dr Renata Pawlik



Dz.U.02.197.1661 ost. zm.

Dz.U. 2009. 20. 106

art. 8



USTAWA



z dnia 28 października 2002 r.



o odpowiedzialności podmiotów

zbiorowych za czyny zabronione pod

groźbą kary.



(Dz. U. z dnia 27 listopada 2002 r.)



- > wybrane zagadnienia procesowe



Art. 2 Konstytucji



Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem
prawnym,

urzeczywistniającym

zasady

sprawiedliwości

społecznej.



Art. 42 Konstytucji



1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się
czynu zabronionego pod groźbą kary przez ustawę
obowiązującą w czasie jego popełnienia. Zasada ta nie stoi na
przeszkodzie ukaraniu za czyn, który w czasie jego popełnienia
stanowił przestępstwo w myśl prawa międzynarodowego.



2. Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne,
ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania.
Może on w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach
określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.



3. Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie
zostanie stwierdzona prawomocnym wyrokiem sądu.

Odpowiedzialność karna jest tylko jedną z form odpowiedzialności, w

związku z którą stosowane są środki o charakterze represyjnym.
Ustawodawcy polskiemu znane są także inne formy postępowań o
charakterze represyjnym, które nie są postępowaniami karnymi, i - co
istotne - prowadzić je mogą (w początkowej przynajmniej fazie) organy
niebędące sądami (wyrok TK z 4 lipca 2002 r., sygn. P 12/01, OTK
ZU nr 4/A/2003, poz. 50, s. 731).

Trybunał Konstytucyjny wielokrotnie wskazywał, że konstytucyjne pojęcie

"odpowiedzialności karnej" ma szersze znaczenie od tego, jakie
przyjmuje

kodeks

karny.

Ustawowe

znaczenie

pojęcia

"odpowiedzialność karna" nie może rzutować na treść tego samego
pojęcia użytego w Konstytucji (wyrok TK z 26 listopada 2003 r.,
sygn. SK 22/02, OTK ZU nr 9/A/2003, poz. 97).

"Konstytucyjne znaczenie tego pojęcia nie może być ustalane poprzez

odwołanie się do obowiązującego ustawodawstwa, w przeciwnym
wypadku analizowany przepis utraciłby swoje znaczenie gwarancyjne. Z
tego względu należy przyjąć, że zakres stosowania art. 42 Konstytucji
obejmuje nie tylko odpowiedzialność karną w ścisłym tego słowa
znaczeniu, a więc odpowiedzialność za przestępstwa, ale również inne
formy odpowiedzialności prawnej związane z wymierzaniem kar wobec
jednostki"(wyrok TK z 8 lipca 2003 r., sygn. P 10/02, OTK ZU nr
6/A/2003, poz. 62).



Art. 21.  1. W postępowaniu karnym albo w postępowaniu w
sprawie o przestępstwo skarbowe przeciwko osobie, o której
mowa w art. 3, o czyn zabroniony określony w art. 16, jeżeli zachodzi
uzasadnione podejrzenie, że przyniósł on lub mógł przynieść
podmiotowi zbiorowemu korzyść, chociażby niemajątkową, podmiot
ten

może

zgłosić

udział

swojego

przedstawiciela

w

postępowaniu przed sądem, nie później niż przed zamknięciem
przewodu sądowego w pierwszej instancji.



2. Przedstawicielem podmiotu zbiorowego nie może być osoba, o
której mowa w art. 3, przeciwko której toczy się postępowanie karne
albo postępowanie w sprawie o przestępstwo skarbowe.



3. Zgłoszenie udziału przedstawiciela podmiotu zbiorowego następuje
w formie pisemnej. Przepisy art. 119 i 120 Kodeksu postępowania
karnego stosuje się odpowiednio.



4. Jeżeli w postępowaniu przygotowawczym zostanie ustalony
podmiot, o którym mowa w ust. 1, należy niezwłocznie powiadomić
ten podmiot o przysługujących mu uprawnieniach i obowiązkach, o
których mowa w ust. 1-3 oraz w art. 21a.



