów państwowych, samorządu terytorialnego oraz
innych organizacji w zakresie wprowadzania w życie i
wykonywania ustaw i uchwał Sejmu. Rozpatrują
sprawozdania i informacje ministrów oraz kierowników
naczelnych organów administracji państwowej,
analizują działalność tej administracji.

Komisje powołuje Sejm w drodze uchwały, na wniosek
Prezydium Sejmu, po zasięgnięciu opinii Konwentu
Seniorów.

Obecnie w Sejmie funkcjonują następujące komisje
stałe:
1) Administracji i Spraw Wewnętrznych,
2) do Spraw Służb Specjalnych,
2a) do Spraw Kontroli Państwowej,
3) Edukacji, Nauki i Młodzieży,
4) Etyki Poselskiej,
5) Finansów Publicznych,
6) Gospodarki,
7) Integracji Europejskiej,
8) Kultury Fizycznej i Turystyki,
9) Kultury i Środków Przekazu,
10) Łączności z Polakami za Granicą,

11) Małych i Średnich Przedsiębiorstw,
12) Mniejszości Narodowych i Etnicznych,
13) Obrony Narodowej,
14) Ochrony Konkurencji i Konsumentów,
15) Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa,
16) Odpowiedzialności Konstytucyjnej,
17) Polityki Przestrzennej, Budowlanej i Mieszkaniowej,
18) Polityki Społecznej,
19) Regulaminową i Spraw Poselskich,
20) Rodziny,
21) Rolnictwa i Rozwoju Wsi,
22) Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej,
23) Skarbu Państwa, Uwłaszczenia i Prywatyzacji,
24) Spraw Zagranicznych,
25) Sprawiedliwości i Praw Człowieka,
26) Transportu i Łączności,
27) Zdrowia.

Funkcje Sejmu

Funkcje Sejmu są następujące:

a. legislacyjna

- ustrojodawcza

- ustawodawcza

b. osobowa - kreacyjna

c. kontrolna

d. współtworzenie kierunków

polityki państwa

Funkcja legislacyjna
Sejm jest organem powołanym przede
wszystkim do stanowienia prawa.
Przedmiotem uchwalanych przez niego ustaw
są w szczególności prawa, wolności i obowiązki
obywateli, organizacja i zasady działania
naczelnych organów państwa, określenie trybu
postępowania i kontroli legalności ich
działania. Sejm uchwala wszystkie ustawy,
także te o szczególnym znaczeniu, jak np.
ustawa budżetowa. W drodze ustawy Sejm
upoważnia Prezydenta do ratyfikowania i
wypowiadania niektórych umów
międzynarodowych. Sejm podejmuje niektóre
decyzje w drodze uchwały, np. zarządza
referendum, uchwala wotum nieufności Radzie
Ministrów.



A. ustrojodawcza – to prawo do zmiany ustroju

politycznego, społecznego i gospodarczego

poprzez zmianę konstytucji:



Projekt ustawy o zmianie konstytucji może wnieść

co najmniej 1/5 posłów, senat lub prezydent.



Zmiana następuje gdy, ustawa zostaje uchwalona

w jednakowym brzmieniu przez sejm i senat.



Sejm podejmuje decyzję większością 2/3 głosów

w obecności co najmniej połowy posłów, a senat

większością bezwzględną w obecności co

najmniej połowy senatorów.



Jeśli zmiana dot. rozdz. I, II lub XII to 1/5 posłów,

senat lub prezydent mogą zażądać referendum

zatwierdzającego.



Po zakończeniu tych procedur ustawę podpisuje

prezydent.

Ustawodawcza – polega na tworzeniu

aktów prawnych rangi ustawowej.

Parlament jest najważniejszym organem

prawotwórczym. Ustawy mogą

regulować wszystkie sprawy w państwie.

