Rodzaje ran

Rodzaje ran

Raną - nazywamy naruszenie ciągłości tkanek

Raną - nazywamy naruszenie ciągłości tkanek

lub ich fizycznej spoistości

lub ich fizycznej spoistości

•

jest to najczęstsze uszkodzenie ciała pod wpływem urazów

jest to najczęstsze uszkodzenie ciała pod wpływem urazów

(mechanicznych lub termicznych)

(mechanicznych lub termicznych)

•

całkowicie lub częściowo uszkodzona jest skóra - ustaje

całkowicie lub częściowo uszkodzona jest skóra - ustaje

czynność obronna chroniąca organizm przed przenikaniem

czynność obronna chroniąca organizm przed przenikaniem

z otoczenia drobnoustrojów chorobotwórczych

z otoczenia drobnoustrojów chorobotwórczych

•

w zależności od rozmiarów i głębokości rany mogą zostać

w zależności od rozmiarów i głębokości rany mogą zostać

uszkodzone:

uszkodzone:

- naczynia krwionośne, nerwy, mięśnie, kości

- naczynia krwionośne, nerwy, mięśnie, kości

- oraz narządy wewnętrzne.

- oraz narządy wewnętrzne.

Rana posiada swoiste cechy morfologiczne i

Rana posiada swoiste cechy morfologiczne i

patofizjologiczne (brzeg, ściany, dno) oraz cechę

patofizjologiczne (brzeg, ściany, dno) oraz cechę

dynamiczną — rozwarcie.

dynamiczną — rozwarcie.

Każdej ranie towarzyszą wszystkie cechy zapalenia:

Każdej ranie towarzyszą wszystkie cechy zapalenia:

- obrzęk

- obrzęk

,

,

zaczerwienie, ból, zwiększona ciepłota i

zaczerwienie, ból, zwiększona ciepłota i

upośledzenie

upośledzenie

czynności zranionego narządu lub tkanki

czynności zranionego narządu lub tkanki

Ze względu na głębokość rany dzielimy na:

Ze względu na głębokość rany dzielimy na:



—

—

rany powierzchowne — dotyczące powłok,

rany powierzchowne — dotyczące powłok,



—

—

rany głębokie:

rany głębokie:

•

•

powikłane (uszkadzające naczynia

powikłane (uszkadzające naczynia

krwionośne

krwionośne

i pnie nerwów),

i pnie nerwów),

•

•

drążące do naturalnych jam ciała,

drążące do naturalnych jam ciała,

•

•

przenikające (przeszywające) narząd lub

przenikające (przeszywające) narząd lub

tkankę,

tkankę,

•

•

ślepe, kończące się w narządzie lub tkance.

ślepe, kończące się w narządzie lub tkance.

Ze względu na liczbę zranionych narządów

Ze względu na liczbę zranionych narządów

lub tkanek rany dzielimy na:

lub tkanek rany dzielimy na:

•

rany proste — gdy rana obejmuje jeden

rany proste — gdy rana obejmuje jeden

narząd lub tkankę,

narząd lub tkankę,

•

rany złożone — gdy rana obejmuje więcej

rany złożone — gdy rana obejmuje więcej

niż jeden narząd lub tkankę

niż jeden narząd lub tkankę

Ze względu na czas, jaki upłynął od

Ze względu na czas, jaki upłynął od

zranienia, rany dzielimy na:

zranienia, rany dzielimy na:

•

rany świeże — do 6-8 godzin od powstania

rany świeże — do 6-8 godzin od powstania

rany,

rany,

•

rany zakażone — po 8 godzinach od

rany zakażone — po 8 godzinach od

powstania rany.

powstania rany.

Wygląd morfologiczny ran

Wygląd morfologiczny ran

otarcie

otarcie

— odwarstwienie lub zadrapanie naskórka

— odwarstwienie lub zadrapanie naskórka

powstające w wyniku działania na skórę tępego

powstające w wyniku działania na skórę tępego

przedmiotu o szorstkiej powierzchni

przedmiotu o szorstkiej powierzchni

•

w związku z uszkodzeniem licznych, bardzo drobnych

w związku z uszkodzeniem licznych, bardzo drobnych

naczyń, otarcia wyglądają początkowo znacznie

naczyń, otarcia wyglądają początkowo znacznie

niebezpieczniej niż to jest w rzeczywistości.

niebezpieczniej niż to jest w rzeczywistości.