5. Jeżeli podmiot, o którym mowa w ust. 1, zostanie ustalony w
postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, przed zamknięciem
przewodu sądowego, przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio.



Art. 21a. 1. W postępowaniu sądowym, w którym bierze udział
przedstawiciel podmiotu zbiorowego, podmiotowi temu
przysługują uprawnienia określone w art. 156, art. 167, art. 171
§ 2, art. 350 § 1 pkt 3, art. 352, art. 406, art. 422 § 1, art. 423 §
2, art. 425, art. 444 i art. 459 Kodeksu postępowania karnego.



2. Sąd może przesłuchać przedstawiciela podmiotu zbiorowego
w charakterze świadka. Osoba ta może odmówić zeznań.
Przepisy art. 72, art. 75, art. 87 i art. 89 Kodeksu postępowania
karnego stosuje się odpowiednio.



3. W przypadku skorzystania z uprawnienia określonego w art.
171 § 2 lub art. 406 § 1 Kodeksu postępowania karnego
przedstawiciel podmiotu zbiorowego może, uwzględniając
kolejność wskazaną w art. 370 § 1 oraz w art. 406 § 1 Kodeksu
postępowania karnego, odpowiednio zadawać pytania stronom
lub zabrać głos po zamknięciu przewodu sądowego przed
wystąpieniem obrońcy oskarżonego.

- dostęp do akt sprawy, sporządzania z nich odpisów, kserokopii,

uwierzytelnionych odpisów (art. 156 k.p.k.);

- inicjatywa dowodowa (art. 167);
- prawo do zadawania pytań (art. 171par 2);
- zawiadomienie o terminie rozprawy (art. 350 par. 1 pkt.3);
- głos po zamknięciu przewodu sądowego (art. 406);
- wniosek o sporządzenie pisemnego uzasadnienia wyroku (art.

422 i 423);

- środek odwoławczy, apelacja, zażalenie (art. 425,444,459);
- prawo do korzystania z pomocy tłumacza (art. 72);
- obowiązek stawiennictwa (art. 75);
- możliwość ustanowienia pełnomocnika (art. 87 i 89);



Art. 22. Do

postępowania

w

sprawie

odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za
czyny zabronione pod groźbą kary stosuje
się

odpowiednio

przepisy

Kodeksu

postępowania karnego, o ile przepisy
niniejszej ustawy nie stanowią inaczej.
Nie stosuje się jednak przepisów Kodeksu
postępowania

karnego

o

oskarżycielu

prywatnym,

powodzie

cywilnym,

przedstawicielu społecznym, postępowaniu
przygotowawczym,

postępowaniach

szczególnych oraz o postępowaniu karnym w
sprawach podlegających orzecznictwu sądów
wojskowych.



Art. 23. Ciężar dowodu spoczywa na
tym, kto dowód zgłasza.



Art. 24. 1. W sprawach odpowiedzialności podmiotów zbiorowych
za czyny zabronione pod groźbą kary orzeka w pierwszej instancji
sąd rejonowy, w którego okręgu popełniono czyn
zabroniony, a jeżeli czyn taki popełniono w okręgu kilku sądów,
na polskim statku wodnym lub powietrznym albo za granicą - sąd
rejonowy, w którego okręgu znajduje się siedziba podmiotu
zbiorowego, a w przypadku zagranicznej jednostki organizacyjnej
- siedziba jej przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej.



2. Środki odwoławcze od wyroków oraz orzeczeń i zarządzeń
zamykających drogę do wydania wyroku rozpoznaje sąd
okręgowy właściwy według przepisów Kodeksu postępowania
karnego, a środki odwoławcze od pozostałych postanowień,
zarządzeń i czynności - sąd rejonowy w innym równorzędnym
składzie.



Art. 25. Sąd apelacyjny, na wniosek sądu rejonowego, może
przekazać do rozpoznania sądowi okręgowemu, jako sądowi
pierwszej instancji, sprawę ze względu na jej szczególną wagę lub
zawiłość. Przepis art. 24 ust. 2 stosuje się odpowiednio do sądu
apelacyjnego lub okręgowego.