W wypadku ustawy budżetowej:



RM posiada wyłączność inicjatywy

ustawodawczej,



Senat nie ma możliwości odrzucenia

ustawy budżetowej,



Prezydent nie dysponuje prawem weta

Etapy prac nad ustawą



Etap I

Inicjatywa ustawodawcza



Etap II

Prace nad ustawą w Sejmie



Etap III

Ustawa w Senacie



Etap IV

Działania Prezydenta



Etap V

Promulgacja

Inicjatywa ustawodawcza



Inicjatywa ustawodawcza

– jest to przyznane w

konstytucji uprawnienie do wystąpienia do Sejmu, jako

organu ustawodawczego, z projektem ustawy. Zgodnie z

art. 118 Konstytucji inicjatywa ustawodawcza

przysługuje: posłom, Senatowi, Prezydentowi RP, Radzie

Ministrów, a także grupie co najmniej 100 000 obywateli

(tzw. inicjatywa ludowa).



Inicjatywa poselska

- szczegółowe regulacje w tym

zakresie zawiera Regulamin Sejmu, zgodnie z którym

(art. 32 ust. 2) inicjatywę poselską mogą wykonywać

komisje sejmowe oraz grupa co najmniej 15 posłów.

Posłowie dość często korzystają z tego uprawnienia np.

w ostatniej IV kadencji Sejmu (2001-2005) posłowie

korzystali z tego prawa blisko 400 razy, a w kadencji III –

ponad 450 razy. Posłom (co najmniej 1/5 składu tj. 92

posłów) przysługuje również, zgodnie z art. 235

Konstytucji, inicjatywa w zakresie zmiany Konstytucji.



Inicjatywa Senatu

– w odróżnieniu od Sejmu, senacka

inicjatywa ustawodawcza przysługuje wyłącznie

całemu Senatowi, a nie poszczególnym Senatorom.

Szczegółowe regulacje dotyczące inicjatywy senackiej

reguluje Regulamin Senatu. Zgodnie z art. 76

Regulaminu Senatu postępowanie w sprawie inicjatywy

senackiej wszczyna się na podstawie wniosku komisji

senackiej lub co najmniej 10 senatorów. Do wniosku

takiego załącza się projekt ustawy w formie pisemnej

wraz z uzasadnieniem. Wniosek taki wraz z projektem

składa się na ręce Marszałka Senatu. Marszałek Senatu

kieruje zgłoszony projekt do prac. Po zakończeniu prac

Senat przyjmuje uchwałę o wniesieniu inicjatywy

ustawodawczej do Sejmu. Uchwałę taką Marszałek

Senatu przekazuje Marszałkowi Sejmu. W IV kadencji

Senat korzystał z prawa inicjatywy ponad 20 razy,

podobnie jak w III kadencji (27 razy). Senatowi

przysługuje również, zgodnie z art. 235 Konstytucji,

inicjatywa w zakresie zmiany Konstytucji.



Inicjatywa Prezydenta

– polega na wniesieniu do

Sejmu projektu ustawy wraz z uzasadnieniem przez

Prezydenta RP. Pomimo przyznania takiego prawa,

Prezydent RP bardzo rzadko z niego korzysta np. w IV

kadencji Sejmu tj. 2001-2005 Prezydent skorzystał z

prawa inicjatywy ustawodawczej jedynie 19 razy, a w

kadencji III 1997-2001 – 18 razy. Prezydentowi RP

przysługuje również inicjatywa w zakresie zmiany

Konstytucji (art. 235 Konstytucji)



Inicjatywa Rady Ministrów

(tzw. inicjatywa rządowa) –

przysługuje całej radzie Ministrów, a nie poszczególnym

ministrom czy Prezesowi rady Ministrów. Szczegółowe

zasady regulujące przygotowywanie projektów ustaw

przez Radę Ministrów, ich uzgadnianie i przyjmowanie

przez Radę Ministrów, wnoszenie do Sejmu oraz

prezentowanie projektu w pracach w Sejmie regulują

ustawa o Radzie Ministrów oraz przyjęty na jej podstawie

Regulamin pracy Rady Ministrów. Należy również

podkreślić, iż w niektórych sprawach Rada Ministrów ma

szczególne uprawnienia, jeżeli chodzi o inicjatywę

ustawodawczą. Są to m.in.:



- możliwość uznania niektórych projektów

wnoszonych przez Radę Ministrów za pilne (art. 123

Konstytucji). Uprawnienie to nie dotyczy projektów

ustaw podatkowych, ustaw dotyczących wyboru

Prezydenta Rzeczypospolitej, Sejmu, Senatu oraz

organów samorządu terytorialnego, ustaw

regulujących ustrój i właściwość władz publicznych, a

także kodeksów. Pilny tryb prac nad projektem polega

na skróceniu terminu rozpatrzenia projektu przez

Senat z 30 do 14 dni oraz terminu podpisania ustaw

przez Prezydenta z 21 do 7 dni. Szczegółowo tryb

pracy w Sejmie nad pilnym projektem ustawy

reguluje regulamin Sejmu (art. 71 – 80)



- wyłączna inicjatywa ustawodawcza Rady Ministrów

w zakresie ustawy budżetowej, ustawy o prowizorium

budżetowym, zmiany ustawy budżetowej, ustawy o

zaciąganiu długu publicznego oraz ustawy o

udzielaniu gwarancji finansowych przez państwo (art.

221 Konstytucji).



Inicjatywa ludowa

– polega na złożeniu projektu ustawy

przez grupę co najmniej 100 000 obywateli mających

prawo wybierania do Sejmu (czynne prawo wyborcze), a

zatem obywateli, którzy ukończyli 18 lat. Szczegółowe

zasady wykonywania inicjatywy ludowej, w szczególności

procedurę zbierania podpisów pod projektem ustawy

reguluje ustawa o wykonywaniu inicjatywy

ustawodawczej przez obywateli. Prawo ustawodawczej

inicjatywy obywatelskiej nie może dotyczyć spraw, które

zastały zastrzeżone do wyłącznej inicjatywy innych

organów, a zatem spraw budżetowych (zastrzeżonych do

wyłącznej inicjatywy Rady Ministrów) oraz zmiany

Konstytucji (inicjatywa zastrzeżona dla posłów, Senatu

oraz Prezydenta RP).



Projekty ustaw zgłaszane prze uprawnione podmioty

wraz z ich uzasadnieniem składa się w formie pisemnej

na ręce Marszałka Sejmu, wyznaczając jednocześnie

przedstawiciela upoważnionego do reprezentowania

projektodawcy w pracach nad projektem. Kolejnym

etapem jest rozpatrzenie projektu ustawy przez Sejm.

Prace nad ustawą w Sejmie



Tryb prac nad ustawą w Sejmie

– zgodnie z

art. 119 Konstytucji Sejm rozpatruje projekty

ustaw w trzech czytaniach. Szczegółowy tryb

prac nad projektami ustaw w Sejmie reguluje

Regulamin Sejmu (dział II Regulaminu). Pierwsze

czytanie przeprowadza się na posiedzeniu

właściwej przedmiotowo

komisji sejmowej

wyjątkiem projektów ustaw dotyczących m.in.

zmian konstytucji, praw i wolności obywatelskich,

prawa wyborczego, ustaw budżetowych i

podatkowych pociągających za sobą istotne

skutki finansowe, organów państwa i samorządu

terytorialnego, których czytanie odbywa się na

posiedzeniu plenarnym Sejmu.



Pierwsze czytanie

projektu ustawy obejmuje

uzasadnienie projektu przez wnioskodawcę,

debatę w sprawie ogólnych zasad projektu oraz

pytania posłów i odpowiedzi wnioskodawcy.

Pierwsze czytanie na posiedzeniu Sejmu kończy

się skierowaniem projektu do komisji, chyba że

Sejm w związku ze zgłoszonym wnioskiem

odrzuci projekt w całości. Komisje, do których

skierowany został projekt ustawy, przedstawiają

Sejmowi wspólne sprawozdanie o projekcie;

sprawozdanie określa stanowisko komisji w

odniesieniu do projektu. W sprawozdaniu komisje

przedstawiają wniosek o: 1) przyjęcie projektu

bez poprawek; 2) przyjęcie projektu z

określonymi poprawkami w formie tekstu

jednolitego projektu; 3) odrzucenie projektu.



Następnie odbywa się

drugie czytanie

projektu,

które obejmuje przedstawienie Sejmowi

sprawozdania komisji o projekcie ustawy, debatę nad

projektem oraz zgłaszanie poprawek i wniosków.

