

(łac. mors, exitus letalis) – stan

(łac. mors, exitus letalis) – stan
charakteryzujący

się ustaniem oznak

się ustaniem oznak

życia, spowodowany nieodwracalnym

życia, spowodowany nieodwracalnym

zachwianiem równowagi funkcjonalnej

zachwianiem równowagi funkcjonalnej

i załamania wewnętrznej organizacji

i załamania wewnętrznej organizacji

ustroju.

ustroju.

Hospicjum w swojej najpopularniejszej formule jest

Hospicjum w swojej najpopularniejszej formule jest

rozumiane jako towarzyszenie umieraniu i śmierci.

rozumiane jako towarzyszenie umieraniu i śmierci.

W rzeczywistości jest formą sprawowania opieki i

W rzeczywistości jest formą sprawowania opieki i

pielęgnowania śmiertelnie chorych.

pielęgnowania śmiertelnie chorych.

Zgodnie z filozofią hospicjum nie można okłamywać

Zgodnie z filozofią hospicjum nie można okłamywać

chorych. Jednak przekazanie prawdy nie może być

chorych. Jednak przekazanie prawdy nie może być

brutalne. Wiadomość o końcu drogi życia powinna

brutalne. Wiadomość o końcu drogi życia powinna

być dawkowana, stopniowo ujawniana albo

być dawkowana, stopniowo ujawniana albo

przekazywana w sposób niezmiernie delikatny z

przekazywana w sposób niezmiernie delikatny z

zachowaniem pewnej ostrożności i rozwagi.

zachowaniem pewnej ostrożności i rozwagi.

Śmierć jest stale obecna w posłudze hospicyjnej,

Śmierć jest stale obecna w posłudze hospicyjnej,

ale nie w fakcie zgonu, lecz w przeczuciu jej

ale nie w fakcie zgonu, lecz w przeczuciu jej

bliskości. Dramat umierania łagodzi życzliwość

bliskości. Dramat umierania łagodzi życzliwość

drugiej osoby, głęboka wiara, uśmierzenie bólu,

drugiej osoby, głęboka wiara, uśmierzenie bólu,

dobra ocena życia, przygotowanie na śmierć.

dobra ocena życia, przygotowanie na śmierć.

Również ważnym czynnikiem łagodzącym jest

Również ważnym czynnikiem łagodzącym jest

obecność umierającego w towarzystwie rodziny i

obecność umierającego w towarzystwie rodziny i

osób bliskich jego sercu. Sam moment śmierci

osób bliskich jego sercu. Sam moment śmierci

jest z reguły spokojny i niemal zawsze chory jest

jest z reguły spokojny i niemal zawsze chory jest

w stanie snu lub nieświadomości. Rzadko

w stanie snu lub nieświadomości. Rzadko

zdarzają się osoby umierające będąc zupełnie

zdarzają się osoby umierające będąc zupełnie

przytomne. Chory jest w stanie przejść ten

przytomne. Chory jest w stanie przejść ten

moment spokojnie, gdy jest z nim ktoś bliski. Nie

moment spokojnie, gdy jest z nim ktoś bliski. Nie

można zapobiec rozstaniu, ale na pewno można

można zapobiec rozstaniu, ale na pewno można

je złagodzić.

je złagodzić.

Hospicjum -

(

łac. -gospoda, gościnny dom) –

łac. -gospoda, gościnny dom) –

instytucja opieki zdrowotnej zapewniający całościową

instytucja opieki zdrowotnej zapewniający całościową

opiekę nad chorym w terminalnym okresie choroby.

opiekę nad chorym w terminalnym okresie choroby.

Historycznie, pojęcie hospicjum zostało ukształtowane

w Szkocji, jako nazwa miejsca przyjmującego i

otaczającego opieką podróżnych. Wywodzi się od

łacińskiego słowa „hospes” oznaczającego gościa.

Pierwsze instytucjonalne regulacje dotyczące

przytułków dla ubogich znajdują się wśród uchwał

soboru nicejskiego z 325 roku. Postanawiał on, że

każde miasto powinno stworzyć pozostające pod

nadzorem diakona położone poza granicami miasta

miejsce, w którym znajdowaliby schronienie wszyscy

ludzie znajdujący się w potrzebie. Od tego czasu

rozpoczyna się powstawanie przytułków, zakładanych

zarówno przez świeckich jak i duchownych. Dużą

rolę odgrywały zwłaszcza te tworzone przez

zgromadzenia duchowne, których charyzmat

obejmował służbę ludziom chorym i potrzebującym.