•

krwawienie bywa niewielkie, lecz w następstwie

krwawienie bywa niewielkie, lecz w następstwie

uszkodzenia dużej liczby delikatnych zakończeń

uszkodzenia dużej liczby delikatnych zakończeń

nerwowych rany z otarcia są bardzo bolesne

nerwowych rany z otarcia są bardzo bolesne

•

przez jakiś czas po uszkodzeniu skóry rana pokrywa się

przez jakiś czas po uszkodzeniu skóry rana pokrywa się

obfitym wysiękiem potem żółtoczerwonawym strupem

obfitym wysiękiem potem żółtoczerwonawym strupem

•

w wyniku urazowego działania powierzchniowego

w wyniku urazowego działania powierzchniowego

tkanka podskórna nie ulega zwykle uszkodzeniu,

tkanka podskórna nie ulega zwykle uszkodzeniu,

natomiast bardzo często znajdują się w ranie ciała

natomiast bardzo często znajdują się w ranie ciała

obce;

obce;

•

rana cięta

rana cięta

— powstaje na skutek prostopadłego

— powstaje na skutek prostopadłego

zadziałania na powierzchnię skóry ostrego przedmiotu

zadziałania na powierzchnię skóry ostrego przedmiotu

o równych brzegach, np. noża, szkła, blachy itp.

o równych brzegach, np. noża, szkła, blachy itp.

•

zazwyczaj nie sięga głęboko

zazwyczaj nie sięga głęboko

•

krwawi stosunkowo obficie, co powoduje

krwawi stosunkowo obficie, co powoduje

wypłukiwanie bakterii z rany i zmniejsza tym samym

wypłukiwanie bakterii z rany i zmniejsza tym samym

ryzyko zakażenia

ryzyko zakażenia

•

przy silniejszym urazie przecięciu mogą ulec

przy silniejszym urazie przecięciu mogą ulec

wszystkie warstwy tkanek miękkich, aż do kości

wszystkie warstwy tkanek miękkich, aż do kości

•

brzegi rany są gładkie, bez otarcia naskórka, bieguny

brzegi rany są gładkie, bez otarcia naskórka, bieguny

rany są ostre. Rana najgłębsza jest po środku i coraz

rany są ostre. Rana najgłębsza jest po środku i coraz

płytsza idąc w kierunku biegunów.

płytsza idąc w kierunku biegunów.

Tego rodzaju rany bywają szeroko rozwarte.

Tego rodzaju rany bywają szeroko rozwarte.

Rany cięte goją się bardzo szybko, ponieważ na ogół nie

Rany cięte goją się bardzo szybko, ponieważ na ogół nie

towarzyszy im zniszczenie otaczających tkanek;

towarzyszy im zniszczenie otaczających tkanek;

Rany kłute

Rany kłute

: powstają w przypadku przerwania ciągłości

: powstają w przypadku przerwania ciągłości

przynajmniej całej grubości skóry przez narzędzie ostro

przynajmniej całej grubości skóry przez narzędzie ostro

zakończone (nóż, gwóźdź, kolec, widły itp.)

zakończone (nóż, gwóźdź, kolec, widły itp.)

•

rana kłuta — ma głęboki wąski kanał, zwykle o przebiegu prostym

rana kłuta — ma głęboki wąski kanał, zwykle o przebiegu prostym

•

rany są niewielkie natomiast uszkodzenie sięga w głąb i może łączyć

rany są niewielkie natomiast uszkodzenie sięga w głąb i może łączyć

się z otwarciem jam ciała i uszkodzeniem narządów wewnętrznych

się z otwarciem jam ciała i uszkodzeniem narządów wewnętrznych

•

niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej i jamy brzusznej - duże

niebezpieczne są rany kłute klatki piersiowej i jamy brzusznej - duże

krwotoki wewnętrzne

krwotoki wewnętrzne

•

szerokością odpowiadają zwykle szerokości narzędzia, brzegi rany są

szerokością odpowiadają zwykle szerokości narzędzia, brzegi rany są

gładkie, bez otarcia naskórka.

gładkie, bez otarcia naskórka.