Prawo wnoszenia poprawek do projektów ustaw w

czasie drugiego czytania przysługuje wnioskodawcy,

grupie co najmniej 15 posłów, przewodniczącemu

klubu lub upoważnionemu przez niego

wiceprzewodniczącemu - w imieniu klubu oraz Radzie

Ministrów. Ponadto, zgodnie z art. 119 Konstytucji,

wnioskodawca może wycofać projekt ustawy do

czasu zakończenia drugiego czytania projektu. W

razie zgłoszenia w drugim czytaniu nowych poprawek

i wniosków projekt kieruje się ponownie do komisji,

które go rozpatrywały, chyba że Sejm postanowi

inaczej. Jeżeli w drugim czytaniu projekt nie został

skierowany ponownie do komisji wówczas można

niezwłocznie przystąpić do



trzeciego czytania

, które obejmuje przedstawienie

przez posła sprawozdawcę poprawek i wniosków

zgłoszonych podczas drugiego czytania, a następnie

głosowanie. Jeżeli po drugim czytaniu projekt został

ponownie skierowany do komisji, wówczas trzecie

czytanie obejmuje przedstawienie dodatkowego

sprawozdania komisji i głosowanie.



Uchwaloną przez Sejm ustawę Marszałek Sejmu

przesyła niezwłocznie Marszałkowi Senatu i

Prezydentowi. Warto podkreślić, że z chwilą

uchwalenia ustawy przez Sejm mówimy już nie o

projekcie ustawy, pomimo tego że podlega jeszcze

dalszym pracom w Senacie i jest przesyłany do

Prezydenta. Ustawa ogłaszana w Dzienniku Ustaw

ma zawsze datę jej uchwalenia przez Sejm, a nie np.

podpisania przez Prezydenta.

Ustawa w Senacie



Tryb prac nad ustawą w Senacie

– po przekazaniu

ustawy do Senatu ma on 30 dni (w przypadku ustaw

przyjmowanych w trybie pilnym 14 dni) na podjęcie

decyzji, która może polegać na przyjęciu ustawy bez

zmian, uchwaleniu poprawek albo uchwaleniu odrzucenia

ustawy w całości.



Szczegółowo tryb postępowania z ustawą przekazaną do

Senatu określa Regulamin Senatu. Zgodnie z art. 68

Regulaminu Marszałek Senatu kieruje ustawę uchwaloną

przez Sejm i przekazaną do Senatu do właściwych komisji

senackich. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowują

w terminie nie dłuższym niż 18 dni, a w przypadku ustawy

wniesionej jako projekt pilny oraz ustawy wykonującej

prawo Unii Europejskiej - w terminie wyznaczonym przez

Marszałka Senatu, projekt uchwały Senatu w sprawie

ustawy uchwalonej przez Sejm, w którym proponują

przyjęcie ustawy bez poprawek albo wprowadzenie do jej

tekstu poprawek albo odrzucenie ustawy.



Projekt takiej uchwały jest głosowany na

posiedzeniu Senatu. Jeżeli Senat nie podejmie w

wyznaczonym terminie żadnej uchwały wówczas

ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu

przyjętym przez Sejm. W takiej sytuacji, podobnie

jak w przypadku podjęcia przez Senat uchwały w

sprawie przyjęcia ustawy bez poprawek, ustawa

jest przekazywana do Sejmu i Marszałek Sejmu

przekazuje ją niezwłocznie Prezydentowi RP.



W przypadku podjęcia przez Senat uchwały

odrzucającej ustawę albo wprowadzającej

poprawki, wówczas ustawa wraca do Sejmu, który

może bezwzględną większością głosów odrzucić

te uchwały. Nieco inny tryb postępowania

przewiduje się w przypadku ustawy budżetowej.



Następnie Marszałek Sejmu przedstawia

uchwaloną ustawę do podpisu Prezydenta.

