VIII. Społeczeństwo obywatelskie

w obliczu globalizacji

Opracowanie :

Dawid Glina

Globalizacja wywiera ogromny wpływ na życie

jednostek ludzkich. Mogą być one zarówno
pozytywne jak i negatywne. Jedną z
konsekwencji globalizacji jest zawężenie
możliwości funkcjonowania jednostki w rolach
obywatelskich. Jeżeli coraz większa ilość decyzji
o życiowym znaczeniu przenika z poziomu
narodowego na poziom globalny, to rola
obywatela, wynikająca z jego przynależności do
danej „społeczności” staje się coraz bardziej
wyzuta z istotnych treści i coraz bardziej
fasadowa. Jeżeli nawet zostaną zapewnione
wszystkie kryteria ładu demokratycznego, to ich
rola maleje, ponieważ w co raz mniejszym
stopniu odnoszą się one do tego co jest nam
naprawdę życiu potrzebne.

Globalizacja osłabia ważność statusu

obywatela i jego rolę w poliarchii. Słabnie
wtedy mobilizacja społeczna wokół
głównych problemów zbiorowości.
Obywatele wycofują się w sferę
prywatności co powoduje osłabienie
procedur demokratycznych i
legitymizację obieralnych przedstawicieli.
W wyborach samorządowych frekwencja
wyborcza oscyluje w granicach 30 %.
Oznacza to, że już 16 na 100
uprawnionych wyborców może odgrywać
rolę demokratycznej większości o dbać
wyłącznie o swe partykularne interesy.

Trzecia fala globalizacji , która istotnie wpływa na

szybki rozwój globalnego podziału pracy i
ponadnarodowych więzi kooperacyjnych, ogranicza
rolę reprezentacji politycznej na rzecz
korporacyjnych reprezentacji grup interesów .
Ekspert i rzecznik interesu określonej grupy staje
się coraz istotniejszym czynnikiem w procesie
podejmowania decyzji dotyczących spraw
publicznych. Coraz popularniejsze staje się
myślenie technokratyczne , które mówi że decyzje
mogą podejmować wyłącznie ci, którzy dysponują
dostateczną wiedzą o określonej decyzji. Można
zatem stwierdzić , że większy wpływ na
kształtowanie oblicza współczesnego świata mają
transnarodowe korporacje. O prawdziwości tego
stwierdzenia może stanowić fakt, iż blisko dwie
trzecie wszystkich zasobów planety stało się
własnością około 400 transnarodowych korporacji.

Społeczeństwo obywatelskie w

warunkach globalizacji

Aktywne społeczeństwo obywatelskie

charakteryzuje udział obywateli w życiu
publicznym za pośrednictwem instytucji, które
sami powołali do życia. Instytucje te
powoływane były, aby niezależnie od instytucji
państwowych , mogły podejmować działania
zbiorowe w celu obrony lub promocji własnych
interesów i wartości. Pewnych instytucji
społeczeństwa obywatelskiego nie ominęła
również globalizacja. Decydująca była dekada lat
osiemdziesiątych. W tym czasie instytucje te
przekształcały się w instytucje o zasięgu
globalnym.

Obywatelskie instytucje

pozarządowe o zasięgu
globalnym poruszają problemy :

1) Pokój światowy
2)rozbrojenie
3)Ekologia
4)Ustanowienie granic dla

kontestowanych decyzji
politycznych lub

5)ekonomicznych

Konkluzja, iż obecnie mamy do czynienia

z początkiem globalnego społeczeństwa
obywatelskiego jest „zdecydowanie
przedwczesna” z trzech powodów :

1) Społeczeństwo obywatelskie składa się

z obywateli, przed którymi
odpowiedzialne za podejmowane
decyzje są władze. Odpowiedzialność ta
wynika stąd iż to właśnie obywatele te
władze wybierają. Nie istnieją przecież
państwa światowe , dlatego i ta relacja
nie może być przeniesiona na poziom
globalny.

II). Na globalnej arenie politycznej

nie pojawia się czynnik, który
określałby wyraźnie jak powinny
postępować rozmaite inicjatywy
obywatelskie o zasięgu
globalnym. Niektóre z tych
inicjatyw mogą być postrzegane
jako uzurpatorskie , a nawet
nielegalne. Przykładem mogą być
np. spektakularne akcje
Greenpeace czy Amnesty
International.

III.) Aby społeczeństwo

obywatelskie mogło w miarę
sprawnie funkcjonować , musi
istnieć „elementarny zasób
sensów zbiorowych oraz
podstawowy zestaw uznawanych
wartości, dzięki którym możliwa
jest komunikacja społeczna,
definiowanie interesów i celów
oraz klasyfikacja dobra i zła

Nieistnienia globalnego społeczeństwa

obywatelskiego powoduje daleko idące
konsekwencje. Po pierwsze brakuje
globalnej reprezentacji interesu
społecznego, która stanowiłaby
przeciwwagę dla światowego kapitału i
globalnych pracodawców. Po drugie , brak
globalnego społeczeństwa obywatelskiego
oznacza iż nie funkcjonuje światowa opinia
publiczna. Obecne określenie
„ międzynarodowa opinia publiczna” jest
w istocie opinią publiczną Zachodu, czyli
jest opinią ustalaną przez poliarchie
rdzenia globalizacji.

Dziękuję za wysłuchanie