•

czasem wokół rany odwzorowuje się rękojeść narzędzia

czasem wokół rany odwzorowuje się rękojeść narzędzia

Rany tłuczone

Rany tłuczone

:

:

powstają w momencie przerwania ciągłości

powstają w momencie przerwania ciągłości

przynajmniej całej grubości skóry w wyniku

przynajmniej całej grubości skóry w wyniku

zadziałania narzędzia twardego, tępego

zadziałania narzędzia twardego, tępego

•

zazwyczaj mają kształt nieregularny z

zazwyczaj mają kształt nieregularny z

odgałęzieniami lub nieregularny

odgałęzieniami lub nieregularny

•

brzegi ran są nierówne, otarte z naskórka, w dnie

brzegi ran są nierówne, otarte z naskórka, w dnie

mogą być widoczne „mostki tkankowe” – czyli

mogą być widoczne „mostki tkankowe” – czyli

włókna tkankowe biegnące w poprzek osi długiej

włókna tkankowe biegnące w poprzek osi długiej

rany

rany

•

kształt ran tłuczonych, a zwłaszcza wygląd ich

kształt ran tłuczonych, a zwłaszcza wygląd ich

brzegów może odwzorowywać kształt narzędzi.

brzegów może odwzorowywać kształt narzędzi.

np. kształt litery „L” mają rany zadane narzędziem

np. kształt litery „L” mają rany zadane narzędziem

zakończonym narożnikiem (młotek, deska itp.).

zakończonym narożnikiem (młotek, deska itp.).

Rana miażdzona

Rana miażdzona

Rana kąsana

Rana kąsana

- najczęściej jest wynikiem agresji

- najczęściej jest wynikiem agresji

zwierząt, posiada cechy typowe dla uzębienia

zwierząt, posiada cechy typowe dla uzębienia

powodującego ranę

powodującego ranę

Rany kąsane mają cechy ran miażdżonej, tłuczonej,

Rany kąsane mają cechy ran miażdżonej, tłuczonej,

kłutej i rozległej szarpanej.

kłutej i rozległej szarpanej.

- powstają najczęściej przez ugryzienie psa, kota

- powstają najczęściej przez ugryzienie psa, kota

lub człowieka

lub człowieka

- duże niebezpieczeństwo niesie ukąszenie przez

- duże niebezpieczeństwo niesie ukąszenie przez

zwierzę chore na wściekliznę ze względu na

zwierzę chore na wściekliznę ze względu na

prawdopodobieństwo zakażenia

prawdopodobieństwo zakażenia

- rana zatruta — powstaje w wyniku wniknięcia

- rana zatruta — powstaje w wyniku wniknięcia

poprzez

poprzez

ranę do krwiobiegu trucizn (ukąszenia jadowitych

ranę do krwiobiegu trucizn (ukąszenia jadowitych

gadów, owadów itp., np. żmii, komara, pijawki, osy).

gadów, owadów itp., np. żmii, komara, pijawki, osy).

Rana postrzałowa

Rana postrzałowa

- kojarzona jest z użyciem broni palnej, ale są

- kojarzona jest z użyciem broni palnej, ale są

to

to

także rany powstałe w wyniku wniknięcia pocisku miotanego z

także rany powstałe w wyniku wniknięcia pocisku miotanego z

takich

takich

broni, jak: łuk, kusza, broń pneumatyczna

broni, jak: łuk, kusza, broń pneumatyczna

Rana posiada kanał i przylegającą do niego strefę tkanek

Rana posiada kanał i przylegającą do niego strefę tkanek

obumarłych oraz strefę tkanek o upośledzonej żywotności

obumarłych oraz strefę tkanek o upośledzonej żywotności

Rany te można podzielić na:

Rany te można podzielić na:

•

•

rany styczne, gdy pocisk otarł się o skórę i uszkodził ją jedynie

rany styczne, gdy pocisk otarł się o skórę i uszkodził ją jedynie

powierzchownie,

powierzchownie,

•

•

rany przestrzałowe, które mają wlot, kanał rany i wylot,

rany przestrzałowe, które mają wlot, kanał rany i wylot,

•

•

rany ślepe, gdy pocisk utkwił w tkankach

rany ślepe, gdy pocisk utkwił w tkankach

Biorąc pod uwagę położenie pocisku w stosunku do jam ciała

Biorąc pod uwagę położenie pocisku w stosunku do jam ciała

czaszki, jamy brzusznej, klatki piersiowej rozróżniamy rany:

czaszki, jamy brzusznej, klatki piersiowej rozróżniamy rany:

•

•

drążące, gdy pocisk dotarł do wnętrza jamy,

drążące, gdy pocisk dotarł do wnętrza jamy,

•

•

niedrążące, kiedy uszkodził tylko tkanki miękkie, ale nie otworzył

niedrążące, kiedy uszkodził tylko tkanki miękkie, ale nie otworzył

jamy ciała.

jamy ciała.

rany wlotowe

rany wlotowe

•

mają brzegi gładkie i niedużą

mają brzegi gładkie i niedużą

średnicę,

średnicę,

rany wylotowe

rany wylotowe

•

natomiast są duże (gdy np. po drodze

natomiast są duże (gdy np. po drodze

pocisk rozbił kość i jej odłamki

pocisk rozbił kość i jej odłamki

poszarpały tkanki przy wylocie)

poszarpały tkanki przy wylocie)

rany odłamkowe

rany odłamkowe

•

mają brzegi poszarpane,

mają brzegi poszarpane,

nieregularne, czasami są olbrzymich

nieregularne, czasami są olbrzymich

rozmiarów, zalicza się do nich także

rozmiarów, zalicza się do nich także

oderwania kończyn;

oderwania kończyn;

•

opatrunki powinno zakładać się w pozycji

opatrunki powinno zakładać się w pozycji

siedzącej lub półsiedzącej.

siedzącej lub półsiedzącej.

•

brzegi ran powierzchownych należy przemyć

brzegi ran powierzchownych należy przemyć

środkiem antyseptycznym

środkiem antyseptycznym

•

powierzchnie oparzone natomiast spłukujemy sola

powierzchnie oparzone natomiast spłukujemy sola

fizjologichną, w ten sposób schładzamy tkanki i

fizjologichną, w ten sposób schładzamy tkanki i

spłukujemy substancję drażniącą

spłukujemy substancję drażniącą

•

Nie wolno usuwać ciał obcych tkwiących w

Nie wolno usuwać ciał obcych tkwiących w

ranach, gdyż może to spowodować silne

ranach, gdyż może to spowodować silne

krwawienia, a nawet krwotok!

krwawienia, a nawet krwotok!

•

w przypadku wytrzewienia (wypadnięcie z rany

w przypadku wytrzewienia (wypadnięcie z rany

brzucha jelit) nie należy wprowadzać narządów do

brzucha jelit) nie należy wprowadzać narządów do

jamy brzusznej, a jedynie przykryć ranę jałowym

jamy brzusznej, a jedynie przykryć ranę jałowym

opatrunkiem, dla uniknięcia bólu i wtórnego

opatrunkiem, dla uniknięcia bólu i wtórnego

krwawienia.

krwawienia.

•

każdą ranę powinien obejrzeć możliwie najszybciej

każdą ranę powinien obejrzeć możliwie najszybciej

(najlepiej do 6 godzin od wypadku) lekarz.

(najlepiej do 6 godzin od wypadku) lekarz.

•

Każdą ranę pozostawiamy w takim stanie, w

Każdą ranę pozostawiamy w takim stanie, w

jakim ją zastaliśmy

jakim ją zastaliśmy

•

Przykrywamy ją tylko - możliwie szybko —

Przykrywamy ją tylko - możliwie szybko —

wyjałowionym opatrunkiem.

wyjałowionym opatrunkiem.

Nałożenie pierwszego opatrunku ma na celu:

Nałożenie pierwszego opatrunku ma na celu:

•

—

—

ochronę rany przed wtórnym

ochronę rany przed wtórnym

(dodatkowym) zakażeniem,

(dodatkowym) zakażeniem,

•

—

—

ochronę rany przed ponownymi urazami,

ochronę rany przed ponownymi urazami,

•

—

—

opanowanie lub zmniejszenie krwawienia.

opanowanie lub zmniejszenie krwawienia.

