KWASY TŁUSZCZOWE  
WIELONIENASYCONE 
                  

( W TYM NNKT ) 

NNKT ( Niezbędne Nienasycone KwasyTłuszczowe) 
zwane również witaminą F należą do grupy
wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Nie są
syntetyzowane w organizmie człowieka i dlatego
stanowią istotny składnik pożywienia. Niezbędne to
znaczy musimy pozyskiwać je z pożywienia
Ponieważ organizm nie potrafi  sam ich wytworzyć.
Podstawowe z nich to kwas α-linolenowy ( należący do
rodziny kwasów omega-3) , będący prekursorem kwasu
eikozapentaenowego i dokozaheksaenowego, oraz kwas
linolowy (należący do rodziny kwasów omega-6)– 

prekursor

kwasu arachidonowego.
.

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe występują 

w 

tłuszczach pochodzenia zarówno roślinnego, jak 

i 

zwierzęcego. Obniżają stężenie „złego”
cholesterolu (LDL) i podnoszą stężenie 

„dobrego”

cholesterolu (HDL). W efekcie powodują 

znaczące

zmniejszenie ryzyka wystąpienia miażdżycy 

tętnic i

chorób z niej wynikających.

OGÓLNY WZÓR KWASÓW 
TŁUSZCZOWYCH 
WIELONIENASYCONYCH 
(POLIENOWYCH):

CH

3

-(CH

2

)

x

 – (CH=CH-CH

2

)

y

 –(CH

2

)

z

 –COOH

Gdzie:

X

 – 1, 4, 7 lub 10

y- od 1 do 6
z- wartość zmienna
 
Polienowe kwasy tłuszczowe zawierają od 2 do 

6 podwójnych wiązań w konfiguracji cis , 

gdzie każda para wiązań podwójnych 

przedzielona jest jedną grupą metylową:

                               -( CH = CH – 

CH

2

 –CH = 

CH )-

WIELONIENASYCONE KWASY 
TŁUSZCZOWE 

Liczba wiązań 

podwójnych

Nazwa kwasu 

tłuszczowego

Przykład anionu 

kwasowego

2

dienowy

linolan

3

trienowy

linolenian

4

tetraenowy

arachidionan

5

pentaenowy

ikozapentaenian

6

heksaenowy

klupanodonian

NNKT CZYLI NIEZBĘDNE 
NIENASYCONE KWASY TŁUSZCZOWE

Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe to 

związki o istotnym znaczeniu biologicznym,

tworzą dwie główne rodziny kwasów 

nienasyconych: 



rodzinę n-6 pochodnych kwasu linolowego (C

18

:2, n-6) 



rodzinę n-3 pochodnych kwasu α -linolenowego (C

18

:3, 

n-3),

KWASY WIELONIENASYCONE OMEGA 
6

kwas linolowy (LA), posiada 18 atomów węgla, 

występuje w olejach roślinnych np.: słonecznikowym, 
rzepakowym

Nazwa systematyczna: All cis – 9 , 12 oktadekadienowy

Wzór sumaryczny C

18

H

32

O

2

 

Kwas ten jest prekursorem wszystkich pozostałych 

kwasów serii n-6 tworzonych przez desaturację i 
wydłużanie łańcucha.

KWASY WIELONIENASYCONE OMEGA 
6

Kwas gamma-linolenowy (GLA), posiada 18 atomów 

węgla, występuje w olejach roślinnych np.: olej z 
ogórecznika i w mleku kobiecym

Nazwa systematyczna:  All cis-6,9,12-

oktadekatrienowy

Wzór sumaryczny C

18

H

30

O

2

Uważa się , że posiada właściwości terapeutyczne

KWASY WIELONIENASYCONE OMEGA 
6

kwas arachidonowy (AA), posiada 20 atomów węgla, 

występuje w produktach zwierzęcych, mięsach.

Nazwa systematyczna: All cis-5,8,11,14 – 

ikozatetraenowy

Wzór sumaryczny  C

20

H

32

O

2

 

Jest prekursorem hormonów regulujących stany 

zapalne organizmu i przepływu krwi do 
poszczególnych organów oraz stymulujących 
przekazywanie impulsów nerwowych przez synapsy.

KWASY TŁUSZCZOWE 
WIELONIENASYCONE OMEGA 3:

kwas α linolenowy (ALA), posiada 18 atomówwęgla, 

występuje w olejach roślinnych np.: olej lniany 
,olej rzepakowy.

Wzór sumaryczny: C

18

H

30

O

2

Kwas alfa-linolenowy jest podstawowym źródłem
kwasu DHA (dokozaheksenowego).

KWASY TŁUSZCZOWE 
WIELONIENASYCONE OMEGA 3:

kwas eikozapentaenowy (EPA), posiada 20 atomów 

węgla, jego główne źródła w pożywieniu :

-

olej wątłuszowy (dorsz)

-

Łosoś 

Wzór strukturalny kwasu eikozapentaenowego :

Wzór sumaryczny : C

19

H

29

COOH

Stosowany w leczeniu chorób skóry (m. in. łuszczycy).
EPA jest niezbędny do przekazywania informacji między 

włóknami nerwowymi i jest stosowany w trudnościach 

z nauką i koncentracją.

KWASY TŁUSZCZOWE 
WIELONIENASYCONE OMEGA 3:

kwas dokozaheksaenowy (DHA), posiada 22 atomy 

węgla, jego główne źródła w pożywieniu to:

-

olej z makreli

DHA jest bardzo ważnym składnikiem mózgu
(stanowi w przybliżeniu 25% substancji
budujących mózg). Niski poziom DHA związany
jest ze zmianami nastroju, utratą pamięci,
problemami ze wzrokiem i występowaniem
schorzeń neurologicznych.

ROLA NIEZBĘDNYCH NIENASYCONYCH 
KWASÓW TŁUSZCZOWYCH:



stanowią jeden z niezbędnych składników 

budulcowych komórek, 



biorą udział w metabolizmie cholesterolu 

(zwłaszcza kwas arachidonowy) i jego transporcie 

(przeszło połowa estrów cholesterolu występuje w 

postaci połączeń z kwasem linolowym, co ułatwia 

ich rozprowadzenie w organizmie, obniżają 

poziom cholesterolu we krwi), 



hamują agregację płytek krwi, powodują 

rozszerzanie naczyń krwionośnych, w tym i 

wieńcowych, działają antyarytmicznie, 



są prekursorami do biosyntezy prostaglandyn i 

prostacyklin, 



biorą udział w transporcie wody i elektrolitów 

przez błony biologiczne,  



regulują wydalanie jonów sodu z organizmu.  

NIEDOBÓR NIEZBĘDNYCH 
NIENASYCONYCH KWASÓW 
TŁUSZCZOWYCH POWODUJE:



zahamowanie wzrostu i spadek przyrostu 
masy, 



zmiany skórne i wypadanie włosów, 



zwiększona wrażliwość na zmiany alergiczne 
i zakażenia bakteryjne, 



spadek napięcia mięśnia sercowego 
(mniejsza siła skurczu, gorsze krążenie, 
obrzęki).