Działania Prezydenta



Prezydent ma do wyboru trzy możliwości:



pierwsza

do podpisanie ustawy w ciągu 21 dni (w

przypadku projektów pilnych – 7 dni) od dnia przedstawienia i

zarządzenie jej ogłoszenia w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej.



druga

możliwość to wystąpienie przed podpisaniem ustawy

Trybunału Konstytucyjnego

z wnioskiem o zbadanie

zgodności ustawy z Konstytucją. W przypadku uznania ustawy

przez Trybunał Konstytucyjny za zgodną z Konstytucją,

Prezydent nie może odmówić podpisania takiej ustawy. Jeżeli

natomiast Trybunał uzna ustawę za niezgodną z Konstytucją

wówczas Prezydent odmawia jej podpisania. Jeżeli jednak

niezgodność z Konstytucją dotyczy poszczególnych przepisów

ustawy, a Trybunał Konstytucyjny nie orzeknie, że są one

nierozerwalnie związane z całą ustawą, Prezydent

Rzeczypospolitej, po zasięgnięciu opinii Marszałka Sejmu,

podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za

niezgodne z Konstytucją albo zwraca ustawę Sejmowi w celu

usunięcia niezgodności.

- trzecią

możliwością jaką dysponuje Prezydent jest

przekazanie ustawy Sejmowi do ponownego

rozpatrzenia (tzw.

weto prezydenckie

). Ta

możliwość jest alternatywą do możliwości

skierowania ustawy do Trybunału Konstytucyjnego

tzn. że Prezydent nie może skorzystać w odniesieniu

do tej samej ustawy z obydwu możliwości. Jeżeli

Prezydent wystąpi do Trybunału, a ten uzna ustawę

za zgodną z Konstytucją, wówczas Prezydent nie

może już skorzystać z prawa weta. W przypadku

skorzystania z prawa weta ustawa wraca do Sejmu,

który może veto to odrzucić większością 3/5 głosów.

Jeżeli veto zostanie odrzucone wówczas Prezydent w

ciągu 7 dni podpisuje ustawę i zarządza jej

ogłoszenie w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej

Polskiej. W razie ponownego uchwalenia ustawy

przez Sejm Prezydentowi nie przysługuje prawo

wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego.

Promulgacja



Ogłoszenie

– ogłoszenie ustawy

(promulgacja) jest ostatnim, koniecznym

elementem w procesie stanowienia prawa.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 Konstytucji

warunkiem wejścia w życie aktów

normatywnych, a zatem ustaw,

rozporządzeń, ratyfikowanych umów

międzynarodowych oraz aktów prawa

miejscowego jest ich ogłoszenie. Akty te

ogłasza się w Dzienniku Ustaw

Rzeczpospolitej Polskiej. Szczegółowe

zasady oraz tryb ogłaszania aktów

normatywnych reguluje ustawa o ogłaszaniu

aktów normatywnych oraz niektórych innych

aktów prawnych.



Po ogłoszeniu akt prawny staje się elementem

systemu prawnego, przy czym nie jest to

jednoznaczne z obowiązywaniem takiego aktu. Akt

prawny ogłoszony w Dzienniku Ustaw zaczyna

obowiązywać w dniu wejścia w życie tego aktu np.

po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. Informację o

tym, kiedy akt prawny wchodzi w życie zawiera

ostatni przepis danego aktu tzw. przepis o wejściu

w życie (patrz: budowa aktu prawnego). Okres od

ogłoszenia aktu prawnego (ukazania się w

dzienniku Ustaw) do dnia wejścia w życie tego aktu

to vacatio legis

Okres ten pozwala na

przygotowanie się adresatów danego aktu

prawnego do nowego prawa. Niestety bardzo

często ustawodawca nie przewiduje odpowiedniego

bądź w ogóle nie przewiduje vacatio legis. W takiej

sytuacji przepis o wejściu w życie informuje, iż dany

akt prawny wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

osobowa - kreacyjna

Oznacza ona, że Sejm uczestniczy w powoływaniu osób na

niektóre stanowiska państwowe i odwoływaniu z nich.

Sejm bierze udział w tworzeniu rządu udzielając wotum

zaufania powołanej przez Prezydenta Radzie Ministrów lub

samodzielnie wybierając Prezesa Rady Ministrów i

proponowany przez niego skład rządu.