Art. 27. 1. Postępowanie wszczyna się na wniosek
prokuratora lub pokrzywdzonego, z zastrzeżeniem
ust. 2.



2. W sprawach, w których podstawą
odpowiedzialności podmiotu zbiorowego jest czyn
zabroniony uznany przez ustawę za czyn
nieuczciwej konkurencji, postępowanie wszczyna się
również na wniosek Prezesa Urzędu Ochrony
Konkurencji i Konsumentów.



Art. 28. Wniosek złożony przez pokrzywdzonego
powinien być sporządzony i podpisany przez osobę
uprawnioną do obrony według przepisów o ustroju
adwokatury lub osobę uprawnioną do świadczenia
pomocy prawnej według przepisów o radcach
prawnych.



Art. 33.1. W imieniu podmiotu zbiorowego w postępowaniu
występuje osoba wchodząca w skład organu uprawnionego do
reprezentowania tego podmiotu.



2. Podmiot zbiorowy może ustanowić obrońcę spośród radców
prawnych lub adwokatów.



3. Osoba, o której mowa w ust. 1, ma prawo składania wyjaśnień,
może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na
poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. Osoba ta
ma prawo składania wyjaśnień do każdego dowodu
przeprowadzonego na rozprawie.



4. W imieniu podmiotu zbiorowego w postępowaniu nie może
występować osoba, o której mowa w art. 3.



5. W przypadku wyznaczenia przez podmiot zbiorowy osoby, o
której mowa w art. 3, sąd wzywa podmiot zbiorowy do wskazania,
w terminie 30 dni, innej osoby, która będzie występowała w
postępowaniu w jego imieniu.



6. W razie niewyznaczenia w terminie innej osoby, o której mowa w
ust. 5, albo gdy nie działają organy uprawnione do reprezentowania
podmiotu zbiorowego, sąd wyznacza temu podmiotowi obrońcę z
urzędu, spośród osób wymienionych w ust. 2.



Art. 36. 1 Sąd rozstrzyga samodzielnie
zagadnienia faktyczne i prawne w granicach
wniosku; orzeczenia, o których mowa w art.
4, są jednak wiążące.



2. Powagę rzeczy osądzonej lub zawisłość
sprawy ustala się wyłącznie według czynu
zabronionego, za który podmiot zbiorowy
poniósł albo ma ponieść odpowiedzialność.



Art. 39. Od wyroku sądu pierwszej
instancji wnioskodawcy i podmiotowi
zbiorowemu przysługuje apelacja.



Art. 40. Kasacja może być wniesiona
jedynie przez Prokuratora Generalnego
lub Rzecznika Praw Obywatelskich.



Dz.U.05.145.1221 j.t. ost. zm.

Dz.U.2008.180.1112

art. 5



USTAWA



z dnia 22 sierpnia 1997 r.



o ochronie osób i mienia



(tekst jednolity)



Art. 1. Ustawa określa:



1)

obszary, obiekty i urządzenia podlegające

obowiązkowej ochronie;



2)

zasady tworzenia i funkcjonowania wewnętrznych

służb ochrony;



3)

zasady prowadzenia działalności gospodarczej w

zakresie usług ochrony osób i mienia;



4)

wymagane kwalifikacje i uprawnienia pracowników

ochrony;



5)

nadzór nad funkcjonowaniem ochrony osób i mienia;



6)

zasady ochrony transportowanej broni, amunicji,

materiałów wybuchowych, uzbrojenia, urządzeń i sprzętu
wojskowego.



Art. 49. Kto prowadzi działalność
gospodarczą w zakresie usług ochrony osób
i mienia bez wymaganej koncesji,



podlega grzywnie, karze ograniczenia
wolności albo pozbawienia wolności do lat
2.



Art. 15. 1. Podjęcie działalności gospodarczej w
zakresie usług ochrony osób i mienia wymaga
uzyskania koncesji, określającej zakres i formy
prowadzenia tych usług.