Uszkodzenia naczyń

Uszkodzenia naczyń

krwionośnych

krwionośnych



Krwotok -

Krwotok -

jest to wylanie się krwi z

jest to wylanie się krwi z

naczynia krwionośnego lub serca wskutek

naczynia krwionośnego lub serca wskutek

urazowego lub chorobowego uszkodzenia

urazowego lub chorobowego uszkodzenia

ich ściany; może być żylny, tętniczy,

ich ściany; może być żylny, tętniczy,

miąższowy i sercowy.

miąższowy i sercowy.





nagła utrata powyżej 500 ml krwi może

nagła utrata powyżej 500 ml krwi może

stać się niebezpieczna, lecz ubytek krwi do

stać się niebezpieczna, lecz ubytek krwi do

1 litra, gdy jest on powolny nie stanowi

1 litra, gdy jest on powolny nie stanowi

bezpośredniego zagrożenia życia.

bezpośredniego zagrożenia życia.

Bardzo trudno jest ocenić ilość utraconej krwi.

Bardzo trudno jest ocenić ilość utraconej krwi.

W przypadku krwotoku wewnętrznego jest to

W przypadku krwotoku wewnętrznego jest to

praktycznie niemożliwe.

praktycznie niemożliwe.

W ocenie stanu poszkodowanego pomocne

W ocenie stanu poszkodowanego pomocne

są:

są:

• badanie tętna - przyśpieszenie tętna

• badanie tętna - przyśpieszenie tętna

powyżej

powyżej

140/min,

140/min,

• badanie ciśnienia krwi - spadek ciśnienia

• badanie ciśnienia krwi - spadek ciśnienia

tętniczego krwi poniżej 80 - 70mm Hg - lub

tętniczego krwi poniżej 80 - 70mm Hg - lub

słabe,

słabe,

ledwo wyczuwalne tętno na tętnicy

ledwo wyczuwalne tętno na tętnicy

promieniowej

promieniowej

lub tym bardziej jego brak,

lub tym bardziej jego brak,

• badanie stanu świadomości - pobudzenie

• badanie stanu świadomości - pobudzenie

ruchowe

ruchowe

poszkodowanego, splątanie psychiczne.

poszkodowanego, splątanie psychiczne.

Krwotok bezpośrednio związany jest z

Krwotok bezpośrednio związany jest z

uszkodzeniem narządów wewnętrznych lub/i skóry

uszkodzeniem narządów wewnętrznych lub/i skóry





uszkodzenia ciągłości skóry - w tym przypadku

uszkodzenia ciągłości skóry - w tym przypadku

opanowanie krwotoku związane jest z

opanowanie krwotoku związane jest z

zaopatrzeniem zranionego miejsca.

zaopatrzeniem zranionego miejsca.





zaopatrzenie krwotoków wewnętrznych leży w

zaopatrzenie krwotoków wewnętrznych leży w

gestii chirurga, a ratownik zobowiązany jest do

gestii chirurga, a ratownik zobowiązany jest do

przestrzegania kilku zasad postępowania

przestrzegania kilku zasad postępowania

związanych z wytrzewieniem, urazem tępym

związanych z wytrzewieniem, urazem tępym

brzucha, raną penetrującą klatki piersiowej

brzucha, raną penetrującą klatki piersiowej

oraz zmiażdżeniem (przygnieceniem) tułowia.

oraz zmiażdżeniem (przygnieceniem) tułowia.



Krwotok z rany skóry może być

Krwotok z rany skóry może być

krwawieniem tętniczym, które

krwawieniem tętniczym, które

rozpoznaje się po wypływającej

rozpoznaje się po wypływającej

ciągłym lub tryskającym,

ciągłym lub tryskającym,

przerywanym strumieniem

przerywanym strumieniem

jasnoczerwonej krwi.

jasnoczerwonej krwi.



Krwotok żylny rozpoznaje się po

Krwotok żylny rozpoznaje się po

kolorze krwi, która jest wtedy

kolorze krwi, która jest wtedy

ciemnoczerwona oraz po tym, że

ciemnoczerwona oraz po tym, że

strumień krwi wypływa pod małym

strumień krwi wypływa pod małym

ciśnieniem, ciągłą strużką.

ciśnieniem, ciągłą strużką.