Zjawisko to rozwinęło się szczególnie w XI i XII

wieku, w związku z silną migracją ludzi ze wsi do

miast oraz z rozkwitem ruchu pielgrzymkowego.

Duża sieć hospicjów powstała wzdłuż tras, którymi

pielgrzymowali chrześcijanie do Ziemi Świętej.

Idea opieki hospicyjnej związana jest ze społecznym zjawiskiem

Idea opieki hospicyjnej związana jest ze społecznym zjawiskiem

przeżywania śmierci i procesu umierania. Przez wiele stuleci

przeżywania śmierci i procesu umierania. Przez wiele stuleci

umieranie w obecności rodziny i bliskich było normą,

umieranie w obecności rodziny i bliskich było normą,

ważnym elementem życia.

ważnym elementem życia.

Opieka hospicyjna oznacza aktywną i wszechstronną opiekę

nad osobami cierpiącymi na postępujące, przewlekłe

choroby o niekorzystnym rokowaniu. Pojęcie opieki

paliatywnej i jej rozwój mają stosunkowo krótką historię.

Według powstałego w 1990 roku raportu Światowej

Organizacji Zdrowia (WHO) opieka hospicyjna jest to

„aktywna, dotycząca wszystkich sfer życia opieka nad

pacjentem cierpiącym na schorzenie niepoddające się

leczeniu przyczynowemu”. Definicja ta wskazywać może

również na pomoc chorym nieznajdującym się w stanie

terminalnym, z potencjalną możliwością wyleczenia. W

późniejszym czasie opieka paliatywna została przez WHO

określona jako „podejście poprawiające jakość życia

pacjentów oraz ich rodzin w obliczu śmiertelnych chorób”.

Jej zadaniem nie jest przyspieszenie czy opóźnienie śmierci

chorego. Jest ona nakierowana na utrzymanie najwyższej

możliwej jakości życia pacjenta.

I -

I -

ZASADA DOTYCZY LECZENIA

ZASADA DOTYCZY LECZENIA

OBJAWOWEGO I OPIEKI PSYCHICZNEJ I

OBJAWOWEGO I OPIEKI PSYCHICZNEJ I

DUCHOWEJ

DUCHOWEJ

II -

II -

ZASADA RESPEKTOWANIA

ZASADA RESPEKTOWANIA

PODMIOTOWOŚCI PACJENTA

PODMIOTOWOŚCI PACJENTA

III -

III -

ZASADA OPIEKI NAD RODZINĄ CHOREGO

ZASADA OPIEKI NAD RODZINĄ CHOREGO

IV -

IV -

ZASADA WŁĄCZENIA RODZINY DO OPIEKI

ZASADA WŁĄCZENIA RODZINY DO OPIEKI

NAD CHORYM

NAD CHORYM

V -

V -

ZASADA OPIEKĘ NAD CHORYM

ZASADA OPIEKĘ NAD CHORYM

SPRAWUJE ZESPÓŁ A NIE JEDNOSTKA

SPRAWUJE ZESPÓŁ A NIE JEDNOSTKA

VI -

VI -

ZASADA OPIEKA HOSPICYJNA MA

ZASADA OPIEKA HOSPICYJNA MA

CHARAKTER CIĄGŁY

CHARAKTER CIĄGŁY

VII -

VII -

ZASADA DOSTĘPNOŚĆ PERSONELU

ZASADA DOSTĘPNOŚĆ PERSONELU

Zespół opieki

hospicyjnej

Współczesny model opieki hospicyjnej stworzyła Cicely

Współczesny model opieki hospicyjnej stworzyła Cicely

Saunders – angielka, która w 1967 roku otworzyła w

Saunders – angielka, która w 1967 roku otworzyła w

Londynie specjalistyczny ośrodek opieki nad chorymi

Londynie specjalistyczny ośrodek opieki nad chorymi

umierającymi – Hospicjum Świętego Krzysztofa.

umierającymi – Hospicjum Świętego Krzysztofa.

Urodzona w 1918 roku Cicely pragnęła zostać

Urodzona w 1918 roku Cicely pragnęła zostać

pielęgniarką, jednak sprzeciw rodziców sprawił, że

pielęgniarką, jednak sprzeciw rodziców sprawił, że

udało się jej zrealizować to marzenie dopiero w 1944

udało się jej zrealizować to marzenie dopiero w 1944

roku.

roku.