2. Koncesji nie wymaga działalność gospodarcza w
zakresie, o którym mowa w art. 3 pkt 2, jeżeli nie
dotyczy obszarów, obiektów i urządzeń określonych w
art. 5 ust. 5.



Art. 16. Minister Spraw Wewnętrznych i
Administracji

(7)

, po zasięgnięciu opinii właściwego

komendanta wojewódzkiego Policji, jest organem
właściwym do udzielenia, odmowy udzielenia,
ograniczenia zakresu działalności gospodarczej lub
formy usług oraz cofania koncesji na działalność
gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia.



Dz.U.02.12.110 ost. zm.
Dz.U.2008.180.1112;



USTAWA



z dnia 6 lipca 2001 r.



o usługach detektywistycznych.



(Dz. U. z dnia 15 lutego 2002 r.)



Art. 1. 1. Ustawa określa zasady wykonywania działalności
gospodarczej w zakresie usług detektywistycznych, prawa i
obowiązki detektywów oraz zasady i tryb nabywania
uprawnień do wykonywania usług detektywistycznych.



2. 

(1)

Przepisów ustawy nie stosuje się do osób lub instytucji, które

na podstawie odrębnych przepisów mogą podejmować działania
posiadające charakter czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1.



3. 

(2)

Przepisów ustawy nie stosuje się do działalności gospodarczej

polegającej na uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu
informacji, jeżeli pochodzą one ze zbiorów danych ogólnie
dostępnych.



Art. 2. 

(3)

1. Usługami detektywistycznymi są czynności polegające na

uzyskiwaniu, przetwarzaniu i przekazywaniu informacji o osobach,
przedmiotach i zdarzeniach, realizowane na podstawie umowy zawartej
ze zleceniodawcą, w formach i w zakresach niezastrzeżonych dla organów
i instytucji państwowych na mocy odrębnych przepisów, a w
szczególności:



1)

w sprawach wynikających ze stosunków prawnych dotyczących osób

fizycznych,



2)

w sprawach wynikających ze stosunków gospodarczych dotyczących:



a)

wykonania zobowiązań majątkowych, zdolności płatniczych lub wiarygodności

w tych stosunkach,



b)

bezprawnego wykorzystywania nazw handlowych lub znaków towarowych,

nieuczciwej konkurencji lub ujawnienia wiadomości stanowiących tajemnicę
przedsiębiorstwa lub tajemnicę handlową,



3)

sprawdzanie wiarygodności informacji dotyczących szkód

zgłaszanych zakładom ubezpieczeniowym,



4)

poszukiwanie osób zaginionych lub ukrywających się,



5)

poszukiwanie mienia,



6)

zbieranie informacji w sprawie, w której toczy się postępowanie

karne, postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe lub wykroczenia
skarbowe albo inne, jeżeli w toku postępowania można zastosować przepisy prawa
karnego.



2. Zleceniodawcą czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 6, nie mogą być organy
prowadzące lub nadzorujące postępowania w tych sprawach.



Art. 3. 

(4)

Wykonywanie działalności gospodarczej w

zakresie usług detektywistycznych jest działalnością
regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej
(Dz. U. Nr 173, poz. 1807) i wymaga uzyskania wpisu
do rejestru działalności detektywistycznej, zwanego
dalej "rejestrem".



Art. 4. 1. Wykonywanie czynności, o których mowa w
art. 2 ust. 1, w ramach prowadzonej działalności
gospodarczej, wymaga posiadania licencji
detektywa, zwanej dalej "licencją".



2. Detektywem w rozumieniu ustawy jest osoba
posiadająca licencję.



3. Tytułu zawodowego "detektyw" może używać
wyłącznie osoba posiadająca licencję.



Art. 8. 

(7)

1. Detektyw jest uprawniony do przetwarzania danych

osobowych, zebranych w toku wykonywanych przez niego czynności,
o których mowa w art. 2 ust. 1, bez zgody osób, których dane
dotyczą, w zakresie sprawy prowadzonej przez przedsiębiorcę
posiadającego zezwolenie na wykonywanie działalności gospodarczej
w zakresie usług detektywistycznych, wyłącznie w czasie
prowadzenia tej sprawy.