Duża utrata krwi oraz wstrząs są bezpośrednią

Duża utrata krwi oraz wstrząs są bezpośrednią

przyczyną zagrożenia życia

przyczyną zagrożenia życia





organizm człowieka może znieść nawet dużą utratę

organizm człowieka może znieść nawet dużą utratę

krwi (50 - 60%) jeżeli odbywa się ona powoli w ciągu

krwi (50 - 60%) jeżeli odbywa się ona powoli w ciągu

36 – 47 godzin

36 – 47 godzin





utrata około 40% krwi w ciągu kilku godzin (u

utrata około 40% krwi w ciągu kilku godzin (u

dorosłego człowieka jest to 1 - 2 litrów) zwykle

dorosłego człowieka jest to 1 - 2 litrów) zwykle

powoduje śmierć

powoduje śmierć

Krwotok z dużych naczyń (tętnica ramienna, udowa,

Krwotok z dużych naczyń (tętnica ramienna, udowa,

szyjna wspólna) może spowodować wykrwawienie w

szyjna wspólna) może spowodować wykrwawienie w

ciągu kilku minut

ciągu kilku minut

Brak wypełnienia łożyska naczyniowego

Brak wypełnienia łożyska naczyniowego

powoduje zatrzymanie akcji serca i śmierć.

powoduje zatrzymanie akcji serca i śmierć.

Postępowanie w przypadku krwotoku

Postępowanie w przypadku krwotoku

W czasie zaopatrywania ran należy pamiętać

W czasie zaopatrywania ran należy pamiętać

aseptyce - rękawiczki gumowe

aseptyce - rękawiczki gumowe





w lekkim krwotoku z ran skóry krew sączy

w lekkim krwotoku z ran skóry krew sączy

się

się

kroplami - ustaje on zwykle samoistnie po

kroplami - ustaje on zwykle samoistnie po

kilku

kilku

minutach - ranę należy zabezpieczyć na

minutach - ranę należy zabezpieczyć na

czas

czas

transportu jałowym opatrunkiem

transportu jałowym opatrunkiem





silny krwotok, w którym krew wypływa z

silny krwotok, w którym krew wypływa z

rany

rany

ciągłym strumieniem lub tryska z rany

ciągłym strumieniem lub tryska z rany

pulsując,

pulsując,

wymaga

wymaga

natychmiastowego

natychmiastowego

zatamowania

zatamowania

przez

przez

miejscowy ucisk rany

miejscowy ucisk rany

.

.

Postępowanie w przypadku amputacji

Postępowanie w przypadku amputacji





na ranę należy założyć uciskowy, jałowy

na ranę należy założyć uciskowy, jałowy

opatrunek i unieść część ciała, z której

opatrunek i unieść część ciała, z której

fragment został amputowany

fragment został amputowany

- często na skutek odruchowego obkurczenia

- często na skutek odruchowego obkurczenia

się tętnic, krwawienie nie jest duże i daje się

się tętnic, krwawienie nie jest duże i daje się

je zatrzymać tą metodą

je zatrzymać tą metodą

- w razie niepowodzenia należy założyć

- w razie niepowodzenia należy założyć

opatrunek uciskowy lub jeśli krwawienie nie

opatrunek uciskowy lub jeśli krwawienie nie

ustaje opaskę uciskową

ustaje opaskę uciskową

- zawsze należy odszukać amputowany

- zawsze należy odszukać amputowany

fragment tkanki i przekazać ją lekarzowi.

fragment tkanki i przekazać ją lekarzowi.

Amputowaną część kończyny należy:

Amputowaną część kończyny należy:





owinąć w jałowy gazik/gazę

owinąć w jałowy gazik/gazę





włożyć bez żadnych zabiegów - nawet

włożyć bez żadnych zabiegów - nawet

zanieczyszczony - do woreczka foliowego.

zanieczyszczony - do woreczka foliowego.





torebkę tę należy umieścić

torebkę tę należy umieścić

w drugiej

w drugiej

wypełnionej wodą z lodem.

wypełnionej wodą z lodem.

