Programy profilaktyczne

Programy profilaktyczne

Piotr

Piotr

Karbowiak

Karbowiak

Wprowadzenie

Wprowadzenie

Cele programów profilaktycznych

:



osoby zdrowe :

osoby zdrowe :

- podtrzymanie funkcjonalności

- podtrzymanie funkcjonalności



osoby z pierwszymi przejawami

osoby z pierwszymi przejawami

trudności : - obrona przed

trudności : - obrona przed

rozwojem dysfunkcji -

rozwojem dysfunkcji -

powrót do zdrowia

powrót do zdrowia



osoby z rozwiniętą patologią :

osoby z rozwiniętą patologią :

- stworzenie możliwości

- stworzenie możliwości

poddania się terapii i rehabilitacji

poddania się terapii i rehabilitacji

W tym kontekście działania

W tym kontekście działania

profilaktyczne możemy

profilaktyczne możemy

zróżnicować na:

zróżnicować na:



Pierwszorzędowe :

Pierwszorzędowe : kierowane do ludzi
zdrowych i wspomagające prawidłowe
procesy rozwoju psychospołecznego



Drugorzędowe

Drugorzędowe (tzw. wczesnej
interwencji) : kierowane do ludzi, u których
pojawiają się pierwsze przejawy zaburzeń
(różne w formie i nasileniu)



Trzeciorzędowe :

Trzeciorzędowe : kierowane do osób ze
zdiagnozowaną już patologią, które po
procesie terapeutycznym potrzebują
wsparcia w powrocie do społecznie
aprobowanego stylu życia

Każdy z poziomów profilaktyki

posiada swoją specyfikę.

Programy profilaktyki

Programy profilaktyki

pierwszorzędowej

pierwszorzędowej



Promowanie zachowań prozdrowotnych.



Opierają się na powszechnie

obowiązujących prawidłowościach

rozwojowych (fizycznych, psychicznych,

społecznych).



Procedura ich konstruowania opiera się

przede wszystkim na znajomości potrzeb

rozwojowych człowieka z uwzględnieniem

wieku, płci, pełnionych ról, kontekstu

kulturowego odbiorców programu.

Programy profilaktyki

Programy profilaktyki

drugorzędowej

drugorzędowej



Głównym

zadaniem jest

powstrzymanie rozwijania się
patologii i przywrócenie zdrowego
rozwoju



Powinny opierać się na rzetelnej
diagnozie osób lub populacji
wysokiego ryzyka

Programy profilaktyki

Programy profilaktyki

trzeciorzędowej

trzeciorzędowej



Mają na celu umożliwienie osobie po
terapii odnalezienie swojego miejsca w
społeczeństwie



Powinny uwzględniać zarówno
uwarunkowania jak i procedury
readaptacji społecznej

Im

Im

głębszy poziom profilaktyki

głębszy poziom profilaktyki

tym

tym

większe koszty

większe koszty

(konieczność zatrudniania

(konieczność zatrudniania

wykwalifikowanych specjalistów,

wykwalifikowanych specjalistów,

dłuższy czas trwania)

dłuższy czas trwania)

i tym

i tym

mniejsza skuteczność

mniejsza skuteczność

programu.

programu.

Łatwiej i skuteczniej zapobiegać

Łatwiej i skuteczniej zapobiegać

niż leczyć.

niż leczyć.

Na wszystkich poziomach

Na wszystkich poziomach

profilaktyki stosuje się różne

profilaktyki stosuje się różne

strategie

strategie



informacyjne



edukacyjne



alternatywne



interwencyjne



zmniejszania szkód

Strategie informacyjne

Strategie informacyjne

Strategie informacyjne

Strategie informacyjne



Dostarczają adekwatnych informacji



Są mało skuteczne : ludzie często zachowują

się ryzykownie pomimo posiadanej wiedzy



Programy informacyjne powodują wzrost

zasobów wiedzy, ale w niewielkim stopniu

wpływają na zachowanie

Powinny być:

Powinny być:



dostosowane do możliwości percepcyjnych

odbiorcy i do już posiadanej wiedzy;



rzetelne, rzeczowe i niezbyt szczegółowe

Strategie edukacyjne

Strategie edukacyjne

Strategie edukacyjne

Strategie edukacyjne



Mają na celu pomoc w rozwijaniu ważnych

umiejętności psychologicznych i społecznych

(nawiązywanie kontaktu, radzenie sobie ze stresem,

rozwiązywanie konfliktów)



Składają się z bloku ćwiczeń, podczas których

uczestnicy

- poznają własne braki w zakresie różnych

umiejętności -

trenują te umiejętności



Podstawą jest zasada uczenia poprzez działanie

Powiedz mi a zapomnę.

Powiedz mi a zapomnę.

Pokaż mi a zapamiętam.

Pokaż mi a zapamiętam.

Pozwól mi zrobić a zrozumiem.

Pozwól mi zrobić a zrozumiem.



Uznaje się za jedne z najbardziej skutecznych

Strategie alternatywne

Strategie alternatywne

Strategie alternatywne

Strategie alternatywne



Mają na celu pomoc w zaspokojeniu
ważnych potrzeb oraz osiągnięcie
satysfakcji życiowej przez stwarzanie
możliwości zaangażowania się w
działalność alternatywną, pozytywną
(np. artystyczną, społeczną, sportową)



Polegają na stworzeniu alternatywy dla
zachowań ryzykownych



Są powszechnie oceniane jako skuteczne



Pozwalają zrozumieć, że te same cele można
osiągnąć w różny sposób

Strategie interwencyjne

Strategie interwencyjne

Strategie interwencyjne

Strategie interwencyjne



Celem jest pomoc osobom mającym problemy i
wsparcie tych osób w sytuacjach kryzysowych



Stosuje się w ramach profilaktyki
drugorzędowej i trzeciorzędowej



Są to działania głębsze i bardziej
zindywidualizowane (np.: jedna osoba, rodzina)



Na ich skuteczność mają wpływ profesjonalizm
i cechy osobowości osób udzielających
pomocy (np.: umiejętność zyskania
zaufania) oraz pozyskanie do
współpracy rodziny

Strategie zmniejszania szkód

Strategie zmniejszania szkód

Strategie zmniejszania szkód

Strategie zmniejszania szkód



Przewidziane są głównie dla potrzeb

profilaktyki trzeciorzędowej



Adresowane są do grup najwyższego ryzyka,

wobec których zawiodła wczesna

profilaktyka



Przykładowe elementy strategii zmniejszania

szkód : docieranie z opieką medyczną do

narkomanów, wymiana igieł i strzykawek,

pomoc socjalna, noclegownie, itd.



Oceniana jest jako mało skuteczna, wzbudza

wiele kontrowersji



Określana jako wybór mniejszego zła