Pracując jako pielęgniarka w londyńskim szpitalu

Pracując jako pielęgniarka w londyńskim szpitalu

Świętego Łazarza opiekowała się nieuleczalnie

Świętego Łazarza opiekowała się nieuleczalnie

chorym polskim lotnikiem - Dawidem Taśmą.

chorym polskim lotnikiem - Dawidem Taśmą.

Z rozmów, jakie z nim przeprowadziła,

Z rozmów, jakie z nim przeprowadziła,

zrodziła się idea miejsca przeznaczonego

zrodziła się idea miejsca przeznaczonego

dla ludzi umierających. Miejsca, w którym

dla ludzi umierających. Miejsca, w którym

będą mogli, otoczeni opieką, wolni od bólu,

będą mogli, otoczeni opieką, wolni od bólu,

uporządkować swoje sprawy oraz

uporządkować swoje sprawy oraz

przygotować się do odejścia. Realizacja tej

przygotować się do odejścia. Realizacja tej

idei trwała 19 lat, w trakcie których Cicely

idei trwała 19 lat, w trakcie których Cicely

Saunders ukończyła studia medyczne oraz

Saunders ukończyła studia medyczne oraz

odbyła praktykę lekarską w szpitalu

odbyła praktykę lekarską w szpitalu

Świętego Józefa, którego specjalizacją była

Świętego Józefa, którego specjalizacją była

opieka nad chorymi umierającymi.

opieka nad chorymi umierającymi.

Hospicjum Świętego Krzysztofa stało się

Hospicjum Świętego Krzysztofa stało się

modelem tego typu instytucji, znanym na

modelem tego typu instytucji, znanym na

całym świecie, obecnie prowadzącym także

całym świecie, obecnie prowadzącym także

szeroką działalność edukacyjną.

szeroką działalność edukacyjną.



Zespoły domowej opieki hospicyjnej

Zespoły domowej opieki hospicyjnej



Hospicja stacjonarne

Hospicja stacjonarne



Ośrodki opieki dziennej

Ośrodki opieki dziennej



Ośrodki opieki paliatywnej

Ośrodki opieki paliatywnej



Ośrodki konsultacyjne

Ośrodki konsultacyjne

Opieka hospicyjna ma na celu:

Opieka hospicyjna ma na celu:



poprawę jakości życia chorych osiąganą poprzez

poprawę jakości życia chorych osiąganą poprzez

łagodzenie cierpienia fizycznego, duchowego i

łagodzenie cierpienia fizycznego, duchowego i

społecznego,

społecznego,



aktywizację do możliwie pełnego życia, pomimo

aktywizację do możliwie pełnego życia, pomimo

postępu choroby,

postępu choroby,



uczynienie godnym ostatniego okresu życia chorego,

uczynienie godnym ostatniego okresu życia chorego,



wspomaganie rodziny  i  przyjaciół w ich wysiłku

wspomaganie rodziny  i  przyjaciół w ich wysiłku

towarzyszenia tym, którzy zbliżają się do kresu życia,

towarzyszenia tym, którzy zbliżają się do kresu życia,



pomóc bliskim w przeżyciu okresu żałoby

pomóc bliskim w przeżyciu okresu żałoby



Przełamanie tabu na temat śmierci;



Złamanie stereotypów i uprzedzeń na temat oddania

bliskich do hospicjum, domu spokojnej starości itp.;



Kształtowanie postaw prospołecznych,

bezinteresowności i tolerancji;



Wzbudzenie wrażliwości na potrzeby drugiego

człowieka;



Alternatywa godnej śmierci;



Przekazywanie wiedzy na temat edukacji zdrowotnej

osób objętych opieką, członków ich rodzin oraz

pracowników hospicjum;



Pokazanie jak ważne jest wspieranie rodzin w czasie

trwania choroby i osierocenia;



Pokazanie, że na końcu drogi życia człowiek nie

może zostać sam i ma prawo umrzeć spokojną

śmiercią, otoczony ludźmi, których kocha.

BIBLIOGRAFIA

BIBLIOGRAFIA



Górecki Mirosław „ Hospicjum w
służbie umierającym”



Leparczyk Irena, Pilch Tadeusz
„Pedgagogika Społeczna”



Henryk Szeloch „Hospicjum jako
miejsce opieki duszpasterskiej i
paliatywnej nad człowiekiem
ciężko chorym”