Przedłuża się w ten sposób czas, w którym

Przedłuża się w ten sposób czas, w którym

replantacja ma szansę powodzenia. W

replantacja ma szansę powodzenia. W

przypadku braku możliwości oziębienia

przypadku braku możliwości oziębienia

tkanki, amputowaną część owija się w

tkanki, amputowaną część owija się w

jałowy gazik i transportuje wraz z rannym

jałowy gazik i transportuje wraz z rannym

do lekarza

do lekarza

Typowe miejsca

Typowe miejsca

wywierania ucisku w

wywierania ucisku w

przy padkach

przy padkach

krwawienia z

krwawienia z

uszkodzonej tętnicy:

uszkodzonej tętnicy:

A

A

—

—

w okolicy skroni

w okolicy skroni

B — na szyi

B — na szyi

C — nad obojczykiem

C — nad obojczykiem

D — w kącie żuchwy;

D — w kącie żuchwy;

E

E

—

—

w dole pachowym

w dole pachowym

F

F

—

—

w okolicy

w okolicy

pachwinowej

pachwinowej

A - w okolicy

ramienia; B - w
okolicy ramienia przy
pomocy chusty;

Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z

Układ krwionośny może ulec uszkodzeniu z

powodu:

powodu:

1. Zadziałania od zewnątrz gwałtownego urazu

1. Zadziałania od zewnątrz gwałtownego urazu

(pchnięcie ostrym narzędziem, cięcie,

(pchnięcie ostrym narzędziem, cięcie,

rozdarcie).

rozdarcie).

Skóra ulega uszkodzeniu powodując

Skóra ulega uszkodzeniu powodując

powstanie

powstanie

rany.

rany.

2. Tępego urazu od zewnątrz (uderzenie, cios).

2. Tępego urazu od zewnątrz (uderzenie, cios).

Skóra może przy tym pozostać

Skóra może przy tym pozostać

nieuszkodzona.

nieuszkodzona.

3. Zranienia naczyń ostrymi krawędziami

3. Zranienia naczyń ostrymi krawędziami

złamanej

złamanej

kości,

kości,

4. Samoistnego pęknięcia naczynia na

4. Samoistnego pęknięcia naczynia na

osłabionym

osłabionym

odcinku (w wyniku schorzenia naczynia).

odcinku (w wyniku schorzenia naczynia).

5. Rozerwanie dużych mas tkankowych

5. Rozerwanie dużych mas tkankowych

Krwawienie zewnętrzne (z rany)

Krwawienie zewnętrzne (z rany)

- krwawienie rozpoznajemy stwierdzając

- krwawienie rozpoznajemy stwierdzając

wypływanie, sączenie lub tryskanie krwi z

wypływanie, sączenie lub tryskanie krwi z

rany.

rany.

Szukamy źródła krwawienia - ubranie

Szukamy źródła krwawienia - ubranie

przesiąknięte krwią

przesiąknięte krwią

- należy rannego rozebrać na tyle, aby

- należy rannego rozebrać na tyle, aby

odszukać uszkodzone miejsce lub wykluczyć

odszukać uszkodzone miejsce lub wykluczyć

obecność rany

obecność rany



krwawienie tętnicze rozpoznaje się po

krwawienie tętnicze rozpoznaje się po

wypływającej z rany żywoczerwonej krwi w

wypływającej z rany żywoczerwonej krwi w

sposób ciągły lub tryskającej przerywanym

sposób ciągły lub tryskającej przerywanym

strumieniem

strumieniem

Obfite krwawienie daje się najczęściej

Obfite krwawienie daje się najczęściej

doraźnie zatamować miejscowym

doraźnie zatamować miejscowym

uciśnięciem rany

uciśnięciem rany

Można jednak również zatrzymać

Można jednak również zatrzymać

krwawienie uciskając doprowadzającą

krwawienie uciskając doprowadzającą

krew dużą tętnicę i wstrzymując w ten

krew dużą tętnicę i wstrzymując w ten

sposób dopływ krwi do rany

sposób dopływ krwi do rany

Ostatnią z wymienionych czynności

Ostatnią z wymienionych czynności

łatwo można zastosować na

łatwo można zastosować na

kończynach.

kończynach.

Uciskanie

Uciskanie

tętnicy na

tętnicy na

ramieniu

ramieniu

Przyciska się

czterema palcami jednej
ręki przestrzeń między
zginaczem przedramienia
— mięśniem dwugłowym
a jego prostownikiem —
mięśniem trójgłowym.

W tym właśnie

miejscu biegnie tętnica
ramieniowa, którą
staramy się docisnąć do
kości ramieniowej.