Sejm, za zgodą Senatu, powołuje Prezesa Najwyższej Izby

Kontroli, Rzecznika Praw Obywatelskich i Generalnego

Inspektora Danych Osobowych.

Na wniosek Prezydenta Sejm powołuje Prezesa

Narodowego Banku Polskiego.

Sejm powołuje członków Trybunału Konstytucyjnego i

Trybunału Stanu, część składu Krajowej Rady Radiofonii i

Telewizji, Krajowej Rady Sądownictwa i Rady Polityki

Pieniężnej.

kontrolna



Sejm realizuje tę funkcję zarówno na

posiedzeniach plenarnych, jak i w trakcie prac

komisji sejmowych. Na obradach plenarnych Sejm:

- udziela lub odmawia udzielenia rządowi

absolutorium z wykonania budżetu państwa,

- kieruje interpelacje, zapytania poselskie oraz

pytania w sprawach bieżących do Premiera lub

poszczególnych ministrów,

- wyraża Radzie Ministrów wotum nieufności

większością ustawowej liczby posłów na wniosek

zgłoszony przez co najmniej 46 posłów i

wskazujący imiennie kandydata na Prezesa Rady

Ministrów,

- wyraża wotum nieufności ministrowi większością

ustawowej liczby posłów na wniosek co najmniej

69 posłów,

- wyraża wotum zaufania - na wniosek Premiera - Radzie

Ministrów większością głosów w obecności co najmniej

połowy ustawowej liczby posłów,

- rozpatruje sprawozdania Najwyższej Izby Kontroli,

Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego

Inspektora Ochrony Danych Osobowych,

- wysłuchuje corocznej informacji Rzecznika Praw

Obywatelskich w sprawie stanu przestrzegania wolności

i praw człowieka i obywatela

Funkcje kontrolne sprawowane Sejm poprzez komisje

sejmowe obejmują następujące zagadnienia:

- rozpatrywanie sprawozdań i informacji ministrów,

- uchwalanie dezyderatów i opinii kierowanych m.in. do

Rady Ministrów lub do jej członków, do Prezesa

Najwyższej Izby Kontroli, Prezesa Narodowego Banku

Polskiego.

Sejm może też powołać komisję śledczą do zbadania

określonej sprawy.

Sejm wykonuje swoje funkcje kontrolne także poprzez

posłów.

współtworzenie kierunków

polityki państwa

Polega na podejmowaniu decyzji w

niektórych dziedzinach polityki

wewnętrznej i międzynarodowej:



Sejm podejmuje uchwałę o stanie

wojennym,



Sejm i senat wyrażają zgodę na

ratyfikowanie umów międzynarodowych,



Sejm ma prawo zarządzić referendum



Senat opiekuje się Polakami i Polonią za

granicą

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41
Slide 42
Slide 43
Slide 44
Slide 45
Slide 46
Slide 47
Slide 48
Slide 49
Slide 50
Slide 51
Slide 52
Slide 53
Slide 54
Slide 55
Slide 56
Slide 57
Slide 58
Slide 59
Slide 60
Slide 61
Slide 62
Slide 63
Slide 64
Slide 65

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
udzia B3+prezydenta+rp+w+procedurze+ustawodawczej DDYGHEI7JOWZ7KK5K4HV2GGNZVDWIPNI4GX7UVA
ZAGADNIENIE 10 ORGANY OCHRONY PANSTWA I ICH USTAWOWEKOMPETENCJE, Bezpieczeństwo narodowe, Administra
Organy władzy RP władza sądownicza
1 Władza ustawodawcza np Sejmu i Senatu RP (geneza, struktura i funkcje ustrojowe)
System ustawodawczy RP(1)
Sejm i senat to organy władzy ustawodawczej, Szkoła, Materiały, Wstęp do nauki o prawie i państwie
System ustawodawczy RP
Organy kierowania bezpieczeństwem miltarnym RP, Dokumenty - Bezpieczeństwo Narodowe
SP RP, PRZEBIEG PROCESU USTAWODAWCZEGO
I kolokwium władza ustawodawcza, DIKS III rok I semestr, System polityczny RP

więcej podobnych podstron

Organy w adzy RP w adza ustawodawcza

Document Outline