2. Detektyw nie może powierzać przetwarzania danych osobowych
innemu podmiotowi.



3. Detektyw ma obowiązek przekazać zatrudniającemu
przedsiębiorcy przetwarzane dane osobowe, zebrane w toku
wykonywania czynności, o których mowa w art. 2 ust. 1,
bezpośrednio po zaprzestaniu prowadzenia sprawy lub, na jego
polecenie:



1)

przekazać je osobie, której one dotyczą, albo



2)

zniszczyć te dane.



4. Detektyw jest obowiązany przy przetwarzaniu danych osobowych
stosować przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie
danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 i Nr 153, poz.
1271 oraz z 2004 r. Nr 25, poz. 219 i Nr 33, poz. 285) z wyłączeniem
art. 25 ust. 1 i art. 32-35.



Art. 15. 

(11)

Przedsiębiorca może wykonywać działalność,

o której mowa w art. 3, jeżeli:



1)

posiada licencję:



a) przedsiębiorca lub ustanowiony przez niego pełnomocnik -
w przypadku przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną,



b) co najmniej jedna osoba uprawniona do reprezentowania
przedsiębiorcy lub pełnomocnik ustanowiony przez
przedsiębiorcę do kierowania działalnością detektywistyczną -
w przypadku przedsiębiorcy niebędącego osobą fizyczną,



2)

nie jest wpisany do rejestru dłużników

niewypłacalnych Krajowego Rejestru Sądowego,



3)

osoby nieposiadające licencji, wchodzące w skład

organu zarządzającego przedsiębiorcy oraz ustanowieni przez
ten organ prokurenci oraz przedsiębiorca będący osobą
fizyczną nie byli karani za przestępstwa umyślne lub umyślne
przestępstwa skarbowe,



4)

zawarł umowę ubezpieczenia, o której mowa w art.

24 ust. 1.



Art. 17.  1. Organem prowadzącym rejestr jest
minister właściwy do spraw
wewnętrznych.



2. Organ prowadzący rejestr wydaje z urzędu
zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru
lub zaświadczenie o zmianie wpisu w rejestrze.



Art. 18.  1. Rejestr prowadzi się w formie księgi
ewidencyjnej.



2. Rejestr może być prowadzony w systemie
informatycznym.



3. Do księgi ewidencyjnej załącza się w
porządku chronologicznym wnioski,
oświadczenia oraz inne dokumenty.



Art. 25. Przedsiębiorca wykonujący
działalność gospodarczą w zakresie
usług detektywistycznych jest
obowiązany, niezwłocznie po zawarciu
umowy, o której mowa w art. 2 ust. 1,
powiadomić na piśmie o jej zawarciu
organ prowadzący postępowanie karne
lub postępowanie w sprawach o
przestępstwa skarbowe i wykroczenia
skarbowe, jeżeli z treści tej umowy
wynika, że może się ona wiązać ze
sprawą, w której prowadzone jest
postępowanie.



Art. 44. Kto, wbrew obowiązkowi, o którym mowa w art. 25, nie
wypełnia obowiązku zawiadomienia organu prowadzącego
postępowanie karne lub postępowanie w sprawach o przestępstwa
skarbowe i wykroczenia skarbowe o zawarciu umowy mającej związek
ze sprawą, w której prowadzone jest postępowanie karne lub
postępowanie w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia
skarbowe, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze
pozbawienia wolności do lat 2.



Art. 45. Kto podczas świadczenia usług detektywistycznych wykonuje
czynności ustawowo zastrzeżone dla organów i instytucji
państwowych, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo
karze pozbawienia wolności do lat 3.



Art. 46. 1. 

(45)

Kto wykonuje działalność w zakresie usług

detektywistycznych bez wymaganego wpisu do rejestru, podlega
grzywnie, karze ograniczenia wolności albo karze pozbawienia
wolności do lat 2.



2. Tej samej karze podlega osoba wykonująca czynności detektywa w
ramach prowadzonej działalności gospodarczej bez wymaganej
licencji.