Uciskanie tętnicy na

udzie

Ratownik klęka obok
rannego na wysokości
jego klatki piersiowej i
obydwoma kciukami
uciska tętnicę udową
mniej więcej w połowie
pachwiny w kierunku
krawędzi miednicy.

Opatrunek uciskowy

Opatrunek uciskowy





rozpoczynamy od nakrycia rany jałowym

rozpoczynamy od nakrycia rany jałowym

materiałem opatrunkowym stanowiącym część

materiałem opatrunkowym stanowiącym część

składową pakietu

składową pakietu





jałowy opatrunek umocowuje się kilku

jałowy opatrunek umocowuje się kilku

okrążeniami opaski

okrążeniami opaski





następnie nakładamy na ranę drugi zamknięty

następnie nakładamy na ranę drugi zamknięty

opatrunek indywidualny i wszystko razem

opatrunek indywidualny i wszystko razem

przyciskamy następnymi obwojami mocno

przyciskamy następnymi obwojami mocno

naciągniętej opaski

naciągniętej opaski

Opatrunek uciskowy przy
użyciu dwóch opatrunków
indywidualnych.
Drugi nie otwarty służy za
poduszeczkę uciskającą.

Opatrunek uciskowy z użyciem gazy,

poduszeczki uciskowej i chusty
trójkątnej



na

na

wierzch nakładamy

wierzch nakładamy

poduszeczkę uciskową

poduszeczkę uciskową

(nie rozwinięty opatrunek

(nie rozwinięty opatrunek

osobisty) i

osobisty) i

przymocowujemy ją

przymocowujemy ją

mocno, sfałdowaną w

mocno, sfałdowaną w

postaci opaski chustą

postaci opaski chustą

trójkątną.

trójkątną.



ranę nakrywamy jałową

ranę nakrywamy jałową

gazą

gazą

Opaska zaciskowa (hemostatyczna)

Opaska zaciskowa (hemostatyczna)

Istnieją pewne pojedyncze przypadki,

Istnieją pewne pojedyncze przypadki,

gdy nie da się nałożyć na krwawiącą

gdy nie da się nałożyć na krwawiącą

kończynę opatrunku uciskowego

kończynę opatrunku uciskowego

1.

1.

Krwotok z rozległej powierzchni rany.

Krwotok z rozległej powierzchni rany.

2. Duże ciała obce w ranie.

2. Duże ciała obce w ranie.

3. Otwarte złamania z silnym

3. Otwarte złamania z silnym

krwawieniem.

krwawieniem.

4. Rozerwanie tkanek kończyny.

4. Rozerwanie tkanek kończyny.

Opaska

Opaska

zaciskająca ramię

zaciskająca ramię

w żadnym

w żadnym

wypadku,

wypadku,

ratownik nie

ratownik nie

powinien

powinien

zdejmować

zdejmować

zacisku !!!

zacisku !!!

Tym sposobem powoduje się, podobnie jak przy

Tym sposobem powoduje się, podobnie jak przy

opatrunku uciskowym, ściśnięcie tkanek w zakresie

opatrunku uciskowym, ściśnięcie tkanek w zakresie

rany i uszczelnienie jej od zewnątrz

rany i uszczelnienie jej od zewnątrz

W nagłym wypadku, kiedy dostarczenie jałowego

W nagłym wypadku, kiedy dostarczenie jałowego

materiału miałoby trwać zbyt długo, można ucisnąć

materiału miałoby trwać zbyt długo, można ucisnąć

silnie krwawiącą ranę

silnie krwawiącą ranę

choćby palcami

choćby palcami

o przeżyciu rannego bezpośrednio po

o przeżyciu rannego bezpośrednio po

urazie decyduje niejednokrotnie

urazie decyduje niejednokrotnie

ręczny ucisk miejsca krwawienia

ręczny ucisk miejsca krwawienia

wykonany przez sanitariusza,

wykonany przez sanitariusza,

a nawet przez

a nawet przez

samego

samego

poszkodowanego

poszkodowanego

(ten sposób

(ten sposób

szczególnie odnosi się do zranień

szczególnie odnosi się do zranień

okolic szyi i kończyn), daje to czas na

okolic szyi i kończyn), daje to czas na

przygotowanie opatrunku.

przygotowanie opatrunku.